.angs de Kromme Rijn moet
let knus en stil blijven
doktersassistente
M
ONDERWIJZER(ES)
Stichting in noord-Nederland
oor contact met Duitsland
X-
OUDERE DAMES
G. IY1. de Jong
bronovo-nebo
even gemeenten: we moeten gebied niet laten verloederen
Geen massale
recreatie"
ferstgaande samenwerking langs oostelijke grens
Reinigingsbedrijf
gaat dicht: voor
38 mensen ontslag
Dertigduizendste
geboren in Uden
I IK NEEM EEN
I JAARABONNEMENT.
Anti-stress
programma
Leven
zonder stress
Zelf
vertrouwen
kun je leren
ZOETERMEER.
NSDAG 26 OKTOBER 1976
oor Hans Schmit
IUNNIK De Kromme Rijn kronkelt zich, de Juistheid van haar naam onderstrepend, ruim
ljfentwintig kilometer lang van Wijk bij Duurstede naar Utrecht, waar het smalle en ondiepe
Iviertje mede uitloopt in de stadsgrachten. Het landschap langs beide oevers is sterk afwisselend
en rijk aan natuurschoon: tussen de weilanden en akkers liggen meer dan twintig landgoederen
met oude ridderhofsteden en kastelen; boomgaarden en kleine boomgroepen rijzen op, aangevuld
met grienden en houtwallen. Het is knus en stil. En dat moet, zo vindt een werkgroep van de zeven
emeenten in het stroomgebied van de Kromme Rijn, eigenlijk maar zo blijven.
BINNENLAND
TROUW/KWARTET H 9
constatering dat het gebied langs
Kromme Rijn een belangrijke na-
lurlijke en cultuur-historische
iarde heeft, ls niet nieuw: de uit-
erlge studies van de Utrechtse uni-
rsitelt In het kader van het Krom-
Rljn-project hebben die waarde
enige Jaren terug aangetoond. De
irkgroep onderschrijft die waarde
voegt eraan toe: we moeten het
et laten verloederen. Dat wil zeg-
n: geen massale recreatie, geen
waalerlge motorboten, geen grote
iraplngs waar de draagbare radio's
t hele seizoen op Hilversum III
ii afgestemd, geen nieuwe toe-
ngswegen voor auto's, geen grote
irkeerplaatsen. En: geen verder
rval van de steeds moeilijker in
ind te houden landgoederen, geen
rvlakking van het landschap om-
lie van moderne agrarische be-
ijfsvoering, geen landschapverpes-
nde nieuwbouw.
leen afrastering
ehoud van natuur en landschap
etekent echter ook weer niet on-
ilddellijke afrastering van het ge
iled palen en prikkeldraad zijn
let ln bestelling. De werkgroep die
oor de zeven gemeenten (Bunnlk,
.othen, Drlebergen-Rljsenburg,
angbroek, Utrecht, Wijk bij
luurstede en Zeist) in het leven is
troepen, wil het Kromme Rljn-
ibled voor het publiek openstellen,
ant wat landschappelijk, natuur-
etenschappelljk en cultuur-
Istorisch waardevol is, is Immers
ivens van belang voor de recreatie.
Ce burgemeester van Bunnik, de
leer F. R. M. Meltzer, die voorzitter
lean de werkgroep: „Aanvankelijk
dachten wij aan het openstellen voor
vele vormen van recreatie, op grote
re schaal ook, maar tijdens de studie
groeide steeds duidelijker het idee
van stilte-recreatie, met de nadruk
op behoud van natuur en landschap.
Het aantal mensen dat stilte zoekt
en dat in de natuur wil zijn zonder de
natuur aan te tasten, wordt steeds
groter. Het Kromme Rijn-gebied is
volgens ons uitermate geschikt voor
die vorm van recreatie".
Eerste stap
Het vraagstuk in welke mate recrea
tie moet worden toegelaten, speelt al
vanaf de zestiger jaren. In 1970
bracht een door de gemeente Bunnik
ingestelde commissie een rapport
uit, hetgeen voor de zeven gemeente
besturen aanleiding was de zaak ge
zamenlijk te gaan aanpakken. Het
instellen van de werkgroep, die zeer
breed is samengesteld (bulten de ge
meenten onder meer CRM,
Staatsbosbeheer, provinciale wa
terstaat, Stichtse milieufederatie en
de universitaire werkgroep Kromme
Rijn-project), was de eerste stap op
de gezamenlijke weg, die mede is
ingeslagen om gemakkelijker subsi
dies te verkrijgen voor het opstellen
van een concreet plan. Een plan dat
ook goed zou passen in de voorne
mens van de regering, want in de
nota over de nationale
landschapsparken wordt het Krom
me Rijn-gebied als een van de poten
tiële parken genoemd.
Het stroomgebied van de Kromme
Rijn ligt globaal ten zuidoosten van
de stad Utrecht en omvat ook de
Langbroekerwetering, twaalf kilo
meter lang en gegraven in 1240. Aan
de noordoostelijke zijde liggen de
hoge stuwwalgronden van de
Utrechtse Heuvelrug, in het westen
loopt het gebied over in de lage lan
den van het Hollandse weidegebied.
Voor er sprake was van menselijke
Invloed werd het gebied bepaald
door de zich voortdurend wijzigende
beddingen van de Rijn en het
smeltwater van het landijs. In de
Romeinse tijd vormde het gebied
een onderdeel van de route van Keu
len naar Katwijk. In de middeleeu
wen bouwden de roofridders kaste
len langs de Kromme Rijn (toen nog
de stroom van de Rijn). De ge
vechtstorens waren toen van hout en
vierkant, een vorm die nu nog terug
te vinden is omdat ze niet zij n aange
past zoals elders waar de torens (van
wege de stevigheid) rond zijn. Toen
deze vorm echter zijn intrede deed,
had de stroom van de Rijn zich al
verlegd en bij de vervanging van
hout door steen werden de torens
langs de Kromme Rijn constructief
niet aangepast. In later eeuwen kwa
men de landgoederen tot stand en
werden de buitenplaatsen aange
legd.
Niet erg toegankelijk
Het gebied ls momenteel niet bijzon
der toegankelijk: de wegen zijn zo
aangelegd dat het niet gemakkelijk
ls op de mooie plekjes te komen. Het
agrarisch gebied ls eveneens moei
lijk doordringbaar, terwijl van de ln
totaal twaalfhonderd hectare
landgoederen slechts 450 hectare
vrij toegankelijk is. Vijfhonderd hec
tare is beperkt toegankelijk, twee-
honderdvijfig hectare is afgesloten.
Het gebrek aan toegankelijkheid
leidde er ook toe dat een bezoek aan
het gebied, ter introductie van de
studie van de werkgroep, per boot
werd afgelegd. Een kleine boot, ge
zien de geringe diepte van de rivier
en de geringe hoogte van de meeste
bruggetjes. Om de toegankelijkheid
te bevorderen, moeten, zo wil de
werkgroep, voet- en fietspaden wor
den aangelegd, moeten de landgoe
deren zo veel mogelijk worden open
gesteld, moeten er picknickplaatsen
komen en zullen voor de visliefheb-
bers enkele voorzieningen moeten
worden getroffen. Omdat het erg
moeilijk is het water te bereiken (Je
moet er in feite aan wonen), is er
weinig plaats voor waterrecreatie.
Het varen met motorboten is boven
dien niet gemakkelijk, omdat het
hoogteverschil tussen Wijk bij
Duurstede en Utrecht anderhalve
meter bedraagt en zodoende twee
kleine sluisjes moeten worden ge
passeerd. Dat gaat gemakkelijker
met een kano of een roeiboot en de
werkgroep bepleit de aanleg van en
kele eenvoudige aanlegplaatsen. An
dere suggesties van de werkgroep
zijn: het gemotoriseerd verkeer moet
beperkingen worden opgelegd: be
groeiing zal, waar dat gewenst en
verantwoord is, moeten worden uit
gebreid; bedreigde delen zullen moe
ten worden aangekocht.
Spanningen
fan een onzer verslaggevers
OEVORDEN In Noord-Nederland wordt ln december een stichting opgericht voor een beter
:ontact met aangrenzend Duitsland. In Noord-Duitsland wordt als tegenhanger een „Verein"
ipgericht. Beide instanties dienen om wederzijdse grensoverschrijdende belangen te behartigen.
De initiatiefnemers hadden er liever een organisatie voor de gehele Eems-Dollard-regio van
;emaakt maar door het verschil in nationale wetten is dit echter niet mogelijk.
Om toch tot een eenheid te komen
lullen de statuten gelijkluidend wor-
gemaakt; de beide besturen vor-
em ln de practijk samen één be-
Hierdoor wordt dit de verst
Milde samenwerkingsstructuur
,de Nederlandse grens. In
Twente en het daarop aansluitende
Duitsland worden samenwerklngs-
tontacten onderhouden door van
ouds bestaande welzij nsstichtlngen.
De Noord-Nederlandse stichting zal
'orden gevormd door diverse orga-
toatles, waaronder kamers van
hophandel, provincies, Drentse en
Groningse gemeenten, de universi-
[leit van Groningen. VW's, regionale
'Hellingen en de Europese bewe-
h Coevorden is gisteren op een bij-
"lkomst door Alfred Mozer,inder-
1 kabinetschef van Europees com-
ssaris Sicco Mansholt, het belang
ll'an een „institutionalisering" van
«overschrijdende contacten be-
rukt. Van belang is onder meer
tenwerklng op het gebied van de
tgelegenheld (arbeldsbemldde-
tag en om- en bijscholing), onder-
Hjs en het op elkaar afstemmen van
rtkkellngsplannen. Volgens de
fer Mozer maken de regio's veel
ilnder gebruik van de Europese
ffldsen (onder meer het landbouw
fonds) dan mogelijk is. Ze kunnen
ijjto hun nationale regeringen die
Pulsen aanspreken en de druk op
Bfussel" kan extra groot worden als
Jitóe regeringen achter gezamenlij
ke projecten ln de „Eureglo's" te
'VPannen. Volgens de heer Mozer
'ordt er ook te weinig gebruik ge-
Alfred Mozer
maakt van een speciale taalcursus
die is gemaakt door het Nedersak-
slsch instituut in Groningen.
Zelfwerkzaamheid
Verder drong de heer Mozer sterk
aan op zelfwerkzaamheid van de be
trokken gebieden. Men hoeft volgens
hem niets te verwachten van een
door beide regeringen Ingestelde
commissie voor ruimtelijke orde-
ning.„Reglo's die niet generaties
lang willen wachten, kunnen beter
zelf aan de slag", zo merkte de heer
Mozer nogal spottend op.
Volgens Horst Gerlach, lid van de
Duitse Bondsdag voor de SPD, kan
samenwerking veel overbodig dub
bel werk voorkomen Hij vindt het
bijvoorbeeld overbodig dat Neder
land een kanaal van de Eemshaven
naar Twente zou aanleggen om ver
der aansluiting te krijgen naar het
Ruhrgebied. Er kan beter een aan
sluiting komen van de Eemshaven
naar het ln Duitsland al bestaande
Dortmund-Eemskanaal.
De politieke partijen staan wel open
voor de grensoverschrijdende sa
menwerking. De enige die zich vereet
ls de CPN welke partij ln West-
Duitsland nog te veel fascistische
tendenzen bespeurt.
De Nederlandse regering is in princi
pe bereid grensoverschrijdende con
tacten te subsidiëren, mits het geld
niet wordt gebruikt voor bureau- en
administratiekosten. Duitsland doet
hetzelfde, maar het is nog steeds een
strijdpunt of de landsregering van
Nedersaksen of de Bondsregering ln
Bonn hiervoor moeten dokken.
Van een verslaggever
OELEEN De directie van hetche-
mlsch-reinlgingsbedrijf Tip-Top-
Cleaners te Geleen heeft besloten de
onderneming op korte termijn te
sluiten. Dit betekent dat de 38
werknemers ontslagen zullen
worden.
In samenwerking met het geweste
lijk arbeidsbureau zal getracht wor
den om vervangende werkgelegen
heid voor de gedupeerde perso
neelsleden te vinden. Voor acht
werknemers ls dit reeds gelukt. ZIJ
kunnen bij een ander chemisch be
drijf gaan werken.
De directie van Tip-Top-Cleaners
heeft de bedrijfssluiting besproken
met vertegenwoordigers van het mi
nisterie van economische zaken en
met de vakbonden. Zij schrijft de
huidige moeilijkheden toe aan de
volgende factoren: de betere kwali
teit van de stoffen, waardoor veel
particulieren hun kleding zelf zijn
gaan reinigen, de opkomst van de
spljkerkleding en van de vrije-tljds-
kledlng.
Het zijn ingrijpende aanbevelingen,
die met name de eigenaren en de
gebruikers van de grond niet altijd
in dank zullen afnemen. Of, zoals de
werkgroep schrijft: openstelling kan
leiden tot spanningen tussen eige
naar/gebruiker en recreant. Om die
en alle andere problemen het hoofd
te kunnen bieden, zal voor het ge
bied een beheersvorm moeten wor
den gevonden die het mogelijk
maakt stimulerend en ordenend op
te treden. De werkgroep denkt hier
bij aan een gemeenschappelijke re
geling. In welke mate zich proble
men bij de instandhouding van het
landschap en het openstellen van nu
nog afgesloten gebieden zullen voor
doen, laat zich niet voorspellen.
Overleg, zo laat de werkgroep weten,
met de eigenaren en gebruikers is
echter onmisbaar. Waarbij gehoopt
mag worden dat dat overleg voor
spoediger verloopt dan de boottocht
over de Kromme Rijn, die wegens
motorpech tussen Bunnik en
Utrecht voortijdig moest worden af
gebroken. Hoewel dat burgemeester
Meltzer op de terugtocht per taxi
gelegenheid gaf aan te wijzen waar
het bos in Amelisweerd zou moeten
verdwijnen voor de aanleg van de
omstreden rijksweg 27 van Breda
naar Flevoland.
De Kromme Rijn, stromend door het landgoed Amelisweerd
De Amerikaanse Doris Buchanan
Smith schreef met „We gingen bra
men plukken" een even gevoelig als
realistisch verhaal, dat ln haar ge
boorteland een hoge onderscheiding
verkreeg. Jamie en de verteller de
ik-figuur zijn vriendje, hebben
kleine, heel onopvallende belevenis
sen met andere kinderen, de buren,
hun ouders, totdat Jamie, overmoe
dig, een bijennest verstoort en dus
danig wordt gebeten, dat hij sterft.
Het probleem van het plotseling
wegvallen van een leeftijdgenootje,
de reacties van ouderen en Jongeren,
vormt de kern van dit zuivere ver
haal, dat vragen oproept, waarop
geen antwoorden zijn.
Bob den Uyl vertaalde de ruim 70
pagina's en Mance Post maakte er
tekeningen bij.
Deze uitgave van Querido
Amsterdam vertegenwoordigt de
betere jeugdlectuur. Prijs 13.90.
Dat geldt stellig ook voor de bij
dezelfde uitgever verschenen
Jeugdroman van Johanna Relss, die
bekendheid verkreeg met haar eer
der uitgegeven boek „De
schuilplaats", over Joodse onderdui
kers.
Haar nieuwe verhaal heet „Geen
slecht Jaar" en betreft de terugkeer
van Annie en Sinie van de boerderij
van Usselo naar het ouderlijke huis
ln Winterswijk. In het Jaar van de
bevrijding wordt teruggeblikt,
wordt aan tieners heel duidelijk „ge
schiedenis" verteld en uiteengezet
hoe een geschonden Joodse familie
een nieuw leven begint. Wie „De
schuilplaats" heeft gelezen, zal „Us
selo" met Johan, Dientje en opoe
herkennen, als mensen die tijdens
de bezetting het beste, maar gevaar
lijkste deel kozen. „Geen slecht
Jaar" ls een heel fijn boek, dat het
eerste in Amerika verscheen, onder
de titel: „The Journey back". Ook in
dit geyal was Bob den Uyl de verta
ler. Prijs: 15.90.
UDEN In de Brabantse gemeente
Uden is gisteren de dertigduizendste
inwoner geboren. Het is Dennis,
zoon van de familie Van Leur. Het
gemeentebestuur reikte de ouders
het gebruikelijke spaarbankboekje
met dertigduizend centen uit.
In Uden zijn er sinds 1946 10.000
inwoners bijgekomen. Per 31 decem
ber 1975 bedroeg het inwonertal
28.000.
Het spaart U en mij moeite en kosten.
I Wilt U mijn: X) maand/kwartaal-abonnement i
peromzetten In een jaarabonnement?
X) ik haalde door wat niet van toepassing was. j
Naam:i
Adres:
Plaats:
Handtekening,
Datum.
Ik adresseer via een open envelop: I
Trouw/Kwartet B.V., antwoordnummer 2792,
1
Amsterdam.
Te Koop FIAT 127, bouwjr
'73. Slmca 1100. 's Avonds
na 7 uur. Tel. 070-274909.
Dr. H. Lindemann
Blijf het dagelijks
leven de baas.
Wie op tijd onder de
dictatuur van de stress
vandaan wil komen,
vindt in dit boek een
uitnemende hulp.
Bevat een volledig anti
stress-programma
met tests, oefeningen
en adviezen.
Psychohygiëne,
lichaamsbeweging,
voeding!
Paperback f 14,90.
Dr. H. Lindemann
Bewust
ontspannen doo^
autogene training.
Paperback f 14,90.
Peter Lauster
Persoonlijkheids
vorming
door oefening.
Paperback f 17.50.
In d" bockhande'.
I J VEEN WAGENINGEN
Uw speciaalzaak
voor
JAPONNEN
WINTERMANTELS
LODEN EN TWEED
MANTELS
OVERGOOLERS
ROKKEN en BLOUSES
en onze specialiteit
DOORKNOOP JAPONNEN
in extra heupmaten 41 t/m 51
Laan van Meerdervoort 555 - Den Haag, tel. 391322
Tussen Valkenboskade en GoudenregenstraaL
Het bestuur van de Vereniging der Christelijke School
van Zoetermeer,
vraagt per 1 januari voor de onder haar beheer staande
Prinses Christinaschool, Rakkersveld 2 een
Geboden wordt:
a. prettige werksfeer
b. een vijfde klas van 35 leerlingen
c. een goede samenwerking met een aktieve oudercom
missie
d. een verantwoord zoeken naar onderwijsvernleuwende
gedachten en werkwijzen
e. de gemeentelijke verplaatsingskostenverordening
Gevraagd worot:
a. een onderwijsbenadering vanuit een duidelijk christe
lijk standpunt
b. een bereidheid tot optimale inzet om mee te kunnen
werken binnen het kader van ons team
c. een eigen inbreng en visie betreffende het onderwijs
Verder gaat de voorkeur uit naar iemand met enige
ervaring in het onderwijs.
Voor inlichtingen kan de reflectant zich wenden tot A. A.
Rietveld, Zalkerbos 38 te Zoetermeer. Tel: 079 - 214215,
hoofd der school, en tót de heer G. N. Jansen, Handel-
straat 14 te Berkel. Tel: 01891 - 5720, plaatsvervangend
hoofd.
Sollicitaties aan het bestuur van de Vereniging, Postbus 113 te
Zoetermeer.
brm^b
STICHTING
Voor het klinisch-chemisch laboratorium
zoeken wij een part-time
(3 dagen per week)
Onze gedachten gaan uit naar een dokters
assistente tussen 18 en 25 jaar, die op
prettige wijze met anderen weet om te gaan.
Salaris afhankelijk van leeftijd en ervaring.
Inlichtingen worden gaarne verstrekt door
Dr. R. K. A. van Wermeskerken, hoofd van
het laboratorium, telef. 070-26.41.41,
toestel 417 en mevr. C. Demaree,
wnd. hoofdanaliste, toestel 413.
Schriftelijke sollicitaties te richten aan de
direktie, Bronovolaan 5, Postbus 2900,
Den Haag onder vermelding van de letters KL.
