Angola wil 'Afrikaans socialisme' Engeland vreest heer forse bezuinigingen Israël zal in VN resolutie intrekken Kissinger praat weer over Rhodesië Japanse premier onder zware druk Libanese president sluit besprekingen over regering af Libië streeft naar greep op Italiaans dagblad van Fiat legering bijna eens met IMF Turkse studenten schieten agent dood Smith terug in Genève 2 Strijd binnen regeringspartij Economische eenheid in Afrika bepleit Waldheim herkozen als VN-secretaris Sexonderwijs in Denemarken mag Landbouw en bedrijfsleven uiteindelijk in staatshanden IENSDAG 8 DECEMBER 1976 BUITENLAND TROUW/KWARTET 7 ;ndi Dp ONDEN (UPI,Reuter) De Britse regering werkt aan een h itgebreid pakket van bezuinigingen om een lening van het lonenternationale Monetaire Fonds (IMF) in de wacht te kunnen an c Iepen. Minister van financiën Denis Healey verwacht begin tsie olgende week de voorgenomen bezuinigingen bekend te kun- en maken. Hij weigerde aan te geven hoe diep het mes in de uitg verheidsuitgaven zal snijden. e leninS van 39 mibard dollar, die taa nSeland van het IMF probeert te rijgen, is nodig om het pond. de K tttse nationale munt. weer wat op krikken. Het IMF wil deze steun „jUeen maar verstrekken onder zeer ringente voorwaarden, die er op eer komen dat de Britse regering ■Jaar uitgaven drastisch moet be werl n d olgens berichten in de Britse pers e va O" de regering voor meer dan 3.2 )r d'üjard dollar aan bezuinigingen een toeten zien te vinden. Het kabinet temqan premier Callaghan heeft al een atstjele reeks zittingen achter de rug en i en groots opgezet versoberingspro- gëjramma uit te werken. Uit de verkla- :harfng die minister Healey gisteren gaf vindfordl opgemaakt dat de regering hoop heeft aan de eisen van d et IMF te kunnen voldoen, ikali ezuinigingen van enige omvang illen echter zonder twijfel op verzet me|uiten bij de linkervleugel van de agerende Labour-partij. Grote groe- •n binnen Labour zijn bang dat irse bezuinigingen eerst zullen lei en tot nog grotere werkloosheid in ngeland. Het land telt 1,35 miljoen erklozen. Zorg voor de werkgele- enheid weegt bij Labour, met zijn terke banden met de vakbeweging eer zwaar. »n d es 30U' er tIC ,i)e regering had gisteren ook een bespreking met de zogenaamde 'hips', dat zijn de parlementsleden e de orde binnen de fractie moeten I lijiandhaven. Callaghan, die in feite J^geert zonder meerderheid in het at 4J, larlement, zal.de grootst mogelijke liscipline inrde Labourfractie nodig lebben voor zijri'pakket van bezuini- ingen. eisc Een groep linkse parlementsleden van Labour heeft al verklaard datzij niet zullen meedoen als de bezuini gingen de programma's voor huis vesting. onderwijs, gezondheidszorg en sociale zaken ernstig zullen aan tasten. Deze parlementariëers, ver enigd in de zogenaamde Tribune- groep, keert zich ook al bij voorbaat tegen verkoop van aandelen die de staat heeft in de oliemaatschappij BP. Volgens persberichten overweegt de regering voor ongeveer 800 miljoen dollar aan aandelen te verkopen om het aantal bezuinigingen op korte termijn wat te kunnen beperken. De Tribune-groep kan in het parlement rekenen op tenminste dertig stem men. Het is al een keer eerder tot een zeer harde confrontatie gekomen tussen deze socialisten en minister Healey. ISTANBOEL (AP) Een groep stu denten heeft gisteren een politie agent doodgeschoten die hen trachtte te beletten politieke leuzen op muren te kalken. Dit maakte de politie van Istanboel bekend. De agent, Ajdin Guler, werd doodge schoten na een verhit debat met de studenten, die zouden behoren tot een militante linkse groepering, in het centrum van de stad. De muren in Istanboel zijn van boven tot on der bedekt met leuzen van linkse en rechtse studentenorganisaties. JERUZALEM (UPI. Reuter) Volgens functionarissen van het Israëlische ministerie van buitenlandse zaken zal de bij de Algemene Vergadering van de VN ingediende ontwerp-resolutie naar alle waarschijnlijkheid worden ingetrokken. Tijdens een demonstratie gisteren in Nabloes wierpen Arabische jongeren stenen naar Israëlische veiligheidstroepen. De demonstranten, sommige van hen 'gemaskerd protesteerden tegen de Israë lische bezettingspolitiek. In de resolutie werd tot een spoedige hervatting van de vredesconferentie van Genève opgeroepen Rede tot intrekking van deze resolutie zou zijn dat Israël met de voorgestelde amendementen niet akkoord kan gaan. In de amendementen wordt gesteld dat ook de Palestijnse Be vrijdingsbeweging (PLO) aan de vre desbesprekingen in Genève zou moeten deelnemen. De functionarissen van het ministe rie van buitenlandse zaken in Jeru salem menen dat zelfs wanneer de -esolutie wordt ingetrokken het Is- -aëlische doel is bereikt, namelijk net duidelijk maken dat Israël met je Arabische staten maar niet met je PLO over vrede wil praten. Schoten in de lucht Israëlische militairen hebben giste ren in Nabloes op de bezette westelij ke Jordaanoever met schoten in de lucht en traangas een einde gemaakt aan een demonstratie van Arabische jongeren die gemaskerd protesteer den tegen het Israëlische beleid in het gebied. De autoriteiten hebben Inmiddels een uitgaansverbod afgekondigd voor het oude gedeelte van de stad. Ook de winkeliers in Nabloes protes teerden gisteren, evenals hun colle ga's in Hebron, tegen het Israëlische beleid door hun zaken te sluiten. De winkeliers maken bezwaar tegen de invoering van een btw van acht procent. In Arabische kringen wordt gezegd dat de zakenlieden op de westelijke Jordaanoever bereid zijn akkoord te gaan met een btw-percentage van vier. Volgens verschillende zegslie den zijn de winkelsluitingen en de demonstraties een gevolg van een oproep daartoe door radiostations in Jordanië. Syrië en Egypte. GENÈVE (UPI, AP) De blanke Rhodesische premier Ian Smith zal vanaf vandaag weer persoonlijk de leiding hebben over zijn delegatie bij de Rhodesië-conferentie in Genève. kade imte wing mil spec ndei ziji Wat voor Smith precies de aanlei ding is om terug te gaan naar Genève is niet duidelijk. Wel liet hij merken slecht te spreken te zijn over de zeer geringe vorderingen die tot- nutoe in Genève zijn gemaakt. In Salisbury zei hij tegenover ver slaggevers dat hij allereerst zal pro beren in Genève het gesprek op gang te krijgen over de zaken „waarvoor wij allemaal naar Genève zijn ge gaan". In de visie van Smith hoeft er niet meer te worden touw getrokken over de tijd waarin en de wijze waar op de machtswisseling in Rhodesië plaats zal vinden. Dat staat volgens hem allemaal al vast door de over eenkomst die hij met de Amerikaan se minister van buitenlandse zaken Kissinger heeft gesloten. Smith wil direct gaan praten over de sa menstelling van de overgangsrege ring. met de Britse premier Callaghan. Engeland, dat de conferentie in Ge nève leidt, begint zich ernstige zor gen te maken over het verloop van de besprekingen. De Britse voorzit ter Ivor Richard heeft zelf bepaald dat de conferentie 20 december haar beslag moet hebben gekregen. Dat betekent dat er nog maar twaalf dagen zijn om de belangrijkste za ken te regelen. Dienstplicht KINSJASA (AP) De president van Zaire. Moboetoe Sese Seko. heeft op de elfde buitengewone bij eenkomst van de Organisatie voor Afrikaanse Eenheid voorgesteld dat er in Afrika een economische ge meenschap moet komen gelijk aan de Europese. Op de conferentie te Kinsjasa wordt de economische toe stand van Afrika behandeld. De president van Zaire leverde felle kritiek op de Afrikaanse landen we gens hun gebrek aan onderlinge soli dariteit. De rijkere landen moeten de zwakkere te hulp komen in plaats van die te laten wachten op bijstand uit Europese of andere nlet- Afrikaanse landen, aldus Moboetoe. De eerste stap op weg naar een Afrikaanse economische ge meenschap moest zijn het bundelen on samen gebruiken van bronnen van energie. BEIROET (AP. UPI, Reuter) De Libanese president Elias Sarkis heeft gisteren afsluitende besprekingen gevoerd over de vorming van een nieuwe regering. Algemeen aangenomen wordt dat het nieuwe kabinet, dat vooral uit technocraten zal worden samengesteld, binnen 48 uur bekend zal zijn. Volgens de Libanese pers maakt de directeur van de Industriële Ontwik kelingsbank in Libanon, dr Selim al Hoss, de grootste kans op het pre mierschap. Een tweede man die als toekomstig lid van het kabinet wordt genoemd is kolonel Gaby La- choed. voormalig hoofd van de mili taire inlichtingendienst. Na een be spreking met de Libanese president verklaarde de rechtse leider Pierre Qemajal slechts een regering van Kissinger TOKIO (Reuter, AP) De Japanse premier Takeo Miki is in zijn eigen partij onder zware druk komen te staan. Zijn belangrijkste •ivaal, de vroegere vice-premier Foekoeda, wil dat Miki de verantwoordelijkheid op zich neemt voor de verkiezingsneder laag die de Liberaal-Democratische Partij heeft geleden. en. Kissinger, de man op wie Smith zich voortdurend beroept, zal zich'het komende weekeinde weer met de kwestle-Rhodesië bezig houden. Hij zal in Londen besprekingen hebben met zijn Britse ambtgenoot Anthony Crosland. Vrijdagavond zal hij eten Van zorg voor de toekomst getuigt ook het besluit van de blanke Rho desische regering om de dienstplicht te verzwaren. Minister van defensie Reg Cowper maakte maatregelen bekend die het aantal vrijstellingen voor dienstplichtigen drastisch zul len beperken. „Wij kunnen niet ver wachten dat de halve gemeenschap de last alleen draagt, wij moeten dit verdelen", aldus Cowper. He groot de blanke Rhodesische strijdmacht precies is wordt geheim gehouden, maar volgens betrouwba re schattingen kan de regering- Smith minstens 55.000 „strijdbare mannen" mobiliseren. NEW YORK (AP, UPI. Reuter) De Veiligheidsraad van de VN heeft gis teren de Oostenrijkse diplomaat Kurt Waldheim als secretaris generaal van de wereldorganisatie herkozen. Waldheim had tijdens de geheime zitting van de Veiligheidsraad twee stemmingen nodig om opnieuw voor een ambtsperiode van vijf jaar te worden aangewezen. Tijdens de eerste ronde had de Volkrepubliek China een veto tegen Waldheim uit gesproken. China wilde dat de functie door een kandidaat uit de Derde Wereld zou worden vervuld en stemde daarom voor de Mexi caanse oud-president Louis Eche- verria. Tijdens de tweede stemronde trok China echter zijn veto in. Zo doende werd Waldheim met veer tien stemmen voor en één onthou ding herkozen. Vermoedelijk heeft China zich de tweede keer van stem onthouden. Miki, die twee jaar premier van Ja pan is. zou daarom moeten aftreden en de vorming van een nieuwe rege ring moeten overlaten aan een nieu- jjwe partijleider. Er gingen gisteren ters geruchten dat Miki al onder de druk was bezweken en had besloten terug te tréden. De premier had gisteren gesprek met zijn minister van ,r to financiën Ohira. Hij zou een compro- mis-kandidaat voor het pre- kunnen zijn als Miki en jger^Foekoeda het niet met elkaar eens iSCh kunnen worden. Na afloop van hun ve] gesprek verklaarden Miki en Ohira dat de partij „met de grootst moge lijke voorzichtigheid" moest bewe- ren in het veranderde klimaat. Op dat moment duidde er in elk geval riets op dat Miki al had besloten maar af te treden. Miki verklaarde maandag, kort na het definitief bekend worden van de verkiezingsnederlaag, dat hij een nieuwe regering wilde vormen. Hij weet de nederlaag vooral aan het Lockheed-schandaal. waar hij zelf buiten staat. Miki verzekerde zich toen ook al van de steun van enkele onafhankelijke parlementsleden, om de ingekrompen LDP-fractie in het parlement aan te vullen tot een meerderheid. (De LDP heeft nu 249 van 511 zetels). Het nieuw gekozen parlement zal eind volgende week bijeen komen om een premier aan te wijzen, zo werd gisteren in Tokio aangenomen. Voor die tijd zal de LDP het dan eens geworden zijn over haar kandidaat. ROME (AFP, ROME) Libië meent, via zijn pas verworven belang in de Italiaanse autofa- briek Fiat, invloed te kunnen uitoefenen op het Turijnse dagblad La Stampa, dat tot de Fiatgroep behoort. Fiat zal moeten ingrijpen als La Stampa de belangen van Fiat schaadt, zo zeggen Regeb a Misalla- ti. vice-gouverneur van de Centrale Bank van Libië en Adboellah Saoedi, directeur van de „Libyan Arab Fo reign Bank", die zitting zullen krij gen in de raad van commissarissen van Fiat, in een interview met het weekblad Espresso. De bankiers lieten weten dat zij zich in die functie niet zullen beperken tot het „incasseren van de dividen den" zoals Fiat-directeur Giovanni Agnelli hoopt maar wel degelijk Invloed uit willen oefenen op het beleid. „Als de lijn van La Stampa de maatschappij (Fiat), die deels van ons is. zou schaden, als het tot gelde lijke verliezen zou leiden, dan zou de maatschappij moeten ingrijpen om dat veranderen", menen de bankiers. Twee jaar geleden eiste de Libische president Kaddaffl tevergeefs het ontslag van een joodse redacteur. Arrigo Levi, van La Stampa, omdat deze een voor Kaddaffi beledigend artikel zou hebben geschreven. Agnelli heeft La Stampa verzekerd dat de onafhankelijke politieke koers van het blad niet zal worden aangetast. Hij zei dat de overeen komst met Libië ook in het belang van La Stampa is, omdat „financieel evenwicht een eerste voorwaarde voor de vrijheid van een dagbladbe drijf is." De Libische bankiers zeiden in het interview voorts dat hun land nog meer belangen in Italiaanse bedrij ven wil verwerven. technocraten in plaats van vertegen woordigers van politieke partijen te willen gedogen wanneer het een overgangsregering is. Sarkis voerde gisteren verder besprekingen met premier Rasjid Karami en met verte genwoordigers van de linkse Liba- nezen. STRAATSBURG (DPA) Het Eu ropese hof voor de rechten van de mens heeft gisteren het oordeel uit gesproken, dat onderricht in de „sexkunde" bij het openbaar onder wijs in Denemarken rechtmatig is. Het oordeel van het Europese hof voor de rechten van de mens is ook van betekenis voor West-Duitsland. aangezien voor het hoge hof voor grondwetszaken In Karlsruhe twee soortgelijke zaken aanhangig zijn. Er zijn namelijk klachten ingediend door ouders tegen het sexonderwijs 'aan openbare scholen in Hamburg en in de Westduitse deelstaat Ba- den-Württemberg. De Deense wet op het sexsonderwijs houdt in de ogen van de Europese rechters „geen poging in tot in- doctrinering" en evenmin een aan beveling tot een bepaald seksueel gedrag. De uitspraak van het Europese hof is gedaan naar aanleiding van be zwaren. -ingediend door drie Deense ouderparen, die de Deense staat ver wijten. door zijn schoolwet van 27 mei 1970 en in het bijzonder door de praktijk van het sexonderwijs zelf het recht van de ouders te negeren, „de opvoeding en het onderwijs van hun kinderen in overeenstemming met de eigen religieuze en we reldbeschouwelijke opvattingen te waarborgen". loor Nico Kussendrager .Angolezen praten over enheid," schreef de Brit- e krant The Guardian naandag, maar die kop leloofde meer dan het be- icht waard was. let ging om bewegingen die tijdens e burgeroorlog waren verslagen -"ÜNITA en FNLA) en nu proberen pmen front te maken tegenover de tgering van president Agostinho leto Van echte eenheid in Angola is log steeds geen sprake. in )e verwachting dat na de onafhan- ;elijkheid na vijf eeuwen van Por- ugees bestuur. de burgeroorlog ussen de verschillende bevrijdings- >ewegingen in het land gewoon door lijn gaan is niet bewaarheid Ruim en jaar geleden kwam Neto aan de nacht en op het ogenblik heeft zijn 'olksregering voortgekomen uit Ie bevrijdingsbeweging MPLA Lngola redelijk onder controle. er i m [Redelijk" ornaat vooral in het zuid- in van het land eenheden van de Ichijnbaar verslagen FNLA weer de r. kop opsteken Een onbekend aantal lUerrillastrijders slaagt er daar in "fiel bewind van Neto moeilijk tc ma ken door verrassingsaanvallen. Re geringsmilitairen kwamen tegen de guerrillero's in actie, kennelijk met de bedoeling nog voor de eerste ver jaardag van de onafhankelijkheid in november een einde te maken aan het verzet Of dat gelukt is wordt niet duidelijk uit de schaarse berichten. Wel wordt in verhalen van Zuidafrikaanse zegslieden in het aangrenzende Na mibië (Zuidwest-Afrika) melding ge maakt van moordpartijen door An golese regeringsmilitairen en van een massale vlucht uit Zuid-Angola naar Namibië uit angst voor het volksleger. Te controleren zijn die verhalen niet omdat journalisten in de opvangkampen in het noorden van Namibië niet worden toegelaten. Er kan alleen worden afgegaan op verklaringen van Zuidafrikaanse zegslieden. Gezegd is wel dat zij er belang bij hebben de toestand in het zuiden van Angola zo zwart mogelijk voor te stellen, om een verontschul diging te hebben voor een mogelijke inval. De bevrijdingsbeweging van Nami bië fSWAPO) fieeft bases in het zuid en van Angola en er kan Zuid-Afrika veel aan gelegen zijn die uit te scha kelen. SWAPO zou steun hebben verleend aan het Angolese volksle ger in ruil voor steun van Angola bij uitbreiding van de SWAPO-acties in Namibië, dat nog steeds, tegen de wil van de Verenigde Naties in. door Zuid-Afrika wordt bestuurd. Behal ve van de SWAPO kregen de Angole se re» eringsmilitairen steun van Cu baan .e militairen, van wie nog stee< s een onbekend aantal maar vern.oedelijk meer dan tien duizend i» Angola verblijft. Ontwikkeling Voor sommige kringen in Nederland is dat reden op te roepen tot stopzet ting van de ontwikkelingshulp aan Cuba omdat dat land kennelijk geld „genoeg" heeft om militaire acties overzee te bekostigen. Volgens het toch niet buitensporig linkse Westduitse blad Der Spiegel daaren tegen is de meerderheid van de Cu banen in Angola niet meer militair bezig, maar helpt zij bij verschillen de ontwikkelingsprojecten. Melding wordt gemaakt van steun aan ge zondheidsprojecten in het zuiden van Angola, bij het herstellen van tijdens de oorlog vernielde wegen en bruggen, in de landbouw maar ook bij het opzetten van Angolese televi sie. die op het ogenblik weer iedere avond uitzendt Bijna de helft van het Cubaanse kader is in Angola, zo haalt het Westduitse blad een Ango lese journalist aan. Steun hard nodig Feit is dat Angola buitenlandse steun op het ogenblik hard nodig heeft. Voedsel is in grote delen van het land schaars door het achterblij ven van de oogsten en het teruglo pen van de visvangst, veel fabrieken draaien maar op halve kracht, het vervoer ondervindt grote moeilijk heden door de kapotte wegen. In het noorden van het land kon de koffie- oogst onvoldoende worden binnen gehaald door het wegblijven van veel plukkers, die ieder jaar voor de oogst uit het zuiden kwamen. (Als dank voor de hulp heeft Angola Cu ba koffie tégen een lage prijs aange boden. maar het eiland heeft dat geweigerd. Het vindt dat Angola zijn koffie tegen een goede prijs moet verkopen. Propaganda naar beide kanten verzekerd). Het economische leven in Angola kwam ook al grotendeels tot stilstand door het vertrek van meer dan twee honderdduizend Portuge zen. vaak met medenemen van be langrijke materialen en zonder ken nis over te dragen aan de Portuge zen. die tot dan toe veelal buiten de leidinggevende banen waren ge bleven. Met de heropbouw van de economie gaat de Angolese regering zeer om zichtig te werk. De bedoeling is uit eindelijk landbouw en bedrijfsleven in staatshanden te brengen, maar dat belet het bewind niet met wes terse bedrijven (waaronder Gulf Oil) te onderhandelen over contracten. Kennelijk wil Agostinho Neto de economie niet verder in het ongere de brengen door overhaaste natio nalisaties. Verenigde Naties Mogelijk is dat één van de redenen waarom de Verenigde Staten zich niet langer verzetten tegen toelating van Angola tot de Verenigde Naties. Tot vorige week had Washington het lidmaatschap steeds weten tegen te houden vanwege de aanwe zigheid van de Cubaanse troepen in Angola. Tijdens de burgeroorlog steunden de Amerikanen de versla gen. pro-westerse bewegingen FNLA en UNITA en waarschuwden zij voortdurend voor het toenemen van Russische invloed als de MPLA aan de macht zou komen. Het laatste is gebeurd, maar van een grotere rol van Moskou is weinig te bespeuren. Het kreeg geen bases in de haven Lobito zoals de Ameri kanen vreesden en er zijn weinig Russische deskundigen in het land. omdat Neto. volgens zegslieden, wil proberen het evenwicht tussen Oost en West te handhaven. Hij streeft naar een Afrikaans socia lisme. zonder te veel invloeden van buitenaf, en naar een ongebonden buitenlands beleid. Binnen het volksbewind is een stroming die pleit voor een meer naar binnen gerichte politiek, naar Chinees voor beeld. maar deze factie lijkt weinig aanhang te hebben. Het huidige An gola wordt wel gezien als een meng sel van Algerije en Tanzania, en dat is niet zo ver bezijden de waarheid. Met Tanzania heeft Angola een goe de verstandhouding, evenals met het eveneens nog maar pas van de Portugezen bevrijde Mozambique Alle drie de landen behoren tot de zgn. „frontlljnstaten". de buurlan den van Rhodesië. waar een blank minderheidsbewind nog steeds de macht in handen heeft. Angola. Mozambique en zij het minder duidelijk Tanzania zijn voor een gewelddadige omverwer ping van dat bewind, als onderhan delen niet lukt. Zambia, daarente gen, één van de andere frontlijnsta- Suikerarbeiders op een planta ge bij Caxito. Ook de auiker heeft het moeilijk door het tij dens de oorlog onklaar maken van werktuigen en raffinage- apparatuur. ten. is voor een overeenkomst door overleg, wat de betrekkingen met Angola moeilijk maakt De houding was toch al gespannen door Zambi a's weigering gedurende de burger oorlog om een keuze te maken tus sen de drie bevrijdingsbewegingen cn het opnemen van vluchtelingen uit Angola. Met het eveneens aan grenzende Za're leeft Angola nog steeds op gespannen voet door de onomwonden steun van dit land aan de.FNLA gedurende de burgerstrijd. Za're weigert ook produkten uit te voeren via de voor haar toch zo belangrijke Benguelaspoorlijn, dwars door Angola.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1976 | | pagina 7