Anti-koloniaal onderwijs in
Indonesië nog springlevend
tiÉüJh
dichtbij
Commentaar Officiële uitnodiging voor Pak Said
Leiderschap
Eindhoven
fê
AFSPRAAKJE
INDE VERKERiNöSTÜD KRÜGT «EN VAAK EEN VERKEERD BEELD
onder redactie van loes smit
wie was barendje donderkop
op zoek
glimburger
het weer
Onbestendigheid
weerrapporten
-
VRIJDAG 5 NOVEMBER 1976
BINNENLAND
TROUW/KWARTET 5
Hetgeen de afgelopen weken zove-
len storm deed lopen tegen de ont-
werp-resolutie van PvdA en PPR
over een nieuw regeerakkoord, was
niet de hoofdgedachte van dit
plompverloren gepubliceerde stuk.
Die gedachte kan ongeveer als volgt
worden verwoord: bij de komende
verkiezingen dient de combinatie
PvdAPPR de grootste partij te
worden: de kopman van die combi
natie, Den Uyi, wordt de volgende
minister-president en het beleid dat
de ,,progressieven" op hoofdpun
ten afspreken, zal in grote trekken
ook het beleid van het nieuwe kabi
net moeten worden.
Het is heel normaal dat een serieu
ze, tot het dragen van regeringsver
antwoordelijkheid gereed staande
partij zich door deze of dergelijke
beleidslijnen laat leiden, wanneer
zij de verkiezingsstrijd ingaat. Wel
ke partij verlangt immers niet de
grootste te worden, de premier te
leveren en haar stempel te zetten op
het komende kabinetsbeleid?
Dat alles is er dan ook niet de
oorzaak van geweest dat het stuk
van de besturen van PvdA en PPR
vertwijfeling en veel ergernis heeft
gewekt. Reden voor vertwijfeling
was wel het feit dat de jarenlange
betrokkenheid bij de regerings
macht beide partijbesturen blijkbaar
nog niet het inzicht heeft verschaft,
dat men zijn verkiezingsstrategie
niet in een zo vergaand gedetailleer
de versie kan openbaren zonder
kleerscheuren op te lopen die zo
ernstig zijn dat men in zijn hemd
komt te staan. En als reden voor
ergernis kan gelden ,,de opeensta
peling van voorwaarden" voor deel
neming aan het volgende kabinet
dat ,,het verwijt van arrogantie
heeft opgeroepen" zoals minister
president Den Uyl gisteren niet zon
der instemming zei. Dat verwijt van
arrogantie geldt de aanmatiging, an
dere partijen die evengoed demo
cratisch zijn, ja zelfs wegens jaren
lange loyaliteit met het kabinet Den
Uyl bevriend mogen worden geacht,
dictaten te stellen en de les te lezen.
Met een voor zijn doen nauwelijks
te volgen snelheid heeft Den Uyl als
lijsttrekker van de PvdA nu zowel
de naïviteit als de arrogantie in eigen
kring terechtgewezen. Na zijn ver
klaring van gisteravond is de omstre
den ontwerp-resolutie materieel ge
sproken een minstens voor de helft
blanco stuk papier geworden, dat ter
nadere invulling naar het PvdA-
congres zal worden gestuurd. Wij
mogen overigens hopen, dat het
daar zijn nieuwe inhoud niet zal
krijgen voordat de partijleider er
zijn gestrenge oog over heeft laten
gaan.
Het is voor het eerst sinds lange
jaren en na tergende beproeving van
veel geduld dat Den Uyl zijn gezag
in eigen kring op voor ieder zichtba
re manier heeft laten gelden. Het
zou wel eens kunnen zijn, dat hij
vooral dankzij deze proeve van lei
derschap zich heeft verzekerd van
een tweede kabinet dat zijn naam
draagt.
Maar meer dan een waarschijnlijk
heid is het nog niet.
Door Johan ten Hove
Op uitnodiging van het ministerie van Onderwijs en We
tenschappen verblijft de heer Mohammed Said Reksohadiprod-
jo uit Indonesië in ons land. Pak Said is in Nederland als
vertegenwoordiger en één van de belangrijkste leiders van de
Taman Siswa-beweging. Een beweging op onderwijsgebied die
een halve eeuw geleden door de koloniale overheid in Nederlands
Indië als „gevaarlijk en opruiend" werd gekenschetst en die door
de „Wilde scholen-ordonnantie" van 1932 aan banden gelegd
moest worden.
De tussentijdse meting van de poli
tieke voorkeur in de agglomeratie
Eindhoven geeft waarschijnlijk een
betrouwbaarder „tussenstand" van
de politieke krachtsverhouding in
ons land dan het merendeel van de
opiniepeilingen met hoeveel
tam-tam die ook worden gepresen
teerd.
Uiteraard vragen de Eindhovense
cijfers om een omzichtige interpre
tatie, maar in elk geval hebben wij
hier met door de kiezers gestelde
feiten te doen en niet met vrijblij
vend gegeven meningen van die
kiezers.
Het is waar dat de samenstelling
van de bevolking van Eindhoven
sterk afwijkt van die van heel Ne
derland, maar Eindhoven kan wèl
dienen als voorbeeld voor het zui
den van ons land en van wat daar
gaande is. En van dat besef uit zijn
er wel degelijk voor het hele land
geldende conclusies te trekken.
Het zal ook wel waar zijn, dat het
begrip „agglomeratieraad" de men
sen in en om Eindhoven niets of
niet veel zegt. Maar als één argu
ment omzichtig gehanteerd moet
worden dan dit zeker. De verliezers
bij deze verkiezingen zullen er zich
niet van moeten bedienen. Wie dit
argument namelijk gebruikt om zijn
verlies te verklaren, geeft in feite
eigen onmacht toe: onmacht om iets
nieuws (en politiek iets wezenlijks)
als de gewestvorming aan de men
sen te verklaren en onmacht om de
mensen te motiveren om de mensen
aan zich te binden zich politiek uit
te spreken.
Met deze overwegingen in het ach
terhoofd komt het ons voor dat met
name het CDA alle reden heeft de
Kamerverkiezingen van 1977 met
vertrouwen tegemoet te zien.
Men denkt er nu kennelijk anders
over want de uitndoglng van Pak
Said is „deels bedoeld als erkenning
van het werk dat hij voor de Taman-
Siswabeweglng, die zo belangrijk is
geweest voor de naUonal bewustwor
ding in Indonesië, gedaan heeft,
deels om te profiteren van zijn brede
onderwijskundige en culturele in
zichten". Een volmondige, maar wel
wat late erkenning voor de Taman-
Siswabeweging.
„Laat ons de kiemen van vrijheid in
de harten van ons volk uitzaaien"
was de oproep die de stichter van de
Taman Siswa (de „tuin der leer
lingen"), Soewardi Soeryaningrat
deed ter gelegenheid van de oprich
ting van de eerste Taman Siswa
school op 3 juli 1922 in Yogjakarta.
Volgens Pak Said is dit „uitzaaien
van de kiemen van vrijheid" de
kortste formulering van de taak van
Taman Siswa als opvoedingsinrich
ting.
„Het doel ervan is ons op te voeden
tot een vrij mens. innerlijk en uiter
lijk. Vrij, niet alleen in de zin van het
bezit van het zelfbeschikkingsrecht
en van het vermogen om zelfstandig
en onafhankelijk te denken, te voe
len, te willen en te handelen, maar
ook om vrijwillig en vreugdevol ons
bestaan als mens, en de zin ervan te
aanvaarden, en deze op de meest
verantwoordelijke wijze te verwezen
lijken, tot heil van het individu, van
de gemeenschap en van de mensheid
als geheel, zo doceert Pak Said.
Woelige tijden
Soewardi Soeryaningrat, die zich
volgens oud Javaans gebruik later
een andere naam aanmat en Ki Had-
jar Dewantara ging heten, kreeg de
opdracht de leiding van Taman Sis
wa op zich te nemen. Ki Hadjar werd
in 1889 in Yogjakarta geboren. Hij
kwam uit een aristocratische fami
lie, nauw gelieerd aan de sultan. Hij
groeide op in de woelige tijden van
de opkomst van de nationalistische
bewegingen in Indonesië, zo als Boe-
di Oetomo, de Sarekat Islam en de
door E. F. E. Douwes Dekker (een
achterneef van Multatuli) opgerichte
Indische Partij. Samen met Douwes
Dekker en de medeoprichter-van Ta
man Siswas, Tjipto Mangoenkoesoe-
mo. kreeg hij vermaardheid door zijn
milde ironische geschriften tegen de
koloniale overheid.
Zo schreef hij in 1913, toen de Indo
nesische bevolking door de koloniale
overheid gedwongen werd deel te
nemen aan de festiviteiten ter gele
genheid van de 100-ste verjaardag
van de bevrijding van ons land van
Frankrijk, een artikel dat hem zijn
vrijheid kostte. In deze brochure,
getiteld „Als ik eens Nederlander
was" gaf hij zeer ironische maar
haarscherp de dubbelhartigheid aan
van de koloniale macht die een ge
knecht volk de opdracht geeft een
onafhankelijkheidsfeert mee te ma
ken (en daarvoor te betalen), terwijl
dat volk zelf elke aanspraak op onaf
hankelijkheid ontzegd werd.
„Als ik Nederlander was zou ik nog
niet tot alles in staat zijn. Ik zou
inderdaad wenschen de komende
onafhankelijkheidsfetsten zoo uitge
breid mogelijk te organiseren, doch
ik zou niet willen dat de inboorlingen
dezer landen aan die herdenking
mee deden. Daar ligt, dunkt me,
zoiets van onwelvoeglijkheid in. het
lijkt me zoo ongegeneerd, zoo onge
past, indien wij ik ben nog altijd
Nederlander in verbeelding den
inlander laten meejvichen bij de her
denking van onze onafhankelijk
heid. Wij kwetsen hen eerstens in
hun fijn eergevoel, doordat wij hier
in hun geboorteland, waar wij over-
heerschen, onze eigen vrijheid her
denken.
Wij juichen thans, omdat wij hon
derd jaren geleden verlost werden
van een vreemde heerschappij: en
dit alles zou nu plaatshebben ten
aanschouwe van hen, die nu nog
steeds onder onze heerschappij
staan. Zouden wij niet denken, dat
die arme geknechten ook niet snak
ten naar het ogenblik, dat ze evenals
wij nu. eenmaal zulke feesten zou
den kunnen vieren? Of meenden wij
soms, dat wij door onze lang doorge
zette. geest-dodende fnuik-politiek
den inboorlingen alle menschelijke
zielsgevoelens hadden gedood? Dan
zouden wij toch zeker bedrogen uit
komen, want zelfs de onbe
schaafdste volken verwenschen al
len vorm van overheersching. Als ik
Nederlander was zou ik geen onaf-
hankelijkheidsfeest vieren in een
land waar wij het volk zijn onafhan
kelijkheid onthouden.
verbanning
De brochure van dit „warhoofd"
werd in beslag genomen en Ki Had
jar werd geïnterneerd. Samen met
zijn verdedigers Tjipte en Douwes
Dekker. In 1913 werd Ki Hadjar
naar Nederland gestuurd, een ver
banningsoord dat hij zelf had uitge
kozen. Augustus 1917 kwam hij op
vrije voeten, maar vanwege de
eerste wereldoorlog kon hij niet eer
der dan in september 1919 terug
naar Indonesië.
In Nederland bekwaamde hij zich in
de pedagogie en had contacten met
onderwij shervormers als Maria
Montessori, Fröbel en Jan Ligthart.
die zeker van invloed zijn geweest
op zijn ideëen over onderwijs en
opvoeding in de breedste zin des
woords. Hij raakte ervan overtuigd
dat onderwijs en opvoeding voor de
nationale onafhankelijkheid van In
donesië even belangrijk zijn als de
politieke strijd. Als hij dan in 1922
zijn grondbeginselen voor het Ta
man Siswa onderwijs naar voren
brengt, kan dit opgevat worden als
de culturele component van de poli
tieke strijd in Indonesië. Hij zette
zich af tegen het traditionele koloni
ale onderwijs, waarin de Indone-
Pak Said
Ki Hadjar Dewantara
sische jeugd nog steeds leerde dat
enkele honderden jaren voor Chris
tus de Batavieren ons land binnen
wandelen en dat de Rijn bij Lobith
óns land binnenstroomt.
Taman Siswa propageert een ander
onderwijs, gericht op de mens als
vrij en onafhankelijk wezen. Het is
een mengsel van westers humanis
me. Gandhiaanse leerstellingen,
christendom en oeroude Javaanse
culturele tradities. Het staat open
voor iedereen, ongeacht ras of
godsdienst. Taman Siswa accep
teert wel de onvoorwaardelijke on
derwerping aan Gods wil, maar ie
der kan dat op zijn manier invullen.
„Wij zijn wel religieus, maar niet
godsdienstig", zo zegt Pak Said.
Onafhankelijk
De koloniale overheid, wars van on
afhankelijke denkers en volhou
dend dat de Indonesische bevolking
nog lang niet rijp is voor eigen on-
derwijs-ideëen, probeerde Taman
Siswa aan banden te leggen. Eerst
door er door middel van subsidies
vat op te krijgen. Dat werd afgewe
zen. Nog steeds is Taman Siswa, ook
in het Indonesië van nu, nog niet
onderworpen aan de normale subsi
dieregelingen. „Wij willen onafhan
kelijk blijven, dat levert financieel
wel eens wat moeilijkheden op,
maar onze goeroes (onderwijzers)
zijn bereid zeer sober te leven." al
dus Pak Said.
Zo probeerden de koloniale autori
teiten Taman Siswa ook te vangen
in het systeem van loonbelastingen.
„Maar wij kennen geen heer-knecht,
geen werkgever-werknemer verhou
dingen. Wij vormden een coöpera
tieve gemeenschap waar ieder naar
behoefte werd uitbetaald. De toen
malige gouverneur-generaal De
Graaf gaf ons tenslotte gelijk".
Wilhelmina
Een andere moeilijkheid was dat
Taman Siswa-mensen weigerden op
31 augustus het portret van konin
gin Wilhelmina op te hangen. Wij
hebben het principe dat zolang ie
mand nog leeft, hij nog fouten kan
maken. Als iemand overleden is niet
meer". Zo hangt er in het huis van
Pak Said in Jakarta wel een portret
van Soekarno (het enige dat ik in
Jakarta gezien heb) en geen van de
huidige president Soeharto (ook zo
ongeveer het enige huis in Jakarta
waar het ontbreekt).
Taman Siswa is na de onafhanke
lijkheid van Indonesië niet verdwe
nen. Het is integendeel springle
vend. De ideëen van Taman Siswa
reiken ook verder dan de materiële
bevrijding van de Indonesische be
volking uit een koloniale situatie.
„Toen na de onafhankelijkheid ve
len dachten dat de revolutie voorbij
was en president Soekarno zei dat
de revolutie nog steeds bezig was,
zei ik: „De revolutie is nog steeds
niet begonnen. De mentaliteit van
de mensen is nog steeds niet veran
derd". vertelt Pak Said.
Kritische volger
Taman Siswa heeft wat dit betreft
nog steeds bestaansrecht, en niet
alleen in Indonesië. In Indonesië zelf
kan het functioneren als een zeer
kritische volger van de huidige ont
wikkelingen. Dat gebeurt ook, aldus
Pak Said. „Wij steken onze kritiek
niet onder stoelen of banken. Maar
voor veranderingen in een land als
Indonesië zijn tijd en geduld nodig".
Dit ontbreekt nogal eens bij de Ne
derlandse kritische volgers van het
beleid van Soeharto. Pak Said kreeg
in gesprekken met Nederlandse stu
denten te horen „te denken als een
Drentse boer". De nazaten van de
kolonialen, die ook al „het beste
voorhadden met de inlanders",
schijnen, hoewel ze zeker inhoude
lijk andere ideëen hebben dan hun
voorouders, ëén ding nog niet ver
leerd te zijn: twijfel aan de rijpheid
van de Indonesische bevolking.
Tekeningen, bij voorkeur in liggend formaat, sturen aan: Trouw,
jury politieke prent. Postbus 859, Amsterdam. Naam en adres aan
de achterzijde vermelden. Voor geplaatste prenten is er een
boekenbon.
VAN EEN LEZER-
Nog bekend wie Piet Paaltjens in
werkelijkheid was? Natuurlijk.
Frangois Haverschmidt. En Hop
per zal nog wel uit de meeste
geheugens tevoorschijn komen
als Nico Scheepmaker, maar
weet u ook hoe Karei Kip echt
heet. of Stopper, of Ivo Vettewin-
kel. of Charles Poel? Dat is alle
maal dezelfde Scheepmaker, die
er wel tien schuilnamen op na
houdt. ongeveer evenveel als Wil
lem Frederik Hermans, die zich
onder meer uitgeeft voor pater
frater B. I. Af. Boefjes OFM, Age
Bijkaart en Fjodor Klondyke. En
deze moet u wel kennen: Ba
rendje Donderkop. Koning Tem
pelman, Ivan Jelakowitsch, die
zich ook wel noemde Colijn,
Ahasverus of Qerritje. maar bij
de burgerlijke stand stond inge
schreven als Herman Heijer-
mans. die onder niet minder dan
32 namen werkte, zijn echte inbe
grepen dan. En ook als u iets van
R. J. Gorré Mooses onder ogen
krijgt, moet daar een bekende
naam achter gedacht worden.
Dat is Gerars (Kornelis van het)
Reve, maar als er Karei Beton op
staat, gaat het om een werkstuk
van zijn broer Karei. Verder zal
niemand kunnen volhouden-
nooit iets van Dick van Schoon
hoven gelezen te hebben, want
dat is een van de vermommingen
van P. A. Resseux. alias Karei
Bralleput, alias Kronkel, alias
Simon Carmiggelt.
Dat we dit alles zomaar uit de
mouw kunnen schudden, danken
we aan Wim Hazeu. die ruim
tweeduizend van deze schuitna
men verzamelde en het boekje dat
uit zo n forse collectie wel moest
ontstaan, „pseudoniemen" noem
de. Maar wie de achterkant voor
zich neemt, krijgt een andere titel
onder ogen: auteursnamen
want de namen van de mensen
achter die schuilnamen staan er
ook bij. Je kunt het boekje een
Dit is een zaal van het PaJazzio
Vecchio in Florence, eens het on
derkomen van de welbekende fa
milie De Medici. Nu is het Floren
ce's stadhuis en behalve ambtena
ren zijn daar op het ogenblik ook
Amerikaanse en Italiaanse
kunstkenners druk aan het werk.
Met de modernste apparatuur zijn
ze in deze zaal op zoek naar een
verdwenen meesterwerk van Leo
nardo da Vinei, een on
afgemaakte muurschildering die
de slag van Anghiabi (1440) voor
stelde. De schildering moet date
ren uit 1505, maar zou zestig jaar
later als gevolg van de politieke
ontwikkelingen in Toscane overge
schilderd zijn. Of dat allemaal
waar is weten de geleerden nog
niet zeker, maar ze hebben wel het
sterke vermoeden dat de gezochte
Da Vinci best een achter de enor
me schildering van Giorgio Vasari
(ook een slag, maar dan bij Pisa) in
deze „salone dei einquencento"
verdwenen zou kunnen zijn.
Mochten de onderzoekers ooit he
lemaal zeker van hun zaak zijn,
dan kunnen ze de vasari „losma
ken" van de Da Vinei. De slag hij
Pisa zal dan moeten verhuizen,
misschien wel echt naar Pisa, maar
dat is een probleem van later zorg.
uitgave van De Harmonie in
Amsterdam) dus aan twee kanten
lezen, en dan vind je er de pseu
doniemen in van alle (voor zover
terug te vindenNederlandstali
ge schrijvers sinds bijna honderd
jaar. Hazeu moest natuurlijk er
gens een grens trekken en dat
heeft hij bij het jaartal 1880
gedaan.
Hetjermans spant onder deze
pseudoniemen gebruikende au
teurs wel de kroon, maar volgens
de samensteller van het boekje is
hij nog niets vergeleken bij Vol
taire. die er 136 op na hield, ver
moedelijk het wereldrecord: Vol
taire was zelf trouwens ook weer
een schuilnaam van Frangois
Marie AroueL Er valt nog wel iets
meer in zo'n boekje op: mannen
publiceren nogal eens onder
vrouwennamen (Dora Terstraete,
Corry Verlooghen, Petra van
Beek-Ten Have, Thea en Maria
van Antwerpen zijn bijvoorbeeld
allemaal mannen) en vrouwen
onder mannennamen (Adriaan
Hulshoff, Rolf Bierman,l Isadc,
Mark Holman, Johan Deen,
Andreas Burnier en Miguel de
Casilla bijvoorbeeld).
Van sommige pseudoniemen is de
herkomst gemakkelijk te achter
halen: Roogenroc is gewoon het
omgekeerde van (C. J. K.) Corne-
goor, Anton L. Levien
Constandse maakte er Dr. A. El-
sée van en ..Hendrik Geweten"is
meteen duidelijk als je weet dat
de echte naam Hendrik
Conscience is. Bij anderen blijft
de diepere achtergrond van het
pseudoniem een raadsel. We zul
len nooit weten, waarom R. van
Reest zich K. C. van Sponsen
noemt en Jennie Tuin „Gulbrand
van Soest". Wel is weer duidelijk
dat niet allen alle collega
schrijvers bij naam en schuil
naam kennen, want meer dan
eens kom je dezelfde pseudoniem
tegen: behalve voor de hand lig
gende namens als Boersma en De
Bruin vonden we tweemaal Ar
gus. Fortunio, Luctor, Pasquino,
Sirius, Willem. Ypsilon en Zon
derland, driemaal Van Hoorn,
Joost. Van Loon, Brands. Van
Dam, Monitor. Ranke en Stem
ming. viermaal Van Doorn en
Van Hasselt en zelfs negen keer
De Vries.
Eén ding lijkt ons wat sneu voor
de schrijvers: ondanks hun
schuilnamen zijn ze nu ontdekt.
Sommigen zal het daarom wel
een troost zijn, dat Hazeu on
danks zijn speurwerk geen volle
digheid heeft kunnen bereiken.
Hij zegt dat in zijn nawoord, dat
je gewoonlijk achterin een boek
zou zoeken, maar dat hier in het
midden staat, achter zowel de
pseudoniemen als de echte na
men dus. Als ondertekening had
de samensteller er net zo goed
Guillaume du Lieu of José Sluy-
ters onder kunnen zetten. Hij
heeft het op Wim Hazeu gehou
den, want die naam is toevallig
een van de ware in dit schuilna
men-boekje.
Na Limburgers, wereldburgers,
cheeseburgers, Habsburgers en
hamburgers zijn er dan eindelijk
ook Gllmburgers Dat wil zeggen:
die moeten er al lang zijn, maar ze
gaan nu pas opvallen. Het zijn
Belgische Limburgers, die door
hun „Jonge Ekonomische Ka
mers" worden opgewekt meer te
glimlachen en vriendelijker voor
iedereen te zijn. Volgens De Lim
burger (uit Nederlands Limburg
dus) hebben de actievoerders alle
Limburgers in hun land gevraagd
aan hen te melden wanneer een
vriendelijk woord of gebaar van
een medemens hen treft. Per veer
tien dagen moet er steeds op een
andere bevolkingsgroep gelet
worden, zodat ledereen aan de
beurt komt. Wie na een half jaar
als vriendelijkste Limburgse Belg
uit de bus komt. krijgt als Glim
burger nummer één een reis aan
geboden.
door hans de Jong
Dit schoot de koloniale autoriteiten
duidelijk in het verkeerde keelgat.
ADVERTENTIE
•n METZLER-
bril: ieders oogmerk!
De oceaandepressies swin
gen de pan uit. Nu komt er
weer een diepe depressie op
Schotland af. Het bijbeho
rende warmtefront brengt
vandaag regen en motregen
bij een toenemende zuid tot
zuidoosten wind. Tijdens het
week-end krijgen we te doen
met een koufront waarachter
zich opklaringen zullen ont
plooien maar ook hier en
daar een bui. In dat front
kunnen zich echter nog wel
weer golfstoringen ontwikke
len, uitdijend tot een regen
zone. Dat gebeurde ook in de
nacht van donderdag op vrij
dag. Het Zuidoostfriese stati
on Boyl ving toen 26 millime
ter regen. Gorredijk kwam op
23 millimeter, stad Gronin
gen 13 millimeter. Achter het
koufront zal het zondag of
maandag wat frisser aanvoe
len maar de thermometer zal
over het algemeen voor de
middagwaarden niet zoveel
lager komen met acht &- elf
graden Celsius.
Misschien wat onlogisch,
maar voor de regionale ver
deling van de oktober-
neerslag in eigen land deze
kilommen haalt, worden hier
eerste enkele uitkomsten van
de Britse eilanden geboden.
Lerwick 133 millimeter (nor
maal 118), Waddington aan
de Engelse oostkust 132 milli
meter (record over de laatste
30 jaar), Aberdeen 180 milli
meter (200 procent), Londen
142 millimeter, Cork aan de
zuidkust van Ierland 210 mil
limeter (normaal 140) en Ma-
lin Head in het noorden 138
millimeter (102). In Gibraltar
werd 93 millimeter opgevan
gen (102).
Op ons lichtschip Tessel be
droeg de oktoberneerslag
maar liefst 120 millimeter In
Petten viel alleen al op 18
september: 112 millimeter et
maal-regen, de topplas van
1976
Hoe staat het er voor met het
effect van de weersverwach
tingen in de Sovjet-Unie? On
ze medewerker in Oud-
Beierland geeft daarover op
heldering.
„Op het grondgebied van de
Sovjet-Unie zijn voor de
weerdienst tegenwoordig
4000 grondstations en 7400
posten voor de waarneming
in gebruik. Vervolgens is er
het kosmische meteorolo
gische systeem „Meteoor",
dat de Sovjet-deskundigen
helpt de toestand van de
dampkring boven onze pla
neet te bepalen Dit systeem
bestaat uit drie spoetniks
welke zich voortdurend in
cirkelvormige poolbanen be
vinden. Het Hydrometeorolo-
gischc Centrum ontvangt per
uur informaties van in totaal
een half miljoen woorden.
Grote computers fixeren de
gegevens op de eindeloze
stroken van hun geheugen.
Nauwkeurige apparaten be
rekenen en tekenen de kaart
waarmee de weersverwach
tingen worden opgesteld.
Het blijkt, dat de meteorolo
gen om te kunnen vaststellen
of het morgen regenen zal,
alle weersomstandigheden in
een kring met een radius van
5000 kilometer moeten bestu-
zwaar bewolkt
deren. En de verwachtingen
voor een maand vooruit kun
nen alleen opgesteld worden,
als men over waarnemingen
op heel de aardbol beschikt
Nu seinen de weersatellieten
foto's van het wolkendek van
onze planeet naar Moskou
door. Er bestaan rechtstreek
se kanalen voor telexberich
ten uit onder andere Was
hington.
Welk effect leveren de voor
spellingen voor de luchtvaart
op? (gunstigste vlieghoogte).
Het is moeilijk om daar pre
cies op te antwoorden. Som
mige cijfers zijn er wel. Verle
den Jaar hebben de bereke
ningen van de vlieghoogten
voor de luchtlijn Moskou-
Toklo een winst van ander
half miljoen roebel opgele
verd. De totale bezuiniging
door het maken van de prog
noses bedraagt voor de ver
schillende takken van de
volkshuishouding in één jaar
tijd ongeveer twee miljard
roebel.
Licht bew
iwur bew
onbewolkt
on l>ew
licht bew.
half hew
licht beu.
half bew
onbewolkt
zwaar bew
hklf bew
onbewolkt
onbewolkt
half bew
zwaar bew
geheel bew
onbewolkt
licht bew
onbewolkt
gt-hcel bew
licht bew
Ca\a Blanca
l.lanboel IWMf bew 0
La» Pal ma» onbewolkt 33 0
New York onbewolkt 16 7
Hoogwater zaterdag 4 november Vltaalngen
1 25-13 32 Haring vlielalutzen I 37 13 53 Rotter
dam 3 35-15 JG Hcheveningen 2 39-14 52 IJ mm
den 3 12 15 25 Den Helder 7 13 19 21 Hazlingen
9 24-21 44. Delfzijl 11 30 23 58
Eeldr
Eindhoven
Den Helder
Zd Limburg
Aberdeen
Barcelona
Bordeaux
Frankfort
Geneve
Heifinki
Inntbrurk
Kopenhagen
Litvdabon
Londen
Luxemburg
Madrid
Malaga
