Ifeel Surinaamse en Turkse vrouwen vragen abortus
wrx
leer woonruimte voor
jongeren gevraagd
r
Rijkspostspaarbank
aal soms groot probleem bij voorlichting
I
Maag grootscheepse manifestatie in Amsterdam
„Bouwprogramma
veel te licht"
Als universiteiten saboteren:
verkorting studieduur
Grote verbouwing
dextrose-fabriek
Vraag uitvoerige informatie
ERDAG 16 OKTOBER 1976
BINNENLAND
TROUW/KWARTET 23
i#
SSjloor Cisca Dresselhuys
is wij hier een Surinaamse of
iricse vrouw krijgen, is dat bijna
ijd In verband met een abortus. Ze
Ijke jrden meestal door hun huisartsen
ar ons verwezen. Naderhand doen
j natuurlijk al het mogelijke om te
orkomen dat ze hier een tweede
er voor een abortus zullen komen,
praten met ze, zo goed en zo
_ad als dat gaat bij Turkse vrou-
die geen woord Nederlands ver-
ge. tan, en geven ze de pil mee. We
gge. oberen ze echt te overtuigen van
absolute noodzakelijkheid de pil
i dag In te nemen. Maar wat moet
wanneer die vrouwen dat niet
■n, óf omdat ze helemaal niet be-
ntpen blijken te hebben waarover
het hadden (de Turkse vfouwen)
omdat ze het belang er van
larblijkelijk niet echt inzien. Het
soms om moedeloos van te wor-
n, vooral wanneer je bepaalde
wwen na een aantal maanden te-
jfcrijgt: weer in verwachting en
er met de vraag om een abortus,
tis ellendig, dat we bij deze groe
it vrouwen vaak falen wat betreft
et duidelijk maken van het belang
een goede anti-conceptie".
tanle van der Meulen en Anneke
sselaar komen dagelijks in con-
i met Surinaamse en Turkse
«wen, die bij MR'70 om een abor-
komen vragen.
laat
Bij de behandeling van de abortus
wetgeving in de Tweede Kamer is de
laatste tijd regelmatig aandacht ge
vraagd voor het onderwerp anticon
ceptie (het voorkomen van zwan
gerschap door het gebruik van voorbe
hoedmiddelen). Een ingreep als abor
tus zou natuurlijk overbodig zijn,
wanneer er maar goede voorbehoed
middelen worden gebruikt. Terecht
diis, werd er steeds gehamerd op het
feit, dat er meer gedaan zou moeten
worden aan het bevorderen van goed
anticonceptiegedrag.
Dat dit nog veel te wensen laat, be
wijzen de harde cijfers van de zieken
huizen en abortusklinieken. Dat het
bij nog veel.Nederlanders al moeilijk
is hen te motiveren tot het gebruik
van voorbehoedmiddelen, is geble
ken, ook weer uit abortuscijfers. Maar
uit diezelfde cijfers is duidelijk gewor
den, dat er in ons land twee groepen
vrouwen zijn bij wie deze zaken nog
veel moeilijker liggen: dat zijn de gro
te groep Surinaamse vrouwen en de
tienduizenden vrouwen van gastar
beiders. Op het totaal aantal abortus
sen worden relatief verreweg de mees
te verricht bij deze twee groepen vrou
wen. (Een paar cijfers van de Amster
damse instelling MR'70: in 1975 wer
den er 1531 abortussen verricht bij
deze instelling, waarvan 276 bij Suri
naamse vrouwen en 253 bij vrouwen
van vooral Turkse gastarbeiders.
Dat dit niet alleen een Amsterdams
verschijnsel is. blijkt uit het boek
Abortus in Nederland, waarin staat,
dat er bij Surinaamse vrouwen twee
tot viermaal zoveel abortus voorkomt
als bij Nederlandse vrouwen en bij de
groep vrouwen van buitenlandse ar
beiders tweemaal zo veel.
Er zijn in ons land ongeveer 24.500
Turkse vrouwen en ruim 43.000 Suri
naamse vrouwen, in de leeftijd van 15
tot 45 jaar. Over de specifieke moei
lijkheden, die bestaan met betrekking
tot de begeleiding van deze twee grote
groepen vrouwen op het gebied van
seksualiteit en gcboortenregeling,
hadden wij een gesprek met twee
medewerksters van de Amsterdamse
instelling MR'70, waar men veelvuldig
te maken heeft met o.a. Surinaamse
en Turkse vrouwen: de arts-
seksuologc Bonnie van der Meulen en
de begeleidster (van de cliënten) An
neke Kesselaar.
unie van der Meulen: „Wanneer
k vrouwen hier bij ons komen, is
meestal al te laat, dan komen ze
voor een abortus. Eerder krijgen
ze helaas niet te zien. Het is
Juurlijk duidelijk, dat je al in een
i\ eerder stadium met voorlichting
er anti-conceptie moet beginnen.
goed, wanneer wij ze dus een-
hier hebben, doen we wat we
;n om in ieder geval een tweede
us te voorkomen. Eerst over de
ie vrouwen: die zien we hier
Dit alleen, altijd met hun man. Dat
ook wel, vanwege de taal. Niet
tde mannen vloeiend Nederlands
volstrekt niet. maar ze be-
:;pen in ieder geval wel iets meer
i de vrouwen, die echt niets van
g jrij zeggen, verstaan.
„Niet begrijpen" en „geen baby" zijn
vaak de enige woorden die ze kun-,
nen uitbrengen. Met handen en voe
ten probeer je ze dan te vertellen wat
er moet gebeuren, dat ze vooral elke
dag die pil moeten innemen en dan
na zoveel tijd weer bij ons moeten
terugkomen voor controle en een
nieuw aantal pillen. We hadden zelfs
een keurige-uitleg in het Turks, maar
dan blijkt achteraf dat de vrouwen
analfabeet zijn. Een volledig gebrek
aan communicatie dus. Aanvanke
lijk behandelden we deze vrouwen
met de prikpil (die drie maanden
behoedt voor een zwangerschap),
maar dat blijkt geen goede oplossing
voor Turkse vrouwen te zijn. omdat
daar nogal eens tussenbloedingen
bij optreden en dat vinden ze ver
schrikkelijk, omdat ze dan volgens
de Islam onrein zijn. Dan bleven ze
dus weer weg en heb je grote kans ze
na een aantal maanden terug te zien,
opnieuw in verwachting. Wanneer
het gaat om wat oudere vrouwen
-met een al voltooid gezin komt soms
sterilisatie in aanmerking. Maar heel
weinig van deze vrouwen voelen voor
deze oplossing.
Burenhulp
Anneke Kesselaar vertelt uit haar
ervaringen een voorbeeld, waar het
prima ging met het dagelijkse inne
men van de pil door een Turkse
vrouw. „Ik had aan een Hollandse
buurvrouw gevraagd, op te letten of
de Turkse de pil wel innam. Nou, dat
wilde die vrouw best doen, ze ge
bruikte zelf de pil ook en begreep
prima hoe belangrijk het was dat
buurvrouw dat ook deed. Elke dag
vroeg die vrouw haar Turkse
buurvrouw of ze de pil al had geno-
HHHP ■■■■1MB
V-V •>y VW'V- t-
"mm
9'J
k. tfci*
'--«enw --
;V <"/'*•- 1
men. Kijk, dan gaat het goed, maar
hoe vaak tref je zulke meelevende
buren? Toch zelden?"
Volgens beide medewerksters is
voor de Turkse vrouwen een eerste
vereiste dat ze beter Nederlands le
ren, waardoor ze minder geïsoleera
raken en bovendien beter begrijpen,
wat er aan de hand is. Dat zou.
volgens hen, heel goed kunnen ge
beuren door huisvrouwen, die ge
woon op zich zouden nemen onder
leiding van deskundigen die Turkse
vrouwen wat eenvoudig Nederlands
te leren. Daarnaast zouden er eigen
lijk speciale spreekuren, zowel voor
Turkse mannen als vrouwen, moe
ten komen, waar ze tenminste be
grepen worden, omdat er een tolk
hier wel eens buitenlandse vrouwen,
die met een kind komen, dat wel wat
Nederlands verstaat. Dan moet je
met zo n kind over de bloedingen
van de moeder praten. Ook een el
lendige toestand. Hoe je het ook
wendt of keert, op het ogenblik is de
medische begeleiding van Turkse
vrouwen hier in het land zeer onder
de maat."
Wat betreft hun religie, staat de
Turken niets in de weg om de pil te
gebruiken of een andere manier van
anti-conceptie toe te passen. Vol
gens de Turks sprekende vrouwelij
ke arts Zamira Sieval, die in het
jaarverslag van MR'70 een hoofd
stuk gewijd heeft aan de Turkse
vrouw, bestaan er zowel in Turkije
als in Marokko door de overheid
gestimuleerde anticonceptie
campagnes. De koran stelt immers,
dat er „geen grotere straf is dan om
arm te zijn en veel kinderen te heb
ben". Uiteraard is er ook in Turkije
een verschil tussen de vrouwen van
het platteland en die uit de grotere
steden in verband met zaken als het
toepassen van anti-conceptie. Op
het platteland gebeurt dat nog veel
te weinig en juist die plattelandbe
woners vertrekken als gastarbeiders
naar het buitenland (80 procent van
de in ons land verblijvende Turken
is afkomstig van het platteland).
aanwezig is. Niet dat Bonnie van der
Meulen en Anneke Kesselaar nu zo
enthousiast zijn over het aanwezig
zijn van een tolk bij een vertrouwe
lijke zaak als een medisch onder
zoek, maar het is in ieder geval beter/
dan dat men elkaar over en weer
niet begrijpt.
Bonnie van der Meulen: „We hebben
Onderzoek geweigerd
Een speciale moeilijkheid is ook
nog. dat Turkse vrouwen hoewel
dit niet door de godsdienst wordt
voorgeschreven veelal weigeren
zich te laten onderzoeken door man
nelijke artèen. Vandaar dat men bij
MR'70 de Turkse vrouwen altijd
door vrouwen laat behandelen.
Wanneer er toevallig geen vrouwelij
ke arts beschikbaar is (zo heeft men
er niet de beschikking over een
vrouwelijke gynaecoloog) is er in
ieder geval altijd een vrouw bij het
onderzoek.
Met de Surinamers liggen de pro
blemen anders. Hier bestaan de
taalmoeilijkheden in ieder geval
niet. Hier heeft men bij sommige
vrouwen vooral te vechten tegen een
bepaalde gemakkelijkheid, een
nonchalance ten opzichte van het
gebruik van voorbehoedmiddelen.
„Om voor ons de gekste redenen
nemen de Surinaamse vrouwen de
pil niet in. Hoewel we ook bij hen
natuurlijk steeds aandringen op het
belang van dagelijks pilgebruik,
krijg je dingen te horen, als „Ik was
aan het verhuizen en toen kon ik in
de rommel de pil niet vinden" of „Ik
ging een paar dagen weg en liet de
pil thuis". En dan zie je ze terugko
men: voor een tweede abortus. Voor
veel Surinaamse vrouwen lijkt een
abortus geen groot probleem. Bij de
ongehuwde Hindoestaanse Surina
mers ligt de zaak anders. Hun religie
verbiedt geslachtsgemeenschap
voor het huwelijk. Wanneer ze voor
hun huwelijk in verwachting raken,
worden ze verstoten door de familie.
Abortus mag voor hen trouwens ook
niet, vandaar de enorme geheimzin
nigheid, die er om zo'n geval heen
hangt."
Gericht
Als mogelijke oplossing om de Suri
naamse vrouwen meer te motiveren
tot een verantwoord gebruik van
voorbehoedmiddelen bepleiten
Bonnie van der Meulen en Anneke
Kesselaar een onmiddellijke gerich
te voorlichting, wanneer de Surina
mers op Schiphol aankomen. „Laat
de overheid, die tot nu toe nog nooit
iets aan deze zaak heeft gedaan, nu
eens meewerken aan het opleiden
van speciaal voor dit doel (het bege
leiden en blijven begeleiden in sterk
veranderde levensomstandigheden)
bedoelde maatschappelijk werkers.
Ik vind dit een belangrijke taak voor
de overheid: hier is nu eens een
mogelijkheid om echt goed preven
tief werk te doen," meent Bonnie
van der Meulen.
»r Willem Schrama
(STERDAM „Geen kastelen in de lucht, maar huizen op de grond". Dat is een van de leuzen
vandaag in het Amsterdamse Krasnapolsky een grootscheepse manifestatie zullen omsieren,
it als doel meer schot te krijgen in de bouw van woningen voor alleenstaanden en tweeper-
onshulshoudens, zoals ze officieel in een nota van staats-secretaris Van Dam worden genoemd,
enota verscheen vorig Jaar juni, en stelde voor 1980 40.000 woningen voor deze groepen in het
■«uitzicht. Maar nu al blijkt dat zo'n aantal volstrekt niet haalbaar zal zijn.
6 worden er hoogstens tiendui-
zegt een sombere Gerrie Buij-
lewerker van de Amsterdam-
:htlng Ideële Kamerbemidde-
Huisvesting (SIKH), die sa-
imet vijf andere Jongerenorgani-
de manifestatie op poten heet
Die organisaties zijn de Fede-
van Jongerengroepen in de
het Algemeen Nederlandse
Verbond, het Landelijk Over-
ondraden. het Landelijk Over-
HBO-studenten en tenslotte het
idelljk Overleg van Jongeren Ad-
i Centra. De werkende jeugd van
CNV zou aanvankelijk ook mee-
en, maar haakte onlangs af naar
alelding van enkele advertenties
het forse taalgebruik in de actie-
wt, die met het oog op de bijeen-
nst van vandaag was samenge-
Id.
'einig
particulieren weinig of niets aan die
regeling hebben. In de praktijk
komt het erop neer dat jongeren een
aanzienlijk groter deel van hun in
komen aan huur betalen dan men
sen boven de dertig, voor wie de
tienprocentsnorm geldt.
Twijfels
die krant wordt nog eens bena-
4t dat het door toedoen van de
ia-Van Dam verkregen woonrecht
jongeren vanaf achttien jaar in
praktijk weinig voorstelt als de
behorende woningen er niet
toen.
"Tie Buijze: „Onze kritiek richt
h daarom op de eerste plaats op
bouwprogramma, dat veel te
is. Als je bedenkt dat er op dit
'ment een wezenlijke behoefte is
ruim driehonderdduizend wo-
■gen voor deze groepen, dan zijn
toegezegde veertigduizend wo-
"gen op zich al een druppel op een
Mende plaat. Maar erger is dat
dat aantal er niet in zit. Voor
Jaar stonden vierduizend wonin-
11 op het programma, en we (mo-
11 blij zijn als dat er uiteindelijk
•tend worden. Er zijn tot nu toe
«tien plannen goedgekeurd, die
"toen 516 woningen behelzen.
Zijn er in Zeist en Wageningen
-twee plannen voor studenten-
vesting in behandeling. Dat
Jt om 1306 wooneenheden, maar
die plannen afvallen blijven er
i maar 516 woningen over. Dat is
■Wurlljk te weinig, en daar komt
1 bij dat al deze woningen van het
totale volkshuisvestingsprogram-
worden afgetrokken."
'ander actiepunt van de organi
sten is wat zjj n0emen de discri-
met huursubsidie, die erop
toxomt dat kamerhuurders bij
SIKH komen wekelijks gemiddeld
150 aanvragen binnen. Daar staat
een aanbod var. vier kamers tegeno
ver. „Daarom hanteren we het sys
teem van wie het eerst komt. die het
eerst maalt. Een wachttijd
wachtlijst zou na een paar weken
niet meer te overzien zijn."
Vanwege die grote nood verwacht hij
ook een grote opkomst vandaag. De
samenkomst begint met een demon
stratie omT2.30 uur vanaf het Beur
splein, waarna de massa zich om
13.30 in Krasnapolsky zal verzame
len. De sprekers zullen worden afge
wisseld door politieke pop van de
Van onze ondcrwijsredactie
AMSTERDAM Als de universiteiten de studieverkorting saboteren, zal de
regering deze vanuit Den Haag opleggen. Dat is het vaste voornemen van
staatssecretaris Klein (hoger onderwijs), zoals blijkt uit een interview met
het Amsterdamse universiteitsblad Folia Civitatis.
Dat de manifestatie nu al, ruim een
jaar na het verschijnen van de veel
belovende nota Van Dam, noodza
kelijk is, wil Gerrie Buijze wel uit
leggen: „Onze zorg is op de eerste
plaats dat de beloofde vierduizend
woningen van 1976 er niet komen,
maar daarnaast groeien onze twij
fels over de komende jaren. Het aan
bod van woonruimte voor jongeren
loopt drastisch terug. De kamer-
markt is bezig in elkaar te storten.
Vroeger trachtte men nogal eens
zijn inkomen te verhogen door ka
mers te verhuren. De nieuwe huur
subsidieregeling blijkt voor velen
veel aantrekkelijker. In augustus is
in Amsterdam een grootscheepse
kameractie gevoerd, waarbijveer
tigduizend pamfletten werden opge
hangen. Dat alles heeft vijftien tot
twintig kamers opgeleverd".
„En Van Dam zegt dan: de-gemeen
ten en woningcorporaties komen
niet met plannen. Wij van onze kant
zeggen dan: met dit magere subsi
diebeleid is er moeilijk te bouwen. Er
zijn genoeg plannen ingediend, maar
ze werden afgekeurd omdat ze te
duur waren. Bovendien zitten de
meeste gemeenten vast aan bestem
mingsplannen en een bepaald bouw
volume. waarvoor al jaren plannen
klaarliggen. Neem daarbij nog de
hoge grond- en stichtingskosten in
de grote steden, en de cirkel is rond.
Dan merk je dat de door Van Dam
afgekondigde maatrewgelen vol ver
tragingseffecten zitten. De gedachte
chter zijn nota vinden we prima,
maar uitvoering er van is op deze
manier niet haalbaar, omdat te wei
nig instrumenten worden geboden
aan degenen die het werkelijk moe
ten doen. De overheid zal met meer
geld en meer stimulerende maatre
gelen over de brug moeten komen."
Kamemood. Gerrie Buijze weet ei
over mee te praten. Alleen al bij de
Gérrie Buijze: „Van Dams maatregelen zitten vol vertragingsef
fecten".
in onze stad eens bouwen kwam
Alleen door actie krijgen wij hem op
de knieën
Wij willen Wonen, ombudsman".
Staatssecretaris Van Dam zal het
lied overigens niet horen, want van
het uitgenodigde driemanschap van
Volkshuisvesting hebben hij en
Schaefer al laten weten verhinderd
te zijn.
Eindhovense formatie Bots en caba
retgroepen van het Amsterdamse
vormingscentrum voor jong
volwassenen en het Algemeen Ne
derlands Jeugd Verbond. Op de wij
ze van „Oh when the saiunts" heeft
deze laatste groep een „Huisves
tingslied" gecomponeer, dat zich als
volgt laat meezingen:
„Maar denk nou niet
dat die Van Dam
Folia heeft aan dr. Klein gevraagd
wat er gebeurt wanneer de universi
teiten massaal studieprogramma's
voorstellen die vijf jaar of langer
duren, terwijl de wet in principe vier
jaar en maximaal vijf jaar voor
schrijft. „Als straks (in het voorjaar
van 1977) blijkt dat men zijn huis
werk niet goed gedaan heeft, geef ik
ook geen vijf cent meer voor de an
derhalf miljard die we jaarlijks aan
het wetenschappelijk onderzoek uit
geven", zegt dr. Klein.
Hij begrijpt niet dat wetenschappe
lijke medewerkers, die dag in dag uit
met hun vak bezig zijn er niet in
slagen de studieprogramma's bin
nen redelijke tijd te hervormen. Vol
gens dr. Klein kan dat binnen een
week als je met z'n allen om de tafel
gaat zitten, maar vele faculteiten
schijnen daarvoor jaren nodig te
hebben. Hij vreest dat een aantal
docenten zich aan de eigen ver
antwoordelijkheid onttrekken en
niet durven in te gaan tegen het
verzet van bepaalde groepen stu
denten.
Sprekend over het voorstel van de
theologen van de universiteit van
Amsterdam, die een programma van
vijfeneenhalf jaar hebben voorge
steld zegt dr. Klein: „Ja. het zijn
theologen en misschien dat zij hoge
re wetten hebben dan de onze. maar
ik zou ze toch willen aanbevelen zich
voor deze keer maar te voegen naar
de Nederlandse wet. En dat moeten
deze mannen goed begrijpen. En dan
kunnen ze wel gaan bezetten dat
is natuurlijk allemaal de afdeling
speelgoed maar dat betekent wel
dat ze straks vier jaar opgelegd
krijgen".
TER APELKANAAL De in het
Groningse Ter Apelkanaal staande
dextrose-fabriek van het AVEBE
concern zal in verband met het drei
gende zetmeeltekort door de slechte
fabrieksaardappeloogst in ons land
zodanig worden omgebouwd dat de
ze geschikt wordt voor verwerking
van zowel aardappelzetmeel als
maïsmeel. Deze ombouw zal een mil
joeneninvestering vragen. Het be
stuur van de AVEBE heeft de plan-
nen daarvoor goedgekeurd.
Spaardeposito
met9^%rente
Looptijd 6 jaar, vaste rente 9'/2%
Looptijd 5 jaar, vaste rente 97>%
Looptijd 4 jaar, vaste rente 9
Looptijd 3 jaar, vaste rente 8'/2%
Minimum storting 11.000,-
Rente jaarlijks opneembaar
Tussentijdse opneming mogelijk
voor aankoop eigen huis
Zend mij de folder met uitgebreide inlichtingen
over deze spaardeposito's.
Naam
I
Straat
Woonplaats
Deze coupon ongefrankeerd opsturen naar:
Rijkspostspaarbank, Afd. Marketing. Amsterdam, j
uw nationale spaar- en lu/potlweltbanh
