Staatsgreep in Boeroendi Peru is weer „gewoon Zuidamerikaans land Datum onafhankelijkheid Rhodesië blijft strijdpunt Het gaat niet met Birma goed Spanning tussen Irak en Syrië neemt toe India dictatuur" Turks handje Geneefs overleg wordt vandaag voortgezet Chinese radicalen worden Generaal Ne Win geeft toe: Egyptisch-Russisch overleg in Sofia Demonstratie bij graf Karl Marx Trouw aan Amerika en de vrije ondernemer WOENSDAG 3 NOVEMBER 1976 BUITENLAND TROUW/KWARTET 7 GENEVE, SALISBURY (Reuter, UPI, AP) Op de Geneefse conferentie over de toekomst van Rhodesië hebben de verschillende delegaties, die gisteren voor het eerst informeel bij elkaar kwamen, nog geen echte vorderingen gemaakt bij het vaststellen van een datum waarop Rhodesië onder een zwart meerderheidsbewind onafhankelijk moet worden. Wel zei de Britse voorzitter Ivor Richard dat de bijeenkomst „nuttig en zakelijk" was geweest en dat „het harde onderhandelen" nu eindelijk was begonnen. Vandaag om drie uur in de middag komen de delegatieleiders opnieuw bij elkaar. De zwarte leiders, Robert Moegabe, Joshua Nkomo, bisschop Abel Moezorewa en dominee Ndaba- ningi Sithole, willen dat Rhodesië uiterlijk 1 september 1977 onafhan kelijk wordt. Premier Ian Smith van het blanke minderheidsbewind houdt vast aan wat hij volgens zijn zeggen met de Amerikaanse minis ter van buitenlandse zaken Henry Kissinger is overeengekomen: onaf hankelijkheid binnen twee jaar, waarbij de datum van de onafhanke lijkheid moet worden vastgesteld door een voor het overgangsbewind te vormen staatsraad. Volgens Smith is het niet aan de conferentie in Geneve deze datum vast te stellen. Naar huis Smith zei gisteren na het overleg dat hij in ieder geval woensdag Geneve verlaat. Het overleg verloopt te lang zaam en hij heeft thuis dringerder zaken te doen. Maar zijn medewer kers deelden mee, dat hij de bijeen komst van vandaag om drie uur wel zal bijwonen, hetgeen inhoudt dat hij zijn vertrek al uitgesteld heeft. De zwarte leiders zeiden gisteren dat er wat hen betreft voortgang werd geboekt. „Wij vorderen, maar Smith niet", zo zei Moegabe. de leider van de militante Zimbabwe Afrikaanse Nationale Unie (Zanu). In Londen maakte premier Callag- han bekend dat in geval van nood zijn minister van buitenlandse zaken Anthony Crosland, bij de onderhan delingen in Geneve zal worden inge schakeld, iets waar de zwarte leiders al op hebben aangedrongen. Vanuit de Mozambikaanse hoofd stad Mapoeto werd gisteravond mee gedeeld dat er nog steeds wordt ge vochten tussen eenheden van het Rhodesische leger en troepen van Mozambique. Salisbury meldde daarentegen dat de Rhodesische troepen waren teruggekeerd. Bij hun aanval in Mozambique zouden zij zeven guerrilla-basis hebben vernie tigd en een paar honderd zwarte Rhodesiche nationalisten hebben gedood. Over eigen verliezen werd niets gezegd. De zwarte leiders in Geneve hebben de Rhodesische acties gisteren scherp veroordeeld. „De beschuldi gingen van Smith tegen Mozambi que zijn vals. Hij voert vergeldings acties uit tegen Mozambique terwijl de vrijheidsstrijders vanuit Rhode sië opereren. De Rhodesiërs hebben vluchtelingen gedood. Zij hebben vrouwen en kinderen afgeslacht", al dus Nkomo. en activiteiten. Politieke partijen kunnen op deze manier verboden worden. NEW DELHI (Reuter. DPA, AP) Het Lagerhuis van het Indiase parle ment heeft gisteren zijn goedkeuring gehecht aan een belangrijke grondwetswijziging waardoor de re gering van premier Indira Gandhi vrijwel onbeperkte uitvoerende machten in handen krijgt. De goed keuring van dit 44-ste amendement werd dan ook door de oppositie in het parlement betiteld als het defini tieve „einde van de democratie". In dia is nu een „constitutionele dicta tuur" en het Lagerhuis heeft zichzelf „gecastreerd", aldus de oppositie. De regering daarentegen noemde het resultaat van de stemming (de wijziging werd met grote meerder heid van mevrouw Gandhi's eigen Congrespartij aangenomen) een „be slissende stap voorwaarts op de weg tie en de sociale rechtvaardigheid zelfs rampen verweten voor de massa". Minister van justitie A Gokhale, die de amendementen ver- KINSJASA (Reuter. UPI, ANP) Legerofficieren hebben afgtf pen maandag in de Middenafrikaanse staat Boeroendi een emï gemaakt aan de tien jaar oude regering van president Michel Micombero. De staatsgreep is zonder bloedvergieten verlopérCzo heeft radio Boeroendi gisteren meegedeeld. AH T Het goedkeuren van het wetsvoor stel door het Hogerhuis, een formali teit in de Indiase verhoudingen, zal naar alle waarschijnlijkheid volgen de week plaatsvinden. Het grootste deel van de oppositie heeft de zittin gen geboycot en niet aan de stem mingen deelgenomen. Zij weigeren parlementszittingen bij te wonen zo lang verschillende van hun leiders nog in de gevangenis zitten en zolang de Indiase pers gemuilkorfd is. De Turkse ambassadeur in Zwitserland, Ali Soeat Bilge (rechts) heet de leider van de Griekse delegatie, Theodoros Papadakis welkom wanneer deze bij de Turkse ambassade in de Zwitserse hoofdstad Bern arriveert voor besprekingen over het continentale plat in de Aegeïsche Zee. Na afloop van de besprekingen wilden de delegaties geen mededelingen doen. De besprekingen zullen van daag in de Griekse ambassade in Bern worden voortgezet. Er bestaat al geruime tijd groot verschil van mening tussen beide landen over de zeg genschap over de Aegeïsche Zee. dedigde, sprak van het „rAooiste uur" van het Indiase parlement. In de wijziging zijn een aantal „plich ten" aan de burgerij opgelegd rond de dienstbaarheid aan het vader land. Stakingen kunnen met de grondwet in strijd worden verklaard en als zodanig worden aangepakt. Verder kan de regering optreden te gen „anti-nationale" groeperingen PEKING (Reuter) Tsjiang Tsjing, de weduwe van Mao-Tse toeng en de drie andere gezuiverde radicale Chinese leiders worden indirect verantwoordelijk gesteld voor het verlies aan mensenlevens bij de aardbeving die in juli van dit jaar het noorden van de Chinese Volksrepubliek trof. Inewoners van het rampgebied hebben zich afgevraagd waarom hun overheid niet beter op de ramp was voorbereid. Chinezen die het rampgebied hebben bezocht vertelden aan buitenlanders dat de ramp zeven uur voordat zc plaatsvond was voorspeld, maar de aanwijzingen (zoals het gedrag van dieren) waren in de wind geslagen en het volk was niet geëvacueerd. Men suggereert nu dat het verlies aan mensenlevens (buitenlanders schatten dat op meer dan 100.000) wellicht niet zo groot zou zijn geweest als Tsjoe En-lai nog had geleefd, omdat deze aardbevingsvoorspellingen serieus placht te nemen. De vier radicalen wordt nu verweten dat zij politieke verwarring stichtten die de overheid bezighield toen men voorbereidingen tegen de natuurramp had moeten RANGOON (DPA) Het gaat slecht met Birma, dat sinds de staatsgreep van generaal Ne Win in 1962 wel één van de meest geïsoleerde landen in Zuidoost-Azië genoemd kan worden. In kranteartikelen waarin gisteren een aanval gedaan werd op de „bende van de vier", Tsjiang Tsjing, Wang Hoeng-wen, Tsjang Tsjoen-tsjiao en Yao Wen-yoean, werd gezegd dat zij „rampen over land en volk hebben gebracht." Een Japanse delegatie kreeg maandag van Tan Tsjen-lin, een vice-voorzitter van het nationale volkscongres, te horen dat de „bende van vier,, ook betrokken is geweest bij de brand in de Britse missie in Peking tijdens de culturele revolutie. Chinese functionarissen hebben gisteren tegen een Malei sische delegatie gezegd dat als het komplot van de radicalen was geslaagd, de Chinese buitenlandse politiek door „vreemdelingenhaat" overheerst zou zijn. SOFIA (UPI) Ismail Fachmi, de Egyptische minister van buiten landse zaken is gisteren in de Bul gaarse hoofdstad Sofia aangeko men. Hij zal daar, behalve bespre kingen met de Bulgaarse autoritei ten ook een ontmoeting hebben met de Sowjet minister van buiten landse zaken. Andrej Gromiko. De betrekkingen tussen Egypte en de Sowjet-Unie zijn sedert de oktober- oorlog van 1973 aanzienlijk bekoeld. De Egyptische minister voorspelde dat daarin verbetering gaat komen. Er zullen mogelijk stappen worden gezet naar een Egyptisch-Russische topontmoeting. LONDEN (Reuter) Vrouwelijke demonstranten, die witte lakens droegen om de geest van Karl Marx uit te beelden, hebben gisteren het bezoek verstoord dat Boris Ponoma- ryow, secretaris van het centrale co mité van de communistische partij in de Sowjet-Unie, bracht aan het graf van Marx in Londen. Volgens de radio-uitzending is de macht overgenomen door luitenant kolonel Nel Begaza. een van de hoogste officieren uit het leger van Boeroendi. Reden van de staatsgreep is het feit dat Micombe ro te veel persoonlijk de macht naar zich toetrok. De regering, de organen van de enige politieke partij, de nati onale raad en de stafchef van het leger zijn naar huis gestuurd In een persbericht zeggen de nieuwe militaire leiders dat de sombere.eco nomische vooruitzichten de aanlei ding tot de staatsgreep zijn geweest. De economie van net land is volledig op drift geraakt door de vele klieken en de zelfzuchtige politici, aldus het communiqué. De grenzen van Boe roendi en het vliegveld van de hoofd stad Boejoemboera waren gisteren gesloten. Kolonie Boeroendi is een voormalige Duitse kolonie, die sedert het einde van de eerste wereldoorlog tot 1962 door België is bestuurd. Deze Middenafri kaanse staat is wat kleiner dan Ne derland en heeft 3.5 miljoen inwo ners. Ze leven hoofdzakelijk van de landbouw en produceren alleen voor hun eigen onderhoud. Boeroendi is een van de armste lan den ter wereld. "De meerderheid van Hel afgezette staatshoofd van Boe roendi. Michel Micombero. de bevolking leeft op een dieet van bonen, bananen en yammen (een soort knol) en lijdt vrij permanent aan ondervoeding. Stammenstrijd Behalve door hongersnood wordt Boeroendi ook regelmatig geteis terd door stammentwisten. Evenals in het buurland Rwanda waarmee Boeroendi tot 1962 het Belgisch mandaatgebied Rwanda-Oeroendi vormde, bestaat de bevolking van Boeroendi uit een minderheid van Toetsi's en een meerderheid Hoe toes. Ondanks hun minderheidspo sitie hebben de Toetsi's vanouds ge heerst over de Hoetoes (tachtig pro cent van de bevolking). In april 1972 brak er in de hoofdstad Boejoeboera een opstand van de onderdrukte Hoetoes uit die zich naar het zuiden van het land uitbreidde. De uitbar- sing leidde tot grote moordpartijen, waarbij naar schatting 200 000 Hoe toes om het leven zijn gekomen. De laatste twee jaar heeft president Micombero geprobeerd om het on derlinge wantrouwen tussen de stammen weg te nemen. Hij trof maatregelen om de sociale omstan digheden te verbeteren door de sala rissen en de voorrechten van de mi nisters te beperken. Het afgezette staatshoofd kreeg zijn opleiding aan de militaire academie van Brussel en maakte carrière in de politiemacht van Boeroendi, totdat hij in 1965 minister van defensie werd, Het jaar daarna werd Micom bero premier en kort daarop zette hij de jonge koning Ntare V af en riep hij zichzelf tot president uit. Hij vestigde een staat met één partij, waarin weinig ruimte werd gelaten voor de tegenstanders van zijn regiem. Voor het eerst hebben generaal Ne Win en de secretaris-generaal van de staatspartij, generaal San Yoe giste ren toegegeven dat het economische beleid van de zich socialistisch noe mende militaire regering is mislukt. Sinds maandag beraadt de „socialis tische programpartij" zich op een buitengewoon congres over hervor mingen die het land van een bankroet moeten redden. President Ne Win verklaarde op het congres: „Wij hebben onze doelen niet bereikt. In het volk en zelfs binnen de partij is twijfel gerezen over de juistheid van ons beleid". Generaal San Yoe constateerde een „verval van de sociale, politieke en organisatorische orde", waardoor de besluiten van de partij niet worden uitgevoerd en partijleden zich alleen bekommeren om behoud van eigen voorrechten. De partij erkende ook dat de bevol king onvoldoende verzorgd wordt, dat de levenstandaard is gedaald en dat de corruptie van dag tot dag toeneemt. Buitenlandse waarnemers zien in de zelfkritiek van Ne Win een laatste poging van hem om zijn militaire bewind te redden dat nu al 14 jaar in Birma op autoritaire wijze regeert. In die 14 jaar bewoog de economie van het land zich in dalende lijn, de aanwezige industrie kwam tot verval en de landbouwproduktie liep terug. Dit voorjaar werd bovendien duide lijk dat de olievondsten voor de kust van Birma nauwelijks de moeite van het exploiteren waard zijn. Als ge volg van de slechte economische ontwikkeling nam de staatsschuld voortdurend toe. De regering pro beerde dit te verhullen door een in flatoire geldpolitiek. Economische deskundigen waarschuwden in het voorjaar al voor een bankroet en een ineenstorting van de economie bin nen enkele jaren. Het bewind van Ne Win wordt verder nog geplaagd door voortdurende botsingen met gewapende minder heidsgroeperingen zoals de Karens die voor zelfstandigheid ijveren. Ook heeft het bewind de nodige moeilijk heden met communistische opstan delingen. een groeiend verzet onder studenten en een ondergrondse op positie binnen de strijdkrachten. door Herman Amelink De president van Brazilië, Ernesto Geisel. komt aanstaande vrijdag op bezoek bij zijn Peruaanse collega. Francisco Morales Bermudez. Dit bezoek is kenmerkend voor de veranderingen die het afgelopen jaar in Peru hebben plaats gevonden, want vorig jaar zou een dergelijke ontmoeting nog onmogelijk geweest zijn. DAMASCUS. BEIROET (Reuter, UPI) Irak heeft gisteren de grens met Syrië gesloten. Syrische vrachtwagens die naar Irak wilden, werden door de snel uitgebreide grensbewaking terugge stuurd. Irak was de enige Arabische staat die niet akkoord ging met het op de Arabische topconferentie bereikte akkoord over Libanon, dat neerkwam op goedkeuring van de Syrische aanwe zigheid in dit land. Volgens een Syrische bekendmaking doet het zenuwachtige vertoon van de Irakezen vermoeden dat zich in Irak tot dusver niet bekende gebeur tenissen voordoen. Het recente ak koord over Libanon heeft de toch al niet beste betrekkingen tussen Irak en Syrië verder verslechterd. Irak heeft Syrië openlijk beschuldigd van het bezetten van Libanon en heeft opgeroepen tot een onmiddellijke te rugtrekking van alle Syrische troe pen uit dat land Momenteel zijn er naar schatting 1500 Iraakse militai ren in Libanon die hebben meege vochten aan de zijde van de linkse moslims en de Palestijnen. Volgens radio Beiroet zijn gisteren 3000 Synsche militairen Libanon binnengetrokken Deze eenheden zullen gaan deel uitmaken van de Arabische vredesmacht, aldus de be kendmaking. De voertuigen van de ze eenheden waren wit geschilderd. De speciale gezant van de Arabische Liga heeft gisteren besprekingen ge voerd met president Barkis van Li banon over de taak van de Arabische vredesmacht, die voor het merendeel uit Syrische troepen zal bestaan. Volgens El Kholy zullen er ook een heden van de Arabische vredes macht gelegerd worden in het zuiden van Libanon. Eerder deze week ver klaarde El Kholy dat er daar geen troepen gelegerd zullen worden Is raël heeft de laatste tijd zich verre gaand bemoeid met de strijd in het zuidelijk deel van Libanon om te voorkomen dat dit gebied weer de uitvalsbasis voor Palestijnse acties tegen Israël wordt. Het Syrische opperbevel heeft tien tallen hoge Druzenofficieren terug getrokken van de fronten in Libanon vanwege hun oppositie tegen de Sy rische aanwezigheid in dit land. De houding van de Druzische officieren wordt vooral ingegeven door de af keer van de officieren om tegen ge loofsgenoten in Libanon te moeten vechten. Politiek en economisch waren Brazi lië en Peru sedert het einde van de jaren zestig eikaars tegenpolen. Bra zilië was het land van de op Amerika leunende militairen, het land met een kapitalistische economie. Peru werd onder president Velasco, die in 1968 aan de macht kwam. een voor trekker van de derde wereld en een land waar grote veranderingen wer den aangebracht in de economie: landhervormingen, nationalisaties, en medezeggenschap van de arbei ders in de ondernemingen. Peru werd in Latijns-Amerika het voor beeld van hoe het anders kon en nog wel met een militaire regering. In augustus 1975 werd de geestelijke vader van de Peruaanse revolutie, generaal Velasco, ten val gebracht. Om aan alle onrust bij voorbaat ie dere aanleiding te ontnemen, ver klaarde zijn opvolger, generaal Mo rales Bermudez. dat hij geen milli meter zou afwijken van de koers die zijn voorganger had uitgezet. Toch is de politiek van de Peruaanse rege ring. eerst geleidelijk maar later sneller, bijgedraaid. De regering van Morales Bermudez ontwikkelt zich meer en meer in de richting van een „gewoon" Latijnsamerikaans regiem. Particulier Had president Velasco zich voorge nomen steeds meer bedrijven te na tionaliseren of tot sociaal eigendom te maken, generaal Bermudez zei in augustus van dit jaar dat de particu liere ondernemingen de kracht zijn waardoor Peru groot kan worden President Morales Bermudez, die zo wel voor als na 1968 minister van financiën is geweest, hoopt met deze politiek d«- stagnerende economie van zijn land weer op gang te krij gen. Door de economische politiek van generaal Velasco zijn de investe ringen in Peru sterk teruggelopen De sterk stijgende prijzen voor olié en voedingsmiddelen, die voor het grootste deel moeten worden inge voerd, vergrootten het tekort op de handels- en betalingsbalans. Het te kort op de lopende rekening bedroeg in 1973 190 miljoen dollar, in 1974 500 miljoen dollar en in 1975 meer dan een miljard dollar. De internationale reserves van Peru zijn vrijwel op. Geldschieters Een gToep Amerikaanse banken heeft zich bereid verklaard de Peru aanse regering een lening van 240 miljoen dollar te verstrekken, niet voor investeringen maar alleen om de afbetaling van de schulden moge lijk te maken, vaak schulden die Peru bij dezelfde banken heeft. Het beroerde van deze leningen bij parti culiere banken is dat daarop een zeer hoge rente moet worden betaald, zo dat het land er betrekkelijk weinig mee opschiét. De schulden worden alleen maar groter. Om de Amerikaanse geldschieters tevreden te stellen en om de bureau cratische rompslomp van Investerin gen via de nationale ondernemingen te omzeilen, zwengelt Morales Ber mudez de particuliere sector aan. Om de uitvoer te bevorderen is de Peruaanse munteenheid deze zomer met dertig procent gedevalueerd. Daardoor is de prijs van de te expor teren produkten gedaald, maar de prijzen van levensmiddelen die voor een belangrijk deel moeten worden ingevoerd, zijn gestegen De loonstij ging van tien procent blijft dan ook sterk achter bij de gestegen kosten van levensonderhoud. Restanten Na de devaluatie ontdeed Morales Bermudez zich van het restant radi cale ministers dat nog overgebleven was uit de tijd van president Velas co. De genationaliseerde vissersvloot werd weer teruggegeven aan particu liere ondernemers In zijn toespraak van 28 juli van dit jaar. de verjaar dag van Peru's onafhankelijkheid, ontbrak het woord socialisme, dat sedert 1968 in alle politieke redevoe ringen voorkwam. Het valt te verwachten dat Peru zich ook politiek steeds verder van de landen van de derde wereld zal los maken. Morales Bermudez herin nert zich heel goed de woorden van de Amerikaanse minister van bui tenlandse zaken. Henry Kissinger tijdens diens bezoek aan Peru in februari. Deze maakte toen duide lijk dat de Verenigde Staten bereid zijn om Peru de nodige hulp te ge ven als de regering van de militairen zich ondubbelzinnig aan de kant van het Westen zou stellen. Generaal Morales Bermudez heeft de draai niet in één keer genomen om al te grote onrust onder de bevol king, bij wie de onafhankelijke poli tiek van Velasco wel was aangesla gen. te voorkomen. Stukje bij beetje heeft hij de politieke koers van zijn land verlegd. Politieke tactiek is de militair Morales Bermudez niet vreemd. Verzet Toch heeft de Peruaanse bevolking de maatregelen van de regering niet zonder slag of stoot geaccepteerd. Fel werd er geprotesteerd tegen de economische maatregelen. De rellen en de straatgevechten waren begin juli voor de regering aanleiding de staat van beleg, een avondklok en censuur in te stellen. De burgerrech ten werden opgeschort Verder werd de regering geconfront eerd met een opleving van de guer rilla. In oktober werden 143 mensen gearresteerd op verdenking van on dermijnende activiteiten De minis ter van binnenlandse zaken, gene raal Luis Cisneros Vizquerra. ver klaarde dat twintig van hen betrok ken waren bij activiteiten van het Peruaanse volksleger, een beweging die erop uit is de regering omver te werpen, aldus de minister. Verder zijn tal van linkse studenten en vak bondsleiders gearresteerd, omdat ze protesteerden De economische maatregelen treffen vooral de armsu. 1 «.manen. De buitenlandse ambassades in Pe ru constateren dit jaar een sterke stijging in het aantal diefstallen van paspoorten Deze brengen op de zwarte markt goed geld op. Ook gelddiefstallen nemen toe Waarne mers brengen de groei van de misda digheid rechtstreeks in verband met de beroerde omstandigheden van de bevolking. Harde orde De groeiende onrust onder de bevol king is voor de regering aanleiding om staat van beleg, de avondklok en de opschorting van de burgerlijke vrijheden voorlopig te handhaven Het ziet er niet naar uit dat de regerende militairen van plan zijn toe te geven aan het herhaalde ver zoek om de macht op den duur aan een burgerregering over te dragen Ze willen eerst orde op zaken stellen, een harde orde Tegenspraak past met bij een mili tair regerend apparaat. Het is daar op gewoon niet berekend Toen ge neraal Morales in 1975 aan de macht kwam. moedigde hij opbouwende kritiek in de pers aan Onder zijn voorganger waren alle landelijke kranten onteigend en was de vrij heid van de pers behoorlijk beknot geweest. Toen de kritiek van de pers zich echter na enige tijd ook tegen het optreden van Morales begon te rich ten. vond hij het welletjes met de persvrijheid pe linkse pers schreef dat de generaal de revolutie van president Velasco verraadde en de rechtse pers drong voortdurend aan op het einde van "het militaire be wind en het houden van verkiezin gen. Beide protesten waren voor Mo rales onverdraaglijk, omdat de te genstellingen in het lefcer door dit geschrijf aangewakkerd werden Daarom is er sinds 1 juli vaifdit Jaar weer perscensuur. Nu staan 'er in de kranten alleen nog maar héél op bouwende dingen: hoe goed dé be volking wel meewerkt aan de ecdho- mtsche opbouw en hoeveel huizen er die week al weer gebouwd zijn Om de verzoeken om een herstel van de persvrijheid tegemoet te komen heeft de Peruaanse regenng nu een commissie ingesteld voor de opstel ling van een persstatuut Volledige persvrijheid zit er onder deze mili taire regenng niet meer in.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1976 | | pagina 7