,Je kunt met toneel tonen hoe mensen in elkaar zitten' Uw probleem ook het onze Met het oog op Handel in blauw bloed Actrice Ellen Vogel wijst op belangrijke functie van communicatie: -1 /ARTE - - lAANDAG 15 NOVEMBER 1976 1 van weg's dorp. n op Ont- ;rafe- milie- tieuw BINNENLAND TROUW/KWARTET 7 door Fred Lammers AMSTERDAM „Ik heb lang de neiging gehad de grote lij- nen van de dingen te zien en de details over te slaan, terwijl die toch enorm belangrijk zijn. Ze kunnen het topje van de ijs berg vormen. Als je op details gaat letten, gaan er nieuwe we relden voor je open." )e actrice Ellen Vogel vertelt in haar mis in Amsterdam over de hobby üt haar jeugd: het schilderen en ekenen. Nu het toneel voor haar liet meer op de eerste plaats staat, ïeeft ze die opgenomen." Ik teken en schilder van alles: mensen, bloemen en landschappen, zoals onlangs het uitzicht vanaf mijn balkon. Het is ïeel amateuristisch, daarom laat ik ie resultaten behalve aan mijn naas- familie en vriendenkring nog aan demand zien. Maar ik heb er plezier n en dat is het voornaamste. Meer insen zouden dat moeten doen. Je fft je als amateur niet waar te ^j^^maken. het is je vak niet. van presta tiedrang is geen sprake. Alles mag. tflid" bl°te voet in een inktpot itoppen en die dan op papier zetten. En bovendien leer je door deze lief hebberij kijken." Je ogen gebruiken en open staan voor wat er in de wereld gebeurt vindt Ellen Vogel belangrijk. Dat blijkt ook uit haar reactie als er tijdens mijn bezoek wordt gebeld. Een paar jongens willen praten over de wereldvrede. Vanaf haar balkon- Iend- netje, één hoog aan het Eerste Wete- plantsoen, roept Ellen naar be ien dat ze het onderwerp hoogst •essant vindt maar dat ze maar kds terug moeten komen omdat ze 'bu in gesprek is. „Ik probeer zo be lt mogelijk te leven. Ik wil eruit wat er in zet." Het leven vind Aten uitermate boeiende zaak. al mde mensen die zeggen dat ik :kelijk praten heb wel een bee- gelijk. Ik heb ook mijn moeilijke len gehad, maar ik ben een bof- omdat ik het geluk heb gehad lat ik werk kon kiezen waar ik van tud." Toneelschool >at werk werd het toneel, Ellen Vo lei kwam daar heel onverwachts bij erecht. „Het was in het begin van de orlog. Ik woonde op kamers in Amsterdam, samen met mijn twee Jaar Jongere broer Albert, die daar op de toneelschool was. Op een dag vertelde hij me dat er die avond vrtetden bij ons thuis zouden komen npderen. Ik vroeg of ik er bij mocht bflten. „Vooruit dan maar, als je W stil bent," zei Albert. Toen hij flifloop wilde weten hoe ik het had jonden was mijn reactie: „Prach- öf, dat wil ik ook gaan doen. Kort erop zat ik eveneens op de to neelschool." Die pret was van korte duur. Ellen beeg t.b.c. en moest thuis bij haar moeder in Den Haag ruim een jaar kuren. De toneeldromen leken ver vlogen. Dat viel echter allemaal mee, want kort na de oorlog vroeg Cor Hermus haar bij zijn reizend toneel gezelschap te komen. Van het een kwam het ander. Ellen werd een ge naakbaar. soms wat hooghartig overkomt. „Dat krijg ik wel meer te horen van mensen die mij niet per soonlijk kennen. Misschien komt dat doordat ik lang ben. Het heeft ook wel iets te maken met mijn onzekerheid. Ik geloof niet dat ik hooghartig ben. Ik timmer niet graag aan de weg. Mijn privé-leven houd ik het liefst gescheiden van mijn werk. Ik ben nogal terugge trokken. verlegen zelfs. Veel mensen zullen dat niet begrijpen, omdat je als acrice toch regelmatig voor het voetlicht treedt, maar ze vergeten dat ik op het toneel niet Ellen Vogel ben maar in de huid kruip van de persoon die ik speel. Dat maakt een groot verschil. Ik ben geen gemak kelijke praatster, echt iemand die de kat uit de boom kijkt, maar als het klikt met iemand ga ik vrij ver in mijn contacten". Als we doorpraten over de zelfken nis die je op het toneel krijgt zegt Ellen: „Het is altijd moeilijk jezelf te analyseren, maar behalve die verle genheid en dat onzekere ben ik ie mand die in zijn werk een grote discipline heeft. Ik beschik over een enorm doorzettingsvermogen en ben vrij trouw in mijn vriendschap pen. Ik geloof wel dat ik lastig ben. Ik heb perfectionistische kantjes en verder neem ik niet gauw iets kwa lijk. Ik probeer te begrijpen waarom mensen dingen doen en niet doen. Ik kan het moeilijk opbrengen om te zeggen: dat wijs ik af. Ik heb ver trouwen in de mensheid. Niemand kan ontkomen aan clan-vorming, maar ik vind het gruwelijk als men sen van de ene groep zeggen dat een andere groep niet deugt." Ellen Vogel vertrouwen in de mensheid^ (foto Dirk Ketting) Uitdaging waardeerd actrice. Lange tijd maak te zij deel uit van de Nederlandse Comedie, totdat dit gezelschap in 1969 uiteen viel." Ik heb toen een moeilijke periode doorgemaakt. Wij hadden als het ware een groot gezin gevormd, het was gedeelde creativi teit. Van de ene dag op de andere werd ik uitgeschakeld. Ik voelde me in de steek gelaten, had het gevoel dat het doel ven mijn leven me was afgesneden en dat ik als vrouw van tegen de vijftig nergens meer nuttig voor was Onder normale omstandig heden leef je naar zo'n afscheid toe. Ik miste het deel uitmaken van een vast gezelschap heel erg. Achteraf ben ik er blij om dat het is gebeurd, omdat ik daardoor heb leren inzien dat er naast dat toneel nog honder duizend andere interessante dingen zijn in het leven, waar ik anders niet aan toe was gekomen." Comedie Tegenwoordig speelt Ellen Vogel to neel in de vrije sector. Op het ogenblik trekt zij het land door met de comedie „Lied in de schemering" onder regie van Paul Steenbergen. „Hij speelt er zelf de hoofdrol in. Ik had allang eens met hem samen wil len werken en ik kan nu zeggen dat het fantastisch is. Mensen zijn op hun best als ze werken. Pas dan leer je ze echt kennen." Ellen Vogel doet nu nog maar één stuk per seizoen. „Toneel zal de-grote liefde van mijn lever blijven, maar ik sta er nu wat afstandelijker tegen over. Het is niet meer een kwestie van leven en dood zoals vroeger. Er zijn dingen die nu belangrijker voor me zijn. Het klinkt een beetje over dreven, maar toch is het. zo: ik wil tijd hebben voor andere mensen en niet alleen voor mijn familie en vrienden, zonder wie ik niet zou kun nen leven, want ik ben erg familie ziek. Daarom denk ik erover iets voor bejaarden te gaan doen. Om lijnde plannen heb ik nog niet. Men sen zijn ontzettend boeiend. Ik wil altijd weten wat mensen vinden en wat zij denken." Wat trekt haar nu zo aan in dat toneel? „Toneel is een geweldig communicatiemiddel. Je kunt er mensen mee uit hun isolement ha len door ze begrip voor anderen bij te brengen, ze situaties voor te scho telen, waarin zij zichzelf herkennen. Het is belangrijk dat je met een toneelstuk mensen een avond hun zorgen doet vergeten door ze goed amusement te brengen, maar nog belangrijker is dat je mensen aan het nadenken zet over hun eigen situatie en de problemen in de we reld. Je kunt met toneel mensen, laten zien hoe zij in elkaar zitten en via de mensen die je speelt leer je jezelf ook beter kennen. Ongenaakbaar Ellen Vogel lacht als ik zeg dat ze op mij op het toneel enigszins onge- Bij dat toneelspelen is het vooral het nieuwe dat Ellen Vogel aantrekt. „Elk stuk is een uitdaging, een we reld op zioh, dat je zo goed mogelijk moet brengen. Daar hebben de men sen die komen kijken recht op. Daarom ergert het me als een stuk niet goed aanslaat. Daar blijf ik dan aan doorpeuteren. Soms lukt het en soms niet. Goed toneel leren spelen is iets waar je lang over doet, eigen lijk totdat je in je kistje ligt en dan weet je het nog niet helemaal. Als iets niet lukt zet ik me er ten slotte overheen. Dat is dan een ervaring meer. Niets is ooit weg in het leven. Dat merk je meer naarmate je ouder wordt." Tegenwoordig draagt Ellen Vogel, evenals haar broer Albert, ook regel matig voor. Zij heeft een eigen radi oprogramma. „Dat voordragen geeft me veel voldoening, al weet ik zeker dat mijn vader me zou kunnen horen. hij daar als voor drachtskunstenaar veel kritiek op zou hebben. Ik doe het als actrice en lang niet zuiver als vader dat deed, maar ik werk er hard aan." Zo speelt Elen Vogel met onze taal. „Ik ben niet eens met mensen die het Nederlands een lelijke taal vin den. Elke taal die goed wordt ge bruikt, maar daar mankeert het vaak aan. heeft mooie klanken. Het Nederlands heeft iets heel krachtigs en vols. De taal van Vondel vind ik bijvoorbeeld schitterend. Zijn woor den zijn net orgelklanken." l'raag: Mijn encyclopedie weet maar weinig te vertellen over tijdbereke- ningen, de oorsprong, het gebruik enz. van de zandloper Weet u er neer van? Antwoord: Wc lezen over de zandlo- >er reeds inde tijd van Columbus, die ;een ander middel om de tijd te me en op zijn schepen had i omtrent 492). Mijns inziens is de zandloper ien verbetering van de Griekse Klep. ydra, die inplaats van zand, water iebruikte. Dit apparaat werd nl. eeds 140 voor Christus door Ktesi- 'ius van Alexandrië vervaardigd. De •andloper, die met eenvoudige mid den gemaakt kan en kon worden, on men gemakkelijk meenemen op eis. In verschillende oude kerken o a. die te Doorn is aan de preek- toel een zandloper bevestigd. De *>ster stelde het apparaat op scherp. dominee die te lang preekte, treeg een boete. Wie tegenwoordig n zijn keuken niet op het wegstro- nende zand let. wordt beboet met *n hard ei. Over tijdmetingen in 'erleden en heden is heel veel ge- 'ubliceerd: De oudste tijdmeter ter *freld is wel de Stonehenge in •ngeland. een „kalender", die slechts an keer per jaar. 22 juni. de zon- 'astilstand aangeeft. De oude Chine- c kalender dateert van 2400 voor -bristus en zo kunnen we nog wel 'ven doorgaan. v'aag: Mijn broer in Amerika wil eraag werktekeningen hebben van *en echte molen, die nog in gebruik geen fantasie, al zijn die soms beel aardig. Zouden er bouwpakket ten van bestaan? Antwoord: Een heel mooi boek voor Molenbouwers en restaurateurs, dat Wet het mechnische, maar wel het bouwkundige aspect van de molen- bouw behandelt, is dat van A. Sip- Man (Walburg Pers te Zutphen. Postbus 222) Ik raad u aan. eerst ^ns een folder van dit werk aan te vragen. Een bouwpakket van de mo- len aan het Gein te Utrecht op schaal 1:17 waarbij alle materialen aanwezig zijn en daar komt heel wat bij kijken! Komt voor onder N 407 in het augustusnummer 1975 van Na Vijven (Eska, Lijnmarkt 41 te Utrecht). Kosten 165,—. Hoogte tot de top van de tuinmolen is 85.5 cm tot top van de wieken 146 cm. Vraag: Jarenlang waren bakkers ver plicht jodiumhoudend zout in het brood te gebruiken en verkocht men jodiumhoudend Jozo zout. Tegen woordig wordt wel zóut onder deze naam verkocht, maar Jodium zit er niet meer in. Waarom is dat zo? Antwoord: Dat is een heel verhaal In onze krant van 14 januari heeft een uitgebreid artikel van Foppema gestaan. Ik zal u een fotokopie toe zenden Het is te interessant om er een verkorte inhoud van te geven. (Wie deze fotokopie ook wil ontvan gen. moet vooraf de kop van deze rubriek! goed doornemen: verkeerd geadresseerde brieven (briefkaarten worden direct terzijde gelegd) zou den we kunnen beschouwen met het oog van C. F. Balkema zie boven niet jammer, maar zonde van de goede postzegels' VRAAG: Er is een versje over Naa tje van de Dam. Wie was dat? ANTWOORD: In 1856 werd op de Dam te Amsterdam door Koning Willem III een monument onthuld; een vrouwenfiguur die de Nationale Eendracht voorstelde. Men sprak al gauw van Naatje Eendracht en dat werd zonder meer Naatje Het beeld was gemaakt door de beeldhouwer Louis Royer (die ook het beeld van Rembrandt had gemaakt) Het enor me voetstuk van Naatje was ge maakt door Tetar van Elven, die ook de voetstukken van de lantaarns voor het Paleis op de Dam op zijn naam heeft. Die naam staat er nog op! In 1914 heeft men Naatje, die al direct haar neus verloor bij de ont hulling en een van haar armen een poosje later, in stukken en brokken onttakeld. Jarenlang hebben grote delen in de tuin van het Stedelijk Museum gelegen, maar in 1938 zijn ze daar opgeruimd. Op de plaats van het moment van Naatje rijdt nu nog steeds „de elektrieke tram". VRAAG: Ik vond een oud plaatje van de „Friese kerk te Rome". Be staat of bestond die werkelijk en waarom? ANTWOORD: Inderdaad was er van oude tijden af een ecclesia S. Mi- chaelis te Rome en nog steeds be staat een vrij onaanzienlijk gebouw tje dat gereserveerd is voor de kerkdiensten van de bedienden van het Vaticaan onder de naam: San Michele dei Frisoni. Bij Anastasius leest men over Leo III, die door Friezen. Franken. Saksers en Lon- gobarden te Rome werd ingehaald in 799. In die tijd hadden groepen van deze volken kleine wijkjes in de buurt van de burcht. In de Friese kerk te Rome is een zeer belangrijke inscriptie te vinden (Friezen die Ro me bezoeken, moeten die beslist niet overslaan). De Friezen, aange voerd door Ilderad van Groningen, Leomot van Stavoren en Hiaro uit Slingen (Slingeland in de Alblas- serwaard dat toendertijd ook gere kend werd tot het Friese Noordzee gebied i hebben in die tijd onder Karei de Grote tezamen met Gal liërs de Sarracenen, die de kerk van Sint Pieter hadden overmeesterd, uit Rome verdreven. De gevallenen werden begraven in een crypt naast het paleis van Nero. Hierbij zou ook het lichaam zijn geweest van de heilige Magnus, de vaandeldrager van het Friese leger: Magnus Forte man. Bij degenen die daar begraven zijn wordt ook de non Celtui ge noemd. die met de Friesen meege trokken was om de gewonden bij te staan. Boven het crypt werd een kerkje en een pelgrimshuis ge bouwd. Er bestaat een ets van M. C. Escher van het kerkje San Michele dei Frisoni te Rome met het £t. Pietersplein op de achtergrond. VRAAG Bestaat er ook een comité, dat financiële en morele hulp kan verlenen aan die dappere Ierse vrou wen. die vredesmarsen durven te organiseren? ANTWOORD: Uw vraag neem ik graag op in deze rubriek: Gaarne laten ook wij ons hierover inlichten. VRAAG: Ik kreeg een eetbare pom poen. maar wat moet ik ermee doen? Is het familie van de kom kommer en de augurk en kan ik deze vrucht „inleggen"? ANTWOORD: Inderdaad zijn pom poenen en kalebassen familie van de komkommers. Echter niet allemaal zijn ze eetbaar. Een pompoenrecept is niet te vinden in de vele kookboe ken. die we erop hebben nageslagen. Slechts bij Wina Born en in Italiaan se kookboeken vonden we recepten van Zucchini of Zuchetti en daar mee waren we heel blij. want de Courgette begint zich een beetje be kend te maken, ql zullen zeer veel Nederlanders nog nooit Courgette gegeten hebben. In sommige super markten ziet men ze. U moet dan wel vragen of er een „wereldtuin"- recept bij gegeven kan worden. Wat u kan doen met een komkommer of een aubergine kan u ook doen met een courgette, bakken, koken, sto ven. vullen als salade enz., maar alle pittige toevoegingen maken m i de courgette pas eetbaar Dat is na tuurlijk een persoonlijke zaak! VRAAG Na het overlijden van mijn zoon is mijn schoondochter weer hertrouwd Mijn kleinkinderen zie ik nooit meer. Nu is mijn man overle den en de schoondochter eist een deel van de nalatenschap op: Zii Regelmatig speelt iemand me week- en maandbladen toe, in de hoop dat ik giftig word van de lectuur en er over ga schrijven. Maar wat moet je met al die bla bla relazen van Conny en Ronny die zo''dol op spruitjes zijn? Het is gewoon bewezen dat de opgeklopte onzin van zogeheten bekende lieden smullectuur is voor menigeen. Daar kan ik me dan wel over opwinden, maar wie ben ik om daar het volk over. te vermanen? Uit pure onmacht iets tegen deze massale verlakkerij te ondernemen, dacht ik: Vrijheid, blijheid. En dan kwam die kennis weer opnieuw aangestapt met zo'n blad en jende: ,,Jc durft het niet aan hè. eens flinkuit te halen tegen de stuitende boulevard- journalistiek." ..Het heeft geen zin. man." reageerde ik korzelig. Maar kijk. een paar dagen geleden was mijn kennis weer present. Hij dramde deze keer niet door over ©verantwoordelijkheden, zoals hij eerder wel had gedaan. Hij soebatte niet om een stukje, overhan digde me plechtig een beschaafd uitziend periodiek. Het enige dat hij, een beetje zuigcrig, te berde bracht was: ..Ik hoop dat je volop zult genieten van mijn vorstelijke gift." En zo zat ik dan met het maandblad ..Vorsten Vandaag" opgescheept. Prins Bcrnhard keek me bedrukt van de omslag aan. Het was net alsof hij tegen me zei: ..Prinsjesdag 1976, dag van de witte anjer. .heb je het ooit zo zout gegeten?" Dat had ik niet, maar ondertussen stond die onzin wel op het blad. Het griezelige van .Vorsten Vandaag" is vooral dat het niets heeft van de ordinaire schreeuwerigheid zoals we die kennen van Story e.d. Dat zou ook niet kunnen; vorsten van vandaag, edellieden en jonkvrouwen komen nu eenmaal beter tot hun recht op glanzend papier. Ondanks het fraai verzorgde drukwerk blijf je echter met de vraag zitten hoe het mogelijk is dat zoveel lectuurbakken in Nederland zijn gevuld met foto' en verhalen van hen die in' hoogheid zijn gezeten. Wat mij blij verraste was dat alle vorstelijke persona ges gemoedelijk, bescheiden, zachtmoedig en een- door Mink van Rijsdijk voudig zijn. Of je nou in Liechtenstein bij Franz Jozef II even de neus om de hoek van het slot steekt of in Friesland bij jonkheer Van Eijsinga nergens is een nurks te bespeuren. Iedereen is charmant, natuurlijk en heerlijk gewoon". Ze leven allemaal rijk en gelukkig en zelfs een in livrei verklede butler is een blijmoedig mens. Zijn optreden is onberispelijk. Zelfs prinses Beatrix weet dat en daarom laat ze ook nooit na als ze te gast is op Van Eijsinga-State even des butlers hand te drukken. Eei\ grote rust daalde in mijn hart toen ik dat las. Wat in-goed dat vorsten vandaag de dag zo dicht bij het gewone volk staan. Ik las en herlas het en ras verdwenen alle geniepige beslommeringen die mij nogal benard hadden. Helemaal blij werd ik van binnen. In een blad waar het blauwe bloed vanaf iedere pagina naar je toestroomt, staat natuurlijk niet. zoals in de meer vulgaire bladen, een horoscoop. Dit schrijnende gemis heeft de redactie van ..Vorsten Vandaag" verzacht met een verjaarskalendcr. Kijk, dat vind ik mooi. Wat de sterren een ram of een tweeling te voorspellen hebben, ach wat koopt een mens daarvoor hè? Maar te weten dat 20 november prinses Alexandra van Sayn-Wittgenstein verjaard is verrukkelijk, doch bovenal leerzaam. Wat zegt u? Kent u Alexandra niet? Foei toch, maar onthoudt u het dan goed. Alexandra is de dochter van prinses Benedikta van Denemarken en geboren in 1970. Deze weck wordt ze dus zes jaar. Lekkere grote meid al. Laten we haar een kaartje sturen, heeft dat kind ook een fijn dag. Heb u, net als ik. wakker gelegen met een hart vol. zorg over dat oude bureautje van koningin Emma? Hoeft u echt niet meer te doen, want was las ik? Het wordt ieder jaar in de was gezet. Gelukkig maar. Ik 'zeg maar zo: voor drie gulden en vijfennegentig centen is het mogelijk veel kennis te vergaren, waar je wat aan hebt in je leven. Zou het echt waar zijn dat ieder land niet alleen de regering, maar ook de week- en maandbladen krijgt, die het verdient? Als het waar is staan we er in Nederland vorstelijk gekleurd op. I door Annemarie Lücker Heeft u er al bij stil gestaan dat de 1 sint volgende week weer in ons land komt? Vol verwachting enzovoort: het is nu de tijd om aan de voorbe reidingen te beginnen voordat de winkels afgeladen zijn en uw fanta sie (door haast) is uitgeblust. De komende weken is er op de four- niturenafdeling en van warenhui zen en winkels een nieuwtje te vin den dat waarschijnlijk goed zal aanslaan bij het publiek. Iedereen kent de plak- en in- weekplaatjes die per meter te koop zijn. waarmee tegels, hout. glas en allerlei voorwerpen versierd kun nen worden. Zoiets bestaat nu ook voor textiel. Andrew en Yvonne Gall uit Gouda kwamen op het lu mineuze idee om strijkranden te ontwerpen, waarmee saaie witte la kens en slopen, kleden, kleren, t- shirts en zelfs gordijnen kunnen worden opgefleurd. De instrijkrand is wasecht, dringt in de stof en ziet eruit alsof het bedrukt is. De randen zijn vijf meter lang en kosten onge veer zeven gulden per stuk. Er is een fors aantal dessins, die variëren van boerenbont, een idee voor een tafelkleed of een theemuts bij het servies; aardbeien of klimopblaad jes voor keukenvalletjes en speel goedautootjes voor de kinderka mer. Zo zijn er series kleine ca deautjes te bedenken die met de instrijkranden in een handomdraai gemaakt kunnen worden. De instrijkrand wordt in Nederland vrijwel gelijktijdig geïntroduceerd als in Engeland, België. Duitsland en in Oostenrijk, want de Galis hadden veel succes met deze vin ding op verschillende beurzen. hebben een nieuw huis gekocht, zegt ze en zij heeft het nodig. Kan dit nu maar zo? ANTWOORD: De vrouw van uw overleden zoon heeft generlei rech ten op de erfenis, die haar eerste man toegevallen zou zijn Wél kan zij optreden namens de vier kinde ren uit het eerste huwelijk, maar dat geld mag zij beitst niet gebruiken ten behoeve van zichzelf of van het tweede gezin. De toeziende voogd heeft nu de taak (zulks in opdracht en met medeweten van de kanton rechter) de belegging van dit geld in de gaten te houden Er zijn moge lijkheden om een hypotheek op het pand eens in studie te nemen, maar zomaar gebruiken om een woonkuil. of een openhaard te laten maken gaat niet Het is verdrietig voor u de kleinkinderen nooit te zien. De moe der onthoudt echter haar kinderen meer, dan zij u tekort doet. Ze zal er later nog wel eens over nadenken. Vergeet de verjaardagen van de kin deren echter niet. met een kleine attentie of een briefje. VRAAG: Kan u mij inlichtingen ge ven over motorvoertuigen, die een kleine tijd per jaar gebruikt worden als kampeerwagen en verder in een schuur staan? ANTWOORD: Een uitvoerig inlich tingenblad o a. over de 60dagen- kaart en belastingtechnische gege vens over kampeerwagens wordt uitgegevenbij de ANWB. Wasse- naarseweg 220. afdeling Kampeer wagens. Den Haag. VRAAG Hoewel ik elk jaar de planten terdege nakijk en beh£hdel Ontdek ik aan mijn Vingerplant steeds weer sporen van en later een invasie van Thrips. Hoe kan ik de plant blijvend daartegen vrijwaren ANTWOORD: Dit is wel een moeilij ke vraag, want met een paar van deze insecten heeft u er gauw een heleboel. Dat u. nu de kachels bran den. er weer meer last van heeft, is geen wonder: in een vochtige atmos feer bij niet te hoge temperatuur gedijen de insecten beslist niet. De plant hoeft deze ongewenste gasten niet van buiten meegenomen te heb ben. maar het is noodzakelijk dat u elke week de boven- en onderkant van de bladeren even alsponst en in elk geval een andere plaats uitzoekt dan die warme kamer Geen water laten staan op de schotel, want dan zijn er weer andere bezwarpn de onderste bladeren vallen af. Bij de drogist/plantenhandelaar is een be stuivlngsmlddeltje te koop Handel nauwkeurig volgens de Instructie. U zou de plant lelijk kunnen verbran den! Het middel moet wél nicotine- houdend zijn. EEN VRIENDELIJK BEDANKJE namens de oude zeeman, die zijn boek over Varen in Oorlogstijd heeft ontvangen. Wij zonden de namen van degenen die reageerden op onze oproep aan hem. Ook de vele reac ties l.v.m. het artjkel over dr v Up- wich hebben we fn dank ontvangen U ziet. dat het nut heeft belangrijke artikelen uit te knippen en te bewaren' Vragen (één per brief) zenden naar uw probleem ook hel onze. Postbus 507, Voorburg. Naam en adres vermelden. Eén gulden aan postzegels bijsluiten. Geheimhouding is verzekerd.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1976 | | pagina 7