Stap in een nieuw autotijdperkf
Het zelf kweken
van tuinkruiden
Rechter moet voortaan
eerst patiënt horen
bij gedwongen opname
Boeken over biologisch-organisch tuinieren
Wijziging wet (WBPOZ)
VRIJDAG 29 OKTOBER 1976
TROUW/KWARTET PS 18/1
Er is nu een werkelijk nieuwe auto in het land. De nieuwe, zéér
comfortabele Audi 100. Met een exclusieve styling volgens de wetten
van de aërodynamica.
Een groep architecten ontwierp het royale interieur met de
anatomisch gevormde stoelen. Het nieuw ontwikkelde verwarmings-
en ventilatiesysteem zorgt voor een constant behaaglijke tempera
tuur. En wat een vering! Iedere oneffenheid wordt geruisloos gil
gestreken. Luxe en comfort kennen werkelijk hun weerga nif t
Tenslotte: ook wat betreft de veiligheid is hij zijn tijd ver voon
De voorwielaandrijving en zelfcorrigerende stuurinrichting zorgli
ervoor dat de Audi 100 altijd in de juiste koers blijft Hetstuurstabi^
remsysteem maakt van een „noodstop" een veilige stop. En ookl
door Henk van Halm
Het biologisch-organisch kweken van groenten, kruiden en fruit wordt door steeds meer mensen
met een eigen moestuin toegepast. De voordelen ervan zijn voor de hand liggend: deze
kweekmethode vergt een minimum aan uitgaven ter bestrijding van bodem- en planteziekten en
insectenschade; het is een kringloopproces, waarbij wat aan de grond onttrokken is er weer in
teruggebracht wordt; men spaart er het leven van veel onschadelijke en nuttige dieren mee; en
men heeft de garantie onbespoten en dus echt gezond voedsel te consumeren.
Het biologisch-organisch telen van
voedingsgewassen ls een uitstekend
alternaUef voor de monoculture, het
kweken van één gewas op een grote
oppervlakte, die alleen maximale
opbrengsten oplevert bij de gratie
van kunstmest, dlepploegen en gifti
ge bestrijdingsmiddelen tegen Insec
ten - en andere plagen, waarvan de
onafbreekbaarheid In het milieu een
levensgroot gevaar ls. ook voor de
mens. Dit laatste het minst wellicht
voor de insecten, waartegen ze be
doeld zijn en die tegen elk gif snel
een resistentie opbouwen. Het ls
(nog) niet mogelijk uitsluitend met
de kleinschalige, arbeidsintensieve
blologlsch-organlsche teelt een we
reldbevolking te voeden, maar er ls
niets tegen deze teelt toe te passen
waar dat wel kan. In de eigen moes
tuin.
Korte leidraad
Wie ermee wil beginnen, moet weg
wijs worden gemaakt en daarvoor
zijn kortgeleden enige handzame
boeken verschenen. 'De gezonde
moestuin' is een uit het Zweeds ver
taalde korte leidraad vol eenvoudi
ge, praktische aanwijzingen en re
gels voor het kweken van groenten
in de eigen tuin met bijzondere aan
dacht voor de blologlsch-organlsche
teelt. Alle noodzakelijke tuinhande-
lingen worden zonder veel omhaal
van woorden beschreven. Tekenin
gen maken duidelijk welke dieren
uw vrienden zijn omdat ze korte
metten maken met ongenode eters
van uw gewassen en tonen ook de
schadelijke dieren met een beschrij
ving van wat er verder tegen te doen
valt, zonder het milieu kwaad te
doen. Een groot deel van het boek is
verder gewijd aan de teeltwijze van
vrijwel alle in ons land geconsumeer
de soorten groenten, tuinkruiden en
kleinfrult.
Naslagwerk
Een uitgebreider, maar minder over
vloedig geïllustreerd naslagwerkje
en tevens een goede aanvulling van
het vorige ls de 'Kleine biologische
tuinencyclopedle' door Ewald Köne-
mann. verschenen in een biologische
tuinboekenreeks bij de uitgeverij
Hollandia. Hierin wordt uiteengezet
hoe de grond bewerkt en bemest
moet worden om deze gezond en
vruchtbaar te houden, hoe je een
moestuin moet aanleggen en
vruchtwisseling toepassen, krulden
moet kweken en bewaren en
vruchtbomen moet behandelen om
een goede oogst te krijgen. Aan het
eind worden de insecticiden behan
deld, insectengif dat wél biologisch
afbreekbaar is en door de tuinman
zelf uit planten kan worden bereid of
kant en klaar in de .handel is.
Het korte hoofdstuk over vogelbe
scherming. waarbij ook padden, kik
kers en nuttige zoogdieren worden
genoemd, is te summier om prak
tisch bruikbaar te zijn. Van de ge
toonde nestkasten is alleen het vlie
genvangerkastje Juist, zij het onge
detailleerd getekend. Een haag kan
geweldig bijdragen aan de vo
gelstand. vooral als daarin doorn
struiken (meidoorn, sleedoorn) me
de worden geplant. Bij de aanleg
van de haag mis ik dit aspect. Dat
men om goede hazelnoten te krijgen
nooit één soort moet planten, maar
minstens vijf, zal een verschrijving
zijn. Lees maar in plaats van soort
struik, en twee is ook best. Aange
stipt wordt even dat bepaalde plan
ten een gunstige invloed uitoefenen
op de bodem en op andere planten
of Juist de groei van andere planten
remmen.
Gedijend gezelschap
8peclaal daarover gaat een ander
boek van Hollandia, „Planten die
eikaars gezelschap zoeken" door He
len Philbrick en Richard B. Gregg.
Planten die ln eikaars gezelschap
gedijen zou een betere titel zijn.
want in de meeste tuinen zullen ze
nauwelijks kans hebben zelf die
keuze te maken. Maar om de teler
daarbij een handje te helpen, brach
ten de auteurs allerlei voorbeelden
bijeen van waargenomen stimule
rende of juist remmende Invloeden
van planten op elkaar en van plan-
tencombinatles die schadelijke ln-
sekten op een afstand houden.
Het onderzoek van de wederzijdse
betrekkingen tussen planten en hun
omgeving is nog in volle gang en het
is zelfs de vraag of men daar ooit op
uitgestudeerd zal raken. De alfabe
tisch gerangschikte adviezen stoe
len op ..experimenteel bewijsmateri
aal van zeer verschillend niveau",
wat in gewone omgangstaal wil zeg
gen dat er allerlei rijpe en groene
ervaringen in zijn verwerkt. Men
doet er dus goed aan deze adviezen
louter als stellingen te beschouwen,
als suggesties voor eigen experimen
ten en als een aansporing er in de
eigen tuin op te letten in hoeverre ze
van waarde zijn en niet berusten op
toevallige waarnemingen. Van meer
dan honderd wilde en gekweekte
planten zijn de tot nu toe beschikba
re gegevens in dit boek te vinden. De
mooi afgedrukte zwartwit-foto's
hebben alleen esthetisch nut.
Kruiden en zo
Een fraai uitgevoerd werk vol teke
ningen en kleurenfoto's is „Elseviers
groot kruidenboek" door Violet Ste
venson. De culinaire kant weegt
zwaar, waarom dan ook Wina Born
voor de vertaling en bewerking
zorgde. Ook kom je er heel wat plan
ten in tegen die bepaald niet tot de
tuinkruiden gerekend mogen wor
den. maar wel erg decoratief zijn of
louter voor de geur worden aange
plant. Ettelijke pagina's zijn uitge
trokken voor de historie van de krui
denteelt en de kruidentuinen, maar
het kweken van deze kruiden kun je
ook best zonder dit boek. Geen
woord over de biologisch-organische
teelt, wel over alle mogelijke toepas
singen van het opgekweekte kruid,
van smaakverfijning tot het gebruik
als poetsmiddel voor meubelen.
Maar waarom bij voorbeeld de eens
als verfplant gebruikte wede nog
steeds de moeite waard is, als je hem
daar niet voor gebruikt, is moeilijk
in te zien. Tenzij je hem kweekt uit
botanische interesse.
Meta Strandberg: De gezonde moes
tuin. Uitg. Zomer A Keuning, Wage-
ningen (Groenboekerij). 96 blz.,
12.50.
Ewald Könemann: Kleine biolo
gische tuinencyclopedie. Uitg. Hol
landia, Baarn. 124 blz., 15.90.
Helen Philbrick en Richard B. Gregg:
Planten die eikaars gezelschap zoe
ken. Uitg. Hollandia, Baarn. 100 blz.,
13,90.
Violet Stevenson: Elseviers groot
kruidenboek. Uitg. Elsevier, Amster
dam-Brussel. 144 blz., 24,50.
Van een onzer verslaggevers
DEN HAAG De rechter ls voortaan verplicht iemand, die
een rechterlijke machtiging gedwongen wordt opgenoi
in een psychiatrisch ziekenhuis, eerst te horen, desnoods in
ziekenhuis zelf. Hij heeft niet meer, zoals in het oorspronkefi
ontwerp de vrijheid hier van af te zien, omdat hij dat zinlooi
medisch onverantwoord acht.
Het planten van doornstruiken zoals meidoorns in hagen is bevorderlijk voor de
vogelstand. Meidoorns bieden bovendien tweemaal in het jaar een fraaie
aanblik door de bloei in mei en de vele rode vruchten in de herfst. Foto: Henk
van Halm.
•Dit is één van de wijzigingen, die
staatsecretaris Hendriks van
volksgezondheid en minister Van
Agt van Justitie willen aanbrengen
ln het ontwerp van de wet Bijzonde
re Opnemingen in Psychiatrische
Ziekenhuizen (WBPOZ). De memo
rie van antwoord op het voorlopig
verslag inzake het ontwerp en een
nota met wijzigingen is deze week de
Tweede Kamer aangeboden.
Op het ontwerp BOPZ en het lange
uitblijven van de memorie van
antwoord is nogal veel kritiek ge
weest, niet alleen van de kant van de
psychiatrie, zoals de werkgroep
Krankzinnigenwet, maar ook van de
kant van de Kamer. In de nota ls te
lezen, dat de rechter, ook bij verlen
ging van de machtiging, telkens met
ten hoogste één jaar, de verplichting
heeft de patiënt te horen. Bovendien
heeft de patiënt voortaan de moge
lijkheid bij het gerechtshof in
Arnhem tegen de beschikking tot
het verlenen van een machtiging tot
voortgezet verblijf, in hoger beroep
te gaan.
In het gewijzigde ontwerp wordt er
verder van uitgegaan, dat de genees
kundige verklaring, nodig voor een
gedwongen opneming, wordt afgege
ven door de behandelende arts. Dit
in tegenstelling tot het oorspronke
lijk ontwerp, dat uitging van een
verklaring van een niet-behandelend
medicus.
Een ander belangrijk punt is, dat de
regeling van de rechten van de pa
tiënt aangaande zijn bewegingsvrij
heid, het bezoek en de corresponden
tie van toepassing is op alle opgeno
men patiënten, zowel dus op hen die
met als op hen die zonder maatregel
zijn opgenomen. Van de ongeveer
27.000 patiënten, die in Nederland ln
een psychiatrisch ziekenhuis zitten,
is naar schatting een kwart opgeno
men met een machtiging. De be
king van de rechten van de patift
aan nauwe regels gebonden. Be
dien heeft de patiënt de mogé
heid de rechter in te schakelen
geschillen omtrent die beperkin
De werkgroep Krankzinnigen
zegt in een voorlopig comment!
dat bijna alle bezwaren, die ze I
tegen de oude wet overeind zijnb
ven staan. De werkgroep wil als
bij de vaste Kamercommissie I
dringen op een hearing over
wetsontwerp, omdat ze vindt, dal
patiënt en de werkers in het
niet echt zijn gehoord. Een beli
rijk bezwaar is voor de werkgr
nog steeds de gronden voor
machtiging. In het wetsonW
staat, dat als iemand als gevolg
een gebrekkige ontwikkeling eni
kelijke stoornissen in de geest!
mogens gevaar oplevert voor an
ren of zichzelf deze kan worden
genomen. De werkgroep ls vani
nlng dat dit nogal vage criteria*
Deze gelden of voor iedereen of K
niemand.
Een ander punt, dat men mist 1st
recht op behandeling en therap
waarin de patiënt zelf wordt betfl
ken. Bezwaar heeft men ook
het feit, dat deze wet alleen gel
voor patiënten, die met een macb
ging zijn opgenomen, maar datVI
de vrijwillig opgenomen patlënf
die ook het risico lopen alsnog o
een machtiging langer in een inrii
ting te moeten verblijven, er in fe
niets ls geregeld.
„Zo zijn er nog veel zaken, waar?
ln dit wetsontwerp moeite mee bj
ven hebben en die we op een hooflj
ting, waar we al enkele Jaren opjfl
dringen, naar voren willen brengt!
aldus de werkgroep waar zo'nj
(actie-)groepen en instellingen f
zijn aangesloten.
