„We zijn nog teveel
domineeskerken"
Hollandse garnalen
Philips
batterijen
die gaan
lang mee.
Vandaag
Baptisten renoveren
centrum Vinkenhof
Kerken durven consequenties
van de oecumene niet aan
F. Smit van Nederlands bijbelinstituut:
PHILIPS
Kopten vragen hulp aan gereformeerden
Onze adressen:
Conferenties
Lefebvre hoopt op
nieuwe paus
Drie miljoen
voor Javaanse
dominees
pensioenen
Profiteer ervan!
VOORBIJGANGERS
DINSDAG 26 OKTOBER 1976
KERK
TROUW/KWARTET2 rj
Van een onzer medewerkers
„Ik pleit voor het ambt van kerkelijk werker." Dat is de
mening van de heer F. Smit, directeur van het Nederlands
Bijbel Instituut (NI) in Bosch en Duin, bij Bilthoven. Dit zegt
hij naar aanleiding van het gesprek tijdens de synode van de
gereformeerde kerken betreffende artikel zes van de kerkorde.
In dit artikel wordt de toelating tot
het ambt van predikant zonder the
ologische opleiding geregeld. Vol
gens de nieuwe richtlijnen van de
synode zullen de mogelijkheden
om volgens dit artikel predikant te
worden, tot de uitzonderingen gaan
behoren.
F. Smit zegt: „We zijn nog teveel
domineeskerken, kerken waar de
predikant een dominerende rol in
speelt. Dat komt vooral door de
verwachtingen die, voor het meren
deel, oudere mensen hebben van
hun voorgangers. Moet de synode
deze „domineeskerken-
mentaliteit" stimuleren? Ik dacht
het niet. De synode stelt het predi
kantsschap echter praktisch alleen
maar open voor mensen met een
academische opleiding."
In verschillende streken van ons
land kent de heer Smit voorbeel
den van kerkelijke werkers die
langs de weg van artikel zes min of
meer gedwongen werden predikant
te worden, omdat de kerken die zij
dienden, verstoten waren van hulp
van predikanten in de nabije omge
ving. Het ambt van predikant werd
lang niet altijd door hen gezocht
De heer Smit zelf is van 1947 tot
1959 als onderwijzer uitgezonden
geweest naar Soemba voor de zen
ding van de gereformeerde kerken.
Vanwege de Nleuw-Guinea kwestie
moest hij naar Nederland terugke
ren. Op het zendingsveld ontston
den situaties dat een evangelist in
zijn werk een kring van jonge gelo
vigen om zich heen schaérde, maar
voor de bediening van de verschil
lende kerkelijke handelingen,
moest een ressorts-predikant van
grote afstand komen. Daardoor
ontstonden er weieens situaties,
dat slechts eenmaal per Jaar doop
en avondmaal bediend konden
worden.
F. Smit: „In verschillende opzich
ten verkeert Nederland nu wéér ln
een zendingssituatie. Gemeenten
worden kleiner en kunnen geen
academisch geschoolde krachten
meer beroepen.
Zo Is in verschillende plaatsen de
situatie ontstaan, dat men ls over
gegaan tot het aanstellen van een
kerkelijk werker of evangelist. Hij
mag echter volgens de kerkorde
geen avondmaal bedienen, openba
re belijdenis afnemen, dopen en
meer andere kerkelijke verrichtin
gen uitoefenen. Juist in die ge
meente waar hij de persoon is, die
de band met de leden heeft. Ook
gemeenteleden die hij Jarenlang
heeft begeleid en die willen trou
wen, mag hij niet in de echt verbin
den. In de vroeg-christelijke kerk
zien we een verscheidenheid aan
ambten: apostelen, profeten, le
raars, krachten Moeten we juist
nu ook niet openstaan voor een
bredere ambtsopvatting?".
Al 28 jaar
Het Nederlands bijbelinstituut
leidt al 28 jaar Jonge mensen op
voor kerkelijk werk. Oorspronke
lijk in Doorn begonnen, verhuisde
het NBI ln 1968 naar het voormali
ge Jeugdcentrum De Witte Hei in
Bosch en Duin. Inmiddels ls de lijst
van oud-studenten uitgegroeid tot
240 personen. Velen van hen heb
ben een plaats gekregen binnen het
kerkelijk werk in Nederland. Het
NBI werd bekend als eerste Neder
landse bijbelschool. De laatste Ja
ren ls het aantal bijbelscholen aan
zienlijk gegroeid. Vanwege het fun
damentalistische, pinksterachtige
beeld dat een dergelijke opleiding
bij velen oproept, wordt deze aan
duiding tegenwoordig niet meer ge
bruikt. Er wordt liever gesproken
over bijbelinstituut, zoals de offi
ciële benaming ook is. De heer
Smit: „We hebben weieens gedacht
aan een andere aanduiding als the-
F. Smit, directeur van het Nederlands bijbelinstituut
ologische academie of middelbaar
theologische opleiding. Maar we
weten zelf nog niet goed, hoe we
van het etiket af kunnen komen.
Wel kan ik zeggen dat we proberen
met gebruikmaking van wat de we
tenschap ons aanreikt, zo ver
antwoord mogelijk met de vakken
bezig te zijn."
De kritiek van de synode, dat de
bijbelscholen hun gereformeerde
studenten soms suggeren dat na
een geslaagd eindexamen de weg
naar het predikantschap via artikel
zes open ligt, vindt de heer Smit
niet op het bijbelinstituut slaan.
„Wij zeggen dat nooit tegen onze
studenten. De opleiding van predi
kanten voor de gereformeerde ker
ken vindt plaats aan de theolo
gische faculteit aan de Vrije Uni
versiteit in Amsterdam en ook de
theologische hogeschool in Kam
pen. Het NBI mag geen verkapte
predikantsopleiding worden, al
hoewel verschillende oud
studenten na hun opleiding predi
kant zijn geworden. De heer Smit
vindt het jammer dat er geen door
stromingsmogelijkheid is van het
NBI naar Amsterdam of Kampen.
Alleen de theologische faculteit in
Brussel biedt die mogelijkheid. Op
het ogenblik studeren daar 12 oud
studenten van het NBI. Kortgele
den studeerde een oud-student af
na vijf jaar studie, Piet Schelling.
Hij is inmiddels gereformeerd pre
dikant geworden in Heinkenszand
bij Goes.
LEEUWARDEN Onder voorzitterschap van ds J. van Dam te
Sneek is te Leeuwarden de algemene vergadering van de unie
van baptistengemeente in Nederland gehouden.
De vergadering, waaraan ongeveer
tweehonderd afgevaardigden deel
nemen, werd geopend met een toe
spraak van ds Van Dam over de
pluriformiteit van de gemeente als
een rijke openbaring Oods.
Door de algemene vergadering werd
besloten over te gaan tot renovatie
van het gebouw De Vinkenhof te Bos
en Duin. waarin zowel seminarie als
uniebureau gehuisvest zijn. Ook het
voorstel om op het terrein van De
Vinkenhof een kamp- en conferentie
centrum te bouwen werd aanvaard.
Er vonden verschillende verkiezin
gen plaats. Tot leden van de com
missie der unie (het bestuur) werden
gekozen ds A. Visser van Veemdam
en lr A. Klein Haneveld te Enschede.
In de evangelisatie-commissie der
unie werden gekozen ds W. Hessels
te Lemmer en ds H. O. de Winkel te
Harderwijk. In verband met het af
treden van ds. van Dam als voorzit
ter van de unie werd de heer S. H.
van de Werf te 8neek als zijn opvol
ger aangewezen.
De Unie van baptistengemeenten,
waarbij thans door de toetreding van
de baptistengemeente in Alphen a/d
Rijn-noord, Heemskerk en Zuidlaren
75 gemeenten behoren, telt bijna
11.000 leden. In dit aantal zijn uiter
aard niet de kinderen begrepen.
ADVERTENTIE
•000 NOUMAl OUTY.GOUO MtAV* OUT*.ZWART DOUBLE DUT*
Van een onzer verslaggevers
LEUSDEN De gereformeerde zen
ding overweegt. assistenUe te gaan
verlenen aan de koptische ortho
doxe kerk in Egypte.
Het contact ls tot stand gekomen
via de wereldraad van kerken Enke
le maanden geleden werd een be
zoek gebracht aan de wereldraad
om te Informeren naar nieuwe mo
gelijkheden voor de gereformeerde
zending vanuit Nederland. Dit resul
teerde in een verzoek van de kop
tische kerk een relatie aan te gaan.
Onder leiding van de huidige patri
arch Shenoeda III is er een geestelij
ke opleving ln de koptische kerk
Brieven van lezers staan
op pagina 14
AMSTERDAM
Postbus 859,
Wibautstraat 131
Te! 020-913456
Telex 13006
ROTTERDAM/DORDRECHT:
Postbus 948.
Westbiaak 9. Rotterdam
Tel 010-115588
DEN HAAG/LEIDEN:
Postbus 101.
Parkstraat 22. Den Haag
Tel 070-469445
ZWOLLE/GRONINGEN
Postbus 3.
Melkmarkt 56. Zwolle
Tel 05200-17030
gekomen, dankzij het starten van
zondagsschoolwerk en bijbelstudie
clubs Zelf leidt de patriarch weke
lijks bijbelstudiegroepen in de Mar-
cus-kathedraal in Kairo. waarvoor
grote belangstelling bestaat In Cai
ro leidt zij ook „eigen" zendelingen
en evangelisten op voor zending ln
andere Afrikaanse landen. Op welke
wijze de Nederlandse gereformeer
den en de Egyptische koptische
christenen kunnen samenwerken,
zal nog nader worden bezien.
0 Geloven en homosexueel zijn. 30
en 31 oktober op Oud-Poelgeest te
Oegstgeest m.m.v. ds C. L. Timmers
en M. F. Visser. Inl. en opg. tel.
071-152445.
Jeugdconfer entte ..Schrift en Ge
tuigenis". 30 en 31 oktober en 1
november ln De Grote Bun te te
Nunspeet, muziek, sport. spel. bij
belstudie. m.m.v Ad den Boer en
Melndert Leerling van de EO.
Aanm. tel. 03493-4173.
0 Hoe neem je jezelf mee overzee?
Najaarsconferentie van „Kerk Over
zee" (commissie van de Ned. zen
dingsraad) voor diegenen, die bin-
FRIEDRICHSHAFEN - Tiendui
zend rooms-katholieken hebben in
Friedrichshafen aan het Bodenmeer
een traditionalistische mis bijge
woond, die werd opgedragen door de
door de paus geschorste Franse
aartsbisschop Marcel Lefebvre.
Lefebvre verweet in zijn preek de
katholieke kerk van na het concilie
tegenover het communisme te toe
geeflijk te zijn. In de roomse kerk is
volgens hem een democratische
geest getrokken en de autoriteit die
van God komt, is door een autoriteit
van de basis af vervangen. „De
bisschoppen en Rome veroorzaken
een schisma, niet wij", riep hij uit.
„paus en bisschoppen hebben niet
de taak nieuwe waarheden te ver
kondigen. maar de openbaring door
te geven". In zijn toespraak verze
kerde Lefebvre. dat hij aan zijn
koers vasthoudt Over de recente
brief van de paus. waarvan de in
houd niet ls gepubliceerd, zei hij.
dat deze brief „de algehele afwijzing
bevat van alle verzoeken, die ik aan
de paus heb gedaan" Lefebvre
noemde deze afwijzing „ongelofe
lijk, yolslagen onmogelijk en onaan
vaardbaar".
In een Interview in Die Welt heeft
Lefebvre gezegd te hopen dat „eens.
onder een nieuwe paus. een terug
keer tot de traditionele koers moge
lijk zal zijn."
nenkort „overzee" zullen gaan wer
ken. over de eigen motivatie om
buitenlands te gaan, 29-31 oktober
in het Hendrik Kraemer-instituut in
Oegstgeest. Opg. en inl. tel. 020-
717654.
0 Als het blad maar in de bus komt!
Voor lectuurverspreiders in de evan
gelisatie. zaterdag 30 oktober half
elf tot half vijf ln het Toerustings
centrum te Leusden. m.m.v. drs J B
G. Jonkers. Aanm. tel. 033-43244
(toest. 123).
Aartsbisschop Lefebvre (links), die in conflict leeft met de paus,
celebreerde zondag een mis volgens de oude (thans niet meer
toegestane) liturgie voor tienduizend mensen in Friedrichshafen
aan het meer van Constanz.
Van een onzer verslaggevers
LEUSDEN De gereformeerde zen
ding heeft besloten, drie miljoen
gulden beschikbaar te stellen ten
behoeve van dè pensioenfondsen
van de kerken en christelijke scho
len op Midden-Java, waarmee de
Nederlandse gereformeerden van
ouds een relatie hebben. Het gaat
om een groep van meer dan tweedui
zend predikanten en onderwijzers.
Van dit besluit verwacht men een
gezonde doorstroming, doordat er
plaatsen vrijkomen voor afgestu
deerde jongeren.
Ook heeft de gereformeerde zending
besloten tot steun aan het boe-
kenprogram van de Indonesische
raad van kerken. Volgens dit pro
gram zullen elk Jaar honderd predi
kanten (en eventueel andere kerke-
werkers. zoals evangelisten) van de
armste kerken in Indonesië de gele
genheid krijgen, om voor een be
paald bedrag boeken te kopen. De
Indonesische kerken hebben hier
voor ook de financiële steun ge
vraagd van de hervormde zending
en van de gereformeerde zendings-
bond.
Van een onzer verslaggevers
DEN BOSCH De verleiding is groot om in het oecumenische werk de moed op te geven. De
kerkelijke praktijk loopt achter bij de theologische overeenstemming, die bereikt is. De werkelijke
interesse voor het leven van de andere kerken neemt eerder af, dan toe.
Aldus dr A. Houtepen in de brochure
„Maak één wat verdeeld is", uitgege
ven door de Sint Willibrordvereni-
ging ter gelegenheid van Willi-
brordzondag op 7 november. Willi-
brordzondag is de Jaarlijkse zondag
voor de oecumene in de r.k. kerk en
de Sint Wiilibrordvereniging is het
adviesorgaan en servicecentrum van
deze kerk voor oecumenische zaken.
De brochure bevat ook suggesties
voor de liturgische viering.
Doop
Concilie
Doel van de oecumenische beweging
mag volgens dr Houtepen niets meer
of minder zijn dan een „waarlijk
universeel concilie van alle verdeel
de christenen". Het denken en han
delen van de kerken dient er nu al op
uit te zijn, de agenda van zo'n conci
lie te bepalen. Dr Houtepen noemt
dit „convergeren": samenvloeien, sa
men gericht zijn op een punt ver
derop.
De enige werkelijk verantwoorde re
actie op het bestaande gevoel van
onbehagen en malaise in de oecume
ne lijkt hem de erkenning, dat deze
convergentie in kerkbeleving en ge
loofsbeleving in de voorgaande Jaren
nog'niet groot genoeg geweest is en
derhalve in de komende Jaren met
meer kracht zal moeten worden na
gestreefd.
ADVERTENTIE
m nu volop m
Prr\l-i l-oor or\ rata f
Dr Houtepen wijst als voorbeeld op
de consequenties van de dooperken-
ning. die in 1967 en volgende jaren
tot stand is gekomen tussen de r.k.
kerk en vier reformatorische kerken
in Nederland, „weliswaar niet een
volledige consensus over de doop,
maar toch een wederzijdse aanvaar
ding en erkenning, waardoor de
doop wezenlijk gemeenschappelijke
doop in Christus kon worden."
Thans zijn er gemeenten en paro
chies. waar men uit deze dooperken-
ning verdere consequenties trekt en
overgaat tot „interkerkelijke doop-
bedlening". Elders heeft men ge
meenschappelijke doopboeken en
gemeenschappelijke doopbewijzen
ingevoerd. In gemengd gehuwde ge
zinnen ervaart men de doop in een
bepaalde kerk niet per se als de
definitieve oriëntatie van een kind
op die bepaalde kerk.
Dr Houtepen: „Bisschoppen en be-
leidsfiguren reageren verschrikt op
deze verschijnselen en zeggen, dat
dit in 1967 niet de bedoeling is ge
weest. Uit hun reactie blijkt, dat er
sinds 1967 onvoldoende convergen
tie ls geweest: we zijn toch stiekem
blijven zitten met het idee van een
„meerwaarde" van onze „eigen"
doop."
Avondmaal
Zo is er ook, na vier jaar theologen-
gesprek, een zekere overeenstem
ming tot stand gekomen ten aanzien
van de maaltijd des Heren, blijkens
twee rapporten, die thans in kerkelij
ke vergaderingen besproken worden.
Maar ook hier geldt volgens dr Hou
tepen, dat bisschoppen en beleidsfi-
guren verschrikt reageren, zodra de
vraag naar intercommunie vormen
al is het alleen nog maar in de vorm
van een wederzijdse toelating tot
eikaars maaltijd des Heren offici
eel aan de orde komt.
Bij zijn pleidooi voor een oecume
nische beleving van de maaltijd des
Heren gaat het dr Houtepen niet
zozeer om eens bij elkaar aan het
avondmaal te gaan. maar of r.k. pas
toors bereid zullen zijn de eucharis
tieviering te doen geschieden met
brood en beker, zulke canonteksten
te kiezen dat daarin geen misver
standen over bepaalde offertheologi-
eën meer kunnen worden opgeroe
pen, en de gelovigen zo in te leiden ln
het geheim van de eucharistie, dat
de bijbelse rijkdom ervan opnieuw
in het bewustzijn komt.
Beleving
KONING
Niet veel mensen zullen zich erj
druk maken om het bezoek van d
koning van Zweden en zijn cha*
mante vrouw. Bij mijn weten is d«
man nooit anders in de publicity
geweest dan onder de kolomme
van de Europese vorstenroddel. H«
interview van de Avro van de vorig»
week loog er dan ook niet om. Opea
lijk werden de playboy-escapade»
van de koning aan de orde gesteld
Waren ze een hindernis? Nee, ze wa
ren geen hindernis. Had mevrouw et
nog wel eens last van? Nee, me-
vrouw had er geen last van. Angst
vallig duidelijk werd dat de koning
en zijn vrouw geen politieke uitspra.
ken mochten doen. Het gesprek ver
zandde dan ook spoedig in enkel»
onbenulligheden. Hoe de koning z'n
eigen positie zag werd niet geheel
duidelijk. Wat er van boven water
kwam was weinig indrukwekkend.-
Een man die in z'n vrijgezellenjaren
de bloemetjes behoorlijk buiten ge
zet heeft en nu zoiets als koning is.
Monarch heet dat. Zweden is een
monarchie, zeggen we dan. Niets is
natuurlijk minder waar. Het woord
monarchie zegt dat er één is die
uiteindelijk op de een of andere ma
nier regeert, nl. de monarch. In Zwe
den doet de koning van alles, heb ik
wel begrepen, behalve regeren. Zwe
den is dus een republiek. Een met
een koningshuis gepavoiseerde re
publiek. De zaak zelf wordt er niet
helderder door. Ik denk dat zoiets
aan te houden is, zolang er geen
andere prioriteiten voor een land en
volk komen. En in ieder geval zo
lang dergelijke monarchen zich aan
de op ganzenborden lijkende spelre
gels houden. Met alle moeilijkheden
van dien is dit bij ons anders. Zin
voller, dacht ik. 't Brengt mee dat er
af en toe wat deining is. Maar ja,
deining ontstaat ook meestal om
zaken die nog de moeite waard zija
Daarom zal er in Zweden ook nooit
deining zijn.
d
En van de reformatorische kerken
vraagt een oecumenische houding,
dat de frequentie en de beleving van
het avondmaal zo veranderd wordt,
dat ook daar de bijbelse ernst en
vreugde van het delen in het lot van
de Heer weer boven komt. De
avondmaalsformulieren zouden zo
gewijzigd moeten worden, dat eu
charistie weer werkelijk berakah (ze
genbede) wordt, lofprijzig Gods, ge
dachtenisviering van de Heer en
aanroeping van de Geest. En ook
zouden de reformatorische kerken
de kinderen werkelijk moeten laten
delen in de vreugde van de messi-
aanse maaltijd.
Een dergelijke houding van„.conver-
gentie" komt niet alleen door
bisschoppelijke bepalingen tot
stand, maar kan ook niet door
bisschoppelijke verboden worden te
gengehouden, aldus dr Houtepen.
Beroepingswerk
NED. HERV. KEKK
Beroepen te Klaaswaal: L. C
Talsma, kand. te Den Haag; te Et
then en Drongelen: W. J. Gorissen,
kand. te Gouda.
Aangenomen naar 's-Gravenzande:
K. Ooms te Arnhem; naar Gameren:
H. J. Boer, kand. te Spijk, die be
dankte voor Schoonrewoerd. Wil-
sum en Haaften.
Bedankt voor IJsselmuiden: M. Ver
duin te Brakel; voor Sneek: B. Jager
te Roden.
GEREF. KERKEN
Beroepen te Scheveningen: J. Végh
te Aalsmeer.
Aangenomen naar Assen: M. M. den
Hollander te Mariënberg, die be
dankte voor Aalten.
GEREF. KERKEN (VRIJG.)
Bedankt voor Den Bosch en voor
Rotterdam-Oost: M. Brandes te
Ermelo.
GEREF. KERKEN (VRIJG. B.V.)
Beroepen te Deventer-Langeslag: A
v.d. Dussen, kand. te Rotterdam.
CHR. GEREF. KERKEN
Aangenomen naar Maarssen: N. D.
Rietveld, kand. te Apeldoorn, die
bedankte voor Thesinge.
Bedankt voor Hilversum-Oosf: C.
Langbroek, legerpred. te Veenen-
daal; voor Zierikzee: J. Brons te Vee-
nendaal.
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen te Hamilton (Can.): J. van
Haaren te Amersfoort.
Bedankt voor Oosterland en Eindho
ven: A. Hoogerland te Krabbendij-
ke; voor 's-Gravenzande: A. Hofman
te Scheveningen; voor Scherpenis-
se: W. C. Lamain te Grand Rapids.
Ds E. J. Oomkes
Ds E. J. Oomkes te Uithuizermee-
den, lid van de generale synode van
de gereformeerde kerken, is zaterda
gavond bij Spijk (Gr.) een auto
ongeluk overkomen, waardoor hij.
naar het zich laat aanzien, aan dt
verdere synodewerkzaamheden niet
meer zal kunnen deelnemen. Hij
sloeg met zijn auto over de kop.
waarna hij ln een sloot te
rechtkwam. Zijn rechterarm
rechterbeen zijn gebroken. Ds Oom
kes die wij gisteren nog ln de
rubriek „Uit de kerkbladen" citeer
den is oud-vooraitter van de ver
eniging „Schrift en Getuigenis" en
was in de synode de meest uitge
sproken woordvoerder van de ver
ontrusten.
Ds Abel Hendricks
Ds Abel Hendricks, de scheldende
praeses van de methodlstenkerk in
Zuid-Afrika, heeft in een brief aan
„de mensen, die methodist worden
genoemd" gewaarschuwd, dat Zuid-
Afrika op de drempel van oorlog en
vrede staat. In de brief, die in de
kerkdiensten is voorgelezen,
waarschuwt hij verder, dat het
grootste gevaar voor de kerk is. dat
veel van haar leden, hoewel buiten
hun schuld, ook buiten de werkelij
ke situatie ln Zuid-Afrika staan. De
gebeurtenissen van de laatste drie
maanden hebben echter allen me',
een schok gebracht tot een besei
van de ernst van de toestand. Ds
Hendricks spoorde alle plaatselijke
methodistengemeenten aan om te
werken aan onmiddellijke rassenin
tegratie van de gemeenten, betaling
van dragelijke salarissen van hun
werknemers, aanwijzing van een
woordvoerder om de volksvertegen
woordiger uit de eigen omgeving In
het parlement aan te zetten tot het
bevorderen van een nationale confe
rentie met de wettige en erkende
leiders van alle raciale groepen in
Zuid-Afrika.
