Gereformeerden blijven
lid van de GOS
Contact met de
Dopperkerk blijft
Miljoenste kleuterbijbel
Anne de Vries in Duits
V
Dacht je dat je zó de hemel kon verdienen?
Vandaag
voorlopig
Nog niet hervormd wakker
worden
Contra Lefebvre:
meer Latijnse missen
Zendingsboekhandel
wordt herbouwd
VOORBIJGANGERS
H;
WOENSDAG 24 NOVEMBER 1976
TROUW/KWARTE!
WOEI
door Jac. B. Looijen
Het is weer najaar en het blad.
prachtig verkleurd, waalt van de
Herman Haverkate
bomen. De bruine, rijpe eikels val
len. Ik zag dat en moest meteen
aan Herman Haverkate denken,
die onlangs zo'n uitstekend boek
publiceerde over het leven van de
mensen in het oude Twentse
landstadje Delden. Het heet
„Krabbels op oude ansichten" en
Herman vertelt daarin van een za
terdagnacht in het najaar, toen
het verschrikkelijk stormde. Hij
lag klaar wakker in z'n slaapka
mertje in het slagershuis van z'n
vader aan de Langestraat in Del
den. En hij dacht: jongens de ei
kels liggen morgen voor het
opscheppen.
Nu was Herman rooms en hij
moest eerst naar de vroegmis voor
hij naar de bossen kon om eikels te
zoeken. De pastoor preekte naar
zijn mening veel te langdradig en
Herman verloor z'n geduld. Nog
voor het laatste evangelie was hij
de kerk al uit. En het bos in, met
een grote kar. Doodmoe, maar met
een volgeladen kar kwam hij 's a-
vonds thuis. Maar moeder Haver
kate was boos. Herman was 's mid
dags niet in het Lof geweest in de
kerk. Ze zei: dacht je. dat je zo de
hemel kunt verdienen? Nee, zei
Herman, maar wel kaartjes voor
de draaimolen.
Want wat was het geval? In Del
den had Je een baron ene Van
Heeckeren van Wassenaar en
die kocht eikels in om die In de
winter aan z'n herten te voeren. In
lange rijen stond je te wachten tot
het Je beurt was bij de weegschaal.
Telkens weer was het een hele
spanning wat de eikels zouden
opbrengen. Een cent, of anderhal
ve cent per kilo? Die eikelhandel
was altijd een paar dagen voor de
najaarskermis begon. En nu is het
verband duidelijk. Herman kon in
dat jaar toen het zo ontzettend
stormde, zwieren in de draaimo
len, dat het een lieve lust was.
Geld genoeg. Hij at poffertjes bij
de vleet en bracht voor z'n moeder
nog een dikke paling mee. En toen
vergat die haar boosheid over Her
mans afwezigheid in het Lof.
Intussen: ook de hervormde en de
gereformeerde kinderen van Del
den gingen eikels zoeken. Of zoals
men daar zei: gadderen. Maar die
gingen met hun centjes niet naar
de kermis, want dat was nog erger
dan een circus. Nee voor het pro
testantse volksdeel was er, althans
wat de orthodoxen betreft, de anti-
kermis in het Gebouw voor Chris
telijke Belangen aan de Zwa-
nensteeg. Dat was weliswaar een
hervormd gebouw, maar zodra het
kermisvolk in hun stadje ver
scheen, waren de rechtszinnig-
hervormden en de gereformeerden
van Delden het eens. Samen naar
de anti-kermisavonden. En stukje
oecumenische samenwerking nog
voor dat begrip was uitgevonden.
Als je door de donkere november
avond heen naar „Het Gebouw" in
de steeg ging, hoorde je iets ver
derop de tingeltangel van het we
reldse vermaak van de kermis op
het Marktpleintje. Je rook de geur
van de gebakken vis en van de
poffertjeskraam. Maar je wist: in
„Het Gebouw" staan de pannen
met chocolademelk en de schalen
met de gevulde koeken al klaar.
Dus voorwaarts naar „Het Ge
bouw", waar de orgelist zich al
achter het twee-klaviers harmoni
um had gezet. En je zou je slap
lachen bij de samenspraken die de
hervormde en de gereformeerde
jongelingenvereniging gingen op
voeren.
Toch weet ik, dat er na de
avondsluiting stiekem nog wel en
kele protestanten naar De Gezon
de Apotheek van Menko aan de
Langestraat gingen om er een zou
te haring of een mals palinkje te
verorberen. Maar dat was zelfs
voor de zeer orthodoxen aan
vaardbaar, want Menko was een
jood en stond als zodanig neutraal
tussen de kermis en de anti-
kermis. Hij koos geen partij, maar
zorgde er voor dat er een prima
visje verkrijgbaar was voor allen.
En wat verder ons „eikelgeld" be
treft, want daar had ik het over: in
de tijd van de kermis, viel ook de
dankdag voor het gewas. En dat
betekende: 's morgens naar de
kerk en dan naar de bazaar. Ook in
„Het Gebouw". Die bazaar was
niet oecumenisch, want de opbren
gst was voor een hervormd doel,
maar wel een goed doel. Daarom
mochten ook de gereformeerde
kinderen er heen. Trouwens hoe
zouden ze anders hun „eikelgeld"
opmaken? Nu, ze hebben er wat
gegrabbeld in de grabbelton en
geraden hoe zwaar het enorme
krentenbrood was dat de gerefor
meerde bakker aan de hervormde
bazaar had gegeven.
Het is allemaal anders geworden.
Laatst toen ik in Delden was,
bleek er in de Langestraat een
„braderie" te zijn. Er waren allerlei
kraampjes met van alles en nog
wat, en er draaide een draaimolen,
er walste een cake-walk en er was
ook een tent van de plaatselijke
Raad van Kerken met bijbels en
andere lectuur. En wie kwam ik er
tegen? De scriba van de gerefor
meerde kerkeraad. Tenslotte: ik
kwam op dit verhaal vanwege het
boek van Herman Haverkate, de
slagerszoon uit Delden, die zo
voortreffelijk schreef dat zijn boek
meer waarde heeft dan alleen voor
de Deldenaren, want hij is een
knap verteller. Wel, op die „brade
rie" had z'n broer, die nu de slage
rij verzorgt, ook een kraam en hij
liet me z'n kruidige Twentse met
worst proeven. Ik moet zeggen, die
smaakte me stukken beter dan de
zoete koeken van de anti
kermisavonden in het Gebouw
voor Christelijke Belangen. Maar
ik miste wel wat. Onze jood Menko
met z'n Gezonde Apotheek. Want
die is er niet meer
Jac. B. Looijen, journalist te
Utrecht besprak „Krabbels op oude
ansichten Groeten uit Delden"
van Herman Haverkate; uitgave
Twents-Gelderse Uitgeverij (W. G.
Witkam) te Enschede; prijs 19,50.
Van een onzer verslaggevers
LUNTEREN De gereformeerde kerken gaan door met de
gereformeerde oecumenische synode (GOS). In de bespreking
die de synode gisteren wijdde aan het verslag van de GOS die
deze zomer in Kaapstad plaatsvond, werd zelfs elke dreiging ooit
met de G08 te kappen uit de besluiten geschrapt. „Als we
doorgaan met de GOS, dan ook loyaal", zei het synodelid drs. J.
C. de Moor uit Rotterdam.
Dr. J Vlaardingerbroek uit Leeuwar
den nam het de delegatieleden ds. A.
Vos en dr. L. 8chuurman kwalijk dat
zij in het delegatieverslag de vraag
hadden durven opwerpen of het ver
antwoord is met de GOS door te
gaan. „Wij horen thuis in de GOS.
dat is onze geestelijke familie", zei
dr. Vlaardingerbroek en hij voegde
eraan toe dat de gereformeerden vol
gens zijn opvattingen Juist niet in de
wereldraad van kerken thuishoren.
Hierin werd hij echter door de syno
de niet bijgevallen.
In de GOS was gezegd dat het lid
maatschap van deze groep en van de
wereldraad „inconsistent" (elkaar
niet verdragen, red.) is. De gerefor
meerde synode verwierp deze GOS-
uitspraak echter en zei dat de GOS
niet opgezet was als alternatief voor
de Wereldraad en ook niet als zoda
nig kan worden opgevat.
In Kaapstad was reeds het nodige te
doen geweest om dit woordje „incon
sistent". Het synodelid D. M. van Elk
vertaalde het woordje met „ge
schift". „In Kaapstad hebben de an
dere gereformeerde kerken van ons
gezegd dat we geschift zijn", zei Van
Elk. Dit synodelid vroeg verder waa
rom de GOS niet net zo consequent
met de Zuldafrikaanae Nederduitse
Gereformeerde Kerk omging als ze
meende met de Nederlandse gerefor
meerden om te moeten gaan. Her
haaldelijk hebben GOS-
vergaderingen bijvoorbeeld vastges
teld dat het evangelie zich niet ver-
draagd met het verbod op naar ras
gemengde huwelijken, een verbod
wat in Zutd-Afrika bestaat en dat
door de Nederduits Gereformeerde
Kerk wordt ondersteund. „Wordt het
nog wat met de N.G. Kerk?", vroeg
Van Elk
Nairobi
Gistermiddag sprak de gereformeer
de synode over de assemblee van de
(ADVERTENTIE)
gratis
mits véér 1 december
U leest nogal eens over het maandblad
VOORLOPIG. Beknopt evangelisch com
mentaar bij de tijd. U zou het wel eens
willen bezien. Dat kan. Zonder verplich
ting. Stuur een briefkaartje. U ontvengt
dan t-Z.t. het decembernummer. Maand
blad VOORLOPIG, postbus 3a Oelft.
wereldraad van kerken in Nairobi.
Prof. dr K. Runia uit Kampen, die
lid was van de gereformeerde dele
gatie in Nairobi, zei dat de as
semblee hem was meegevallen. Hij
merkte dit op naar aanleiding van
enkele kritische vragen die in de
synode gesteld werden, vooral over
de invloed van de staf op de as
semblee en haar politieke spreken.
Er was ook gevraagd of de gerefor
meerden wel een echte inbreng heb
ben in de wereldraad. Prof. Runia
zei dat hijzelf het gevoel had dat hij
zeker een bescheiden invloed had
gehad bij de totstandkoming van
het rapport over Christus belijden
vandaag. Maar hij waarschuwde te
gelijk dat de gereformeerden hun
betekenis niet moeten overschatten.
„We moeten verder gaan met onze
pogingen bekwame mensen te krij
gen in belangrijke commissies van
de wereldraad. We moeten de rap
porten die we krijgen zorgvuldig be
studeren en er een grondige en kri
tische reactie op geven.
Prof. Runia zei verder te vinden dat
de aanwezigen in Nairobi wel iets
meer deden dan het verzetten van
punten en komma's in voorgekook
te stukken.
Donkere bril
Hij leverde kritiek op het boekje dat
door de EO-medewerkers is ge
maakt na hun bezoek aan de as
semblee. ook al voegde hij eraan toe
dat ook hij zijn kritiek op de as
semblee wel degelijk heeft. „Maar
natuurlijk zijn niet alle atnklun zo
geschreven alsof zij zi/:. opgesteld
door 150 gereformeerde dominees,
doch ik moest het rapport waar ik
aan had meegewerkt zelfs verdedi
gen tegen de ongerechtvaardigde
kritiek van Ir. J. van de Graaf (van
de gereformeerde bond in de her
vormde kerk).
„Ik heb respect voor deze mensen
maar zij hadden een donkere bril op
en waren bij voorbaat van plan aan
te tonen dat er niets in Nairobi deug
de". Het was prof. Runia trouwens
opgevallen dat tussen de kerken die
lid zijn van de wereldraad een diepe
kloof bestaat voor wat betreft hun
visie op de bijbel. De jonge kerken
hebben een meer fundamentalis
tische bijbelbeschouwing terwijl de
mensen uit de oude kerken uit Euro
pa en Amerika een meer pluralis
tische (meervormige) beschouwing
hebben.
Ons verleden
In het subjectief verslag van het
geen hij als delegatieleider namens
de gereformeerden in Kaapstad had
meegemaakt verzette dr B. Rietveld
zich tegen diegenen die uit de GOS
willen. „Wie uit de GOS wil, is niet
echt oecumenisch", zei Dr Rietveld.
Hij gaf toe dat de andere GOS-
kerken vaak bekrompen overko
men. „Maar daarin herken ik ons
zelf. Dat is ons eigen verleden. Mis
schien zijn wij twintig jaar verder,
maar wat is dat helemaal op een
kerkgeschiedenis van twintig
eeuwen.
Het delegatielid dr P.G. Kunst ver
telde dat hij na de GOS met zijn
vrouw vakantie in Zud-Afrika heeft
gehouden. Ook had hij van de moge
lijkheid gebruik gemaakt, kerkelij-
Van een onzer verslaggevers
LUNTEREN De gereformeerde kerken in Nederland houden
contact met de gereformeerde kerk in Zuid-Afrika, de zogenaam
de Dopperkerk. De beide kerken hebben zelfs beloofd de contac
ten over en weer uit te bouwen.
Dr. J. Vlaardingenbroek
ke leiders te bezoeken en hen zoals
hij het noemde, „te vermanen".
Dr Kunst zei dat het gedrag van de
christelijke gereformeerde afgevaar
digde in Kaapstad van dien aard is
geweest, dat nu een officieel gesprek
tussen het moderamen van de gere
formeerde synode en de christelijke
geformeerden nodig is. „Prof. Vele-
ma heeft zich zo tegen onze kerken
gekeerd dat het de spuigaten uit
liep". vond dr Kunst. Hij merkte
verder op dat toen hij professor Ve-
lema hierop aansprak en hem vroeg
waarom hij zich in Nederland nooit
met zijn bezwaren tot de gerefor
meerden had gericht, deze ant
woordde: „Ik heb er toch een boekje
over geschreven?"
LUNTEREN .Als Je op zekere dag
's avonds als gereformeerde naar bed
gaat, kun Je de volgende morgen als
hervormde wakker worden", meent
de Leeuwarder gereformeerde predi
kant dr. J. Vlaardingerbroek, maar
zijn Amsterdamse collega D. N. Wou
ters, de vroegere voorzitter van het
deputaatschap „Samen op weg"
noemde dit ter gereformeerde syno
de een caricaturale voorstelling van
zaken. Overigens leeft ook blijkens
het synodedebat bij veel gerefor
meerden de gedachte dat.Samen op
weg" betekent: binnen de kortste
keren éénwording van de hervormde
en de gereformeerde kerken.
Ds. E. Haverkamp, de voorzitter van
de deputaten oecumenen binnen
land, moest er aan te pas komen om
duidelijk te maken dat de gerefor
meerde kerken zich hebben uitge
sproken dat zij in „Samen op weg"
niet zien als op weg zijn naar sa
mensmelting van de twee kerken,
maar naar een mate van samen doen
van activiteiten, zoveel als mogelijk
ls binnen ieders eigen opvattingen.
Dit stelde de synode weer enigszins
gerust, waarna zij de aanbevelingen
van de gezamenlijke synode, die in
september werd gehouden beves
tigde.
Begin dit jaar besloot de synode van
de Dopperkerk de correspondentie
met de Nederlandse zusterkerk op te
zeggen. Daar werden toen twee rede
nen voor opgegeven. De eerste was
de manier waarop de Nederlanders
de tucht handhaven in hun kerken
en met name hoe zij optreden tegen
prof. Kuitert en dr Wiersinga; de
tweede reden vormde het lidmaat
schap van de wereldraad van kerken
en de steun aan het anti-
racismefonds (PCR).
Dit alles werd gisteren ter gerefor
meerde synode nog eens uiteengezet
door dr K. S. van Wijk-De Vries van
Pretoria-Oost, die samen met de
hoogleraar Tj. van der Walt van
Potchefstroom als gast in de synode
aanwezig was. Dr Van Wijk-De Vries
vertelde dat het nooit de bedoeling
was geweest, elk contact met de Ne
derlanders te verbreken. In overleg
met het gereformeerde moderamen
heeft een groep Nederlandse synode
leden samen met de Zuidafrikaanse
gasten nu een stuk opgesteld waarin
de beide kerken elkaar intensieve
briefwisseling en synodaal contact,
eventueel via de GOS toezeggen.
Beide kerken blijven elkaar erken
nen als kerken met een gereformeerd
karakter.
Prof. Van der Walt, die in Zuid-
Afrika door sommigen als verrader
van de Afrikaanse zaak wordt be
schreven wegens ?ijn kritiek op en
kele kanten van de apartheidspoli
tiek, zei dat het niet de schuld zal
zijn van de wereldraad van kerken of
van de Verenigde Naties als het in
zijn land ooit tot een catastrofe zou
komen. „Dan moeten wij de hand in
eigen boezem steken en ons afvragen
of wij genoeg de gerechtigheid heb
ben gediend. Bij deze vraag hebben
wij de positief kritische en profe
tische begeleiding van de Neder
landse gereformeerden nodig".
Prof. Van der Walt merkte op dat het
idee van een conferentie van alle
gereformeerde kerken in Zuid-
Afrika, desnoods samen met de gere
formeerde kerken uit Nederland,
welk plan in Nederland was uitge
broed, nader tot zijn verwerkelijking
komt. Hij stelde voor dat de gerefor
meerden in Zuid-Afrika en Neder-
Onze adressen:
AMSTERDAM
Postbus 059.
Wibautstraat 131
Tet 020-913456
Tele* 13006
ROTTERDAM/DORDRECHT
Postbus 940
Westbiaak 9 Rotierdam
Tel 010-115500
DEN HAAG/LEIDEN
Postbus 101
Parkstraat 22. Den Haag
Tel 070-469445
ZWOLLE/GRONINGEN
Postbus 3.
Melkmarkt 56. ZwoHe
Tel 05200-17030
V»n een on>er verslaggevers
AMSTERDAM „Die Kinderbibel". de Duitse
vertaling van het Kleutervertelboek voor de bijbel
se geschiedenis van Anne de Vries, heeft een
oplaag bereikt van een miljoen exemplaren.
Morgen tal uitgever Gerhard Schneider in het
kader van de Stuttgarter kinderboekenweek het
miljoenste exemplaar overhandiogen aan de
vrouw van de in 1964 overleden schrijver.
Het eerste exemplaar van „Die Kinderbibel" ver
scheen 21 jaar geleden, in 19S5. bij de Christliche
Verlagsanstalt in Konstanz. die ook de andere
boeken van Anne de Vries in Duitsland uitgeeft.
He» is een grote zeldzaamheid, dat een boek in een
buitenlandse vertaling een oplaag flv»n een mil
joen bereikt. Ondanks alle kritivk Vau uit logen
en pedagogen blijven dc bijbelse geschiedenissen
van Anne de Vries lopen als een spoortrein. Hij
schreef er twee: het Gro*. vertelboek voor 7-12
jarigen en het Kleutervertelboek voor kinderen
van 4 tot 8 jaar.
De Nederlandse uitgave van het Kleotervertel-
boek voor de bijbelse geschiedenis verscheen in
1948 bij Kok in Kampon mei tekeningen van
Tjeerd Bottema- Siuw enkele «aren is er ook een
uitgave met illustraties van Hermuie Schafer. De
oplage in Nederland is nu 200.üW exemplaren.
Het Kleütervortolboek is in 23 (binnenkort 24)
talen verschenen. In een 25e taal. het Drents,
heeft Anne de Vrios het boek indertijd zelf voorde
KON O-microfoon voorgelezen. Het boek is in bij
na alle Europese landen verkrijgbaar, soms in een
protestantse en een rooms-katholieke uitgave. Het
enige verschil is dan de spelling van enkele
namen.
De wereldoplage van het boek is ongeveer twee
miljoen exemplaren. De laatste jaren is er een
opmerkelijke belangstelling voor het boek in Oost-
Europa. In 1971 verscheen in Praag een Tsje
chische uitgave, nadat het bock eerder al op
stencil was verspreid.
De Hongaarse vertaling is in 1874 in Wenen ver
schenen. Met toestemming van de Hongaarse au
toriteiten wordt deze uitgave per post toegestuurd
aan Hongaarse priesters en predikanten die daar
om vragen. In Polen zal waarschijnlijk nog dit jaar
een vertaling verschijnen.
land elkaar niet met makkelijke
slagzinnen zullen benaderen in de
trant van: Jullie zijn ketters in de
leer en jullie zijn barbaars in het
leven. De gereformeerde synode be
krachtigde deze oproep met een
warm applausje.
UTRECHT De Nederlandse r.k.
bisschoppen hebben gesteld, dat
waar behoefte is aan Latijnse mis
sen, in deze behoefte moet worden
voorzien. Maar van enig beleid is
geen sprake, alles hangt af van de
persoonlijke bereidheid van enige
parochiepriesters. Aldus het bulle
tin van de vereniging voor Latijnse
liturgie. De vereniging zegt in het
bulletin, niets liever te willen dan te
helpen bij een dergelijk beleid, het
liefst met een formele status binnen
de kerkprovincie. „De gelegenheid
wordt haar echter niet geboden",
aldus het bulletin.
De vereniging voor Latijnse Liturgie
schrijft dit naar aanleiding van de
gebeurtenissen rondom de ge
schorste Franse aartsbisschop Le
febvre. Hoewel de vereniging zich
volstrekt van hem distantieert,
meent ze toch, dan zijn aanhang een
teken aan de wand is. Alleen een
verantwoord en doelbewust beleid
kan aan deze beweging een einde
maken, aldus de vereniging.
Mede dankzij het werk van de veren
iging voor Latijnse liturgie is de
aanhang van aartsbisschop Le
febvre in Nederland beperkt, aldus
het bulletin, maar de vereniging
vraagt zich af, of dat zo blijft. De
bisschoppen steunen weliswaar het
streven te vooizien in Latijnse litur
gie, maar zelfs in bisschopssteden
als Haarlem, Den Bosch. Rotterdam
bestaat niet elke zondag gelegen
heid tot het bijwonen van een La
tijnse mis.
(De r.k. heeft tea aanzien van de mis
een dubbele verandering doorge
maakt: van oude naar nieuwe litur
gie en van het Latijn naar de
landstaal. Lefebvre keurt beide ver
anderingen af. De vereniging voor
Latijnse liturgie heeft geen bezwaar
tegen de nieuwe liturgie, maar vindt
deze in het Latijn mooier; red.).
Van een onzer verslaggevers
HILVERSUM Wanneer de chris
telijke gereformeerde zendingsde-
putaten er op hun vergadering begin
december mee akkoord gaan, zal de
zendingsboekhandel Mbeu in Siba-
sa (Zuid-Afrika) worden herbouwd.
De kerkeraad van de Vendakerk van
Mutale, de conferentie van zen
dingswerkers in Vendaland en de
Afrikasectie van de zendingsdepu-
taten hebben reeds met herbouw
ingestemd.
Deze boekhandel, die een be
langrijke rol speelt bij de ontwikke
ling van Vendaland, werd tijdens de
rassenonlusten in juni in brand ge
stoken. Tegelijk is het de bedoeling,
een uitbreiding met een kleine druk
kerij en uitgeverij te realiseren, die
al voorgenomen was. De totale kos
ten zullen meer dan anderhalve ton
bedragen. Overleg is gaande tussen
zendingsdeputaten en het christelij
ke gereformeerde deputaatschap
voor hulpverlening binnen- en bui
tenland over een eventuele speciale
actie.
Vendaland is gelegen in het uiterste
noorden van Transvaal, tegen de
grens met Mozambique en Rhode-
sië. Sinds 1960 doen de christelijke
gereformeerden daar zendingswerk,
in samenwerking met de gerefor
meerde kerk in Zuid-Afrika
Geweld
In het gesprek tussen Aad van di
Heuvel en Harriet Freezer van zate
dagavond j.l. voor de televisie kw«
het even naar voren. Er was et
klein onderzoek geweest naar d
verhouding van liefde en geweld
de televisieprogramma's van
week. Het geweld overheerste duidi
lijk. De liefde beperkte zich tot et
paar voorbeelden van ingestudeet
kussen. Wie wel eens een pagig
advertenties voor bioscopen best«
deert kan vandaag hetzelfde opm«
ken. De tijd van de love-affaires, d
dubbelzinnige titels en het naai
schijnt voorbij te zijn. Het gaat vit
wel uitsluitend nog over oorlog,
daad en geweldpleging. Een vet
teken dunkt mij. Harriet Freea
maakte de opmerking dat het no
veel erger is dat de protesten a
ontbreken. Wie een ethisch reveili
zijn achterhoofd heeft, wat dit di
ook wezen moge, kan deze vrai
eens overwegen: hoe zou het
dat zij die indertijd zo tekeer ginge
tegen het naakt en wat dies meerfi
nu nergens meer te vinden zijn a
vrijwel uitsluitend schietende mai
nen en vrouwen over
beeldscherm gaan. Kan dit mlndi
kwaad? Gaat hier geen dreiging v«
uit? Hebben wij ons bij het gewei
al van te voren neergelegd? Zou tri
voor een reveil dan ook niet hk
moeten beginnen, dat we eens
voorgoed met elke verheerUJUg
van dit geweld afrekenen en daaroa
geen geweld-speelgoed voor oi»
kinderen kopen? Laten ze er mar
mee blijven zitten, die zo nodig alle
lei oorlogstuig menen te moetent)
briceren om onze kinderen „va
trouwd" te maken met dit tuig.
oud boekje over het
logsvraagstuk heet „Das
büchlin des frides" (krijgsl
van de vrede). Het is van Sebastii
Franck, die het in 1539 het verscl
nen. Een strijdbaar boekje tegen
geweld. Wij mogen het niet over
en onze kinderen laten komen,
heb niet de gedachte dat het oi
vloedig naakt van de voorbije J:
hen veel kwaad gedaan heeft,
kan ook nauwelijks. Maar wat
gevolg zal zijn van deze indoctr
tie van het geweld valt werkelijk
vrezen.
Beroepingswerk
NED. HERV. KERK
Benoemd tot geest. verz. aan tet
academisch ziekenhuis te Gronin
gen: P. J. C. Stolp aldaar, die tevens
aan de Martinikapel verbonden
blijft (verb. her.).
Beroepen te Oldebroek: B. Haver
kamp te Menster; te Usse: J. Voor
douw te Rotterdam-IJsselmonde; U
Kamerik: M. Verduin te Brakel.
Aangenomen naar Zoetermeer (na
dere beslissing): J. C. Schuurman ti
Putten, die bedankte voor Ooster
wolde en Bennekom.
GEREF. KERKEN
Beroepen te Bergen (NH): Th.
Middelkoop te Lioessens; te Lekker
kerk: drs C. P. Meijer, aldaar, diedii
beroep heeft aangenomen; te Voor
schoten, drs J. D. A. de Zwart
laatstelijk miss. pred. te Ma ge la nt
wonende te Harderwijk; te Ezingr
kand. W. A. v.d. Lugt te Dronten
GEREF. KERKEN (VRUG.)
Aangenomen naar Steenwijk: G. vil
Rongen, te Grand Rapids, die te
dankte voor Leerdam.
GEREF. KERKEN (VRIJG.. B.V.
Aangenomen naar Steenwijk: J. Vf
hoeff, legerpred. te Zuidlaren.
Ds. D. de Bruijn
Gisteren is op deze pagina er va
uitgegaan dat het artikel „Ik
opstand der vrijzinnige horden" k
het blad Waarheid en Eenheid gr
schreven was door dr. E. Masselii
Het artikel was echter van ds. D. 4
Bruijn uit Klundert. Dr. Masselinl
gaf een post scriptum (hij is eindn
dacteur van het blad), waarin In
overigens de term van ds. De Bruiji
overnam.
Ds. M. Wabeke
Op 59-jarige leeftijd is te Ensched
waar hij in 1972 om gezondheids*
denen met vervroegd emeritai
moest, overleden de hervormde p*
dikant M. Wabeke. Voordat hij nt*
Enschede kwam stond ds Wabeb
te Drimmelen en te Anloo.
A. Hendrikse
Komende vrijdag is het dertig ji
geleden dat de heer A. Hendrikse i
Amsterdam begon met het beza
ken van joodse stad- en landgen»
ten. Hij deed dit als christen, h
overwoog in dat Jaar na de oorlof
juist deze mensen hebben het I
zwaar gehad en velen van hen lede
onherstelbaar verlies, daarom tno(
ik hen vertellen dat hun Verlos*
gekomen is en dat zij ook het Niei
we Testament moeten opslaan. D
heer Hendrikse is inmiddels 83 JU
geworden en in Blaricum gaan
nen, maar hij wil niet met emeriti*
hij gaat nog een paar dagen pk
week naar Amsterdam, sjouwt du
trappen op („alleen niet meer vï
die hele steile") en praat met i
mensen („preken doe ik niet, I
spreek gewoon met ze") en tw
aldus de toegewijde dienaar van i
commissie „Kerk en Israël" van i
Amsterdamse gereformeerde kttl
Van
DEI
elk£
de -
De i
Vern
CD/
lljkh
van
derli
„voc
CD/
aang
fracl
was
de,
ARI
„eer
van
CH-'
kar a
wiel
van
mak
ken(
■prer
voeg
het
zijn
goec
cong
hetg
kom
Co
frai
de i
gee
dat
resl
het
mei
der
sch
der
gro
wir
dw:
Alt
Ov
ma
wei
cia
toe
me
Va
VV
ov<
ric
de:
bei
gir
be:
M<
hu
te|
So
lijl
be
„V
U>
P*
tie
he
De
..Ik
gei
hel
