Ruime meerderheid in
Congres voor Carter
Zuiden tilde Carter naar overwiinning
Republikeinen nu helemaal in verdediging
Hillery wil
president van
Ierland worden
Treinramp Polen
kost 25 doden
„Strijd in zuiden
Angola duurt voort"
NDERDAG 4 NOVEMBER 1976
BUITENLAND
TROUW/KWARTET 7
door Rimmer Mulder
Jimmy Carter zal als president in elk geval één groot voordeel hebben boven Gerald Ford. Hij zal
kunnen regeren met een Congres, waarin zijn eigen Democratische partij een zeer ruime
meerderheid heeft. Hij bevindt zich daarmee in dezelfde comfortabele positie als Lyndon Johnson,
de laatste Democratische president voor Carter.
Onder Johnson leidde deze situatie
(een Democratische president en een
Democratisch Congres) tot een lawi
ne van wetten en programma's, voor
al op het gebied van sociale voorzie
ningen en burgerrechten. Of we met
Carter nu weer zoiets zullen beleven
moet nog worden afgewacht Hij is
waarschijnlijk ambitieus en gedre
ven genoeg om een zeer actief presi
dent te willen zijn, net als Johnson.
Maar een belangrijk verschil is dat
Carter geen enkele ervaring heeft in
het Congres in Washington, terwijl
Johnson daar gepokt en gemazeld
was.
Republikeinen
De Republikeinse minderheid zal
voorlopig niet veel anders kunnen
dan toezien hoe dit huwelijk tussen
Carter en het Congres zich zal ont
wikkelen. De Republikeinen zijn, nu
ze het presidentschap kwijt zijn, he
lemaal in de rol van een kleine min
derheidspartij gedrukt De afbrok
keling van deze partij met zijn rijk
verleden is al onder Eisenhower be
gonnen en twee jaar geleden, vlak na
de val van Richard Nixon aanzien
lijk versneld. Het blijkt nu dat de
Republikeinen nog niets van het ver
loren terrein hebben kunnen terug
winnen.
Zowel in de Senaat als het Huis van
Afgevaardigden is de verhouding
Republikeinen-Democraten onge
veer 1-2. Bij de gouverneursposten is
de verdeling: 37 Democraten, 12 Re
publikeinen en 1 onafhankelijke.
Doordat de Republikeinen de
laatste acht jaar een partijgenoot in
het Witte Huis hadden telden ze
toch volop mee, maar daar is nu een
eind aan gekomen. Het twee
partijenstelsel in de VS werkt voor
lopig niet meer.
ley's imacht reikt ver) probeerde hij
burgemeester van Chicago te wor
den, maar dat lukte niet. Daarop is
hij gaan jagen op het gouver
neurschap van Illinois, en met groot
succes zoals nu blijkt.
Pijnlijk voor Daley is dat de versla
gen Howlett zijn beschermeling was.
De huidige gouverneur van Illinois,
de Democraat Walker, werd in de
voorverkiezingen Juist aan de kant
geschoven ten gunste van Howlett.
Rockefeller
De verkiezingen van dinsdag heb
ben ook weer een „gouverneur Roc
kefeller" opgeleverd. John D. Roc
kefeller, die met ruime meerderheid
tot gouverneur van West-Virginia
werd gekozen, is de derde uit deze
schatrijke familie die een dergelijke
post bekleedt. Zijn oom Nelson was
jarenlang gouverneur van New York
en oom Winthrop één termijn van
Arkansas.
John D. is geen Republikein zoals
zijn ooms. maar een Democraat. Hij
is 39 jaar en kwam oorspronkelijk
als sociaal werker naar West-
Virginia.
Het aantal vrouwelijke gouverneurs
is verdubbeld: het zijn er nu twee. In
de staat Washington (in het verre
westen) veroverde Dixy Lee Ray de
vrijgekomen gouverneurszetel voor
de Democraten.
die furore maakte als Amerikaans
vertegenwoordiger bij de Verenigde
Naties, is voor de staat New York in
de Senaat gekozen. Hij zal daar de
Democratische fractie versterken.
Slachtoffer van Moynihans succes
werd de conservatief James
Buckley, een man met grote invloed
op de rechtervleugel van de Repu
blikeinse partij.
Buckley is niet de enige zittende
Senator die niet is herkozen. Een
andere bekende naam die uit de
Senaat verdwijnt is Robert Taft.
DEze politicus uit Ohio werd versla
gen door Howard Metzenbaum, die
zelf ook al eens als „zittend Sena
tor" het onderspit heeft gedolven.
Dat was twee jaar geleden tegen
astronaut John Glenn.
Astronaut
Ruimtevaarders blijken trouwens
toch succesvol in de politiek. Zo zal
Washington in Januari nog een oud-
astronaut mogen begroeten en nog
wel iemand die op de maan heeft
gewaneld. Het is Jack Schmitt. Als
Republikein is hij door New Mexico
naar de Senaat afgevaardigd ten
koste van de zittende Democraat
Joseph Montoya.
Leiders
Schandalen
Illinois
De aardigste uitslag bij de gouver
neursverkiezingen is die van Illinois.
Daar heeft de Republikein James
Thompson met een enorm verschil
de Democraat Michael Howlett ach
ter zich gelaten. Dit is vooral een
nederlaag voor de roemruchte bur
gemeester Richard Daley van Chi
cago. Thompson is een gezworen
vijand van Dealey. Hij waagde het
als officier van justitie de kliek ron
dom Daley, die Chicago regeert, aan
te pakken. Verschillende mensen uit
de naaste omgeving van de burge
meester gingen naar de gevangenis
door toedoen van Thompson. Nadat
hij als officier was ontslagen (Da-
Betrokkenheid bij schandalen hoeft
nog geen einde van een politieke
loopbaan te betekenen, zo leren ver
kiezingen voor het Huis van Afge
vaardigden. Maar twee afgevaardig
den die de afgelopen jaren in op
spraak waren gekomen, werden
dinsdag verslagen. Allan Howe uit
Utah, die in de val werd gelokt door
als prostituées optredende agenten,
kon het in zijn vooral door strenge
mormonen bewoonde district niet
redden. In New Jersey verloor Henry
Helstoski, die er kort geleden van
werd beschuldigd steekpenningen
te hebben aangenomen. Er waren
nog zeker tien afgevaardigden, die
eveneens bij schandalen waren be
trokken geweest, maar zij werden
allemaal herkozen.
MOYNIHAN
De Senaat heeft er in elk geval één
goede spreker bij: Daniel Moynihan,
Van het nieuwe Congres is nu wel de
samenstelling bekend, maar wie er
straks als de leiders zullen optreden
is nog een open vraag. In de Senaat
zullen zowel de Republikeinen als
de Democraten zich een nieuwe
fractie-leider moeten kiezen. Hugh
Scott en Mike Mansfield, die deze
functies hadden, waren beiden niet
herkiesbaar.
Wie er opvolger van Scott wordt
hangt onder meer af van de vraag of
de Republikeinen, nu ze er zo be
roerd voorstaan, meteen aan een
soort reveil zullen gaan werken. Dan
zou één van de progressieven de
beste kans hebben. Bij de Democra
ten wordt Robert Byrd van West-
Virginia het meest getipt als opvol
ger van Mansfield, maar oud
gedienden als Humphrey en
Jackson hebben ook belangstelling.
Wegens vertrek van Carl Albert zal
het Huis van Afgevaardigden een
nieuwe voorzitter moeten kiezen.
Het staat wel vast dat de huidige
Democratische fractievoorzitter
Thomas O'Neill die post krijgt.
Daarna zal er in de Democratische
•fractie waarschijnlijk flink worden
gestreden over de Opvolging van
O'nNeil.
Thomas O'Neil
Jack Schmitt
Daniel Moynihan
STAAT
AANTAL
KIES
MANNEN
1976
1972
1968
SENATOREN
C 'PMERKINGEN
Alabama
9
Dem
Rep
Onafh
Sparkman (D) Allen (D)
i Geen inzet verkiezingen
Alaska
3
Rep
Rep
Rep
S.tevens (R) Gravel (D)
Oeen inzet verkiezingen
Arizona
6
Rep
Rep
Rep
Ooldwater (R) Deconcini (D)
i nieuw: Vacante zetel Rep
Arkansas
6
Dem
Rep
Onafh
Bumpers (D) McClellan (D)
McCletton herkozen
California
45
Rep
Rep
Rep
Cransten (D) Hayakawa (R)
nieuw: Dem. Tunney verslagen
Colorado
7
zrep
Rep
Rep
Haskell (D) Hart (D)
Oeen inzet verkiezingen
Connecticut
8
Rep
Rep
Dem
Welcker (R) Ribicoff (D)
Weicker herkozen
Delaware
3
Dem
Rep
Rep
Roth (R) Bmiden (D)
Roth Herkozen
Florida
17
Dem
Rep
Rep
Chiles (D) Stone (D)
Chiles herkozen
Georgia
12
zdem
Rep
Onafh
Nunn (D) Talmadge (D)
Oeen inzet verkiezingen
Hawaii
4
Dem
Rep
Dem
Inouye (D) Matsunaga (D)
nieuw: Vacante zetel Rep
Idaho
4
Rep
Rep
Rep
McClure (R) Church (D)
Oeen inzet verkiezingen
Illinois
26
Rep
Rep
Rep
Percy (R) 8tevenson (D)
Oeen inzet verkiezingen
Indiana
13
Rep
Rep
Rep
Bayh (D) Lugar (R)
Dem. Hartke verslagen
Iowa
8
Rep
Rep
Rep
Clark (D) Culver (D)
C leen inzet verkiezingen
Kansas
7
Rep
Rep
Rep
Pearson (R) Dole (R)
C leen inzet verkiezingen
Kentucky
9
Dem
Rep
Rep
Huddleston (D) Ford (D)
C leen inzet verkiezingen
Louisiana
10
Dem
Rep
Onafh
Johnston (D) Long (D)
C leen inzet verkiezingen
Maine
4
Rep
Rep
Dem
Muskle (D) Hathaway (D)
h fuskle herkozen
Maryland
10
Dem
Rep
Dem
Mathias (R) Sarbanes (D)
n ieuw: Rep Beall verslagen
Massachusetts
14
Dem
Dem
Dem
Kennedy (D) Brooke (D)
K ennedy herkozen
Michigan
21
Rep
Rep
Dem
Griffin (R) Riegle (D)
tv ieuw: Vacante zetel Dem
Minnesota
10
Dem
Rep
Dem
Humphrey (D) Vacature Mondale (D>
E (umphrey herkozen
Mississippi
7
Dem
Rep
Onafh
Setnnis (D) Eastland (D)
S tennis herkozen
Missouri
12
Dem
Rep
Rep
Eagleton (D) Danforth (R)
A ieuw;Vacante zetel Dem
Montana
4
Rep
Rep
Rep
Metcalf (D) Melcher (D)
n ieuw: Vacante zetel Dem
Nebraska
5
Rep
Rep
Rep
Curtis (R) Zorinsky (D)
n ieuw: Vacante zetel Rep
Nevada
3
Rep
Rep
Rep
Cannon (D) Laxalt (R)
G. annon herkozen
New Hampshire
4
Rep
Rep
Rep
Mclntyre (D) Durkin (D)
G een inzet verkiezingen
New Jerwey
17
Rep
Rep
Rep
Williams (D) Clase (R)
W illiams herkozen
New Mexico
4
Rep
Rep
Rep
Domenicl (R) Schmitt (R)
ni euw: Dem Montoya verslagen
New York
41
Dem
Rep
Dem
Javits (R) Moynihan (D)
ni euw: Onafh Buckley verslagen
North Carolina
13
Dem
Rep
Rep
Helms (R) Morgan (D)
Ol een Inzet verkiezingen
North Dakota
3
Rep
Rep
Rep
Burdick (D) Young (R)
Geen inzet verkiezingen
Ohio
25
Dem
Rep
Rep
Qlenn (D) MetzENBAUM (D)
nieuw: Rep Taft verslagen
Oklahoma
8
Rep
Rep
Rep
Barlett (R) Bellmon (R)
Geen inzet verkiezingen
Oregon
6
Rep
Rep
Rep
Hatfield (R) Packwood (R)
Geen inzet verkeizingen
Pennsylvania
27
Dem
Rep
Dem
Bchwelker (R) Heinz (R)
hieuw: Vacante zetel Rep
Rhode Island
4
Dem
Rep
Dem
Pell (D) Chaffee (R)
•ieuw: Vacante zetel Dem
South ZCarolina
8
Dein
Rep
Rep
Thurmond IR) Hellings (D)
G een inzet verkeizingen
South Dakota
4
Rep
Rep
Rep
Abourezk (D) McOovem (D)
een inzet verkeizingen
Tennesee
10
Dem
Rep
Rep
Baker (R) Sasser (D)
ep Broek verslagen
Texas
26
Dem
Rep
Dem
Tower (R) Bentsen (D)
Bt intson herkozen
Utah
4
Rep
Rep
Rep
Garn (R) Hatch (R)
V» m Moss verslagen
Vermont
3
Rep
Rep
Rep
Stafford (R) Leahy (D)
S* afford herkozen
Virginia
12
Rep
Rep
Rep
Scott (R) Burd (Onafh)
B yrd herkozen
Washington
9
Rep
Rep
Rep
Jackson (D) Magnuson (D)
Jfackson herkozen
West Virginia
6
Dem
Rep
Rep
Byrd (D) Randolph (D)
Byrd herkozen
Wisconsin
11
Dem
Rep
Rep
Proxmlre (D) Nelson (D)
Proxmlre herkozen
Wyoming
3
Rep
Rep
Rep
Hansen (R) Wallop (R)
i li euw; Dem McGee verslagen
Distr. of Columbia
3
Dem
Dem
Dem
(3 een senaatszetels
BRUSSEL, DUBLIN (Reuter, UPI,
AP) Het Ierse lid van de Europese
commissie, Patrick Hillery, heeft
gisteren in Brussel bekend gemaakt
dat hij zich beschikbaar stelt als
president van zijn land. In een ver
klaring die gisteren aan de pers
werd verstrekt, zegt Hillery: „Ik ben
er trots op en vereerd mee dat de
parlementaire Fianna Fail-partij
mij heeft uitgenodigd als haar kan
didaat voor het presidentschap van
Ierland".
De Fianna Fail-partij, die momen
teel in de oppositie is maar wel de
grootste partij vormt, heeft dinsdag
op een bijeenkomst de 54-Jarige Hil
lery, een voormalig minister van
buitenlandse zaken, aangewezen als
haar kandidaat voor het presi
dentschap.
De twee regeringspartijen zullen
waarschijnlijk geen kandidaat naar
voren schuiven voor de afgetreden
president Cearbhall O'Dalaigh, die
het voor gezien hield toen de minis
ter van defensie. Patrick Donegan.
ernstige kritiek op hem uitoefende
De kansen van Hillery om president
t« worden zijn dan ook tamelijk
groot
WARSCHAU (UPI) Bij Czesto-
chowa in Polen zijn gisterochtend 25
personen om het leven gekomen,
toen de sneltrein van Loeblin naar
Wroclaw op een stilstaande trein
botste. Zestig personen raakten ge
wond. Een regeringscommissie zal
een 6peciaal onderzoek instellen
naar de oorzaak van de ramp Het
ongeluk gebeurde in dichte mist.
Zestig mensen raakten bij de bot
sing gewond.
JOHANNESBURG (DPA) De
Zuidafrikaanse radio heeft
woensdag gezegd dat geregelde An
golese troepen in Zuid-Angola in
zware gevechten zijn gewikkeld met
strijders van de guerrillabeweging
Unita. Ook werd gezegd dat de rege
ringstroepen ondersteund worden
door Cubanen.
Radio Zuid-Afrika zei het nieuws
van de gevechten vernomen te heb
ben van zwarte vluchtelingen die
het strijdtoneel ontvlucht zijn en de
wijk hebben genomen naar Nami
bië. De guerrilleros van de Unita
hebben de regeringstroepen en de
Cubanen in de afgelopen drie dagen
ernstige verliezen toegebracht, al
dus de radio. Voorts werd gezegd
dat de Unita het platteland van
zuidelijk Angola beheerst, terwijl de
regeringstroepen de grotere plaat
sen en de verbindingswegen onder
controle hebben.
Volgens de radio begaan de Cuba
nen bij vergeldingsacties voor guer
rilla-aanvallen regelmatig terreur
daden Zo zouden zij burgers die
verdacht worden van collaboratie
met de Unita, zonder pardon
doodschieten. Ook zouden zij de eni
ge rooms-katholieke missiepost in
het strijdgebied overvallen en ge
plunderd hebben.
WASHINGTON (Reuter, UPI, AP) De overwin
ning van de Democraat Jimmy Carter op zijn Republikeinse
rivaal Gerald Ford heeft deze vooral te danken aan het stemge
drag in de oude zuidelijke staten en een aantal grote industriële
staten in het noorden.
In de afgelopen twaalf jaren was het
niet meer voorgekomen dat het zui
den zich zo massaal achter de Demo
cratische kandidaat schaarde. Het is
de eerste maal sinds 1850 dat Ameri
ka een president uit het diepe zuiden
(nu uit Georgia) krijgt. En het is
tevens de eerste keer in bijna een
halve eeuw dat een zittende presi
dent van zijn uitdager heeft ver
loren.
Carter werd gistermorgen om onge
veer half tien onze tijd uitgeroepen
tot winnaar van de verkiezingen, na
dat het aantal electorale stemmen
waarop hij kon rekenen 272 was ge
worden, twee meer dan vereist voor
de verkiezing tot president. Het wa
ren Wisconsin en Mississippi die zijn
overwinning bezegelden.
Wat betreft zijn kiezersaanhang
wandelt Carter in het voetspoor van
Franklin Delano Roosevelt, de De
mocratische president die met zijn
„New Deal" de grote economische
crisis van de jaren dertig bestreed.
Carter heeft vrijwel dezelfde coalitie
van minderheden achter zich gekre
gen als Roosevelt in 1932. Na de
nederlagen van Hubert Humphrey
en George McGovern heeft de De
mocratische partij achter Jimmy
Carter de winnende coalitie weten te
verzamelen van de armen, de vak
bondsleden, de zwarten, de katholie
ken (al viel dat dit keer wat tegen),
de zuiderlingen, de joden en andere
etnische minderheden.
Toch hebben deze minderheden niet
massaal voor Carter gestemd, zoals
blijkt uit een opsplitsing van de
stemmen. Verschillende kiezers on
derzoeken wijzen er op dat van de
mensen met de laagste inkomens in
de Verenigde Staten 55 procent voor
.Carter stemde. Van de mensen met
alleen lagere school koos 67"procent
voor Carter, terwijl 59 procent van
de georganiseerde werknemers voor
de Democraat stemden. Een grote
meerderheid, 85 procent van de
zwarte stemmen ging naar de zuid
erling Carter.
De katholieken, doorgaans Demo
cratische stemmers, hadden volgens
de onderzoeken deze keer wat meer
moeite met de baptist uit Georgia.
Van de katholieke stemmen ging 51
procent naar Carter terwijl Demo
cratische kandidaten gewoonlijk op
zo n 60 procent van de katholieke
stemmen kunnen rekenen
Jimmy Carter, een jaar geleden nog
vrijwel onbekend in eigen par tij,
wist de verdeelde gelederen van de
Democratische partij aardig ach» ler
zich te sluiten. Van de Democrat <en
stemde 78 procent op Carter. Ver der
kreeg hij 8 procent van de Rept ibli-
keinse stemmen en ongeveer 381 pro-
cept van de „onafhankelijke kie
zers"
Ford moest het tijdens deze vet kie-
zingsstrijd vooral hebben van kie
zers cue voortgezet onderwijs heb
ben genoten, die tot de hogere inko
mensklassen behoren en zij die pro
testant zijn.
In zijn geboortedorp Plains hebben
de kiezers een duidelijke voorkeur
voor hun dorpsgenoot Carter aan de
dag gelegd. De Democratische kan
didaat kreeg hier 481 stemmen, bij
na vijf maal zo veel als Ford die 99
stemmen vergaarde.
Uitslagen van de verkie i ingen voor de gouverneursposten
in veertien staten.
stut
gotlveriM )ur
partij
partij
voor verk.
Arkansas
Pryor
D
D
Delaware
Dupont
R
D
Illinois
Thompsi >n
R
D
Indiana
Bowen
R
R
Missouri
Teasdale
D
R
Montana
Judge
D
D
New Hampshire
Thomson)
R
R
North Carolina
Hunt
D
R
North Dakota
Link
D
D
Rhode Island
Garrahy
D
D
Utah
Mathesoa
D
D
Vermont
Sneliing
R
D
Washington
Ray
D
R
West-Virginia
feKkefeir^ r
D
R
Van de 50 staten hebben nu 2 '1 een Democratische gouverneur,
12 een Republikeinse en 1 d onafhankelijke.
