Een stemmig geheel met een aangepaste das
De kerk als Melencolia?
Kardinaal sloeg dominee
niet demonstratief over
Iff
Vandaag
Verontruste kerkeraden
krijgen „nee" te horen
Él m
Verklaring over „Tubbergen"
Aandacht voor agrariërs
Zendingsvliegtuig
neergestort
R.k. kerk in DDR nu apart erkend
Onze adressen:
Gereformeerden:
miljoen meer
voor algemeen
kerkelijke arbeid
VOORBIJGANGERS
Ds. W. C. van Dam
naar „Oase"
DONDERDAG 4 NOVEMBER 1976
KERK
TROUW/KW ARTET2
door A. J. Klei
Zondagochtend zat lk. zoals 't
behoort. In de kerk. De diaken die
met de cotlectezak kwam. was
gestoken in een donker, bijna zwart
een namaak-boerenkJel aan.
Degene die de voorbeden deed. was
gehuld In een geruit iets met een
bontachtige kraag. De drinkbeker
der dankzegging kreeg ik
aangereikt door iemand in
spijker-jack. Er werden twee
ouderlingen en twee diakenen
bevestigd. De mannelijke
ouderling droeg een enigszins wilde
trui en aan een ketting een groot
kruis, de mannelijke diaken een
(raai costuum in een herfsttint En
om met de room van de melk te
eindigen: de dominee was in 't
donkerblauw en zag er netjes uit.
Ik leg deze bijzonderheden op tafel
ten gerieve van de gereformeerden
in Ommen. Blijkens het
Gereformeerd Kerkblad voor
Drente en Overijssel is de
Ommense kerkeraad onlangs bezig
geweest met het uiterlijk van de
ouderlingen en diakenen. Ik citeer:
„Aan de wijkraden is gevraagd of
het nog gewenst wordt geacht, dat
de ambtsdragers bij bijzondere
gelegenheden in zwart kostuum
verschijnen. Het breedmoderamen
vindt dat een zwart kostuum niet
verplicht gesteld kan worden,
maar wel een zogenaamd
„stemmig" geheel, waarbij ook
overhemd, das en dergelijke
worden aangepast Onder
bijzondere gelegenheden"zal a>al
dit betreft in het vervolg verstaan
worden de zondagen van het Heilig
Avondmaal en van bevestiging
van ambtsdragers."
Twee dingen vallen hierbij op. Ten
eerste dat hetgeen de dominee
aantrekt, buiten beschouwing
wordt gelaten. Dat is maar
gelukkig, anders was ik aan dit
stukje niet begonnen, want ik ben
nog niet vergeten dat ik me het
misnoegen van verscheidene lezers
op de hals haalde door te verklaren
dat ik toga's in het algemeen en
witte toga's in het bijzonder als
overbodige lappen textiel
beschouw.
Voorts is opmerkelijk, dat
volstrekt gezwegen wordt over wat
vrouwelijke ambtsdragers aan
moeten doen. Nu is het ook
ondoenlijk vast te stellen, wanneer
een vrouw er „stemmig" uitziet. Is.
zo zullen ze misschien in Ommen
overwogen hebben, als 't er op aan
komt een slobbertrui met col niet
te verkiezen boven een fraaie
zwarte japon met laag uitgesneden
hals? Ik heb daarom gereformeerd
Ommen maar niet vermoeid met
een beschrijving van hetgeen de te
bevestigen vrouwelijke
ambtsdragers in de door mij
bijgewoonde dienst droegen.
Waar het mij om gaat, is de
Ommense zorgen te verlichten. Je
hoeft niet zo in de weer te zijn met
„overhemd, das en dergelijke". Ik
weet wel dat Abraham Kuyper
geen vanzelfsprekende autoriteit
meer is voor de gereformeerden,
maar ik wil toch krachtig pleiten
voor de door hem verkondigde
kleervrijheid.
In zijn „Onze Eredienst" zegt
Kuyper, dat onder gereformeerde
altijd als regel heeft gegolden, dat
je je net zo kleedt als andere
mensen, echter zonder te vervallen
in pronkzucht. Hij raadt aan de
weg der ..edele soberheid" te
bewandelen en hij vindt dat dit
alles ook geldt voor degenen die
dienst doen in de vergadering der
gelovigen.
Met andere woorden, ouderlingen
en diakenen hoeven geen apart
soort kleren aan. Een kerkmens
moet zich niet in het oog lopend
van andere onderscheiden, leraart
Kuyper. Welnu, wie op recepties, in
de concertzaal of schouwburg om
zich heen kijkt, ziet dat je
tegenwoordig „alles" kunt dragen:
een sjiek pak. een spijkerbroek, een
exclusief jack of een felgekleurd
hemd. Hetzelfde nam ik zondag in
de kerk waar: geen der aanwezigen
onderscheidde zich in 't oog lopend
van anderen, en Kuyper zou
goedkeurend rondgekeken hebben.
Van kerkelijke voorkeur voor zwart
moet Kuyper ook niets hebben:
„Alle kleuren zijn van God, en in
niet één kleur ligt zonde".
Kortom, de Ommense
gereformeerde kerkeraad hoeft
helemaal niets te vinden
aangaande de kleren van de
ambtsdragers. Hij kan misschien
een voorbeeld nemen aan de raad
van de vrijgemaakte
gereformeerde kerk te Leerdam.
Voorzover ik weet zijn
vrijgemaakten niet erg op Kuyper
gesteld, maar in Leerdam woont
een broeder, die kennelijk volbloed
kuyperiaan is voor wat betreft het
ongewenst achten van speciale
ambtskleding. Een tijdje terug
meldde het vrijgemaakte
Nederlands Dagblad dat in
Leerdam een broeder tot ouderling
benoemd was, en dan gaat het
bericht verder:
,Jn dat verband deelt de
kerkeraad mede. dat hij zijn
destijds genomen besluit inzake de
door de ambtsdragers in de
eredienst te dragen, stemmige,
stijlvolle kleding heeft
teruggenomen. Niet omdat de
kerkeraad dit besluit in
meerderheid principieel onjuist
zou achten. Maar omdat de
kerkeraad de benoemde ouderling
door bovengenoemd besluit niet in
gewetsnood wilde brengen over
een middelmatige kwestie,
waarvoor noch de Schrift, noch de
confessie bindende uitspraken
geeft."
UTRECHT Het secretariaat van het r.k. aartsbisdom Utrecht heeft een verklaring uitgegeven
naar aanleiding van de „affaire-Tubbergen". Op zondag 10 oktober zou kardinaal Willebrands
tijdens een eucharistieviering in Tubbergen de hervormde ds A. W. F. Waardenburg, die betrokken
was bij de viering, bij het communie-uitreiken hebbep overgeslagen. In antwoord op vragen van
verschillende kanten op dit incident, heeft het aartsbisdom de verklaring uitgegeven.
DEN HAAG De jaarlijkse dankdag voor het gewas, gisteren gehouden, is
In veel stadsgemeenten en -parochies in verdrukking geraakt Daarom
heeft de sectie dtenst van de raad van kerken aan de predikanten en
priesters, van de lid-kerken gevraagd, aanstaande zondag in de kerkdienst
speciale aandacht te besteden aan hen. die in de veeteelt, landbouw of
tuinbouw werken. Want. aldus de sectie, de agrariërs hebben juist nu recht
„op begrip voor hun niet eenvoudige positie in de zich veranderende
samenleving".
We zijn dit jaar. aldus de sectie in een brief aan de pastores, meer dan
andere jaren, vooral door de droogte, geconfronteerd met de risico's van
agrarische productie. Nog dit jaar zal de sectie een brochure uitgeven met
als titel: Burgers en buitenlui en op 30 november is er een landelijke
werkdag met als thema: verkenningen van pastoraat op het platteland.
De feiten, zo zegt het secretariaat,
zijn. dat reeds tevoren overleg is
geweest over het al dan niet commu
niceren van ds Waardenburg.
Kardinaal Willebrands had laten we
ten hiermee niet akkoord te gaan.
Toen de kardinaal informeerde hoe
de dominee hierop had gereageerd,
vertelde de pastoor, dat de dominee
het besluit betreurde, hoewel hij er
begrip voor kon opbrengen.
Tijdens de viering reikte kardinaal
Willebrands de communie uit aan de
gelovigen in de kerk. Ds Waarden
burg bevond zich op het altaar met
degenen, die aan de concelebratie
hadden deelgenomen. Bij hen reikte
de pastoor de communie uit. Van een
demonstratief overslaan is dus geen
sprake, aldus het secretariaat.
Kardinaal Willebrands geeft als re
den voor de weigering, dat hij „inter
communie" in tegenspraak vindt
met een ernstig zoeken van elkaar.
Op Vaticanum II is. aldus de kardi
naal. duidelijk de nadruk gelegd op
de onverbrekelijke band tussen eu
charistische gemeenschap en
kerkgemeenschap. „Deelnemen aan
de tafel, is deelnemen aan de kerk".
zo schreven de Nederlandse
bisschoppen in 1973.
Dat de kerk toch uitzonderingen
toestaat is slechts „om in een geeste
lijke nood van individuele personen
te voorzien", aldus de verklaring. De
ze geestelijke nood kan men, volgens
kardinaal Willebrands. verschillend
interpreteren, maar de kardinaal
blijft ervan overtuigd, dat men de
eenheid onder de christenen niet be
vordert wanneer men eucharistische
gemeenschap scheidt van kerkge
meenschap. Het gaat niet allereerst
om kerkelijke verordeningen, maar
om geloofshouding en pastorale ver
antwoordelijkheid. „Wij nemen aan
dat deze benaderingswijze van de
problemen ook buiten de ge
meenschap van onze eigen kerk zal
worden verstaan", aldus de verkla
ring van het secretariaat van het
aartsbisdom Utrecht.
DJAKARTA Drie Nederlandse
zendingsverpleegsters en de piloot
zijn gewond bij het neerstorten van
een vliegtuig van de Missionary Avi
ation Fellowship (MAF) op West-
Irian, bij de zendlngspost Lan-
dlkma.
De vier Inzittenden van het vliegtuig
zijn opgenomen in het Mulia-
zendingshospitaal van de gerefor
meerde gemeenten. Het zijn de ver
pleegsters Corrie van Driel en Janny
Velvis van de zending van de gere
formeerde kerken (vrijgemaakt) en
Marry van Moolenbroek van de ge
reformeerde gemeenten. Er is geen
sprake van levensgevaar. Vermoed
wordt, dat zij op weg waren om hulp
te bieden aan slachtoffers van de
aardbeving, die vorige week een deel
van West-Irian heeft getroffen. Op
de zendingsterreinen van beide ker
ken heeft deze aardbeving geen
schade aangericht.
BERLIJN Het Vaticaan heeft na
jaren van onderhandelen met de
Oostduitse regering nieuwe
rechtspersoonlijkheid verleend aan
de Oostdultse r.k.kerkprovincie.
Dat betekent, dat zij kerkrechtelijk
dezelfde status als de Westduitse
kerkprovincie in de vorm van een
bisschoppenconferentie heeft gekre
gen. Deze statusverbetering wordt
in Oost-Duitsland beschouwd als
een stap op weg naar erkenning
door het Vaticaan van de DDR als
een aparte staat.
LUNTEREN De gereformeerde sy
node heeft besloten niet te voldoen
aan het verzoek van de (verontruste)
kerkeraden te Baambrugge, Nieuw-
poort en Urk, om het kerkordelijk
mogelijk te maken,1 dat leden van
een kerk ook zonder bewilliging van
hun kerkeraad, lid kunnen worden
van een andere kerk (waar ze zich
geestelijk meer thuis voelen).
Dezelfde kerkeraden, bij wie bezwa
ren leven tegen de bestaande predi
kantenopleidingen te Kampen en
aan de Vrije Universiteit te Amster
dam. hadden gevraagd, de afsluiten
de theologische examens van de
christelijke gereformeerde ho
geschool te Apeldoorn en van de
Freie Theologische Akademie in Ba
zel te erkennen. Ook dit verzoek is
afgewezen.
De synode heeft in verband hiermee
uitgesproken „dat de kerkeraden
blijvend voor de vraag staan, wat
gereformeerd-katholiek belijden nü
betekent. Zij staan voor de taak om
van daaruit het kerkelijk leven te
organiseren, waarin alles wat waar
lijk christelijk is in alle variaties zijn
kans krijgt: zij worden geroepen om
dat zo te doen, dat de gemeente in al
haar geledingen de kans krijgt om
het te verstaan en mee te maken".
De Synode sprak verder uit: „Het
streven naar de legalisering van een
kerk, waarin hij (onverzoenlijk ge
achte) tegenstellingen de aanhan
gers van de verschillende standpun
ten zich in afzonderlijke gemeenten
kunnen organiseren is voor de syno
de onaanvaardbaar".
De synode vindt dat voor noodgeval
len noodoplossingen in gezamenlijk
overleg kunnen worden gezocht. In
cidentele oplossingen dienen niet tot
kerkordelijke regel te worden verhe
ven, voegt zij hieraan toe.
AMSTERDAM:
Postbus 859.
Wibautstraat (31
Tel 020-9 t34S6
Telex 13006
ROTTERDAM/OORORE CHT:
Postbus 948.
Westbiaak 9. Rotterdam
Tel. 010-115568
OEN HAAG/LEIOEN:
Postbus 101.
Parkstraat 22. Oen Haag
Tel 070-469445
ZWOLLE/GRONINGEN
Postbus 3.
Melkmarkt 56. Zwode
Tel. 05200-17030
door dr C. Rijnsdorp
In 1514 schept Albrecht Dürer
zijn beroemde kopergravure
Melencolia, de zwaarmoedig
heid. Een gevleugelde vrouw
van grote intelligentie zit in
somber nietsdoen voor zich uit
te staren. Haar rechterhand, op
het gesloten boek in haar
schoot rustend, houdt noncha
lant de passer vast. De gebalde
linkerhand stut het vergeefs
gelauwerde hoofd.
Om hafcr heen. vergeten of gebroken,
liggen de werktuigen en materialen
van de nieuw ontwaakte kunsten en
wetenschappen: het kompas van de
stuurman, de weegschaal van de
scheikundige, de schaaf van de tim
merman. de Inktpot van de schrijver.
Ongebruikt hangen aan haar gordel
de sleutels van kennis, de beurs van
de rijkdom. Ongebruikt staat de lad
der van de bouwer overeind. De vol
maakte bol en het kunstig veelvlak
inspireren tot geen nieuw onderzoek.
Boven haar hoofd zinkt het zand in
de zandloper, want de tijd gaat voor
bij en de dood is aanstaande. Het
magisch vierkant geeft in iedere rij
en in Iedere kolom dezelfde som der
getallen, altijd dezelfde som en geen
andere. De bel kan zó gaan luiden,
dat het uur daar is, het onherroepe
lijke. Wordt dan op de nu lege
weegschaal succes en mislukking te
genover elkaar afgewogen?
Zo zit ze in zwarte zwaarmoedigheid
te zinnen, te broeden Melencolia.
melancholie. Naast haar. op een mo
lensteen. zit een cherubijntje wat
neer te krabbelen, onbewust van de
kosmische krachten die aan het
werk zijn. Want in de hemelse sfeer
manifesteren zich de tekenen van
het lot In de lucht staat een regen
boog. teken van het Noachitisch ver
bond. maar binnen de regenboog
glinstert een komeet, die naderend
onheil voorspelt.
Toepasselijk
Het voorgaande is een citaat, of een
door mij bewerkt citaat, waarvan ik
de bron niet kan achterhalen. Het
bijna apokalyptische visioen van
Dürer slaat natuurlijk op de algeme
ne situatie van de wereld van zijn
dagen, vlak vóór de Reformatie.
Maar wie al jaren achtereen onafge
broken boeken leest over kerk en
samenleving, en daarover het nodige
op het televisiescherm bekijkt, her
kent in deze symbolische voorstel
ling toch veel dat op de kerk. in de
ruimste zin van het woord, toepasse
lijk is.
De kerk is gevleugeld, want ze weet
van openbaring. Ze is intelligent,
want ze heeft grote theologische sys
temen voortgebracht. Het somber
nietsdoen geldt natuurlijk niet de
hele kerk. maar wel de depressies, de
slapeloze uren. het nlet-meer-weten
van velen die zich voor haar ver
antwoordelijk voelen. De lau
werkrans ls vergane glorie of een 41
te vroeg ereteken. In tegenstelling
tot wat de gravure laat zien hebben
de kunsten en wetenschappen. met
name de technologie, een enorme
vlucht genomen. Zij zijn het Juist die
haar dreigen te verlammen. De sleu
tels van het rijk der hemelen hangen
ongehanteerd aan haar gordel. Aan
haar aardse verworvenheden is ze
gaan twijfelen Aan nieuw onderzoek
ontbreeekt het niet. allesbehalve,
maar er zijn momenten, dat ze zich
afvraagt waartoe? Intussen zinkt
het zand in de zandloper. Is de dood
nabij, langzaam door vervuiling en
overbevolking, snel door een atoom
oorlog? De kerk kan in figuurlijke
zin haar cijfers groeperen en her
groeperen. maar de uitkomst blijft
een tekort. Gaat de bel de laatste
ronde van het kerkinstituut inlui
den? En wie gaat de weegschaal han
teren? Ziet het cherubijntje van de
prediking dan de werkelijke krach
ten niet die aan het werk zijn? Wie
gaat het winnen: de regenboog of de
komeet?
Twee boeken
Vreemd dat twee, toch vrij nuchter
en zakelijk geschreven boeken over
de kerk, mij dat beeld van Melenco
lia zo duidelijk voor ogen brachten.
Het zijn Cahier 11 van de Cahiers
voor de gemeente, onder de titel Ge
meente: vindplaats van heil?door dr
J.T. Bakker en drs K.A. Schippers
(uitg. Kok. Kampen, 104 blz., 11.50)
en het werk van dr H.M. Matter. Wat
moeten we nog geloven? tuitg. Kok,
Kampen, 116 blz. 12.50). De heren
Bakker en Schippers vonden het no
dig in de serie cahiers vóó. r de
gemeente ook eens een cahier óver
de gemeente te schrijven. Er komt
nog een vervolg op. Zij constateren
bij de gemeente gevoelens van on
macht. „De pogingen om over de
drempel naar een nieuw gemeente-
zijn te komen lijken dood te lopen in
verwarring en polarisatie. We ver
staan elkaar niet eens" (bL 7). Het
lukt ons niét boven de onzekerheid
uit te komen. Dat komt mede hier
door, „dat onze tijd juist met betrek
king tot alles wat gezag heet radi-
kaal verschilt van de voorgaande
eeuwen" (9). „Onze eeuw overtreft in
verandering alle voorgaande eeuwen
bij elkaar. Wij leven in een ongeken
de stroomversnelling" (12). De te
genstellingen binnen de gemeente
hebben diepe wortels en zijn niet
maar oppervlakkig te herleiden tot
conservatisme of progressiviteit. Het
wezen van de gemeente is on
zichtbaar. Maar ze is geen doel in
zichzelf. „Het sleutelwoord van de
gemeente is dienst" (17).
Drs K. A. Schippers
Prof. dr J. T. Bakker
Men herkent in deze weinige uitspra
ken al iets van het „melencolia"-
karakter achter zoekend en worste
lend schrijven der beide auteurs, wat
zelfs uitkomt in de stijl. Ik moet mij
beperken tot een aankondiging, die
tevens een aansporing is het gehele
betoog met zijn voorzichtige
eindconclusies zelf aandachtig te le
zen. Het geschrift ls een symptoom
„van een zoeken en tasten naar een
nieuw verwoorden van de waarheid"
(101).
Beschouwingen
Dr Matter had het in zover gemakke
lijker. dat hij. na vier inleidende
hoofdstukken, beschouwingen geeft
bij de Twaalf Artikelen des Geloofs.
het Apostolicum. Het gaat hier in
eerste instantie niet over zoiets on
grijpbaars als „de gemeente", maar
over een oud katholiek geloofsdocu-
ment. Ik verbeeld me wel eens. dat er
een nieuwe orthodoxie aan het groei
en ls. niet los van de traditie maar
zeker niet horig daaraan. Heb ik dat
LUNTEREN De gereformeerde
synode heeft de begroting 1977 voor
algemeen kerkelijke arbeid vastges
teld. Deze beloopt een totaal bedrag
van 8,5 miljoen gulden, dat is onge
veer één miljoen meer dan in het
nog lopende jaar 1976. De daardoor
ontstane mogelijkheid om meer te
besteden zal vooral ten goede ko
men aan de plaatselijke kerken, met
name aan binnenlandse missionaire
activiteiten of evangelisatiewerk.
Het hogere bedrag is voor driekwart
miljoen afkomstig van demissionai
re begroting en verder van reserves.
Bijna vijf miljoen zal voorts verkre
gen worden via een omslagstelsel
over de kerken (zogenaamde quota
ties) en het resterende bedrag, ruim
twee miljoen via collecten.
Opvallend bij de begroting 1977 is
verder, dat naast genoemde evange
lisatie-activiteiten voor een bedrag
van 1,7 ton nieuw werk mogelijk is
in andere takken van algemeen ker
kelijke arbeid, zoals die in de recrea
tiesfeer, geestelijke verzorging
koopvaardij en bij publiciteit (infor
matie). De stijging van de omslag
over de kerken kon laag worden
gehouden: slechts twee procent.
Ook is besloten de kerkorde in die
zin te wijzigen, dat met andere ker
ken van de reformatie meer samen
werking gezocht en onderhouden
kan worden, bijvoorbeeld door mid
del van gemeenschappelijke
kerkdiensten, hetzij bij gelegenheid,
hetzij regelmatig. Ook met de
rooms-katholieke kerk in Nederland
kunnen betrekkingen aangegaan en
onderhouden worden in het belang
van het oefenen van christelijke ge
meenschap. Een en ander met in
achtneming van door de synode ter
zake vastgestelde bepalingen.
Illussie
Nog niet zo lang geleden werd er
ergens een forum gehouden waarin
een bepaald facet van het publiek
optreden van de kerk aan de orde
was. Een collega voegde mij, vlak
voor het begin, nog snel toe: „En
niet te veel in je schulp kruipen,
hoor. Bijt maar goed van je af!" In 't
algemeen behoeven ze mij dat niet
te zeggen, maar hier scheen toch
vrees te bestaan. Hij bedoelde nL
dat ik namens de christelijke kerk
een niet te lage toon moest aan
slaan. We hebben een tijd gekend
die onder ons bekend staat als de
tijd van het triomfalisme. Hei rijke
Roomse leven en de gouden jaren
van een zich breed makend protes
tantisme. De kerk. daar kon je beter
van afblijven. De kerk deed dit en de
kerk deed dat. Daarop volgde een
ingetogener houding, waarvan de
boeken over de kloeke mannen uit
het verleden een getuigenis waren.
Het werd opgehaald tot ons ver
maak. Kijk, eens hoe gek wij deden
En die boeken hadden gelijk. De
wereld is veranderd. Schelsky stelde
zijn vragen in hoeverre we niet veel
eer in een post-kerkelijk tijdperk
leefden. De christenen deden maar
net alsof de hele wereld van hen was.
Er kwam een diepere bezinning op
gang ten aanzien van ons eigen ver
leden. Ook het heden van het chrte-
tendom in de wereld gaf weinig re
den tot juichen. Ik denk dat dit een
goede beweging was. Des te meer
heb ik de neiging om mij te verzet
ten tegen degenen die vandaag vin
den dat het nu maar weer genoeg
geweest moet zijn. De kerk en het
christendom kunnen best weer eens
van zich afbijten. Ik denk dat dit
een illusie is. Het gaat uit van de
gedachte dat je de ene tijd dit en de
andere tijd dat moet doen. En voor
mijn besef behoort de bescheiden
heid bij het wezen van het christe
lijk geloof. Ieder triomfalisme en
zich breed maken is in strijd met
wat ons opgedragen is. nl. een zout
te zijn. Onmerkbaar is ons werk.
Desgevraagd zijn wij bereid te zeg
gen waarom en waaruit en waartoe.
NED.HERV.KERK
Beroepen te IJsselmuiden: J.M- de
Raad te Stolwijk.
Aangenomen naar Giessen-
Nieuwskerk: C. G. Geluk, kand te
Ede, die bedankte voor Daarle en
Meeuwen; naar Hindelopen: J.,
Bruin, kand. te Hilversum; naar Pre
toria: K. J. Kapteijn te Spakenburg
N.
Bedankt voor Spijkenisse: J. Visser
te Nieuw Stadskanaal; voor Zeist:
M. Verduin te Brakel; voor Sim-
melsdijk: J. Bos te Otterloo.
GEREF. KERKEN
Benoemd tot algemeen directeur
van Youth for Christ Nederland P.
Boomsma te Marken, die deze be
noeming heeft aangenomen.
GEREF.KERKEN VRIJG.
Beroepen te Leerdam: G. van Ron
gen te Grand Rapids (VS); te
Monster: H. Mosterd te Hoogeveen;
te IJmuiden: L.W. de Graaff te Heer-
de-Wapenveld
Drs. A. P. van Schaik
Op 11 november promoveert drs. A
P. van Schaik aan de katholieke
universiteit te Nijmegen bij prof. dr.
B. M. F. van Iersel tot doctor in de
godgeleerdheid op een proefschrift
..De Openbaring van Johannes".
Maarten Luther
De posters met de 95 stellingen van
Maarten Luther, in het Duits of in
het Latijn, waarover wij verleden
week schreven, zijn te krijgen via de
Evangelische Kirche (HB), Doro-
theergasse 16. Wenen, Oostenrijk
Er is overigens ook een Nederlandsi
versie verkrijgbaar voor 75 cent bij
de Stichting Lutherse Uitgeverij en
Boekhandel. Gruttostraat 20, Ro
zenburg-3208.
goed, dan behoort het bpek van dr
Matter mede daartoe. Bovendien is
hef intelligent geschreven; het ver
raadt brede kennis maar stalt die
niet uit. Door alles heen klinkt een
toon van persoonlijk geloof. Bij bi. 99
heb ik een vouwtje gelegd. Daar
staat: „Het zal altijd ongemogelijk
blijken, de waarheid objectief opte-
maal aan het licht te brengen wan
neer die waarheid niet subjectief op
timaal functioneert als zelfverloo
chening en gemeenschap der hei
ligen."
De kerk als Melencolia zit hardop te
denken over zichzelf en de dingen
om haar heen. Het resultaat vindt
zijn neerslag in reeksen boeken uit
binnen- en buitenland. De twee ge
noemde werkjes behoren tot die boe-
kenstroom. Ze dienen beide, op hun
wijze en op hun eigen niveau, een
verwant doel. Het Cahier gaat meer
zoekend en tastend zijn weg. terwijl
het boek van dr Matter een getui
gend (en daardoor overtuigens) ka
rakter heeft. Men leze ze beide.
Van een onzer verslaggevers
VLAARDINGEN Ds. W. C. van
Dam legt per 1 januari zijn werk in
de hervormde gemeente van Vlaar-
dingen neer. Hij gaat zich vanaf die
datum volledig wijden aan het werk
van „Oase" in Rotterdam. In dit
werk neemt het exorcisme (het
uitdrijven van boze geesten) een be
langrijke plaats in.
Ds. Van Dam houdt zich al lang
intensief met exorcisme bezig. Hij
heeft er ook een boek „Demonen
eruit in Jezus' naam" over geschre
ven. Binnen zijn gemeente was er
echter ook kritiek op zijn werk.
Zo kon ds. Van Dam onlangs zeven
weken lang zijn wijkwerk niet doen
omdat hij een gemeentelid in hui*
had. die zo van boze geesten bezeten
was. dat zijn permanente aanwezig
heid thuis vereist was. In een wekere
lange strijd, die dag en nacht door
ging, hoopte ds. Van Dam de bolt
geesten uit deze vrouw uit te drij
ven. waarbij hij geassisteerd werd
door enkele medewerksters van
„Oase".
