VAN CHOCOLA KRUG JE MAAR ÉÉN LETTER, IN EEN BOEK
STAAN ER DUIZENDEN.
Half december beslissing
over ultra-centrifuge
l
I
Rekeninghouders
vandePostgiro:
belangrijk nieuws
de sterrekening
„Verzet in Soweto zinvol"
ÉU,
Schrijver-filosoof
André Malraux (75)
overleden
PÊD
Op telefoongidsen wordt
drie miljoen bespaard
Rijkspostspaarbank en postgiro
Vice-voorzitster Zuidafrikaanse studentenorganisatie:
VVD-er Portheine vreest „politieke flop"
Aa
„Een van de lichtbakens van onze tijd"
„Asbest lever!
gevaar op in
fabriek Goor"
wi
WOENSDAG 24 NOVEMBER 1976
BINNENLAND
(ADVERTENTIE)
Als ti precies wilt weten welk boek u wilt
geven óf krijgen,kijk dan in de laatste
Boekenmolen. Ben gids met ca. 550 cadeautips plus
8 voordeelaanbiedingen.
Nog niet ontvangen? Vraag bij de bockhandel.
Daar vindt u nog veel meer ideeën.
Van een verslaggever
UTRECHT De PTT bespaart
door een andere opzet met de tele
foongidsen in vier telefoondistric
ten ruim drie miljoen gulden. De
verandering komt erop neer dat de
abonnee niet automatisch alle gid
sen krijgt thuisbezorgd, die betrek
king hebben op het district waarin
hij woont.
Naam alleen in gids van eigen district
Voortaan krijgt de abonnee alleen
automatisch thuis de gids waarin
zijn telefoonnummer is opgeno
men. De andere districtsgidsen
krijgt hij alleen, als hij daar
uitdrukkelijk om verzoekt.
In de districten Utrecht. Den Bosch
en Rotterdam heeft de PTT de
nieuwe opzet doorgevoerd. In het
district Zwolle zal dat volgend jaar
gebeuren. De PTT hoopt ook in de
overige negen districten, waar mo
gelijk. de verandering te introdu
ceren.
Het PTT-district Utrecht bezorgde
in het voorjaar bij alle abonnees
een folder, waarin de wijziging
werd aangekondigd. In de folder
benadrukte de PTT dat voor papier'
bomen nodig zijn. „Maar bomen
worden schaars. En uit het oogpunt
van papierbesparing is het nuttig
na te gaan of u ze wel werkelijk
nodig heeft."
In dit district was vóór de verande-
1 ring 1.300.000 kilo papier nodig
voor de gidsen. De oude oplage was
ruim 1,2 miljoen stuks. De nieuwe
bedraagt slechts 665.000 exempla
ren. In Utrecht bespaarde men zo
ruim een miljoen gulden. De wijzi
ging in het district Den Bosch,
waar men voorheen een gids had
voor Den Bosch, Eindhoven en Til
burg samen, leverde ook een enor
me besparing op. Zo wilde slechts
twintig procent van de abonnees in
de nieuwe opzet alle drie de gidsen.
Dat scheelde de PTT zes ton.
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM Het verzet in Soweto en andere zwarte stadsdelen in Zuid-Afrika, deze zomei
niet zonder zin geweest. Aanvankelijk wat aarzelend maar al snel zelfverzekerd pratend leg
zwarte studente Nkozasana Diamini üit waarom niet.
Van onze parlementsredactie
DEN HAAG Het kabinet heeft nog tot half december de tijd om een beslissing te nemen over
verdere Nederlandse deelname aan het ultra-centrifuge-project in Almelo. Deze uiterste termijn,
die gesteld zou zijn door de buitenlandse partners in de verrijkingsfabriek voor uranium.
West-Duitsland en Engeland, circuleerde gisteren in Den Haag.
Minister Lubbers had eerst met de
buitenlandse partners afgesproken
dat de Nederlandse regering uiterlijk
eind oktober een beslissing zou ne
men over de deelname in de gigan
tische uitbreiding van de Almelose
fabriek met op den duur 2500 ar
beidsplaatsen. Na de gebleken moei
lijkheden in het kabinet, waar de
PPR-ministers gesteund door hun
partij-top dreigden met aftreden bij
een positieve beslissing, heeft Lub
bers nu tot uiterlijk half december
uitstel gekregen.
Politieke flop
De energiespecialist van de enige
Kamerfractie die zich tot nu toe on
voorwaardelijk vóór de uitbreiding
heeft uitgesproken, de VVD-er
Portheine. sprak gisteren de vrees
uit dat het voordurende uitstel van
de beslissing door het kabinet een
zelfde politieke flop dreigt te veroor
zaken als afgelopen voorjaar het ge
val was met de omstreden levering
van kernreactorvaten aan Zuid-
Afrika.
Hij vreest dat met name West-
Duitsland het in het Almelose sa
menwerkingsverband zal laten afwe
ten als de Nederlandse overheid nog
lang wacht met het nemen van een
beslissing. Iets dergelijks gebeurde
dit voorjaar ook toen Zuid-Afrika de
order voor kernreactorvaten aan
Frankrijk gaf nadat het Nederlandse
kabinet te lang had getalmd over het
geven van een kredietgarantie.
Portheine wijst op de 2500 arbeids
plaatsen. die door een dergelijke ont
wikkeling niet in Almelo, maar op
Westduitse bodem zullen komen.
Andere Kamerleden vinden de vrees
van Portheine niet terecht. AR-
Kamerlid Van Houwelingen vindt
het niet juist om het eventueel verlo
ren gaan van arbeidsplaatsen nu al
in de discussie te brengen. Hij
spreekt in dat verband van een stuk
je chantage-politiek. Van Houwelin
gen meent dat de Kamer, als de
fabrieksuitbreiding eventueel in
Duitsland en niet in Nederland
plaatsvindt, dat achteraf moet be
oordelen en niet vooraf al van alles
moet gaan roepen. Dat kan je met
iedere zaak waar het kabinet mee
bezig is wel doen.
Extra druk
De vrees van Portheine kreeg begin
deze week extra accent doordat de
Westduitse industrie maandag
avond plannen bekend maakte voor
de bouw van ultra-centrifuge-
fabrieken. gelijksoortig aan het be
drijf in Almelo, op eigen bodem.
Twee van die vier fabrieken zouden
vlak over de Nederlandse grens wor
den gebouwd, bij Gronau en Ahaus.
Er is echter nog geen vergunning
aangevraagd bij de Westduitse over
heid.
In Den Haag wordt de Westduitse
bekendmaking uitgelegd als extra
druk op de Nederlandse regering om
nu snel een beslissing te nemen over
de fabrieksuitbreiding. die 700 mil
joen gulden investering vergt en
2500 arbeidsplaatsen oplevert.
Deskundigen in Den Haag menen
dat West-Duitsland tot 1981 nog he
lemaal geen recht heeft om vergun
ning af te geven voor de bouw van
ultra-centrifuge-fabrieken. West-
Duitsland zit vast aan de in 1971
gesloten overeenkomst tussen Enge
land, West-Duitsland en Nederland
volgens welke er tot 1981 zou worden
samengewerkt in ultra-centrifuge-
fabrieken in Almelo en het Engelse
Capenhurst. Buiten dat contract
mag West-Duitsland niet aan ura
niumverrijking via het ultra-
centrifuge-procedé doen. behalve in
dien Nederland nu zou besluiten
geen uitbreiding van de Almelose
fabriek op Nederlandse bodem toe te
staan. Dan zou Nederland zich niet
formeel aan het contract houden en
zou West-Duitsland de handen vrij
hebben, aldus de deskundigen.
„Het politiek bewustzijn van de
zwarte Afrikanen in heel Zuid-Afrika
is erdoor versterkt. De onrust en het
gewelddadige optreden van de poli
tie hebben duidelijk gemaakt waar
toe de blanke minderheidsregering
in staat is om haar bevoorrechte
positie te behouden. Tenslotte heb
ben veel zwarte jongeren Zuid-
Afrika na de onlusten vrijwillig of
gedwongen verlaten om zich voor te
bereiden op de gewapende strijd".
Nkozasana Diamini vertelt dat zij
zelf dertien uur heeft moeten lopen
om te ontkomen naar Botswana; an
ders zou zij, als duizenden andere
zwarten, gevangen zijn genomen, we
gens haar leidende rol bij het verzet
in Soweto. Nkozasana Diamini, die
medicijnen heeft gestudeerd in Na-
tal, was vice-voorzitster van de Zuid
afrikaanse studentenorganisatie
(SASO) en is op het ogenblik in Ne
derland op uitnodiging van de Anti
apartheidsbeweging. Zaterdagavond
spreekt zij in de Amsterdamse Mo-
zes en ASronkerk.
Op het ogenblik lijkt het weer rustig
in Soweto en de andere zwarte
stadsdelen in Zuid-Afrika, maar dat
is volgens de Zuidafrikaanse studen
te slechts schijn. „Er vindt een her
bezinning plaats en er wordt een
nieuwe strategie voor het zwarte ver
zet uitgestippeld. Er is altijd een
slingerbeweging geweest van schijn
bare rust en openlijk verzet. Dat de
tactiek was veranderd, bleek ook bij
de betogingen van deze zomer. In
plaats van massale straatdemon
straties werd betoogd bij politiebu
reaus en stations omdat dat sleutel-
posten zijn". Op de zonder verwach
ting gestelde vraag wanneer het ver
zet weer zal oplaaien en wèt de nieu
we tactiek zal zijn lacht de Afrikaan
se alleen maar. „We zullen zien".
Aanleiding voor de onlusten in So
weto was de verplichte invoering
van Afrikaans op de scholen. „Dat
was alleen bedoeld om dë Afrikanen
beter te kunnen inpassen in het
blanke economische systeem en kin-
Nkozasana Diamini: omwente
ling alleen met geweld.
deren van jongsaf aan duidelijk te
raakën dat zij stamlid zijn, geen
Afrikaan".
Geen stammentwist
Nkozasana Diamini bestrijdt fel dat
de onlusten in Soweto stammenon-
lusten waren, of dat het alleen jon-
gerenverzet was. zoals de Zuidafri
kaanse regering het heeft gepro
beerd voor te stellen. „Zoeloes zou
den zich tegen leden van andere
stammen hebben gekeerd, omdat zij
zogenaamd niet wilden staken. Het
is een leugen! Zoeloeleiders in Sowe-
ADVERTENTIEI
PARIJS De Franse schrij
ver, kunsthistoricus, filosoof en
oud-minister André Malraux
(pseudoniem voor André Ber
ger) is dinsdag op 75-jarige leef
tijd overleden.
Hij stierf in een ziekenhuis in de
Parijse voorstad Crétail aan een long
embolie. Hij was daar een week tevo
ren opgenomen met een lichte infec
tie als gevolg van een longoperatie,
die hij drie maanden geleden had
ondergaan.
Als jonge man bezocht Malraux op
een oudheidkundige expeditie het
Verre Oosten. Hij raakte daar in de
politiek betrokken en speelde een
actieve rol in de Chinese revolutie.
Zijn roman ..La condition humaine"
(in het Nederlands vertaald als Het
menselijk tekort) die hij opdroeg aan
de Nederlandse criticus en schrijver
E. du Perron, gaat over die revolutie.
Met dit werk verwierf hij zich een
plaats naast twee andere Franse in
tellectuele giganten van de 20e eeuw,
André Gide en Jean Paul Sartre.
Minister
In 1933 werd hem de Prix Concourt,
de hoogste Franse literaire onder
scheiding toegekend. In de Spaanse
burgeroorlog vocht Malraux bij de
republikeinse luchtmacht tegen
Franco. Zijn ervaringen in Spanje
legde hij neer in de roman ..l'Espoir
In de jongste wereldoorlog zat hij in
het Franse verzet. Hij maakte als
minister van voorlichting deel uit
van het eerste kabinet van Charles
de Gaulle Tijdens diens tweede re
geringsperiode. van 1959 tot 1969.
was hij minister van cultuur.
Malraux was van mening dat men
niet over oorlog, politiek of kunst
kon schrijven zonder er nauw bij
betrokken te zijn geweest. Zelfs toen
hij al 69 was. in 1971. wilde hij zich
nog scharen aan de kant van de
opstandelingen in Oost-Pakistan die
streden voor de onafhankelijke staat
Bangla Desj.
Na de succesvolle introduktie van de Renterekening en
de Plusrekening hebben de Rijkspostspaarbank en de Postgiro
opnieuw goed spaarnieuws:
De Sterrekening is een resultaat van nauwe samen
werking tussen RPS ën PCGD waarin spaargemak wordt
gecombineerd met een extra aantrekkelijke rente: i
Eén van de meest recente foto's
van Andrc Malraux
Hij keek neer op intellectuelen die
nalaten actief deel te nemen aan het
onderwerp waarover zij schrijven.
Steeds stond hij op de bres voor de
verdediging van de menselijke waar
digheid.
Tot 1939 was Malraux politiek uitge
sproken links geweest. Toen in dat
jaar de Sovjet Unie een verdrag met
Nazi-Duitsland sloot, keerde hij het
communisme de rug toe. Hij zag
later in het nationalisme van De
Gaulle een leer die de belangen van
het werkende volk kon dienen. Naar
aanleiding van Malraux" overlijden
zei de huidige Franse minister van
cultuur Frangoise Giroud: Een van
de lichtbakens van onze tijd in ons
land is gedoofd nadat het de wegen
van de daad. de kunst en het denken
een halve eeuw lang heeft verlicht."
Het stoffelijk overschot van Malraux
is opgebaard in het kasteel van de
familie De Vilmortn in Verrières le
Bulsson ten zuiden van Parijs, waar
de schrijver zijn laatste levensjaren
heeft doorgebracht.
Uw spaargeld blijft altijd direkt opvraagbaar. Over elk
opgenomen bedrag wordt 2% in mindering gebracht op het
tegoed.
U als Postgiro-rekeninghouder ontvangt persoonlijk de
informatieve folder "Makkelijk sparen met de Postgiro en de
RPS". In deze folder is tevens een aanmeldingsformulier
opgenomen.
De Sterrekening is een produkt van samenwerking van uw Postgiro en uw RPS.
dooi
to weten van niets en de „Z«
arbeiders" droegen ronde laai
als de politie. Kennelijk waren
verklede politie-agenten om de
druk te wekken dat het s
mentwisten waren".
En over het „jongerenveizet":
de ouderen waren in opstand,
waren de zwarte arbeiders die
staking gingen, het waren de oud
die met hun kinderen betoogden
niet alleen zwarten. Op de beto I
gen in Soweto volgden demons J
ties van kleurlingen in andere de
van Zuid-Afrika. Dat bewijst dat
verzet veel verder gaat en veel
per zit dan de Zuidafrikaanse te
ring probeert voor te spiegelen'
Gewelddadig
Een omwenteling in Zuid
kan volgens Nkozasana Dlamit
leen met geweld worden b(
„Sinds haar oprichting in 1911
dat zij in 1960 verboden werd
het Afrikaanse nationale
(ANC) geprobeerd langs vree<
weg een oplossing te vinden,
niets bereikt en de Zuidafril
regering is op het ogenblik evi
van plan iets toe te geven". Zei
kent niet dat er blanken van „go
wil" zijn. „Als we de kans krij
zullen we daarmee 'samenwerl
We vechten niet tegen een ander
maar tegen uitbuiting en
drukking in Zuid-Afrika. De stuó
tenorganisatie SASO is echter
zwarte beweging. „We kunnen
blanken opnemen, omdat de uni
siteiten gescheiden zijn. Er is
welijks contact tussen ons en b
ke jongeren". De SASO kan,
actief zij ook is, nog steeds wet
in Zuid-Afrika. „Ja, in naam, m
in de praktijk niet. Voortdt
worden de leiders opgepakt of miiauw. u
ten zij het land verlaten, maardoA®®
de SASO niet te verbieden kan dl j
regering de indruk wekken dalajzoj traï
onverdraagzaam nog niet Is. De fey.ei?
praktijk is anders: de zwarteutab Kortst
ben van de blanken die op
ogenblik in Zuid-Afrika aan
macht zijn niets te verwachten'
Moeders uit
Sappemeer hadden j
succes met actie
GRONINGEN Een actie voon I
keerslichten op rijksweg 43 bij S
pemeer heeft succes gehad. De
woners van Sappemeer hebben i
het ministerie van verkeer en
terstaat te horen gekregen, dal
een definitieve verkeersinstallatii
werking zal zijn op 15 januari
gend jaar. Een groep moeders ba
te vorige week het gebouw v
Rijkswaterstaat in Groningen i
dat donderdag een tienjarig mei
op het onbeveiligde kruispunt!
ongelukte. Maandag ging er een
legatie naar Arnhem waar minis
West.erterp een werkbezoek aflef
De bewindsman werd aangehou
om hem een brief te overhandij
verve!
Ik hc
gaan
lijk i
spek
poslt
Het
stud
als e
doeli
Onderzoek bonden:
Van een verslaggever
GOOR In de asbe
cementfabriek Eternit in Goor do
zich geregeld situaties voor waai
werknemers zijn blootgesteld i
asbeststof. Dit kan leiden tot adf
halingsmoeilijkheden. terwijl I
stof op den duur ook long- en bu
kanker kan veroorzaken.
Uit een eigen onderzoek dat led
van de industriebonden NVV
NKV hebben ingesteld, is ond
meer gebleken dat bij het schoo
maken van afzuigers asbesW
door de fabriek dwarrelt, dat o!
vlekken worden afgedekt met af?
keurde asbestprodukten en d
overalls vol stof mee naar huis v
den genomen. Ook zijn er voor
werknemers geen voorschriften o
zich tegen de stof te beschernX
aldus de leden van de industrieöo
den NVV en NKV.
Districtsbestuurder Th. de Bni
van de industriebond NVV zei I
schokt te'zijn door de uitkomsl
van het onderzoek. De bevinding
zijn in een voorlopig rapport neer
legd. dat onder meer wordt aan
boden aan de directie van Eternit
de arbeidsinspectie.
De gevaren van asbest zijn onlan
opnieuw in het nieuws gekomen
dens een congres van de interna'
nale metaalbewerkers in Oslo, k
de bedrijfsarts van de scheepsw
De Schelde in Vlissingen. dr.
Stumphius. de gevolgen van hetü
demen van asbeststof schetste.
L* r
voor
Zijn
voel
optri
le za
Feye
ters
jaart
het i
Ger
.Ja"
Juist
reek
le si
vo
til:
vooi
beki
Tilb
250C
strij
lanc
Slee
lanc
sers
ven.
uits
lnze
Lan
surj
teel
twei
(3-2;
twii
star
een
krai
weg
6) n
niet
dec
De
0-2
Het
1-0.
2-1.
44
Wui
Var
