Vogelboeken, rijp en groen kantjes opent exposities n het Bijbels museum Vettelijke bevoegdheid opsporen it vervolgen geheel bij minister Verrijkingstechniek (nog) niet exporteren Izendingen van Trouw" - lezers Knoop gaf een verkeerd beeld, zegt Zwitser agse officier van justitie bepleit in proefschrift: Uitgevers haken in op belangstelling fcRDAG 2 DECEMBER 1976 TROUW/KWARTET RH 11 n een onzer verslaggevers [STERDAM - Mr W. Aantjes heeft gisteren In de oude vergaderzaal van het Nederlands bel Genootschap de aandacht gevestigd op twee tentoonstellingen, die in het aangesloten fcplex - het Bijbels Museum en de Bij belwerkplaats - zijn ingericht. expositie „Kerstfeest - ver- (ht" heeft als onderdeel een se- e uit het materiaal, dat uit de rakring van Trouw - Kwartet is konden na een oproep om crea- aan de kerstbljlage van de ;ht mee te werken. De andere xmstelllngen wordt gepresen- d onder de naam „Macht - wat it \e er mee, wat is dat? - en ls qeerd rondom beelden, die eljan naar de torenbouw van Aantjes filosofeerde in het tyj- fier over het begrip macht en dat de torenbouw vooral Illus tratief ls voor een verkeerd begrip van macht. „De legitimatie van de macht wordt té eenzijdig gezocht in oor sprong, te weinig in gebruik." De bijbel verwerpt de macht niet. Er ls geen tegenstelling tussen evangelie en macht. Het gaat om het gebruik van de macht Macht om te heersen of macht om te dienen. En voorts: macht gericht, niet op de machthebber, maar op de verdruk te. Verwijzende naar het komende kerstfeest, merkte de politicus op. „Het ls het feest van het hernemen van de macht. Onttronen van „alle heerschappij, macht en kracht." Het Ingezonden materiaal uit onze lezerskring zoals (kindertekenin gen, gedichten, verhalen, aanwezig en geeft een goede indruk van de veelzijdigheid en de fantasie van ouderen en Jongeren. Belde exposi ties zijn een bezoek ten volle waard. De tentoonstellingen zijn dagelijks van 10 tot 17 uur geopend, met uitzondering van zondag en maan dag. De exposities zijn bij uitzon dering wél op tweede kerstdag te bezichtigen. De toegang ls gratis. Van een onzer verslaggevers AMSTERDAM/BERN De 24-jarige Zwitserse Journa list Martin Walser beschul digt de hoofdredacteur van Accent, Hans Knoop, ervan een onjuiste weergave te hebben gegeven van diens eigen rol bij de aanhouding van Pieter Menten. Walser, die redacteur is van de plaatselijke krant Uster Anzeiger. zegt dat er geen sprake van is dat Menten door een speciale, door Knoop ingezette man ls opge spoord. Walser zegt al geruime tijd te weten dat Menten in het hotel in Uster verbleef. Hij ls op de hoogte gebracht van de aanwe zigheid van Menten door een in Zwitserland wonende Nederlan der, die vroeger bevriend was met Menten. Walser wil de naam van deze Nederlander niet noemen. Walser zegt het afgelopen week einde contact te hebben opge nomen met het Westdultse weekblad Der Stem, dat hem doorstuurde naar Knoop. Walser heeft de rechten van het verhaal verkocht, maar beweert tegen de afspraak In nog geen geld te heb ben ontvangen. Ook heeft hij niet geweten van het door de Neder landse Justitie uitgeloofde Upgeld. Hans Knoop antwoordde gister avond op de beschuldiging zijn eigen roi te hebben overdreven, dat in eerste instantie met Walser was afgesproken dat deze niet zou worden genoemd, vanwege het feit dat de man die Walser heeft getipt absoluut anoniem wil blij ven. Knoop zei dat Walser ook JoumallsUek werk voor hem heeft verricht voor een hoog honorari um. Dat geld ls op mijn verzoek dinsdagmorgen, zoals was afge sproken, telegrafisch overge maakt naar de bank van Walser in ZQrich. Dat geld ls dinsdag aange komen en dat het nog niet naar Walsers rekening ls overgemaakt, staan wij natuurlijk buiten, aldus Hans Knoop, die er aan toevoeg de dat Walser woensdagmiddag in een telefoongesprek zijn excu ses heeft aangeboden over zijn opmerkingen over het geld. Volgens Hans Knoop heeft Walser •zich achteraf gerealiseerd dat er •meer geld uit de zaak viel te halen en dat hij daarom zijn aanvanke lijk anonieme rol heeft laten va ren. Wat de beloning betreft, zegt Knoop het Immoreel te vinden als een Journalist dat geld wil aanne men „omdat iemand gepakt is kunnen worden die achthonderd mensen heeft vermoord". V. 3e. f HAAG Terwille van een betere democratische controle dient aan het openbaar ministerie ïlgen wettelijke bevoegdheid betreffende het opsporingsbeleid en het vervolgingneleid te den ontnomen. Deze bevoegdheid moet worden overgebracht naar een politieke gezagdrager, iaarover in het parlement verantwoording kan afleggen, namelijk de minister van Justitie. Dit eit de dertigjarige Haagse officier van Justitie mr. J.J.H. Suyver in zijn dissertatie „De fenschap over het politieorgaan", waarop hij gisteren in Leiden promoveerde bij prof. mr. A.L. al. grijk in de studie van Suyver ls aag welke staatsrechtelijke ln- ;en in Nederland het beheer bevelsbevoegheid over het po- pparaat hebben.Centraal staat i, dat de zeggenschap over de door de burgemeesters en het taar ministerie democratisch troleerd moeten kunnen izlen van de burgemeesters idat weinig moeilijkheden op, j Suyver. Sinds 1969 zijn die lijk verplicht om voor hun poll uid verantwoording af te leg- i de gemeenteraad. Anders fit bij de ambtenaren van het laar ministerie. Artikel vier van |t op de rechterlijke organisatie hun eigen wettelijke be deden op het terrein van de jng en de vervolging van straf- jeiten. Dit houdt onder meer ln t minister zelf geen beleldsllj- pt in détail op dit terrein kan len, doch slechts bijsturende ngen kan geven. tekent dat het Openbaar Mi- op zijn terrein een alleen- Is. waarop de minister on- artlkel vijf van dezelfde wet, de ambtenaren van het Ministerie aan de „ko- (dus ln feite) aan hem onder- t gemaakt worden, nauwe- een vaste greep heeft. Laat i dat hij persoonlijk ver ordelijk kan worden gesteld, ltste weken is dit nergens dui- er uit gebleken dan uit het feit t minister van JusUtie ln de l Menten hulpeloos stond tege- een bewogen Tweede Kamer, loos. omdat hij een falend be- het Amsterdamse Openbaar erie persoonlijk niet voor zijn ng kon, en ook niet hoefde te i. maar wel zijn politieke ver ordelijkheid voelde. tr haalt in dit verband de dis- nog eens aan tussen het libe- terste Kamerlid Polak en mi- Van Agt. Deze discussie, ge- tn bij de begrotingsbehande- an justitie voor het Jaar 1976 m de Eerste Kamer, gaat over een op merking (in het jaarverslag over 1974) van de procureurs-generaal, waarin deze heren zeggen dat de minister het door het openbaar mi nisterie gevoerde beleid slechts zeer ten dele toetst en dat dit ook niet anders mag. „Ten volle" Evenals Polak vindt minister Van Agt dat hij ten volle, dus niet slechts ten dele. voor het algemene beleid van het openbaar ministerie ver antwoordelijk is tegenover het par lement. In de toelichting op zijn begroting voor 1975 had de minister echter duidelijk te kennen gegeven, dat dit niet Inhoudt „dat die ver antwoordelijkheid ook voor elk be leidsonderdeel ln détail geldend dient te worden gemaakt". Blijft over dat de minister ook voor die detallkwesUes ter verantwoor ding kan worden geroepen ln de Kamer, met het resultaat dat dit inderdaad tot hulpeloosheid kan lei den. Een hulpeloosheid waarvoor velen terecht begrip getoond heb ben. Toch blijft het voor Suyver de vraag of de minister voor de algeme ne lijnen dan wél. zoals hij zelf be weert. verantwoordelijk gesteld kan worden. Als handvat, waarmee hij toch de algemene lijnen van het openbaar ministerie ln zijn greep kan houden, en waardoor dus ook de verantwoordelijkheid tegenover de Kamer gewaarborgd ls, noemde de minister in zijn antwoord aan sena tor Polak de veertiendaagse verga deringen met de vijf procureurs generaal, meestal onder het voorzit terschap van de secretaris-generaal van het ministerie van Justitle. Kernvraag voor Suyver hierbij is. om wiens beleid het in die vergade ringen nu eigenlijk gaat. om dat van de minister in samenspraak met het openbaar ministerie of om dat van het openbaar ministerie ln samen spraak met de minister. Pas als de rol van de minister in die vergade ring met de procureur-generaal een overheersende is. zo zegt hij, kan inderdaad worden gesproken van het beleid van de minister, waarvoor hij ook de volle parlementaire ver antwoordelijkheid draagt. Aangezien dit echter niet het geval is en het in deze vergadering slechts om „de stuurbevoegdheid" van de minister gaat vindt Suyver toch evenals prof. Enschede dat de verantwoordingsplicht van de mi nister van justitie terzake van het beleid van het openbaar ministerie een zeer gedeeltelijk karakter draagt. Met alle gevolgen voor de democratische controle van dien. Het alternatief voor deze moeilijke situatie ziet Suyver in het verdwij nen van de eigen wettelijke be voegdheid van het openbaar minis terie. Niet aan dit o.m., maar aan de minister zelf dienen volgens hem de taken van artikel vier van de wet rechterlijke organisatie toegekend te worden. De minister zelf wordt dan het hoofd van het openbaar ministerie en geeft uitvoerige richtlijnen. Dit alles via een speciale topambtenaar, de directeur- generaal voor het openbaar minis terie. Goede zaak Tegen het bezwaar dat hiermee het Justitiële beleid te zeer ln de politie ke sfeer terecht komt brengt de Haagse officier van Justitie in, dat het in een democratische rechtsstaat juist een goede zaak is indien van de zijde der staten- generaal een sterke greep op het justitieel beleid zou zijn. „Mogelijk is, dat het beleid aan een zekere wisselvalligheid zou komen bloot te staan. Maar ls dit niet de prijs voor een democratische regeringsvorm?" DEN HAAG De regering is het met Amerika eens dat voorlopig geen technieken voor het verrijken van uranium of het opwerken van gebruikte splijtstof moeten worden geleverd aan landen die daarmee de grondstof voor atoombommen zouden kunnen maken. Maar een weigering om verrijkt ura nium brandstof voor kerncentra les te exporteren, zou wel eens onbedoelde gevolgen kunnen hebben. Dat verklaarde staatssecretaris Kooljmans gisteren op een symposi um dat het Koninklijk instituut van ingenieurs had georganiseerd over de controle op het vreedzaam ge bruik van kernenergie. Zelfs tegen het Nederlandse standpunt met be trekking tot de export van technie ken had hij in de Verenigde Naties een groeiende weerstand van landen uit de derde wereld opgemerkt. ZIJ vinden dat wij hen niet willen laten delen in ontwikkelingen waarvan wij zelf wél de vruchten plukken. De bijeenkomst was actueler dan de organisatoren desUJds hadden kun nen vermoeden, nu Nederland op zeer korte termijn moet beslissen of het actief blijft meewerken aan de verrijking van uranium ln Almelo, ln samenwerking met West-Duitsland en Engeland. De poliUci die bij de besluitvorming betrokken zijn, wa ren overigens op de Haagse studie dag niet te vinden. Ze waren wel uitgenodigd, verzekerde de organisa tie ons. Keminstallatles en materia len worden niet geleverd zonder de gelijke overeenkomsten voor toe zicht op het vreedzaam gebruik door het Internationaal bureau voor atoo menergie (IAEA). Het grote pro bleem ls, wat Je kunt doen wanneer het ontvangende land zo'n overeen komst blijkt te schenden. Zou een systeem van automatische sancties mogelijk zijn, was een vraag aan dr. R. Rometsch, inspecteur generaal van het LAEA. Hij zag niet hoe dat zou moeten. „Het bureau beschikt niet over dat soort van machtsmiddelen. Je zou dan moeten denken aan een internationale leger- door Henk van Halm Het mooiste vogelboek sinds jaren zo noemt Elsevier trots het zo juist verschenen „De Wereld van de Vogels", daarmee aangevend dat het zwaartepunt bij deze uitgave eerder ligt in de uitvoering en de meer dan anderhalf duizend kleurenteke ningen dan ih de tekst. Dat komt ook tot uiting in de wijze waarop de naam van tekenaar Ad Cameron op het omslag figureert: bijna tweemaal zo groot als die van auteur Christop her Perrins. Niet helemaal ten onrechte, want het initiatief voor dit opmerkelijke werk ging van de illustrator uit. Dat juist Christopher Perrins geko zen ls als schrijver bij de tekenin gen, ls niet zo verwonderlijk. HIJ trok enige Jaren geleden de aan dacht met zijn boek „Hoe vogels leven", dat zelfs voor veel doorge winterde vogelkenners nieuwe fei ten over het vogelgedrag onthulde. Perrins. directeur van het Edward Grey Instituut voor Veldornitholo- gle van de Universiteit van Oxford, een bnelangrijk centrum van vogel- kundig onderzoek, heeft ook ln dit boek kans gezien ln begrijpelijke taal een uitmuntend overzicht te geven van wat men nu over vogels weet. Het boek omvat alle aspecten van de biologie van de vogels en geeft een totaaloverzicht van de hele vo gelwereld. Dat doen ook de teke ningen van een van 's werelds beste vogelschilders, Ad Cameron, die zijn „materiaal" vergaarde op zwerftochten over de hele aarde. Het ls merkwaardig dat deze Ad Cameron hij woont in Vuren in eigen land tot nu toe nauwelijks bekend was, zeker in vergelijking met ornlthologencorifee Henk Slij per, voor wie hij volstrekt niet on derdoet. Hij illustreerde onder meer het beroemde „Eagles and Falcons of the World" met schitte rende tekeningen van roofvogels, dieren die nog steeds zijn grote liefde zijn. HIJ noemt zijn werk puur ambachtelijk, een beschei denheid die hem siert en die misschien wel opgaat voor zijn techniek. Maar de levensechtheid waarmee hij elke vogel weet uit te beelden, gaat ver uit boven wat Je van een goed vakman mag ver wachten. Zijn tekeningen doen denken aan het werk van de grote Amerikaanse vogelschilder Audu bon. Daarvoor moet Je Je leven lang naar vogels gekeken hebben, niet als een gewone waarnemer, maar als een allesziener, wie geen bewe ging en geen houding ontgaat. „De wereld van de vogels" ls educatief gezien en bijzonder boek, en de daarbij opvallend goedkoop. Al leen vraag Je Je af: waarom moest het zo'n afgezaagde titel mee krijgen? Schroevedraaier nuttig Vogelboeken kunnen er blijkbaar niet genoeg zijn en op alle mogelijk manieren wordt op die belangstel ling door uitgevers Ingehaakt, soms voortreffelijk, soms op een manier dat Je denkt: moet dat nu? Dat laatste is het geval met de „Handige Wandelwaaier over Vo gels", die helemaal niet zo handig ls. Het is net een dik „kaartspel", zes tig kaarten met op elk minstens twee vogels in op zichzelf heel goe de kleuren afgebeeld, met een kor te beschrijving van de veldkenmer- ken en waar de vogels te zien zijn. Kleurstippen geven aan waar Je ze kunt verwachten. De kaarten wor den bijeengehouden door middel van een schroef ln één hoek, zodat Je ze ln de hand kunt uitwaaieren, als je buiten de naam van een vogel zoekt. Een leuke en origlnale boek vorm, denk je op het eerste gezicht, maar dat gaat wel over als Je de waaier gaat gebruiken. Je moet of een schroevedraaier bij de hand of sterke nagels hebben, want de schroef is er al gauw uit. Je hebt een stel losse kaarten in de hand, en wat te doen als de schroef tussen dor blad, ln het gras of ln het zand valt? Het opzoeken van de schroef is minstens even tijdrovend als het zoeken naar de onbekende vogel die Je net gezien hebt. En als je een vogel die Je wel kent, wilt opzoeken ben Je éven ver vanhuls, want een namenregister ls er niet bij. Voor kinderen De vogelwaaler richt zich tot de volstrekte leek, een lofwaardig Ini tiatief, omdat deze al gauw kopschuw wordt van de vele hon derden soorten die ln de grote gid sen staan. Vogelherkennlngsboe- ken die speciaal zijn gemaakt voor kinderen, zijn er bijkans niet. Daar om verscheen dezer dagen bij Ploegsma, een van de leidende kin derboeken-uitgevers ln ons land, de „Jeugd-vogelgids", een pocketboek van plezierig formaat, waarin 68 vogels duidelijk zijn afgebeeld en beschreven op een manier die een kind vanaf acht jaar begrijpt. Het maakt niet uit of het nu mid den in de stad woont en alleen maar meeuwen, eenden, mussen en spreeuwen of zelfs die niet eens kent, of ln de polder, waar het van Jongsaf de weidevogels om zich heen hoort en ziet. Die 68 vogels zijn zo gekozen dat ze door het hele land te zien zijn, vele ook in het hart van de stad. en dat Je ze als beginner ln een Jaar rond allemaal kunt leren kennen. De 68 meest algemene soorten dus. Ze zijn ge rangschikt naar grootte, van de kleinste (het goudhaantje) tot de grootste (de knobbelzwaan), wat bovendien is aangegeven met een vogelsymbooltje (winterkoning, hulsmus, merel, wilde eend en zwaan zijn gekozen als grootte maatstaf). Een rijtje hulsje- boompje-beestje-symbolen, die een kind maar eenmaal hoeft te zien om ze te onthouden, geeft bij elke vogel aan waar deze bij voorkeur verblijft. Alle vogels zijn op een hele blad zijde in zwartwit getekend ln hun meest karakteristieke houding. Kees de Klefte heeft ook iets van de omgeving getoond met enkele simpele lijnen. De suggestie wordt gegeven om de tekeningen zelf ln te kleuren. Omdat dat bij vogels niet zo eenvoudig ls Je moet zeker als beginner heel goed naar een vogel kijken om precies te weten waar de kleur zit zijn alle vogels ook nog eens op twee grote kleurenplaten ln fijne aquarelletjes weergegeven. Schrijver Jaap Loohuis vertelt over het typische gedrag van elke vogel, hoe hij er uitziet, welke andere vo gels op hem lijken, wat zijn geluld en wat zijn voedsel ls. Maar omdat herkenning maar de helft van de vogelhobby ls, wordt tevens uitge legd wat Je voor vogels kunt doen (de winter staat voor de deur!), hoe Je ze moet benaderen en hoe Je ze kunt fotograferen. Als voorbeelden van dit laatste staan er acht voor treffelijke vogelfoto's van Jan van de Kam in. Deze gids kreeg evenals de „Jeugd-flora". een geheel gelijk waardige pendant, een aanbeveling mee van het Instituut voor Natuur beschermingseducatie en de Veren iging tot Behoud van Natuurmonu menten. Ongedwongen fotografie Volmaakte foto's toont ook dc tra ditionele vogelkalender, die de Stichting „Het Vogeljaar" ook voor 1977, nu geheel ln kleur, liet ver schijnen. Ze hebben niets gefor ceerds: zo zou Je de vogels ln het veld zelf door de kijker kunnen gadeslaan. Oeen enkele vogel is op het nest gefotografeerd, maar „ge woon" grazend, een prooi pluk kend, voedsel zoekend, tollet ma kend. Ze laten 25 soorten zien: rot gans. roodborsttapuit. roodkeel- d'ulker. smient, kleine zwaan, kraanvogel, zwarte roodstaart, fi- tls, boerenzwaluw, fuut. lepelaar, blauwborst, grasmus, tulnflulter. ijsvogel, putter, roodpootvalk, klei ne strandloper, groenpootruiter, zilvermeeuw, rood borst, geoorde fuut. tureluur, veldull en buizerd. Het meest trof me de foto van de roodkeelduiker. bij de IJmuldense Zuldpler gefotografeerd op 21 fe bruari van dit Jaar. Ik zag hem een dag later op precies dezelfde plaats, achter elkaar kleine visjes vangend vlak voor het strandje tus sen de pieren! Een staaltje van ronduit onver antwoord boeken maken toont Nijgh Van Ditmar. Inhakend op de hausse van vogelboeken bracht deze uitgeverij een boek over de fotojacht op uilen, nachtvogels die ln vrijwel heel Europa sterk be dreigd worden, niet in de laatste plaats door landbouwvergiften. Het propageren van verontrusting van Juist deze vogels door fotogra fen, en zeker wanneer ze op het nest 'zitten, waarvan ettelijke voorbeel den ln het boek voorkomen, kan echt niet door de beugel. De Duitse herkomst blijkt uit de behandelde uilesoorten, niet alleen de bij ons Inheemse kerk-, rans-, bos- en stee nuil. maar ook de oehoe, de ruig- pootull, de dwerguil en de dwerg ooruil, die in Nederland hooguit als dwaalgast kunnen voorkomen Van de velduil echter maar én plaatje en dan deze vogel o. schende moerasooruil te noemen, letterlijk uit het Duits (Sumpfohreule) ver taald. Hetzelfde deed zich voor bij blauwe reiger en goudplevier, die hier als grljsrelger en goudenre- genfluiter te boek staan. Ooit een fluiter ln uw goudenregen gehad? Chr. Perrins en Ad Cameron: De Wereld van de Vogels. Uitg. Else vier, Amsterdam/Brussel. 160 blz., 29,50 Kees Kervel: Handige Wandelwaai- er over Vogels. Uitg. BMR/Markell, Overveen. 60 kaarten, 14,75. Jaap Loohuis en Kees de Kicfte: Jeugd-vogelgids. Uitg. Ploegsma, Amsterdam. 168 blz., 9,90. 14-daagse Vogeljaar- Vogelfotokalendcr 1977. 12,50 ind. porto en verpakking te bestellen op girorekening 3.188.830 t.n.v. me vrouw M. van Daalen-Crum, Haarlem. Otto Forber: Nachtvogels. Uitg. Nijgh Van Ditmar, Den Haag/Rot terdam. 148 bic., 21,50. Ransuil. Illustratie van Kees Vogelgtds". Klefte „Jeugd- macht die de zaak gaat terughalen. De enige sanctie die bestaat is het staken van verdere leveranUes en technische steun." Dr. Kooljmans op dit thema: Het ontbreken van sancties ls een pro bleem dat voor alle IntemaUonale verdragen geldt. ZIJ vormen eerder een vrijwillig overeengekomen ge dragscode dan een stelsel van af dwingbare rechtsregels Ze zijn ont staan omdat de internationale ge meenschap behoefte voelde aan or dening. Je kunt ze zien als een dam, die Inderdaad kan breken. Maar het bestaan van die dam beeft wel dege lijk een funcUe. Ais de meest wense lijke regeling voor de toekomst ziet dr. Kooljmans de oprichting van mulUnatlonale centra voor fabricage en bewerking van kembrandstof. waarbij een IntemaUonale autoriteit als leverancier zou optreden. Zo'n systeem is bij het IAEA in studie. Het U oy«1»ep« «Rt oplossing voor ace probfémén, aldus de staatssecretaris. Zo'n centrum, hoe internationaal ook, zal toch op Ie mands grondgebied moeten staan.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1976 | | pagina 11