PvdA is niet zo happig
op aanblijven van
minister Van der Stoel
I
a
...haast...
dichtbij
Commentaar
Verspreking
Reactie COSA op
beschuldigingen
actiegroep Namibië
Stuwadoorsbedrijf
zeer verrast door
uitspraak Den Uyl
Volledig herstel
gebit te duur
voor ziekenfonds
KVP-voorstel bedreigt kleine partijen
einde van de pret in zicht
ansichten
kersttoespraken
DINSDAG 2 NOVEMBER 1976
BINNENLAND
TROUW/KWARTET 5
Het ontslag van twee hoge
luchtmachtofficieren mag niet tot
de gevolgtrekking leiden, dat men
in Bonn plotseling tot de ontdek
king is gekomen, dat er iets mis is in
de strijdkrachten. Zo is het niet.
Het hooghouden van de traditie"
door leidende officieren is al vele
jaren een probleem. Het duikt tel
kens weer op, als „alte Kamera
den" die na de oorlog niets blijken
te hebben geleerd, op „traditiefees
ten" worden uitgenodigd.
De beide generaals werden echter
niet ontslagen omdat zij ver
antwoordelijk waren voor de bij
eenkomst, waarop ook de meest
gedecoreerde officier uit de Tweede
Wereldoorlog was uitgenodigd.
Ook werden zij niet naar huis ge
stuurd omdat zij onvoldoende be
grip bleken te hebben voor het feit
dat deze officier een vooral in mili
taire kringen bekende vertegen
woordiger van de neo-nazi's is.
Onmiddellijke aanleiding tot het
ontslag is dat beide generaals zo
tactloos waren, de rechtsradicale
officier te vergelijken met Herbert
Wehner, de fractievoorzitter van de
Sociaal-Democratische Partij in de
Bondsdag. Zij noemden Wehrer als
voorbeeld van linksradicalen en
communisten, die vroeger in de
Sowjet-Unie waren en nu in de
Bondsdag zitting hebben.
Dat de generaals ontslagen werden
(en bijvoorbeeld niet werden ge
schorst, in afwachting van een on
derzoek) moet worden toegeschre
ven aan het feit, dat minister van
defensie Georg Leber, een sociaal
democraat, op het gebied van hoge
traditie al zoveel had getolereerd,
dat hij wel verplicht was de meest
krasse maatregelen te nemen.
Leber had al een krachtiger beleid
moeten voeren, voordat hij daartoe
genoodzaakt werd door de „ver
spreking" van de generaals. Aange
nomen mag worden, dat deze gene-
raals-affaire" voor de regering in
Bonn aanleiding zal zijn om de*
begeleiding van de strijdkrachten
aan een nauwgezet onderzoek te
onderwerpen.
CORRECTIE
In ons commentaar van gisteren over de
PvdA/PPR-resolutie is een hinderlijke
fout geslopen. In de eerste alinea staat
te lezen dat de PPR nu zijn licht op de
resolutie heeft doen schijnen ,,en het
wangedrag is er niet mooier op
geworden". Bedoeld was te zeggen:
,,en het wangedrocht is er niet
mooier op geworden".
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM - „Als de actiegroep
Namibië er toe over gaat bij de re
clamecode-commissie een aan
klacht in te dienen tegen het be
stuur van het comité Overleg Zuid-
Afrika naar aanleiding van de vrij
dag in Trouw/Kwartet geplaatste
advertentie, zal de actiegroep de be
schuldigingen van „onjuistheden en
pertinente leugens" wel eens op zijn
eigen hoofd terug kunnen krijgen."
Tot deze conslusie komt het COZA-
bestuur naar aanleiding van de reac
tie op de advertentie (zie
Trouw/Kwartet van zaterdag 30 ok
tober).
De actiegroep Namibië, waarin de
Nederlandse Lutherse Jeugdbond;
het Landelijk centrum van gerefor
meerd jeugdwerk; de katholieke
jeugdraad voor Nederland; de lan
delijke hervormde jeugdraad, de
werkgroep Kairos; het Angola comi
té en de landelijke vereniging van
Wereldwinkels deelnemen sugge
reert volgens het COWA-bestuur ten
onrechte dat in de advertentie zou
staan dat Clemens Kapuuo voorzit
ter van het hele Turnhalle-beraad in
Namibië zou zijn.
Dat zou er echter niet staan. In de
advertentie gaat het volgens COZA
over het voorbereiden van de
grondwet. In de commissie die daar
mee is belast hebben de leiders van
alle delegaties zitting; het voorzit
terschap wisselt. Gezien het feit dat
vele blanken maar tijdelijk in Nami
bië wonen is volgens het COZA-
bestuur het in de advertentie ge
noemde getal van 700.000 niet zo
„onjuist" als de actiegroep Namibië
doet voorkomen.
Ten onrechte zegt de Actiegroep Na
mibië dat in de COZA-advertentie
zou staan dat het Turnhalle-beraad
zich uitgesproken zou hebben voor
vrije verkiezingen in Namibië. „Deze
bewering is in de advertentie niet te
vinden en is louter een verzinsel van
de actiegroep", zegt het COZA-
bestuur.
De COZA blijft op het standpunt
staan dat de Swapo een minder
heidsgroep is en zich ten onrechte
vertegenwoordiger van het volk van
Zuid-West Afrika noemt. De Swapo
zou bovendien naar de laatste gege
vens uitwijzen, onderling verdeeld
zijn. De binnenlandse vleugel wil
wel deelnemen aan het Turnhallebe-
raad, de buitenlandse vleugel wil
alleen met Vorster praten die hen
echter naar het Namibische overleg
verwijst.
DEN HAAG Van de socialistische bewindslieden krijgt Van der Stoel, na Den Uyl en
Duisenberg, de hoogste waarderingscijfers in de landelijke kiezersonderzoeken. Het is opmerke
lijk dat het beleid van deze wat stijve man, die de bravoure van zijn voorgangers Luns en
Schmelzer ten enenmale mist, toch nog zo goed bij de gewone kiezer overkomt. Dat zou doen
veronderstellen dat de PvdA Van der Stoel graag meeneemt naar een volgend kabinet. Niets hjkt
echter minder waar.
Het aanblijven van Van der Stoel
vormt voor de partij duidelijk geen
inzet bij de volgende kabinetsfor
matie. Zijn beleid ondervindt veel
kritiek bij de buitenland
specialisten van de PvdA (daar zul
len persoonlijke ambities ook niet
vreemd aan zijn), maar wat be
langrijker is, ook in bredere PvdA-
kring is men niet tevreden. Voor
naamste verwijt is dat Van der Stoel
door zijn karakter en of zakelijke
inzichten niet in staat is gebleken de
leuke dingen voor linkse mensen in
het buitenlands beleid naar voren te
brengen.
Dat is ook geen gemakkelijke opga
ve. Van der Stoel kan ten gerieve van
zijn partij niet alle meningsverschil
len met buitenlandse collega's naar
buiten brengen. Openlijke veront
waardiging is mooi, maar daarmee
los je de problemen nog niet op, zegt
Van der Stoel terecht. Daarbij komt
dat de hoofdrichting van het beleid
(EG, NAVO. Atlantische samenwer
king) vaststaat en door een meerder
heid in de Kamer wordt gesteund.
„De marges zijn klein, de invloed van
Nederland gering", schrijft Van der
Stoel in zijn toelichting op het beleid
voor 1977, dat deze week in de Ka
mer ter discussie staat. Maar juist
die marges kleuren het beleid, en
daarvoor krijgt Van der Stoel van
zijn partij een onvoldoende. Niet
VVD en CDA, maar PvdA en PPR
maken het de minister in de Kamer
moeilijk.
Conflicten
Conflicten hebben zich zo de laatste
jaren voorgedaan over bijvoorbeeld
de erkenning van nieuwe regimes in
door Ferry Mingelen
Vietnam en Guinee Bissao of de
handhaving van de banden met re
giems in Chili en Zuid-Afrika. Het
meest recente en wellicht be
langrijkste meningsverschil ont
stond rond de omstreden levering
van reactorvaten aan Zuid-Afrika.
Het feit dat Van der Stoel zich daar
tegen niet vanaf het begin af aan
heeft verzet, zette veel kwaad bloed.
In discussies binnen de PvdA over
de verdeling van toekomstige minis
tersposten speelt de naam van Van
der Stoel daardoor geen grote rol.
Voor een belangrijke stroming bin
nen de partij is het zelfs de vraag of
er op buitenlandse zaken weer een
socialist moet komen. Daarbij gaat
men er van uit dat de PvdA niet
buitenlandse zaken zowel als defen
sie en ontwikkelingshulp kan hou
den. Afzien van defensie (een depar
tement waar weinig eer mee te beha
len valt) lijkt wellicht aantrekkelij
ker, maar men vreest dat het defen
siebeleid onder een CDA-minister
nog veel moeilijker aan de PvdA te
verkopen is, dan onder Vredeling nu
al het geval is.
Lunches
De kritiek op zijn beleid is Van der
Stoel uiteraard niet ontgaan. Van de
partij heeft hij weinig te verwachten
en het lijkt er sterk op dat hij daar
om maar een persoonlijke verkie
zingscampagne is begonnen. Sinds
kort organiseert hij lunches met
Haagse journalisten om zijn beleid
te verduidelijken.
Opvallend is ook de hoofdrol die hij
speelt in de actie tegen de omstreden
ontwerpresolutie van PvdA en PPR
Minister-Van der Stoel
over het regeerakkoord. Het is op
zich zelf logisch dat met name Van
der Stoel grote bezwaren heeft tegen
deze resolutie, gezien de grote in
vloed die de PPR samen met de
PvdA-linkervleugel qan ook op het
buitenlands beleid krijgt. Maar dat
de anders zo bescheiden optredende
bewindsman in deze zaak nu zo de
publiciteit heeft gezocht, duidt op
verdergaande bedoelingen. De vraag
is of Van der Stoel daarmee niet te
veel risico's heeft genomen. Als voor-
en tegenstanders van de resolutie
het toch weer eens worden, blijft Van
der Stoel de kwade pier.
Bij de kabinetsformatie van 1973
wilde Den Uyl zijn trouwe buiten
landspecialist uit zoveel jaren oppo
sitie niet laten vallen, nu er wat te
regeren viel. Tegen de zin van de
partij in, loodste hij Van der Stoel
het kabinet in. De vraagis of Den Uyl
daar in 1977 weer in zal slagen.
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG Het stuwadoorsbe
drijf Kruwal is zeer verrast door de
uitspraak van premier Den Uyl, dat
het (Kruwal) toch bereid zou zijn
een ertsknikkerfabriek te bouwen in
het Europoortgebied. „Wij weten
niet uit welke bron Den Uyl zijn
informatie heeft geput, maar in elk
geval niet uit ons bedrijf," aldus een
woordvoerder van Kruwal.
Kruwal heeft twee weken geleden
van haar opdrachtgevers te horen
gekregen, dat zij niet meer hoefde te
zoeken naar mogelijkheden voor de
bouw van een ertsknikkerfabriek.
De opdrachtgevers zijn drie
Westduitse hoogovenbedrijven.
Sinds de mededeling van deze be
drijven heeft dochteronderneming
Kruwal niets vernomen uit Duits
land, dat duidt op hernieuwde be
langstelling voor het bouwproject.
De zegsman van Kruwal kan ook
„nauwelijks aannemen" dat de moe
derbedrijven enig contact hebben
gehad met Nederlandse autoriteiten
sinds vorige week.
Toen werd bekendgemaakt, dat de
ministers Lubbers en Boersma via
een beroep op de Kroon probeerden
alsnog de weg vrij te maken voor de
bouw van een ertsknikkerfabriek.
Die weg was geblokkeerd door de
weigering van gedeputeerde staten
een vergunning af te geven, die ver
eist wordt door de wet inzake de
luchtverontreiniging.
Van een verslaggever
UTRECHT Volledige tandheel
kundige hulp is te duur om in het
ziekenfondspakket te worden opge
nomen. Dat zegt het Gemeenschap
pelijk overleg van ziekenfondsorga
nisaties (GOZ) in een reactie op het
standpunt van de medewerkende
tandartsen. Die moeten meer tan
den en kiezen trekken dan nodig is,
schreef hun bestuur vorige week.
Technisch mogelijk herstelwerk
valt vanwege de kosten vaak buiten
het pakket.
Volgens dat standpunt, dat volgen
de week door de tandartsen op hun
ledenvergadering wordt behandeld,
zou er geleidelijk meer geld beschik
baar moeten komen. De Neder
landse ziekenfondstandheelkunde
zou zo op het niveau gebracht moe
ten worden dat nu in West-
Duitsland geldt.
De ziekenfondsen willen voorrang
geven aan preventieve maatregelen
ten behoeve van de jeugd. Overi
gens vindt het GOZ dat de patiënt
zich ook zelf enige financiële opoffe
ring zal moeten getroosten als hij
een goed gebit belangrijk vindt. De
officieel geldende regeling maakt
dat financieel niet erg aantrekke
lijk. Wie een behandeling wil die
buiten het ziekenfondspakket valt,
moet niet het verschil bijbetalen
maar de volledige rekening voldoen.
Het pakket bevat namelijk „ver
strekkingen in natura", die niet in
de vorm van geld verrekend mogen
worden.
Van onze parlemcntsredactie
DEN HAAG Tussen het debat over voorstel van de KVP-ers Andriessen
buitenlandse zaken en NAVO door en Van der Sanden met een stevige
behandelt de Tweede Kamer deze meerderheid zal worden verworpen,
week het omstreden KVP-voorstel Voorzichtige schattingen komen uit
voor invoering van een kiesdrempel op 85 van de 150 stemmen tegen. Al-
van 2 procent. De KVP wil daarmee lcreerst zijn natuurlijk de kleine frac-
bereiken dat alle partijen die minder ties tegen. Maar ook de WD, AR,
dan drie zetels halen niet meer in de CHU, PPR en een deel van de PvdA
Kamer vertegenwoordigd zullen zijn. voelen niets voor deze ingreep. De
Dat vormt een regelrechte bedreiging PvdA-fractie zal donderdag met twee
voor het voortbestaan van de fracties woordvoerders, Franssen namens de
van GPV, PSP, Rooms-Katholieke voorstanders, Stoffelen namens de te-
Partij Nederland en wellicht ook van genstanders, aan het debat deel-
Bocrenpartij, D'66 en DS'70 als die er nemen,
niet in slagen hun positie voldoende
te handhaven. Deze fracties (uitge- De KVP zegt met haar voorstel de
zonderd DS'70 die tot algemene verba- politieke duidelijkheid te willen die-
zing voor de kiesdrempel is) spreken nen. Zij meent dat te bereiken door
dan ook verontwaardigd van een po- uitdunning van het aantal partijen dat
ging tot zetelroof. de Kamer nu bevolkt. Ook het Kamer
werk zou volgens de KVP doelmatiger
Veel angst om nog net voor de verkie- kunnen worden aangepakt. Het feit
zingen op termijn van het politieke dat nu zestien fracties bij ieder onder-
toneel geveegd te worden, is echter bij werp het woord kunnen voeren tast
de kleine fracties niet te bespeuren, die doelmatigheid aan, volgens de
Het staat namelijk vrijwel vast dat het KVP. Dat wordt door de kleinere par
tijen zelf, ten felste ontkend. Zij wij
zen erop dat juist de grote fracties
vaak de hun toegemeten spreektijd
overschrijden en dat deze fracties ook
vaak met meer dan één woordvoerder
optreden. De kleine partijen zijn niet
het zand in de machine, zegt GPV-
fractie-voorzitter Jongeling.
Alhoewel de grondwet een kiesdrem
pel niet uitsluit, menen de tegenstan
ders dat invoering van deze drempels
het principe van evenredige vertegen
woordiging aantast. Zij nemen het de
KVP ook kwalijk dit voorstel zo kort
voor de verkiezingen weer van stal te
hebben gehaald. In 1971 wilde de KVP
al met het drempelvooorstel komen,
maar er is toen van af gezien omdat
het toen zo kort voor de verkiezingen
was. Dat zou niet elegant zijn ge
weest, zei de KVP toen. De KVP-er
Van der Sanden meent dat dit pro
bleem nu niet speelt omdat de verkie
zingen pas in mei 1977 worden ge
houden.
DE-
VAN EEN LEZER-
Tekeningen, bij voorkeur in liggend formaat, sturen aan: Trouw,
jury politieke prent. Postbus 859, Amsterdam. Naam en adres aan
de achterzijde vermelden. Voor geplaatste prenten is er een
boekenbon.
onder redactie van loes smit
Zoals je vroeger ln ons land ge
woon een rijbewjs kreeg als je
maar een beetje wist hoe een auto
op gang te krijgen, zo gaat het
nog steeds in België: een verkla
ring van een rij-instructeur dat de
kandidaat een paar lesuren gehad
heeft en het beantwoorde van en
kele schriftelijke vragen zijn nog
voldoende voor een Belg om een
rijbewijs te krijgen. Maar aan al
les komt een eind en het eind van
deze pret is nu, dankzij de richtlij
nen van de Europese Ge
meenschap, voor de Belgische au-
tomobilisten-in-spé al heel
dichtbij. Alleen de gelukkigen die
dit jaar nog achttien worden
kunnen hjn rijbewijs op de primi
tieve manier bemachtigen. Met
ingang van volgend jaar zal iedere
aspirant-besturder eerst voor een
echt. praktisch examen geslaagd
moeten zijn om te mogen rijden.
Het wed ook wel wat al te dol in
België. Er wordt maar wat op los
gereden, want in feite nemen onze
zuiderburen maar één verkeerste-
gel in acht: rechts heeft voorrang.
En die voorrang nemen ze dan
ook. Ze de goeden niet te na
gesproken rossen vanuit zij
straten zo de hoofdweg op en let
ten nauwelijks op of dat wel kan.
Plotseling uitwijken en invoegen
zonder enige waarschuwing is in
het geheel niet ongewoon en links
en rechts wordt geparkeerd, zelfs
op oversteekplaatsen voor voet
gangers.
Vóór 1976 bestond er nog niets als
een rijbewijs; iedereen die
achttien jaar was, mocht zonder
meer achter het stuur kruipen.
Pas in 1976 kwam er enige teke
ning in. Vanaf dat jaar moest de
kandidaat een verklaring onder
tekenen dat hij of zij met een auto
kon omspringen en daarvoor een
luttel bedragje neertellen. Wat la
ter kwam daar een schriftelijk
examen bij; de kandidaten ont
vingen daarna een voorlopig rij
bewijs, dat na een paar maanden
automatisch in een definitief be
wijs werd omgezet. Toen de E.G.
vier jaar geleden richtlijnen
opstelde om tot identieke ver
keersregels in alle lidstaten te ko
men, begon de Belgische regering
strenge maatregelen te nemen.
Sindsdien zijn er heel wat ver
keerszaken bij de wet geregeld.
Zo zijn veiligheidsriemen ver
plicht gesteld, mogen kinderen
onder de twaalf niet meer voorin
een auto zitten en is het maxi
maal toelaatbare alcoholprimol-
lage in het bloed van een automo
bilist drastisch verlaagd. De
strenge snelheidsbeperkingen die
tijdens de oliecrisis werden inge
voerd, zijn weliswaar verzacht,
maar de maximum-snelheid is
toch enigszins aan banden gelegd.
Aan voertuigen worden veel hoge
re technische eisen gesteld, en wie
wil keren of inhalen moet nu zijn
richtingaanwijzer gebruiken. De
voorlichtingscampagne die de
overheid per televisie, film en fol
ders voert, schijnt effect te heb
ben, want het aantal doden en
gewonden op de weg loopt terug:
in 1973 stierven nog 2665 ver
keersslachtoffers en telde men
97.660 gewonden. In 1975 waren
die cijfers respectievelijk 2340 en
83.720. De verkeersautoriteiten
denken dat die daling vooral te
danken is aan de snelheidsbeper
king en het gebruik van veilig
heidsgordels, en hopen dat de
Belgische automobilisten zich zo
correct op de wag gaan gedragen,
dat in de toekomst niet meer iede
reen in het buitenland een auto
met een B er op angstvallig uit de
weg gaat.
Wat niet wegneemt dat misstap
pen zoals kort geleden in Brussel,
waar een dronken automobilist ln
de war raakte op een ingewikkeld
kruispunt, de metrotunnel inreed
en zes haltes verder pas tot
stilstand kwam, nooit helemaal
tot het verleden zullen behoren.
Zoiets kan tenslotte overal passé
ren, waar automobilisten te diep
in het glaasje hebben gekeken er
stadsbestuurders metrotunneL-
hebben aangelegd.
Begin vorig jaar stond er in deze
krant een verhaal over mevrouw
M. Jansen-Boas uit Den Haag, die
de prentbriefkaartenactie ten be
hoeve van de zending organiseer
de. Mevrouw Jansen laat ons we
ten, dat zij daar enorm veel reac
ties op heeft gekregen. Uit alle
delen van het land werden haar
gebruikte ansichten toegestuurd,
die zij dan aan verzamelaars kon
verkopen. Het gevolg was dat zij
in 1975 tienduizend gulden aan de
hervormde zending kon afdragen
(in 1974 vierduizend gulden).
Sinds begin dit jaar is het een
gezamenlijke actie geworden van
de hervormde en de gereformeer
de zending (met ook de gerefor
meerde zendingsbond erbij) en de
stand van dit jaar is tot nu toe
ruim elfduizend gulden.
Maar de laatste weken is de ont
vangst van kaarten echter ineens
sterk teruggelopen en dat terwijl
mevrouw Jansen inmiddels met
ruim 250 verzamelaars een relatie
heeft opgebouwd. Vandaar haar
bescheiden verzoek om nog eens
een stukje in de krant. Elke an
sicht (gebruikt of ongebruikt) is
welkom bij mevrouw Jansen.
Zelfs de meest gewone kaart
brengt altijd nog wel een stuiver
op. De opbrengst is bestemd voor
gemeentetoerusting in Indonesië.
En ansichten waar helemaal geen
vraag naar is, worden door me
vrouw Jansen doorgespeeld naar
instellingen, die er nog iets mee
kunnen doen voor chronisch zie
ken of gehandicapten. Praat ero
ver met de plaatselijke zendings
commissie of bel of schrijf me
vrouw Jansen, Wormerveerstraat
52. Den Haag, tel. 070-665341.
Niemand zal cr wel moeite mee
hebben in deze afdruk van het
silhouet-schilderij van Rinus van
den Bosch onze koningin Ie her
kennen. De afbeelding staat voorin
en ook op de stofomslag van een
boekje, waarin de koningin op elke
pagina te herkennen is: uit haar
kcrsttocpsraken. Alle zevenen
twintig boodschappen die de ko
ningin uitsprak op de eerste
kerstdag van de jaren 1948 tot en
met 1975 (in 1970 hield zij geen
kersttoespraak) zijn in dit boekje
terug te vinden. Het heet eenvou
dig ,,27 kerstboodschappen van de
koningin", is een uitgave van Heu-
reka in Nieuwkoop en kost 14,50.
Evenals zondag zette het At
lantische front er gisteren
vaart achter. Waren het zon
dag de Londense weerkundi
gen, die het tempo van het
warmtefront te laag aansloe
gen. gisteren maakte de
Biltse meteoroloog, die ons 's
ochtends wilde doen geloven
dat het voor de avond niet
zou gaan regenen, een slip
pertje. Trouwens uit de weer-
rapporten van 's morgens zes
uur was ook al gebleken dat
het in zuidwest-Nederland
toen reeds nattig geworden
was. De onbestendigheid is in
het leven geroepen door een
950 millibaar-diepe stormde-
pressie, ten zuiden van IJs
land. Van het weerschip Li
ma ten west-noordwesten
van Schotland werd gisteren
een westerstorm kracht 10
tot 9 gemeld. Golfhoogte gis
teravond zeven meter. Tem
peratuur slechts vijf graden.
Vestmannaeyjör op het ui
terste zuiden van IJsland gaf
een orkaan uit het oosten van
gemiddeld kracht 11. De ba
rometer sprong er met vijf
millibaar in drie uur omhoog.
De stromingslijnen in de ho
gere niveaus, tot op grote
hoogte zuidwest tot west,
maken aanvoer van nieuwe
storingen als buien in de ko
mende dagen mogelijk. De
sterkste winden op hoog ni
veau worden als voorheen ge
meten in een zone van Cana
da naar zuidwest-Ierland
(straalstroming). Vandaar
dringt een westelijke orkaan-
wind steeds verder in de rich
ting van ons land en de
Noordzee door. Dat gebeurde
eerst op tien twaalfduizend
lljke richting van de Hudson
Baai uitstrekt. Kerndruk tij
delijk 970 millibaar. In Alas
ka deden zich föhn verschijn
selen voor tot uiting komend
in een oplopen van de tempe
ratuur tot 13 graden boven
nul. Aan de westkant van de
depressie voeren noordelijke
winden Juist bijzonder koude
lucht aan over Siberië ten
westen van de Beringstraat:
min 15 tot min 25 graden.
Deze depressie zet koers ln de
richting van Groenland -
Noordpool. In noord-Finland
meter hoogte. Daarna plegen werd gisteravond door Ivalo
de lagere atmosferische ni
veaus meestal dit voorbeeld
te volgen met als gevolg eni
ge afkoeling.
Aan de grond blijft het vrij
zacht vooreerst bij zuid- tot
zuidwesten winden en dat
versterkt geleidelijk aan de
buiigheid. In noordwest-
Ierland werd gisteren in de
vooravond hagel waargeno
men. Boven de Verenigde
Staten bevindt zich een zeer
omvangrijke depressie waar
van de invloed zich in ooste
minus 19 graden opgegeven.
Het sneeuwde ln vrijwel heel
Finland, op een schier-
ellandje in het uiterste zuid
westen zelfs tien millimeter
gesmolten sneeuw. De maxi
mum temperaturen in Fin
land lagen tussen minus 2 en
minus 9 graden Celsius. Ook
in midden-Rusland viel veel
sneeuw. Het station Sykty-
kar ergens ten zuidoosten
van de Witte Zee registreerde
gistermorgen minus 25 gra
den. De luchtdruk is hoog
(1037 millibaar) boven het
noordelijk deel van de Oeral.
De ongewoon vroege winter
van 1908 houdt sommige
mensen nog steeds bezig. Zo
kreeg ik uit Leiden een brief
je van een abonnee, af
komstig uit IJfet (Fr.), die
daar op 15 oktober 1908 op
één van de slootjes ge
schaatst zou hebben. Hier
moet z'n geheugen een steek
je hebben laten vallen. In
Friesland was. afgaande op
officiële KNMI-gegevens in
de periode ovan 1 fm 19 ok-
louci uc maximum tempera
tuur op één uitzondering na
boven 10 graden. Pas op 20
oktober werd de eerste vorst
waargenomen: minus drie
graden, in de nacht daarna
minus vier graden. Ook in de
stad Groningen begon het
pas op de 20ste oktober voor
het eerst te vriezen nadat er
op de vijftiende nog 16 gra
den was waargenomen bij
een minimum van 9 graden.
Op die bewuste dag heeft
men in Lemmer zelfs nog in
de Zuiderzee gezwommen.
Amsterdam
weer
10
De Bilt
regen
10
Doelen
geh bew.
9
Eelde
regen
9
Eindhoven
regen
10
Den Helder
regen
9
Luchth. Rtd.
regen
11
Twente
motregen
9
VHsslngen
regen
11
Zd. Limburg
regen
10
Aberdeen
geh bew.
11
Athene
licht bew.
9
Barcelona
regen
16
Berlijn
hall bew.
8
Frankfort
onbew
9
Gen6ve
zw bew.
12
Helsinki
zw bew,
-2
Innsbruck
sneeuw
13
Kopenhagen
zw bew.
8
Lissabon
zw bew.
18
Locarno
regen
12
Londen
zw bew
12
Luxemburg
geh bew.
8
Madrid
zw bew
12
Malaga
motregen
21
Mallorca
half bew.
18
Munchcn
zw bew
8
Nice
geh bew.
18
Oslo
half bew
2
Panjs
geh bew
II
Rome
regen
19
Split
onbew
20
Stockholm
licht bew
1
Wenen
sneeuw
9
Zürlch
geh. bew
9
Casa Blanca
zw bew.
20
Hoofwalrr «nor Horntdaf 3 november: VUssin-
gen 11 42-000, Harlngvlietsluucn 1202-000,
Rotterdam 1 38-13 45. Scheveningen 0 34 13 04,
IJmulden 1.10-13 43. DenHelder4 47-16.54, Har-
Ungen 7 06-19 2». DellZljl 14-22.03.
