School van
zeven tot
zestien in
Denemarken
Prijzenlachertjes.f
„Nieuwe wet één groot compromis'
FAMILIEBERICHTEN
VtnJ98rvoor-j^^_ Vin J89T-voor Vin voor
\ki W:- voor
DINSDAG 26 OKTOBER 1976
door Jan Herman Meesters en Minke Zijlstra
Op de eerste werkdag van ons bezoek staan we 's morgens om
acht uur bi] de bushalte. Op naar Gladsaxe, een buitenwijk van
Kopenhagen. Jesper Florander ontvangt ons. Klein, mager;
heldere Intelligente ogen. Metz'n paarse gestreepte Jack overz'n
coltrui is hij vcor oïu» typisch een Deen.
Jesper Is directeur van de schoolad
viesdienst van Gladsaxe. HIJ be
spreekt met ons de laatste ontwikke
lingen in het Deense onderwijs. Zo
ergens, dan wordt hier ernst ge
maakt met inspraak van ouders,
leerlingen en onderwijsgevenden.
Daarnaast is de nieuwe wet op de
Folkeskole (7 tot 16 Jaar) voor ons
van belang. We krijgen een
exemplaar. In het Engels vertaald,
mee. Wij vinden de Inhoud van de
nieuwe wet die dit Jaar ls Ingevoerd
nogal indrukwekkend.
Op dertienjarige leeftijd kiezen tus
sen theoretisch en beroepsonderwijs
ls er voor de Denen sinds kort niet
meer bij. Drie Jaar lang ls de wet
uitvoerig bediscussieerd. Het doel
van de school stond daarbij in het
middelpunt van de belangstelling en
in samenhang daarmee de vraag
naar wel of geen examen. Kom daar
bij ons eens om, denken we bijna
hardop.
En waar ter wereld discussieert het
parlement een dag lang over zin en
onzin van het cljfergeven! Maar Jes
per ls niet tevreden. De wet vertoont
wel keurig de Westeuropese trend:
meer scholing voor meer mensen ge
durende een langere periode, en
meer Invloed van de leerling op de
Inhoud van het onderwijs. Dat zie Je
in heel WestrEuropa, zegt hij. We
horen Immers bij elkaar. Als om het
bewijs te leveren schenkt hij koffie
ln precies dezelfde plastic bekertjes
als we op ons bureau ln Hoevelaken
hebben.
Twee niveau's
Zijn toorn treft vooral artikel acht
van de wet. Daarin wordt voor wis
kunde. Engels, Duits en natuurkun
de vooralen in onderwijs op twee
niveau's. 'Setting' noemen we dat in
goed onderwiJs-Nederlands. Dus
toch weer belangrijke en onbe
langrijke vakken, die op den duur
een schelding zullen aanbrengen tus
sen mensen die (financieel gespro
ken?) veel en mensen die (financieel
gesproken?) minder waard zijn. „Alle
wetten gaan uit van het scheppen
van een elite", zegt Jesper gelaten,
„ook al formuleren mensen dat lie
ver ln termen van ledereen-moet-
aan-z'n-trekken-komen."
En hij citeert Machlavelli, die ook al
zei dat er niets moeilijker Is dan Iets
geheel nieuws te beginnen, want de
vernieuwer heeft een vijand in leder
die van de oude toestand profiteert
en hij heeft alleen maar lauwe verde
digers In hen die van de nieuwe orde
zullen profiteren.
Niet unaniem
Jesper vindt het tekenend dat dit de
eerste onderwijswet ls. die door het
parlement niet unaniem is aangeno
men. De wet is één groot compromis,
zegt hij, vol Ingebouwde conflicten.
En er zijn allerlei beperkende bepa
lingen gekomen die er ln de vorige
wet niet waren. Toch ls de vrijheid
van handelen hier groter dan in an
dere landen. De leraren zijn wérke
lijk verantwoordelijk voor hun doen
en laten en de ouders kunnen wérke
lijk invloed uitoefenen.
De volgende dag ls 'Danmarks Lae-
rehpjskole' aan de beurt, het insti
tuut voor de bijscholing van leraren.
Dertig procent van alle docenten
volgt daar ieder Jaar wel een cursus.
En of dit nog niet genoeg ls. loopt er
sinds 1975 een radio- en t.v.-cursus.
Tom Ploug Olsen. die ons erover
vertelt, ls een doordouwer Om de
nieuwe wet op de Folkeskole een
goede start te geven, had de minis
ter aanvankelijk negentig miljoen
kronen beschikbaar gesteld. Maar
door toedoen van de oliecrisis en de
slechte economische situatie was er
op het laatst nog maar één procent
van het oorspronkelijke bedrag van
de cursus over. En dan toch door-
Onlangs bezochten enkele me
dewerkers van het Christelijk
Pedagogisch Studiecentrum
Denemarken. Sinds 1958 heeft
Denemarken een Folkeskole
die aanvankelijk in het zevende
leerjaar een splitsing kende in
een theoretische en praktische
stroom. Door een nieuwe wet
wordt vanaf dit jaar niet meer
gesplitst, waardoor alle kinde
ren van zeven tot zestien jaar
bij elkaar blijven. In twee arti
kelen doen Jan Herman Mees
ters en Minke Zijlstra verslag
van hun indrukken.
gaan. Samen met de lerarenorgani
satie zette Tom Olsen vier program
ma's op stapel: 1. waar mikken we
op als school (de doelstellingen): 2.
wat willen we aan de kinderen leren
(de inhoud van het onderwijs); 3. hoe
werken we samen en komen tot be
sluiten (de democratisering) en 4.
hoe spelen we ln op de verschillende
mogelijkheden van iedere leerling
(de differentiatie).
Radio- en tv
Rond elk thema gaan vier radio- en
televisieprogramma's de lucht ln.
Zou er belangstelling voor bestaan?
Niemand ls verplicht. Een leraar in
Denemarken laat zich niet gemak
kelijk de les lezen. Alleen hij bepaalt
wat er in zijn klas gebeurt. Inspec
teurs zoals het Nederlandse onder
wijs die kent. zijn hier al twintig Jaar
geleden afgeschaft. 7500 leraren de
den mee. vaak een heel schoolteam.
Is dit een manier om leraren ertoe te
brengen met elkaar na te denken
over hun onderwijs? We kunnen nog
wel wat van de Denen opsteken,
denken we.
's Middags doen we een verrassende
ontdekking. Naast de gewone
staatsscholen zijn er nog een hon
derd christelijke scholen. Daar wil
len we graag gaan kijken. We komen
terecht ln Osted op het platteland.
„Het grote verschil met de Folkes
kole". zegt oud-directeur Peterson.
„Is dat wij werken volgens de ideeën
van de bij ons beroemde predikant
Grundtvig. HIJ wil het eigen, unieke
karakter van leder kind tot zijn
recht laten komen. Dat lukt in klas
sen met dertig leerlingen niet. En
daarom hebben wij nooit meer dan
vijftien leerlingen per klas. Dan
kunnen we aan leder kind persoon
lijke aandacht besteden. En het be
stuur. de ouders verwachten dat ook
van ons."
In de rij
Maximaal honderdvijftig leerlingen
per school dat ls Ideaal! „Ze zullen
voor uw school wel ln de rij staan",
zeggen we. „Ja. onze scholen stro
men vol. maar de ouders moeten er
ook Iets voor over hebben. We krij
gen maar voor 85 procent subsidie.
De rest moeten we zelf opbrengen.
De ouderbijdrage kan oplopen tot
zo'n tweehonderdvijftig gulden per
maand. "Dan word je wat minder
enthousiast. Want lang niet lede
reen kan zo'n bedrag op tafel leggen.
„Waarin verschilt uw school van een
staatsschool?", vragen we Petersen.
„Mijn antwoord is erg simpel: we
hebben het leerplan van de Folke
skole helemaal overgenomen. Al
leen ln het godsdienstonderwijs
komt onze persoonlijke overtuiging
meer naar voren. Op de andere scho
len blijft dit vak beperkt tot infor
matie." Daarmee moeten we het
doen. We hadden gehoopt, dat een
christelijke school in Denemarken
wat meer een eigen gezicht liet zien.
Mogen we dat eigenlijk wel ver
wachten. wanneer we naar onszelf
kijken? Of spelen identiteitsvragen
in Nederland toch een grotere rol?
Een schoolklas in Sfllerod, ten noorden van Kopenhagen
TROUW/KWARTET PS
Or. H. Lindemann
JCuit*,
imdm. 4ÜU&S
Bewust ontspannen ooor
autogene training
H«t boek over autogene training:
(Je praktiKhe methode die u m
staat stelt uteit te bevrijden van
spanningen en daaruit
voortgeiuwnen psvchische en
fysieke klachten.
Paperback t t«^o
Zdfyxrtuwm
huijttwn
asSttsm
Persoonlijkheidsvorming
door oefening
Wanneer tellvertrovwen door
opvoedingsfouten ol anderstms
n-et ol onvolledig tot stand komt.
wordt men geremd m rijn
ontplooiingsmogelijkheden
Zelfvertrouwen >s echter te leren
Peter Lauster. d-recteur van het
psychdiagnostisch instituut te
Ktuien. helpt u daarmee
Paperoack I 17.50
In de
IJ. VEEN - WAGENINGEN
kunnen van maandag tot en met vrijdag
telefonisch van 9.00-19.30 uur opgegeven
worden op nummer 020-913456.
Op zondagavond is dit alleen mogelijk van
18.00-20.00 uur.
God heeft tot Zich genomen, onze innig geliefde
Zuster, Schoonzuster, Tante en Vriendin
Margaretha Christina Prins-Holdinga
weduwe van T. Prins
op de leeftijd van 74 jaar.
Zij is verlost, God heeft haar welgedaan.
Uit aller naam:
K. Holdinga
Laren (N.H.). 24 oktober 1976
Verpleegtehuis „Theodotion", Werkdroger 1
Corr. adres: K. Holdinga, Crocusstraat 10, Huizen
(N.H.). Tel. 02152-57678
Tot onze grote droefheid is van ons heengegaan,
onze lieve, zorgzame moeder en grootmoeder
Maria Proper-Gottschall
Weduwe van Gabriel Willem Proper
in de leeftijd van 89 jaar
Oegstgeest:
B. J. Proper
J. P. Proper-de Regt
Willem en Catharine
Corrine
Wassenaar:
J. B. Proper
E. J. Proper-den Duik
Robert en Marty
Marianne en Pascal
Lex
Son N.Br:
J. H. M. van der Hoeven-Proper
P. van der Hoeven
Gert-Jan
Paul
Robert
Oegstgeest, 25 oktober 1976
Passage 2
Liever geen bezoek - Geen toespraken
De rouwdienst, welke geleid zal worden door de
weleerwaarde heer Ds. C. A. ter Linden is bepaald
op donderdag 28 oktober a.s. om 2 uur in de
„Groene- of Willibrordkerk" te Oegstgeest, waar
na de begrafenis zal plaatsvinden op de be
graafplaats aldaar.
Gelegenheid tot condoleren na de begrafenis in de
kerk.
„De Heer is mijn Herder"
Nog plotseling is na een moeilijke aardse reis
behouden thuisgekomen bij haar Heer en Heiland
ons lief en dapper dochtertje, zusje, kleindochter
tje en nichtje
Thelma Jorina Venderink
op de leeftijd van 16 jaar.
M. Venderink
J. J. Venderink-Bergwerff
Dick en Mieke
Jerry
Marleen
fam. Venderink
fam. Bergwerf!
Warnsveld, 24 oktober 1976
Bieshorstlaan 60
De rouwdienst wordt gehouden woensdag 27 ok
tober a.s. om 13.00 uur in de Gereformeerde kerk,
Wilhelminalaan te Zutphen, waarna de teraarde
bestelling volgt om 14.00 uur op de Algemene
Begraafplaats te Warnsveld.
Zij is verlost; God heeft haar welgedaan
Ps. 116 4
Heden is onze lieve zorgzame Moeder en Oma
Wilhelmina de Kam
weduwe van Jacob van Belle
op de leeftijd van 75 jaar ontslapen.
S. de Jongh-van Belle
C. D. de Jongh
Nieuwerkerk a/d IJssel:
W. P. van Belle
Dick
Wilco
Oostenrijk:
J. A. Bergmann-van Belle
G. Bergmann
Petra
Sandra
Jörg
Rotterdam, 23 oktober 1976
Corr.adres C. D. de Jongh
Einsteinplaats 599
Geen bloemen
Gelegenheid voor condoléance- en rouwbezoek in
de rouwkamer van de O.K.V., Goereesestraat 10,
Rotterdam-zuid dinsdag van 19.00 tot 19.30 uur.
De teraardebestelling zal plaatsvinden woensdag
27 oktober a.s. op de Zuiderbegraafplaats, Slinge
50 te Rotterdam-zuid om ongeveer 14.30 uur.
Vertrek van Einsteinplaats 599 om 14.00 uur.
„Komt tot Mij, allen, die vermoi
belast zijt, en Ik zal u rust geven"]
Met grote verslagenheid en diepe droefheid ge
wij u kennis van het onverwachte overlijden
mijn lieve Man en onze zorgzame Vader
Adriaan Pop
op de leeftijd van 57 jaar.
Den Helder, 22 oktober 1976
Marsdiepstraat 387
Den Helder:
T. C. Pop-van Dis
Amsterdam:
Anna Els
's-Gravenhage:
Herman
Groningen:
Margreet
Den Helder:
Tanneke en Paul
De rouwdienst welke zal worden geleid door dj
J. Aarents zal worden gehouden op woensdaf
oktober om 13.30 uur in de Ned. Herv. kerl
Boxmeer (N.B.) aan de Veerstraat, waarna
teraardebestelling zal plaatsvinden op de H
vormde Begraafplaats. Na de plechtigheid
gelegenheid tot condoleren in de consistö
kamer.
Geen bloemen - geen toespraken
Enige kennisgeving
Heden overleed onze lieve Schoonzuster, Ta
en Oud-tante
Theodora Antoinette
Pollema-Tromp
op de leeftijd van 76 jaar.
Leeuwarden, 23 oktober 1976.
Nylan State
Namens de familie:
Utrecht:
Winklerlaan 365-08-16:
W. J. Tromp-Flieringa
Wassenaar,
Buurtweg 95:
A. H. Moll-Tromp
P. J. Moll
Warmond,
v. Wassenaarstraat. 40:
H. M. Tromp
H. M. Tromp-de Greef
De begrafenis zal heden in stilte geschieden.
VERVOLG FAMILIEBERICHTEN OP PAG.16
Velours mantel mei sier- Tweed trenchcoat. Mantel van buré/flannel.
stiksels. In o.a. marine, groen, ln o.a. bruin, grijs of groen. In o.a. rood, camel, kobalt en
raf of zwart. Mt. 38 t/m 46. Mt, 38 t/m 46. wit. Mt. 36 t/m 44.
Flannel coat met kontrast-
garnering. In o.a. zwart, marine
of rood. Mt. 36 t/m 42.
