Van Agt: openbaar ministerie faalt
Overheid koopt twee natuurterreinen
Uitbreiding van
Oxyrane-chemie
niet ondenkbaar
Mevrouw Pinquin
heeft een
afspraakje.
Russen eisen van
Nederland strenge
berechting Menten
Uniek dierenboek voor
nieuwe Amro spaarders.
„Menten had direct gearresteerd moeten worden, óf bewaking waterdicht"
Minister in een
„hulpeloze positie"
voor Tweede Kamer
Fitheid.
Produktieproces erg gevaarlijk
Royal Nederland
In toekomst belangrijk pleisterplaatsen voor vogels
Meijer: niet al
te optimistisch
over het milieu
Honderden slachtoffers herbegraven
KO)
TET2-
„Er
errons,
mming
ons te
moest
id ont-
aofdza-
en van
é's. Hij
ïrleden
ïouden
e uitte
en over
ze tijd
e waar
vraagt,
met: Ik
oet het
nsprak
bij de
met:
ods! Ik
mij
wat
iedoeld
oeilijk-
ter
ng van
iten en
leeg-
g. Wat
dat
ht. Hij
jen het
,r. maar
dng. jr
emani
ken
ijk zoi
tn en|
pniet
ven
epen
aan,
com<
VRIJDAG 19 NOVEMBER 1976
BINNENLAND
TROUW/KWARTET 3
Van onze parlementsredactie
DEN HAAG „Ik besef heel wel, in welke hulpeloze
positie ik hier voor u sta en ik meen dat voluit". Dit zei
minister Van Agt van justitie gisteren tijdens de
verklaring die hij in de Tweede Kamer aflegde over de
zaak Menten.
De minister legde uit. dat het directe
beleid rond de arrestatie en de bewa
king van Mentens huis onder de di
recte verantwoordelijkheid van het
openbaar ministerie viel. Volgens de
minister was dat Amsterdamse
openbaar ministerie bij deze bewa
king ernstig in gebreke gebleven
„Ofwel Menten had meteen nadat
men dat in principe besloten had.
gearresteerd moeten worden, ofwel
de bewaking had waterdicht moeten
zijn", aldus de bewindsman, die nog
eens herhaalde dat hij persoonlijk
niet van het plan van arrestatie op
de hoogte was.
Net als het kamerlid Oeurtsen (VVD)
had ook de minister er moeite mee.
te geloven dat Menten in het week
end niet getipt is over de plannen
voor zijn arrestatie. „Hier zal de on
derste steen worden bovengebracht
om er achter te komen of. hoe en
door wie dit maar enigszins mogelijk
is geweest", aldus Van Agt. Momen
teel vindt een onderzoek plaats on
der leiding van de Amsterdamse pro
cureur-generaal mr. Hartsuiker.
Vandaag verwacht de minister hiero
ver een eerste rapport.
Eigenlijk, aldus de minister, vond
het openbaar ministerie ook maan
dag nog een te vroeg tijdstip voor
arrestatie omdat de officiële getui
genverhoren in Rusland nog moes
ten plaatsvinden, zodat de rechter
zich genoopt zou kunnen voelen de
verdachte na korte tijd weer uit zijn
ventieve hechtenis te ontslaan,
ervaring leert, aldus Van Agt. dat
verdachte in een dergelijke zaak
it veel bewijsrechtelijke moeilij le
iden kan worden gearresteerd wan-
;r hij terstond kan worden ge-
ifronteerd met stevige be-
jsstukken.
dat hij pas gistermorgen een tele
gram had gekregen van de Neder
landse ambassadeur in Moskou,
waarin staat dat de Russische auto
riteiten rrtedewerking aan het onder
zoek willen verlenen. Zodra het eigen
Sowjet-onderzoek is afgesloten
waarbij Knoop aanwezig was zul
len de Sowjet—autoriteiten hun do
cumentatie ter beschikking stellen
van de Nederlandse justitie. Hij ver
wachtte dat over ongeveer twee we
ken Nederlandse opsporingsambte
naren met hun werk in Rusland kun
nen beginnen.
Paspoort
I „Groot raadsel"
de Ru
irltnes-
;r uit
mevr.
nhout,
Sprang
isden):'
ren.
I Doordat deze week echter via het
I weekblad Accent nieuw belastend
materiaal gepubliceerd zou worden
I had het openbaar ministerie vorige
[week donderdag toch besloten tot
rrestatie over te gaan om te voorko-
I men dat de Accent-publikaties voor
I Menten aanleiding zouden vormen
I de wijk te nemen. Waarom echter
F pas maandag tot die poging tot ar-
k restatie werd overgegaan was ook
^minister Van Agt een groot raadsel.
Vast staat dat het huis van Menten
niet goed bewaakt was. Zaterdag
hebben twee politieambtenaren met
fc verdachte gesproken omdat hij
haagde over overlast door een bo
ten zijn huls circulerend vliegtuig en
jiver een rond zijn huis opererende
itograaf, en de hinder die hij daar-
lan ondervond. De twee politiemen-
jsen kregen toen de stellige indruk
dat de verdachte thuis zou blijven
om juist een rustig weekend te heb-
ben. Van Agt herhaalde „hoewel het
zeer ongebruikelijk is dat een minis
ter van justitie aldus spreekt" dat
het openbaar ministerie hier ernstig
in gebreke bleef.
Op de vraag van het Kamerlid
Oeurtsen waarom het paspoort van
Menten niet was ingetrokken
antwoordde de minister, dat zoiets
volgens de paspoortinstructie van
1952 niet mogelijk ls. zonder dat er
tegen betrokkenen een proces
verbaal is opgemaakt, vanwege eni
ge misdrijf waarvoor hij wordt of zal
worden vervolgd. Het opmaken van
zulk een proces-verbaal, vereiste dat
Menten zou worden gehoord, en dat
zou met het oog op een vlucht van
Menten een te groot risico scheppen.
Overigens ontkende de heer Van
Agt dat hij in een gesprek met de
journalist Hans Knoop een intrek
ken van Mentens paspoort bot zou
hebben geweigerd. ..Ik heb hem ge
antwoord dat dit niet eenvoudig zou
zijn. maar dat ik me er nader op zou
beraden", aldus de minister.
Knoop gehoord
Op de vraag van het Kamerlid Wolff
(CPN) wat het openbaar ministerie
had gedaan met het nieuwe belas
tend materiaal dat Knoop had ver-
ADVERTENTIES
Op het Binnenhof deelt een vrouw pamfletten uit over de zaak-Menten aan de wachtende rij mensen
voor de publieke tribune. Voor het debat in de Kamer bestond veel belangstelling.
zameld, antwoordde de minister,
dat Knoop hierover op 10 november
als getuige gehoord was door de
rechter-commissaris Peters. De be
wijsrechtelijke waarde van die ge
tuigenverklaring was echter indirect
en het wachten was op directe getui
genverklaringen aan de Neder
landse justitie, herhaalde hij.
Nadrukkelijk onderstreepte Van
Agt. dat hij zich de bezorgdheid en
het leed in kringen van oor
logsslachtoffers ,en het voormalig
verzet goed kon indenken. „Ik weet
dat het moeilijk is. aan de bevolking
duidelijk te maken dat het onder
zoek in de zaak Menten veel lastiger
en moeilijker is. dan men wellicht
zou denken. Ik begrijp ook wel dat
men zo denkt na het lezen van aller
lei publikaties. Eén ding. zo heeft
het openbaar ministerie voortdu
rend voor ogen gehad, moest boven
al worden voorkomen, namelijk dat
de strafvervolging zou mislukken
bij het niet toereikend zijn van
bewijs.
Integriteit
Dit verklaarde de terughoudend
heid om tot vroegtijdige arrestatie
over te gaan. Dat er nu toch mensen
door dit afschuwelijke verloop van
Rita
zaken gekwetst zijn begreep de mi
nister volkomen. „En dat spijt mij
bijzonder. Het spijt mij veel meer
dan de aanvallen die vervolgens zijn
gedaan op mijn persoonlijke integri
teit. Ik kan u slechts verklaren dat
mijn gedrag er geen enkele aanlei
ding toe heeft gegeven, dat u deze
aanvallen voor gerechtvaardigd zou
mogen houden".
De minister verzekerde de Kamer er
tenslotte van, dat alles zal gedaan
worden om Menten alsnog in han
den te krijgen.
Van een onzer verslaggevers
ROTTERDAM De economische afdeling van de gemeente
Rotterdam heeft geen „overwegende bezwaren" tegen de voorge
nomen uitbreiding van Oxyrane-chemie in het Europoortgebied
bij Rotterdam. Het bedrijf wil naast de huidige, in 1972 geopende
fabriek een nieuwe fabriek bouwen, waar propyleenoxide wordt
vervaardigd. Dit proces behoort tot de explosie-gevaarlijkste
van de chemische industrie.
iemen
D. Th
tmaar
ord.
bij df
rik Ido
BV.)
d. Dus
egmaii
>r Her
Wet 'n Itho luchtbevochtiger.
Tc droge lucht maakt u luste
loos. I)o Itho luchtbevochtiger
vult dat voehttckort automatisch
^ian.U voelt zich fitter! Ken hele
winter lang.
LB 20 Fl. 171.-; LB 110 1 1.2-18.-.
Itho B.V. Schiedam <nn>
Bewijsmateriaal
Over de door de hoofdredacteur van
Accent, de heer Knoop, verzamelde
getuigenverklaringen zei de minis
ter. dat deze op zichzelf, hoe waarde
vol ook, niet voldoende grond voor
arrestatie vormen. Echt bewijsmate
riaal kan pas worden geleverd als de
Nederlandse justitie zelf tot getui
genverhoren in het voormalige Pool
se gebied rond Lemberg kan over
gaan.
De minister onthulde in dit verband
„Ik vertelde de psychiater, dat ik geen
pony krijg
ADVERTENTIE
•n METZLER-
bril: ieders oojjmerk!
Praat daarom tijdig mei uw verzekeringsadviseur
Bijvoorbeeld over een brandverzekering van
verzekering maatschappij nv
i van de grooislen ter wereld
Het Rotterdamse gemeentebestuur
moet binnenkort een advies uitbren
gen over de aanvraag van Oxyrane
voor een vergunning in het kader
van de wet Selectieve Investerings
regeling. De vergunning wordt ver
leend door minister Lubbers van
economische zaken. Het positieve
advies van de economische afdeling
is nog niet gepubliceerd en wordt
momenteel aan de andere afdelingen
van de gemeente voorgelegd.
Nieuw „record"
Met de bouw van de nieuwe fabriek
is een bedrag gemoeid van driehon
derd miljoen gulden Er zullen hon
derd mensen kunnen werken, zodat
de Investering drie miljoen gulden
per arbeidsplaats zal bedragen. Dit
is een nieuw „record": de hoogste
investering per arbeidsplaats is tot
nu toe gedaan door BP in Rijnmond
met 2.5 miljoen gulden. Niet vast
staat of het om honderd arbeids
plaatsen „netto" gaat. want het is
mogelijk dat arbeidsplaatsen van de
bestaande fabriek zullen worden
overgeheveld naar de nieuwe
fabriek.
De milieu-afdeling van het openbaar
lichaam Rijnmond heeft in een ad
vies erop gewezen dat een propyleen-
oxide-fabriek ongeacht de veilig
heidsmaatregelen moet worden ge
rekend tot „de potentieel meer ge
vaarlijke chemische fabrieken".
Overigens zullen een aantal milieu
gevolgen verbeteren, omdat in het
plan voor de nieuwe fabriek uuk.
maatregelen zijn opgenomen om de
vervuiling door de bestaande fabriek
te verminderen Zo zal de uitworp
van koolwaterstoffen van beide fa
brieken minder worden dan die van
de huidige fabriek. Ook de uitworp
van roet en de geluidshinder zullen
afnemen. De uitworp van zwaveldi
oxide blijft ongewijzigd, evenals de
stankhinder.
Ook de provincie Zuid-Holland heeft
advies aan Rijnmond uitgebracht.
Hieruit valt tussen de regels te lezen
dat het advies aan de minister maar
het best positief kan zijn. omdat hij
de vergunning toch wel zal verlenen,
ook al zijn alle adviezen negatief.
Zoals bekend ls minister Lubbers
(economische zaken) in een andere
zaak onlangs in beroep gegaan tegen
de provincie die weigert een vergun
ning op grond van de wet luchtver
ontreiniging te verlenen aan een
ertsknikkerfabrlek.
ICI
De nieuwe fabriek van Oxyrane-
chemie komt in de buurt van de
voorgenomen uitbreiding van ICI.
Ondanks veel protesten heeft Rijn
mond over deze uitbreiding positief
geadviseerd en het kabinet besloot
eind vorige maand ICI een vergun
ning volgens de Wet selectieve inves
teringsregeling te verlenen voor de
bouw van een polypropyleen-
fabriek. De aanvoer en opslag van de
grondstof voor die fabriek is explo
sie-gevaarlijk.
presi
en nu
Jtrecli
>rdige
ithen
in jui
(Tai
Nede
kei
vand
rcelD
tan ge
ld vet
rweej
neind
zei b<
end
en I
zich',
cerk
'eesti
op
3bel
al p«
:reti
ouwre
opd
Ba
;eled«
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM. Het ministerie van CRM heeft twee belangrijke natuurgebie
den aangekocht in de Dordtse en Sliedrechtse Biesbosch. De gebieden, de
Otterpolder en het Engelbrechtsplekske, zijn samen honderdvijftig hectare
groot en zijn van belang voor de weide- en watervogels. In de toekomst zal de
waterhuishouding zo worden geregeld dat deze gebieden ook een belangrijke
pleisterplaats kunnen gaan vormen voor ganzen en eenden.
Staatssecretaris Meijer
(CRM) maakte dit gisteren
bekend tijdens de opening
van de fototentoonstelling
„Waterland - watervogels" in
Amsterdam. De expositie
sluit aan bij de vorig jaar in
Straatsburg door de Raad
van Europa gestarte actie
voor het behoud van waarde
volle waterrijke gebieden.
Ook de aankopen sluiten aan
bij deze actie De expositie
omvat negentig foto's en zal
de komende maanden op di
verse plaatsen in Nederland
te zien zijn.
Veel soorten
Staatssecretaris Meijer wees
er op dat Nederland veel
soorten „waterlanden" rijk is.
zoals de beken, meren, moe
rassen, veenplassen. rivieren,
schorren en slikken en ook
meer uitgestrekte wateren
als de Waddenzee, de Wester
en Oosterschelde en het IJs-
selmeer. Al deze milieutypen
worden bedreigd, evenals de
zeeën en oceanen waarbij al
dus staatssecretaris Meijer,
het traditionele beeld van
zuiverheid en ongereptheid
met meer past.
Deze en andere natuurgebie
den behoeven op de één of
andere wijze bescherming,
ondanks het feit dat bij som
migen optimisme is ontstaan
door het feit dat het milieu
zich in enkele gevallen leek te
verbeteren Staatssecretaris
Meijer noemde hierbij de
blauwe reiger, een ..water
landvogel" bij uitstek, die in
steedsgrotere aantallen
voorkomt en zich zelfs in het
stedelijk milieu thuisvoelt.
De reigers zijn echter geen
teken van een verbeterd mi
lieu. zoals sommigen menen,
want tijdens de korte
vorstperiode in het begin van
het jaar stierven vele reigers.
Er zijn aanwijzingen dat dit
het gevolg was van het feit
dat zij hun vetreserves moes
ten aanspreken., waarin zich
Het vignet van de Europese actie om waterrijk
gebieden te beschermen
gifstoffen hadden verzameld
De feiten, aldus staatssecre
taris Meijer, staven ook in
andere gevallen een al te
groot optimisme niet. Dat
blijkt onder meer in de
„öiructuurvisie over het na
tuur- en landschapsbehoud",
een nota van CRM die vrijwel
gereed is en waarin onder
meer wordt ingegaan op de
natuurgebieden die op ée
andere wijze bescherming be
hoeven De waterrijke gebie
den vormen daar een belang
rijk onderdeel van. Zorg en
verantwoordelijkheid voor
het natuurlijk milieu houdt
echter niet op bij landsgren
zen en staatssecretaris Meij
er zei groot belang te hechten
aan internationale samen
werking en afspraken.
Hij wees hierbij op een ver
drag over de waterlanden dat
in 1971 in Ramsar (Iran) tot
stand is gekomen en dat on-
lands ter goedkeuring aan de
Tweede Kamer is aangebo
den. Door dit verdrag komen
waterrijke gebieden over de
gehele wereld onder interna
tionaal toezicht te staan. Ne
derland wil zes gebieden on
der de werking van dit ver
drag brengen." te weten de
Groote Peel, de Weernbben.
het Naardermeer. de
Boschplaat op Terschelling,
het eiland Griend en een deel
van de Biesbosch. Staatsse
cretaris Meijer zei te ver
wachten dat het verdrag nog
deze regeringsperiode van
kracht zal worden.
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM Bij de herbegrafenis van de honderden
slachtoffers van de moordpartij in juli en autustus 1941 in
het voormalige Poolse en nu Russische dorp Podgorodze,
waarbij Pieter Nicolaas Menten het bevel tot de executies
zou hebben gegeven, hebben de bewoners een strenge
berechting door de Nederlandse justitie geëist.
Volgens het dagblad De Waarheid
heeft Antonenko, de officier van
Justitie voor het district Lwow,
die het onderzoek in de zaak-
Menten in Rusland leidt, dit tele
fonisch aan het dagblad doen we
ten. Het onderzoek, dat nog in
volle gang is. gebeurt in opdracht
van procureur-generaal R. A
Roedenko. die na de oorlog tij
dens het proces in Neurenberg
optradt als aanklager voor de
Sowjet-Unle Volgens De Waar
heid heeft het dagblad Komso-
molskaja Prawa bijzonderheden
over de wandaden van Menten
gepubliceerd, waarbij een regi-
stratiekaart met de naam Pieter
Nicolaas Menten werd afgedrukt.
Gezegd wordt dat na een eerste
artikel, dat reeds op 7 augustus
verscheen. door opsporings
ambtenaren honderden mensen
in de omgeving zijn verhoord.
Protesten
Het centraal orgaan voormalig
verzet en vervolgingsslachtoffers
heeft in een telegram aan de mi
nisterraad en aan de Tweede Ka
mer zijn ernstige bezorgheld en
verontwaardiging geuit over de
gang van zaken rond Pieter N.
Menten. Het centraal orgaan ver
klaarde volledige openheid van
de regering te verwachten over de
mislukte poging om de van oor
logsmisdaden verdachte Menten
te arresteren. Ook de historische
aspecten van de zaak dienen te
worden doorgelicht en een rap
port door een parlementaire com
missie dient ter kennis van het
Nederlandse volk te worden ge
bracht. aldus het centraal orgaan.
De voorzitter van de Poolse oud-
strijders in Nederland heeft ver
klaard dat zijn vereniging het be
treurt dat Menten ondanks reeds
bekend en belastend bewijsmate
riaal heeft kunnen ontvluchten.
In tegenstelling tot eerdere be
richten heeft de Stichting 40-45
verklaard geen telegram aan de
regering te hebben gezonden.
„Rechtstreekse bemoeienis met
het vervolgingsbeleid van oor
logsmisdadigers van de overheid
ligt niet op haar weg. hoezeer de
Stichting 40-45 ook begrip heeft
voor gevoelens, die in kringen van
het oud-verzet en de vervolgden
leven." aldus de stichting.
„Openheid"
In een brief aan minister Van Agt
heeft de Nederlandse Vereniging
van Ex-politieke Gevangenen uit
de bezettingstijd laten weten, dat
zij verbitterd en teleurgesteld ls
door de gang van zaken rondom
Pieter Menten. Ook deze vereni
ging eist grote openheid over de
wijze, waarop Menten aan arres
tatie kon ontkomen. Het Comité
Vrouwen van Ravensbrück heeft
in een telegram aan minister Van
Agt geprotesteerd tegen het „niet
meer serieus te nemen optreden
van Justitie en politie terzake van
de van oorlogsmisdaden verdach
te Menten."
AI maanden
Inmiddels ls bekend geworden
dat de officier van justitie in
Hamburg al maanden geleden
aan de procureur-generaal van
Amsterdam heeft verzocht Men
ten te laten horen over diens mo
gelijke rol bij of wetenschap over
de moord op 36 Poolse hooglera
ren in de nacht van 3 op 4 Juli 1941
ln Lemberg (het tegenwoordige
Lwow). Commissaris G. G. J. Pe
ters van de rijksrecherche in
Amsterdam heeft dit meegedeeld.
De commissaris heeft de Ham-
burgse officier van justitie toen
laten weten dat het afzonderlijk
horen van Menten op dit punt
niet opportuun was. gelet op het
complex van zaken dat bij de
rijksrecherche over Menten in on
derzoek is. Wel heeft hij de Ham-
burgse officier toegezegd te gele
gener tijd. wanneer de mogelijk
heid zich zou voordoen, bij het
eventuele nadere verhoor van
Menten ook deze Lembergse zaak
mee te nemen. Commissaris Pe
ters bevestigde dat hij op 3 no
vember van Simon Wlesenthal
een brief had gekregen met een
kopie van de brief aan de Ham-
burgse justitie
(ADVERTENTIE)
De dieren laten
duidelijk blijken dat ze elkaar
herkennen. De snavels worden
omhooggestokende vleugels
aangelegd en de partners
waggelen onder luid geroep niet
hun kop heen en weer
Dit is cén van de wonder
baarlijke feiten uit het nieuwe
dierenboek van de Amro
Bank. „Van dier tot dier"
heet 't. 120 Pagina's leiten en
60 schitterende kleurenfoto's
overeen uniek onderwerp,
de „talen" in het dieren
rijk. De taal van geluid,
geur, kleur, gebaren en
trillingen. Dierenkenner-
Prof. Dr. Anthonie Stolk
heeft er begrijpelijke mensen
taal van gemaakt en geeft
boeiende uitleg.
U krijgt deze verrukkelijke
uitgave - zolang de voorraad
i strekt - voor een tientje als
u nu een spaarrekening
opent. Hn de Amro stort op elke
nieuwe rekening ook nog 'n\
f 7,50. (Deze openingspremie is
1 maand niet opvraagbaar.)
De aktie loopt van ["1
2 november tot 4
december.
Nu bi) elke Amro Bank.
