CDA vóór het invoeren
van kostwinnerschap"
in sociale verzekering
Den Uyl vraagt PvdA
bewegingsvrijheid
als lijstaanvoerder
markim
„Nauwelijks voorbereid op olieramp
Mevrouw Pinquin
heeft een
afspraakje.
Zuid-Afrika
Uniekdierenboekvoor
nieuwe Amro spaarders.
fesnotskl}
'"dustriëS
nnststofl-*
'-iërJ'-
Bezuinigingen, omwille van werkgelegenheid
Thuiswonende niet-
kostwinners zouden
70 procent krijgen
CDA: voorwaarden
voor afschaffen
van kinderaftrek
Premier wil ontwerp-akkoord bijschaven
electrische treinen compleet va. 69.75
Nederlandse kustgemeenten, tien jaar na ,,Torrey Canyon":
„De aannemers
bellen en hopen
dat ze komen"
Compromis om
gezichtsverlies
te voorkomen
DONDERDAG 4 NOVEMBER 1976
BINNENLAND
TROUW/KWARTET 3
Van onze sociaal economische
redactie
Den Haag Het bestuur van
het CDA wil het begrip
„kostwinner" invoeren in de so
ciale verzekering. Voor niet-
kostwinners zou de uitkering
kunnen worden gesteld op ze
ventig procent van het thans
algemeen geldende niveau. De
ze suggestie is een van de aan
vullingen die het CDA-bestuur
voorstelt op het ontwerp-
program van het CDA.
Het CDA-bestuur heeft het ontwerp-
program nog eens laten bezien op
financiële consequenties. Daaruit
zijn enige wijzigingsvoorstellen
voortgekomen, die neerkomen op
meer bezuinigingen, omwille van de
werkgelegenheid. Volgende week za
terdag bespreken de drie partijraden
van KVP, ARP en CHU afzonderlijk
het program en de wijzigingen. Op 11
december wordt het program defini
tief vastgesteld door het CDA-
-congres.
Een kostwinnerschap bij sociale uit
keringen is ook al voorgesteld in de
bezuinigingsplannen van het kabi
net Den UyL Dat wil een uitkerings
niveau van zeventig procent voor
thuiswonende kinderen die geen
kostwinner zijn. De CDA-suggestie
strekt echter veel verder. Vanuit de
vakbeweging is al fel stelling geno
men tégen het kabinetsplan.
Een ander voorstel van het CDA-bes
tuur voor het program is het bevrie
zen van het totaal van overheidssub
sidies op de huidige bedragen. Bin
nen dit totaal zou subsidieverhoging
voor het ene onderwerp moeten wor
den gecompenseerd door verlaging
voor iets anders. Subsidies die recht
streeks dienen voor sociale uitkerin
gen (inkomensoverdrachten) zouden
echter van de bevriezing moeten
worden uitgezonderd.
Waardevast.
In het CDA-ontwerpprogram werd al
geopperd om sociale uitkeringen
voortaan alleen nog bij te stellen
voor gestegen prijzen (waardevast),
en dus niet meer aan te passen aan
de algemene loonsverbeteringen
(welvaartsvast). Wel zou periodiek
extra verhoging mogelijk moeten
zijn, maar niet als automatisme. Ver
der zou moeten worden nagegaan of
de bodemuitkeringen niet losgekop
peld zouden moeten worden van het
minimumloon.
Hiervoor doet het CDA-bestuur nu
drie aanvullende suggesties. De wet
op het minimumloon zelf zou
kunnen worden veranderd. Er zou
een apart „sociaal minimum inko
men" kunnen worden Ingevoerd, dus
los van het minimumloon dat toch
altijd vooral een beloning voor gele
verde arbeid beoogt te zijn. Of, derde
suggestie, de uitkeringen zouden „op
afstand" aan het minimumloon kun
nen worden gekoppeld. (Zo is lang in
discussie geweest om de AOW -
thans op niveau van het netto mini
mumloon - te zetten op 95 procent
van het netto minimumloon). Het
CDA-bestuur merkt op dat bepaalde
groepen van deze loskoppeling van
het minimumloon gevrijwaard zou
den moeten kunnen worden. (Aange
nomen mag worden dat hierbij voor
al aan de AOW'ers wordt gedacht.)
Aantal ambtenaren.
Voorts wil het CDA-bestuur in het
program laten opnemen dat het aan
tal ambtenaren slechts met één pro
cent per jaar mag groeien. Dit staat
tegenover gedachten, met name in
linkse politieke kring, dat meer
ambtenaren en meer overheidstaken
een alternatief kunnen zijn als het
bedrijfsleven het laat afweten met
het scheppen van meer arbeid
splaatsen.
Ook wil het CDA-bestuur dat de
regering een werkgroep van onaf
hankelijke deskundigen alle begro
tingsposten van de overheid laat na-
vlooien op mogelijkheden voor meer
bezuinigingen. Het CDA-bestuur wil
voorts laten schrappen uit het ont-
werp-program dat het aantal provin
cies zou moeten worden uitgebreid.
Gebleken is namelijk dat ook de
regering geen extra geld heeft uitge
trokken voor de plannen van minis
ter De Gaay Portman (binnenlandse
zaken) voor vorming van nieuwe „ge
westen".
Collectieve lasten
In de „financiële verantwoording"
bij het CDA-program wordt gesteld
dat de lastengroei van overheid en
sociale uitkeringen (de collectieve
lasten) minder snel mogen groeien
dan het kabinet Den Uyl heeft uitge
stippeld. Het kabinet wil een jaar
lijkse groei uitzetten van één pro
cent. Het CDA-bestuur zegt dat dit
cijfer Jaarlijks 0,1 moet zakken, zo
dat in 1981 de lastengroei slechts 0,6
procent bedraagt.
Ontsnapping vla een vergroting van
het financieringstekort is niet te
aanvaarden", wordt er waarschu
wend aan toegevoegd. Dat tekort zal
juist „omstreeks 1980-1981" ifioeten
zijn verminderd tot „circa vier pro
cent" van het nationale inkomen.
(De huidige regeringsplannen ko
men voor 1980 uit op 4,5 5 procent,
terwijl president Zijlstra van de Ne
derlandse Bank, een ARP'er, voor
dat Jaar vier procent het maximum
acht.) Voor verhoging van het be
schikbare loon ziet het CDA-bestuur
slechts ruimte voor één procent per
jaar (1,5 procent in de regerings
plannen).
Zwakken.
Als „noodzakelijk" in verband met
de extra-matiging noemt het CDA-
-bestuur ook nog „enige aanpassing
van de positie van ambtenaren." Uit
gezonderd van extra matiging moe
ten volgens het CDA-bestuur wor
den: bescherming van de zwakke en
bedreigde mens, ontwikkelingssa
menwerking, onderwijs op een aan
tal punten, en milieubeleid.
Van onze soc.-econ. redactie
DEN HAAG De CDA-fracties in
de Tweede Kamer werken alleen
mee aan afschaffing van de kinder
aftrek als dat gebeurt in samenhang
met andere bezuinigingsmaatrege
len die het kabinet heeft aangekon
digd. Afschaffing van de kinderaf
trek en compenserende verhoging
van de kinderbijslag voor alleen la
gere inkomens ligt bij het CDA erg
gevoelig. In CDA-kring bestaat nu
de vrees dat het regeringsplan voor
de kinderaftrek zal doorgaan terwijl
andere zaken, die vooral bij Jinks"
op vereet zijn gestuit, op de lange
baan raken.
Die andere zaken zijn met name
invoering van lagere sociale uitke
ringen zeventig procent van het
huidige niveau voor thuiswonen
de kinderen die geen kostwinner
zijn, en verder verlaging van de
maximale wao-ultkertng tot 75 pro
cent in plaats van tachtig procent,
voor nieuwe gevallen van arbeidson
geschikt geworden werknemers. De
ze twee zaken zijn vooral bij de FNV
op fel verzet gestuit.
De CDA-fracties zijn wat boos dat
het kabinet pas vorige week met het
wetsontwerp voor de kinderaftrek
kwam. De wetsontwerpen over de
twee genoemde andere zaken zijn
trouwens nu nog niet klaar. Al die
zaken zouden volgens plan op 1 ja
nuari moeten ingaan. De CDA-
fracties willen daar nog wel aan
meewerken. Maar ze houden zich
het recht voor het regeringsvoorstel
te veranderen en het grondig te be
kijken, ook als dat tot uitstel zou
gaan leiden. „Op het laatste nipper
tje, vijf weken na Prinsjesdag, wordt
dit wetsontwerp ingediend, maar
wij laten ons nu niet bij voorbaat
door de regering dwingen tot slik
ken of stikken," aldus KVP'er
Hermsen.
ADVERTENTIE
Zes soorten drop, Engelse drop en nog zeven
andere lekkernijen
van Red Band.
In royale familiezak.
Van onze parlementsredactie
AMSTERDAM Premier Den
Uyl heeft gisteren bewegings
vrijheid voor zichzelf opgeëist
als lijsttrekker voor de PvdA
bij de komende verkiezings
campagne en de onderhande
lingen met andere politieke
partijen. Hij deed dat in de
vergadering van het algemeen
bestuur van de PvdA. Op het
partijbureau in Amsterdam,
werd opnieuw het omstreden
ontwerp-regeerakkoord van
PvdA en PPR besproken.
Bij het sluiten van deze editie had
den de besprekingen, die achter ge
sloten deuren plaats vonden nog
geen resultaat opgeleverd. Ver-,
wacht werd dat er na afloop van de
vergadering geen officiële medede
lingen zouden worden gedaan, om
dat bij een eventuele wijziging van
het ontwerp-akkoord, of van de af
gesproken procedures, eerst de
partner PPR moet worden ingelicht.
Premier Den Uyl en de meeste ande
re PvdA-bewindslieden vinden dat
het ontwerp-akkoord die bewegings
vrijheid niet biedt. Den Uyl is er
evenwel op uit om het ontwerp bij te
schaven zonder dat het partijbe
stuur en vooral ook fractieleider Van
Thijn het gezicht verliezen. Bestuur
en Van Thijn plaatsten zich van het
ADVERTENTIE
Vervolg van pag. I
Tevoren had de Kamermeerderheid,
inclusief de CDA-fracties en D*66,
duidelijk gemaakt het verdrag nu
nog niet te willen verbreken. Zij
volgde daarmee het standpunt van
minister Van der Stoel, die zich te
gen de verbreking van het verdrag
had gekeerd. „Opzegging heeft
maar een eenmalig effect. Het
draagt bij tot de isolering van Zuid-
Afrika: daardoor komen de progres
sieve minderheden in de knel. Het
verdrag is wat de regering betreft
niet bedoeld om vriendelijkheden
met Zuid-Afrika uit te wisselen. Het
is een middel om de verkrampte
atmosfeer in de Zuidafrikaanse sa
menleving te doorbreken", aldus mi
nister Van der Stoel.
Hij benadrukte dat de regering
heeft besloten in het kader van dit
verdrag meer zwarte Zuidafrikaners
naar Nederland uit te nodigen. We
willen nagaan of het verdrag
dienstbaar te maken is voor een
kritischer dialoog met Zuid-Afrika.
We zullen het verdrag niet tot iedere
prijs handhaven. Na een jaar kun
nen we nagaan of het gelukt is door
middel van dat verdrag die kritische
dialoog te voeren", aldus de mi
nister.
Niet nodig
De Gaay Fortman meende dat voor
deze dialoog geen cultureel verdrag
noodzakelijk is. Die dialoog kan be
ter plaatsvinden via de diplomatie
ke kanalen, de vakbonden en de
kerken. Met een land dat kunste
naars arresteert of visa ontzegt, kan
je toch geen culturele betrekkingen
onderhouden.
De Koster (WD) wees erop dat bij
voorbeeld ook met de Sowjet-Unie
culturele betrekkingen worden on
derhouden. Ook daar zijn de
kunstenaars niet vrij", zei hij.
Opvallend in het debat was overi
gens dat zowel minister Van der
Stoel, als de CDA-fracties zich veel
harder opstelden tegenover Zuid-
Afrika dan voorheen Xvel het geval
was.
Minister Van der Stoel had bena
drukt dat er in de Europese Ge
meenschap voortdurend beraad
plaats vindt om de druk op Zuid-
Afrika te vergroten. „Gemeenschap
pelijk optreden blijkt echter niet
altijd mogelijk te zijn," aldus Van
der Stoel.
Verantwoordelijkheid
De CDA-woordvoerder Scholten
wees erop dat gezien de banden van
West-Europa met Zuid-Afrika, er op
de Westeuropese landen een uitzon
derlijke verantwoordelijkheid rust
om de ontwikkelingen in Zuid-
ADVERTENTIE
- n0lCe**<IV'nP
A» «.«KKB.V.
X/ 6313-Oidim.
Afrika ten gunste te beïnvloeden.
Volgens minister Van der Stoel
wordt de kans steeds groter dat een
ernstige catastrofe in zuidelijk Afri
ka niet meer te vermijden is. „Er is
al van geweld sprake, zoals bijvoor
beeld de schandelijke inval van
Rhodesië in Mozambique."
Van der Stoel zei de situatie in Zuid-
Afrika zo ernstig te vinden dat een
economische boycot gerechtvaar
digd wordt, als dat land zijn beleid
niet snel verandert. Hij voegde er
echter aan toe dat de belangrijkste
handelspartners van Zuid-Afrika, de
V.S., Frankrijk en Duitsland, niets
voor een boycot voelen en een be
sluit daartoe van de veiligheidsraad
zullen tegenhouden. In dat verband
heeft het volgens Van der Stoel ook
niet zoveel zin indien de algemene
vergadering, die geen beslissingsbe
voegdheid bezit, zich uitspreekt
voor een economische boycot.
Angola
Van een verslaggever
DEN HAAG - De heer J. H. Haman, adjunct-directeur van gemeentewei ken in
Noordwijk, zou zijn hart vasthouden als er morgen een grote olietanker voor de
Nederlandse kust doormidden zou breken. „We hebben ons in Nederland
nauwelijks op zo'n ramp voorbereid", zegt hij. tien jaar nadat zo'n tanker, de
Torrey Canyon, enkele duizenden tonnen ruwe olie op de kust van Engeland
uitspuwde. Toen schrok iedereen, maar niemand ligt er nu nog wakker van.
Toch is het niet onmogelijk dat een dergelijke ramp zich herhaalt: morgen
kunnen de Nederlandse stranden het „slachtoffer" zijn.
..We zouden", zegt de heer Haman in
het weekblad „De Nederlandse Ge
meente" in zulke situaties de hulp
van het leger kunnen inroepen maar
het is de vraag of we daarmee
opschieten. Het is ook nog niet dui
delijk waar we met de olie heen
moeten als het om grote hoeveelhe
den gaat. Volgens „De Nederlandse
Gemeente" is de bestrijding van
olieverontreiniging op zee een taak
van het rijk, maar als olie op het
strand terecht komt zijn de kustge
meenten verantwoordelijk voor ver
wijdering. Het is niet waar. dat er
sinds de ramp met de Torrey Canyon
in ons land helemaal niets is ge
beurd. De kustgemeenten kregen de
zer dagen een rapport van de inter
provinciale commissie ..strandver-
vutling door olie" op tafel, vol be-
strijdingsadviezen hoe te handélen
als er olie aanspoelt. In die commis
sie is adjunct-directeur Haman uit
Noordwijk de enige gemeentelijke
vertegenwoordiger. Dezelfde com
missie koppeide aan het rapport een
alarmeringsregeling, die voorziet in
de oprichting van een centrale
alarmpost in elke kustprovincie.
Centrum overbelast
De directie Noordzee van Rijkswa
terstaat waarschuwde tot nu toe bij
dreigende strandvervuiling door olie
de kustgemeenten via het controle
centrum in Hoek van Holland. Het
controlecentrum was echter tijdens
oliebestrijdingsacties overbelast.
Volgens burgemeester mr J. M. Bon-
nike van Noordwijk en adjunct
directeur Haman ben je er nog niet
met een goede alarmeringsregeling
De grootste waarde van de twee rap
porten vinden zij dat de kustge
meenten er opnieuw van doordron
gen worden dat het gevaar voor een
fikse olieverontreiniging nog niet is
geweken (Hoewel er de laatste jaren
wel minder olie is aangespoeld dan
zo'n vijf jaar geleden».
De laatste drie jaar zijn er
slechts twee drie keer klei
ne hoeveelheden olie op het
dertien kilometer lange
strand vin Noordwijk te
recht gekomen. Dit komt vol
gens de heren Bonnike en
Haman ook omdat de direc
tie Noordzee van Rijkswa
terstaat meestal UJdlg de olie
op zee signaleert en bestrijdt.
Dat gebeurt met een boot,
die daarvoor speciaal Is inge
richt. De dienst krijgt per
Jaar ongeveer 150 meldingen,
„tien tot vijftien keer imoet
tot actie worden overgegaan.
Rampenmapje
De directeur van publieke
werken in Zandvoort, de heer
N Wertheim, heeft ook zijn
vraagtekens over oliever-
ontrelnlging. ;,Het enige wat
we doen is het rampenmapje
uit de kast halen en verschil
lende aannemers bellen. Die
komen dan, hopen we, met
bulldozers. Dat is voorlopig
de Juiste manier, wil men
alert reageren als het om gro
te hoeveelheden olie op het
strand gaat Uiteraard is er
dan overleg met rijkswa
terstaat. Over hulp van het
leger heb lk nooit nage
dacht", aldus directeur
Wertheim.
In Domburg ligt de situatie
wat anders. Daar is de Stich
ting Badplaatsenbelangen
Domburg verantwoordelijk
voor de exploitatie van de
stranden. „Zij is dan ook in
eerste instantie belast met de
melding van een dergelijke
ramp en behoort de eerste
maatregelen te nemen",
aldus burgemeester P. A. D.
H. Diepenhorst van Dom
burg. „Voor een recreatiege
meente als Domburg zou olie
op het strand catastrofaal
zijn, zeker als dat in het voor
jaar gebeurt. Daarom is een
rampenbestrijdingsverorde-
nlng opgesteld, die in decem
ber in de raad wordt behan
deld. Daarin zijn stringente
richtlijnen vastgelegd".
„Maar als er morgen werke-
lijk«een olietanker voor onze
kust doormidden breekt, wat
dan?", vraagt Haman uit
Noordwijk zich af. „Compu
ters hebben uitgerekend",
zegt hij, „dat zoiets zich een
keer in de twintig Jaar op de
Noordzee kan voordoen. De
gemeenten kunnen tot geen
andere conclusie komen dan
dat ze niets kunnen doen als
ze voor zo'n ramp worden ge
plaatst Natuurlijk kunnen ze
bijvoorbeeld inventariseren
welk materieel van plaatselij
ke aannnemers en gemeente
beschikbaar is om bij de be
strijding van oliever
ontreiniging in te zetten.
Maar daarmee ben Je nog
niet klaar om grote rampen
op te vangen".
Wanneer pakweg 20.000 ton
olie op het strand van Noord
wijk terecht komt en dat Is
maximaal mogelijk zegt Ha
man dan weet hij geen
andere oplossing dan het te
rug te schuiven naar zee.
begin af publiekelijk achter het ont
werp-akkoord, dat volgens plan pas
eind januari ter goedkeuring aan de
congressen van PvdA en PPR wordt
voorgelegd.
Het ontwerp-regeerakkoord bevat
voorwaarden voor een tweede kabi
net samen met de confessionele par
tijen. Den Uyl moet premier blijven,
de combinatie PvdA-PPR moet sa
men met winst uit de verkiezingen
komen en PvdA-PPR moeten de
grootste combinatie worden, groter
dan het CDA.
Compromis
Omdat de tegenstanders van de
scherpe tekst van het ontwerp
akkoord er begrip voor hebben dat
de tekst niet meer zo maar publieke
lijk ingetrokken kan worden, wordt
nu alles gezet op een compromis
voorstel, zoals een delegatie van
PvdA-Eerste Kamerleden dat afge
lopen maandag in een vergadering
van de PvdA-partijtop op tafel heeft
gelegd. Een bijna gelijksoortig voor
stel deed de huidige PPR-
fractievoorzitter dr B. de Gaay
Fortman dinsdag in onze krant.
Overigens zal, zoals bekend, De
Gaay Fortman zich uit de actieve
politiek terugtrekken en niet meer
aan de komende verkiezingscam
pagnes mee doen.
Ijskast
De PvdA-se na toren Mater, Hendriks
en De Rijk willen de tekst van het
ontwerp-regeerakkoord volstrekt
handhaven, maar het hele akkoord
voorlopig nog in de ijskast doen.
Laat het CDA in de komende maan
den bij de behandeling van hervor
mende wetsontwerpen als de vermo-
gensaanwasdeling. de grondpolltlek
en de ondernemingsraden bewijzen
dat het hun ernst is met progressieve
politiek. Mocht het CDA die toetsing
doorstaan, dan kan dé eis dat
PvdA-PPR de grootste combinatie
moeten worden, vervallen. Stelt het
CDA teleur, dan kan in de laatste
maanden voor de verkiezingen het
ontwerp-akkoord alsnog ongewij
zigd uit de ijskast worden gehaald.
Bij een dergelijke regeling krijgt.
Den Uyl de ruimte die hij denkt
nodig te hebben om op redelijke
basis de partijpolitieke strijd aan te
gaan. Blijft het ontwerp-akkoord
recht overeind, dan dreigt een situa
tie waarin PvdA-ministers als Dui-
senberg. Van der Stoel en Vredeling.
en meerdere staatssecretarissen zich
niet meer beschikbaar stellen voor
de kandidatenlijst voor de komende
verkiezingen.
Rita
„Hier zien mijn ouders er nog geluk
kig uit. Ik was toen nog niet ge
boren."
ADVERTENTIE
Scholten (CDA) vroeg de minister
nog duidelijkheid over de toelating
van Angola tot de Verenigde Naties.
Hij noemde het zeer kwalijk dat de
Verenigde Staten deze toelating tot
tweemaal toe met een veto hebben
voorkomen.
De dieren laten
duidelijk blijken dat ze elkaar
herkennen. De snavels toorden
omhooggestoken, de vleugels
aangelegd en de partners
waggelen onder luid geroep met
hun kop heen en weer
Dit is één van de wonder
baarlijke feiten uit het nieuwe
dierenboek van de Amro
Bank. „Van dier tot dier"
heet 't. 120 Pagina's feiten en
60 schitterende kleurenfoto's
over een uniek onderwerp:
de „talen" in het dieren
rijk. De taal van geluid,
geur, kleur, gebaren en
trillingen. Dierenkenner
Prof. Dr. Anthonie Stolk
heeft er begrijpelijke mensen
taal van gemaakt en geeft
boeiende uitleg.
U krijgt deze verrukkelijke
uitgave - zolang de voorraad
strekt - voor één tientje als
u nu een spaarrekening
opent. En de Amro stort op elke
nieuwe rekening ook nog 'ns
f 7,50. (Deze openingspremie is
1 maand niet opvraagbaar.)
De aktie loopt van
2 november tot 4
december.
Nu bij elke Amro Bank.
