og geen verzoening
thodesische verzet
Veel arrestaties en
censuur in Thailand
Gespletenheid Labour herenigt Conservatieven
Jarig Zweeds vredesinstituut somber
Beslissende slag
staat in Libanon
nu voor de deur
Conflict tussen Kohl
en Strauss bijgelegd
elangrijkste spoorlijn vernield
Levenslang geëist
gen drie leden
!ote Armee Faktion
Spaanse premier
geeft toelichting
Dp hervormingen
Onlusten bij
kompels
in Portugal
Praktijk moet verzoening Heath-Thatcher nog bewijzen
IUDAG 8 OKTOBER 1976
BUITENLAND
TROUW/KWARTET 7
HAPOETO (AFP, Reuter) In Mapoeto, de hoofdstad van
lozambique, is gisteren opnieuw geprobeerd de verschillende
acties van de Rhodesische bevrijdingsbewegingen te ver-
nigen. Vandaag moet in Londen de beslissing vallen over de
ijeenroeping van een conferentie, waar een nieuwe Rhodesische
jgering moet worden samengesteld.
oshua Nkomo, leider van de bin-
enlandse vleugel van de Afrikaanse
lationale raad (ANC.) sprak met mi-
taire en politieke leiders van het
flmbabwe-volksleger" (ZIPA). Dit
oor Robert Moelgabe geleide ZIPA
raagt de grootste last van de guer
illa tegen het blanke bewind in Rho-
esié. Moelgabe wil de gewapende
evrijdingsstrijd pas beëindigen als
en zwarte regering de macht in Sa-
lsbury overgenomen heeft en daar
en socialistische volksrepubliek is
evestigd.
feomo's grootste rivaal om de
is ïacht. bisschop Abel Moezorewa,
iïUTTGART (DPA, Reuter, UPI)
e* - De Westdultse officier van justi-
il-tle, Heinrich Wunder, heeft in het
it iroces tegen de nog in leven zijnde
e-(eden van de Rote Armee Faktion
H tvenslange gevangenisstraf geëist.
t-ln zijn requisitoir zei de officier dat
i- e drie beklaagden, Andreas Baader
1*133), Gudrun Ensslin (36) en Jan-Carl
laspe (32), de raddraaiers waren
an een misdadige vereniging. Vol-
ens Wunder hadden zij ge-
neenschappelijk, geniepig om lage
notieven, in Frankfurt en Heidel-
^berg vier mensen gedood. Bij vier
f'*ndere bomaanslagen in München,
^Augsburg, Hamburg en Karlsruhe
|eïiadden ze een poging gedaan nog
:reens 45 mensen om het leven te
brengen.
eiHet proces tegen de harde kern van
tide anarchistische stroming, beter
'Ibekend als Baader-Meinhof-groep,
5 begon mei vorig jaar. Ulrike Mein-
hol beroofde zich in mei van dit jaar
in haar cel van het leven. Het vonnis
van de rechtbank wordt pas medio
november verwacht. Eerst krijgen
de advocaten nog het woord. De
rechtzitting zal over tien dagen wor
den voortgezet. Levenslang is in
ifWest-Duitsland de zwaarste straf
I-die mogelijk is.
die leider is van de buitenlandse
vleugel van de ANC, hield zich in
Salisbury bezig met de samenstel
ling van zijn delegatie naar de te
houden conferentie.
De pogingen beide nationalistische
leiders met elkaar te vereoenen wa
ren in de afgelopen dagen mislukt.
Moezorewa, die de overwegende
meerderheid van de zwarte Rhode-
siërs achter zich meent te weten, had
„in verband met tijdgebrek" ervan
afgezien te proberen een gesprek
met Nkomo te voeren.
Waarnemers in zuidelijk Afrika voor
spelden donderdag onoverkomelijke
moeilijkheden voor de door de Britse
regering aangekondigde conferentie
over Rhodesië. De leider van de
blanke minderheidsregering, Ian
Smith, is niet bereid nogmaals over.
de door hem aanvaarde Brits-
Amerikaanse voorstellen om te ko
men tot een zwart meerderheidsbe
wind te onderhandelen.
schadigd, dat de spoorlijn geruime
tijd niet gebruikt zal kunnen wor
den. Wat de trein precies vervoerde
is niet bekend gemaakt. De spoorlijn
wordt waarschijnlijk gebruikt voor
het vervoer van koper uit Zambia
naar Zuidafrikaanse havens. Zambia
ontkent officieel dat het Rhode
sische spoorlijnen zou gebruiken.
STOCKHOLM (Reuter) Het
evenwicht tussen de twee grote mo
gendheden met strategische
kernwapens, wordt op twee manie
ren ondergraven: van binnenuit en
van buitenaf. Tot deze conclusie
komt het Internationaal instituut
voor vredesonderzoek in Stockholm
in een publikatie bij zijn tienjarig
bestaan. Een kernoorlog wordt on
vermijdelijk, meent het SIPRI, dat
in 1966 door het Zweedse parlement
werd opgericht om het feit te vieren
dat Zweden anderhalve eeuw onaf
gebroken vrede kende.
In 1985 zullen ongeveer 35 landen als
uitvloeisel van hun vreedzame ge
bruik van kernenergie in staat zijn
om kernwapens te vervaardigen, al
dus de somber gestemde jubileum-
publikatic. Sommige van die landen
voelen zich politiek zo bedreigd dat
ze de druk om die stap te zetten, niet
zullen kunnen weerstaan. In een
dergelijke situatie zou het handha
ven van het huidige evenwicht in de
betrekkingen tussen de Verenigde
Staten en de Sowjet-Unie onmoge
lijk worden.
Er zuklen veel situaties ontstaan
waarin een preventieve kernaanval
met succes mogelijk is of lijkt (dat
wil zeggen dat een vernietigende te
genaanval zou kunnen worden ver
hinderd). „In een dergelijke wereld
zal een stabiele nucleaire afschrik
king, zoals we die hebben gekend,
onmogelijk worden en een oorlog zal
onvermijdelijk zijn".
Het SIPRI waarschuwt dat de kern-
arsenalen van Rusland en Amerika
nu nog een wederzijdse vernietiging
garanderen als ze gebruikt zouden
worden, maar dat technische voor
uitgang het evenwicht kan versto
ren. Aan zulke „vooruitgang" wordt
aan beide zijden gewerkt. „Erger is
nog dat het niet noodzakelijk is dat
de mogelijkheid van een eerste aan
val werkelijk bestaat. De leiders
hoeven alleen maar te denken dat
die mogelijkheid bestaat, en de situ
atie wordt gevaarlijk instabiel."
Het SIPRI meent dat vaak achter
uiterlijk felle meningsverschillen
over controlemaatregelen, „er altijd
een geheime en stilzwijgende ver
standhouding tussen de supermo-
gendheden heeft bestaan, dat geen
van hen beteugeld zou willen wor
den door welk ontwapeningsbesluit
dan ook".
Spoorlijn
Rhodesische guerrilla-strijders heb
ben in het westen van Rhodesië een
belangrijke spoorbrug opgeblazen.
Daarbij is een goederentrein van elf
wagons in het water verdwenen. De
aanslag gebeurde vlakbij de plaats
Matetsi, niet ver van de grens met
Zambia. De brug is zo ernstig be-
BEIROET (Reuter, UPI, AP) Alle tekenen wijzen erop dat de
strijdende partijen in Libanon zich opmaken voor de definitieve
slag. Palestijnen en linkse moslims bereidden zich voor op een
Syrisch offensief. Een woordvoerder van de Falange-partij zei
dat het vooruitzicht van een groot militair treffen steeds don
kerder opdoemt boven Libanon.
De secretaris-generaal van de Ara- „Gesprekken over een Arabische
AADRID (AP, UPI) De Spaanse
premier Adolfo Suarez zal vandaag
ijn hervormingsprogramma toe
lichten in een vergadering van „de
beweging", de enige politieke partij
die ten tijde van Franco was toege
staan. Suarez staat onder toene
mende druk van de vroegere aan
hangers van de voormalig dictator
een einde te maken aan de voorge-
lomen hervormingen. Het liberale
Sladrileense dagblad El Pais be
richtte gisteren dat Suarez mogelijk
op korte termijn wijzigingen in zijn
kabinet zal aanbrengen.
LISSABON (UPI, AP) De Portu
gese politie heeft gisteren 140 zwarte
mijnwerkers geëvacueerd uit de
stad Fundao na ernstige ongere
geldheden in de tin- en wolframmij-
nen tussen Portugezen en Kaapver-
dianen. Bij de ongereldheden in de
mijnen zijn een Portugees en een
Kaapverdiaan om het leven
gekomen.
Portugal heeft over het algemeen
betrekkelijk weinig last van rassen
tegenstellingen. Sinds de Portugese
koloniën onafhankelijk werden zijn
echter 800.000 vluchtelingen naar
het land gekomen, onder wie zich
vele zwarten bevinden.
Mijnfunctionarissen hebben ver
klaard dat de onlusten woensdag
avond al begonnen toen ongetrouw
de Kaapverdische mijnwerkers Por
tugese ongetrouwde collega's aan
vielen. De gehuwde mijnwerkers
zijn in aparte vertrekken onderge
bracht en werden niet bij de ongere
geldheden betrokken.
De blanke kompels weigerden daar
op de mijn in te gaan, tenzij de
directie de garantie gaf voor hun
veiligheid. Ze eisten het ontslag van
de Kaapverdianen. Bij de gevech
ten, waarbij gebruik werd gemaakt
van messen en geweren kwamen
twee mijnwerkers om en werden
vijftien min of meer ernstig gewond.
De nieuwe sterke man van Thailand, admiraal Sangad Tsalarjoe (links op de foto) met de
opperbevelhebber van de strijdkrachten Kamol Detsjatoenga en oud-premier Semi Pramoj, die
gisteren weer werd vrijgelaten.
BANGKOK (AP, Reuter) Het nieuwe militaire bewind van Thailand heeft gisteren maatregelen
genomen om de pers en het regeringsapparaat onder controle te krijgen. De Thaise politie is bezig
met een klopjacht op linkse studenten. Verder was het gisteren rustig in Thailand.
bische Liga, Machmoed Riad, heeft
gisteren opdracht gegeven de troe
pen van de Arabische vredesmacht
terug te trekken uit de museumwijk
van Beiroet als de beschietingen niet
zouden ophouden. De museumwijk
is het kruispunt tussen het westelij
ke gedeelte van Beiroet dat in han
den is van de moslims en het ooste
lijk deel dat door de christenen be
heerst wordt.
De Palestijnen en de linkse moslims
bereidden zich gisteren voor op een
Syrisch offensief. Politieke waarne
mers houden er rekening mee dat
een Syrische aanval ondernomen zal
worden in de richting van Sidon. Met
een dergelijke aanval zou het gebied
in handen van Palestijnen en mos
lims in tweeën gedeeld worden. De
zuidelijke havenstad Sidon is mo
menteel nog de enige aanvoerplaats
van de voorraden voor het linkse
front.
De rechtse leider Camille Chamoen
verklaarde ln een televisie-interview:
over een
topconferentie, bemiddelingspogin
gen van de Arabische Liga en Euro
pese vredespogingen zijn nonsens."
Alleen een onvoorwaardelijke te
rugtrekking van de guerrilla's kan
een einde maken aan het conflict
De leider van de linkse moslims,
Kamal Joemblatt, die momenteel in
Algiers is, gaf toe dat er weinig hoop
meer is voor de Palestijnen en hun
linkse bondgenoten.
Beschuldigingen van de linkse mos
lims dat christelijke troepen zich,
hebben schuldig gemaakt aan
wreedheden tegen Druzen zijn giste
ren min of meer van christelijke zij
de bevestigd. Camille Chamoen
sprak zijn droefenis uit over wat er
gebeurd was in de plaats Salima. Hij
sprak de hoop uit dat de Druzen het
verleden zouden willen vergeten en
in de toekomst de bondgenoot zou
den willen zijn van de Libanese
krachten.
Admiraal Sangad Tsjalarjoe. die
woensdag door een staatsgreep aan
aan de macht kwam, had gisteren
een ontmoeting met de hoogste
ambtenaren van de verschillende
ministeries. Het beleid zal voorlopig
worden bepaald door de militaire
raad onder leiding van Sangdad. De
ministeries zullen worden geleid
door die ambtenaren.
Verder ontboden de nieuwe
machthebbers gisteren de hoofdre
dacties van de dag- en weekbladen
om de censuur te regelen. Alle arti
kelen, die de kranten willen plaat
sen, moeten voortaan worden voor
gelegd aan een speciaal ingestelde
commissie van censoren. Ook de bui
tenlandse persbureaus zullen
„controversiële verhalen en berich
ten over communistische activitei
ten" eerst aan deze commissie moe
ten laten lezen. De dagbladredacties
kregen te horen dat zij een krachtige
anti-commuhistische lijn moeten
volgen en „de democratie en de
troon moeten steunen". Gisteren
verscheen er maar één krant in
Bangkok. Andere kranten moeten
eerst een verschijningsvergunning
aanvragen.
Arrestaties
De politie heeft in een voortdurende
klopjacht de afgelopen dagen in
Bangkok en omgeving zeker 3000
studenten gearresteerd. Ongeveer
1300 van hen waren al voor de
staatgreep van woensdag in hechte
nis genomen. Gisteren gingen de ar
restaties onverminderd door.
Woensdag al hebben de nieuwe
machthebbers aangekondigd dat de
studenten die verantwoordelijk wa
ren voor de ongeregeldheden van
begin deze week, zullen worden be
recht. Zij worden beschuldigd van
belediging van de monarchie, ille
gaal wapenbezit, verzet tegen de
aanhouding en betrokkenheid bij
communistische bewegingen. Dat
betekent dat de meesten van hen
voor militaire tribunalen moeten
verschijnen.
In Bangkok was het gisteren verder
rustig. Er waren wat meer militairen
op straat dan normaal en voor de
belangrijkste regeringsgebouwen
stonden wat tanks. Doordat alle
scholen waren gesloten was het op
straat duidelijk minder druk.
Vietnam heeft gisteren de militaire
staatsgreep in Thailand bitter ver
oordeeld. In een boodschap van radi
o-Hanoi heette het dat de coup het
werk was van „door Amerika ge
steunde reactionairen". Volgens Ha
noi zal de Thaise bevolking „terug
slaan". Daaruit leidden sommmigen
af dat Vietnam steun zal geven aan
linkse guerrilla-bewegingen in Thai
land.
BONN (AP, UPI) De twee voormannen van de Duitse christen
democratische oppositie, Strauss en Kohl, hebben zich verzoend.
Helmut Kohl, tot dusver premier van de deelstaat Rijnland-
Pfaltz, heeft besloten als zodanig ontslag te nemen. Als lijsttrek
ker van de CDU-CSU bij de laatste verkiezingen gaat hij nu
optreden als fractievoorzitter en oppositieleider in de Bondsdag.
Kohls nieuwe functie zal hem in de
gelegenheid stellen het roer van de
Duitse staat over te nemen wanneer
de coalitie van sociaal-democraten
en liberalen ineen zou storten. De
laatste tijd deden geruchten de ron
de dat Kohl van plan zou zijn terug
te keren naar Rijnland-Pfaltz, om
dat hij geen zin had in het voeren
van oppositie, terwijl Strauss voort
durend zou blijven proberen hem te
overschaduwen.
De bekendmaking dat Kohl nu ont
slag heeft genomen als premier van
de deelstaat wijst erop dat de me
ningsverschillen min of meer bijge
legd zijn. Dit ondanks een deze week
verschenen artikel in het Duitse
weekblad „Quick"» (een blad verge
lijkbaar met de Nederlandse Panora
ma), waarin Strauss zware kritiek
uitoefent op Helmut Kohl.
Een woordvoerder van de christen
democraten deelde gisteren mee dat
Strauss en Kohl besloten hadden
een commissie te benoemen om de
meningsverschillen tussen CDU en
CSU uit de weg te ruimen en een
akkoord op te stellen over de voort
zetting van de onderlinge samenwer
king.
Eerder dreigde Franz-Joseph
Strauss de Beierse CSU tot een lan
delijke partij te maken en als afzon
derlijke fractie op te treden in de
Bondsdag, de Westduitse tweede ka
mer. Kohl zou naar de hoofdstad van
Rijnland-Pfaltz, Mainz, zijn terugge
keerd als Strauss dit idee had door
gezet.
door Bert van Panhuis
Set zou me zo goed doen als hij het nu goedmaakte met
Margaret, verzuchtte een vrouwelijke Tory eergisteren toen de
voormalige partijleider Edward Heath tijdens het congres van de
Britse Conservatieven naar het spreekgestoelte liep om de
gedelegeerden toe te spreken. De dame heeft wel en niet haar zin
gekregen.
Ted Heath lachte Margaret
Thatcher, de vrouw, die ham als par-
ijleider had verdrongen, toe ve
en vroegen zich onderhand af of hij
'og wel kon lachen en ze schudden
«nden alsof ze nooit ruzie hadden
(ehad. Het congres klapte en juichte
;n deed dit nog eens dunnetjes over
oen Heath voor het eerst sinds zijn
'erstoting zijn trouw beleed aan
Margaret Thatcher met de woorden:
heb er volledig vertrouwen in dat
Margaret Thatcher en haar collega-
pinlsters de moeilijke stappen zul
len nemen, die het nationale belang
Cjsen. Prima, de partij is weer here-
lugd. Samen zullen we binnenkort
het land uit de nesten halen, was zo
fle stemming.
pntici hebben daar inmiddels vraag
bij gezet. Heath riep het
toe dat de Britse regerings-
politiek veranderen moet. „Ik ben er
hiet zeker van men zich realiseert
hnt het zo niet verder kan. De klap.
waarop we zo lang hebben gewacht
tn waarover we zolang hebben ge-
Praat, gaat nu vallen," stelde Heath.
[joe het nu precies moet vertelde
Heath echter niet en hij ging ook
nauwelijks in op het zojuist gelan
ceerde partijprogramma van de To-
des „The Right Approach" (de juiste
Verschillende partijgeno-
'en maken uit Heaths houding op
dat hij naar de kant van de kiezer
het beeld wil wegnemen dat de Con
servatieven sterk verdeeld zijn. Vol
gens deze Tories denkt Heath er nog
niet over om zich in de ministers
ploeg van Thatcher te laten opne
men en heeft hij zijn zinnen gezet op
de leiding van een nationale crisisre
gering met ministers uit de diverse
partijen. In dit verband wordt ook
gewezen op de lovende woorden aan
het adres van de vakbonden naar
aanleiding van hun aanvaarding van
de loonmatigingen en de lof, die hij
premier Callaghan en minister Denis
Healey van financiën beiden in
feite politieke tegenvoeters toe
zwaaide voor hun bezuinigingspoli-
tiek. Voor de sceptici is het in theorie
dan wel weer koek en ei tussen
Heath en Thatcher maar de vruch
ten daarvan zullen in de praktijk
moeten blijken.
Mei een glimlach en een lichte buiging schaarde Ted Heath (links) zich achter de Conservatieve leidster Margaret
Thatcher.
Voorpret
Het vereoeningstafereeltje past ove
rigens helemaal in de sfeer, die mo
menteel de Conservatieven omgeeft
en die zonder overdrijven kan wor
den betiteld als de roes van de ver
kiezingsoverwinning. De Tories zijn
ervan overtuigd dat ze over pakweg
een half jaar de plaatsen van Labour
in de regeringsbanken zullen gaan
innemen. „De Labourregering stort
in en er worden algemene verkiezin
gen gehouden" hield Thatcher dezer
dagen haar gehoor voor. En een trei
terig kort briefje ln het Tory-lijfblad
The Daily Telegraph dat het uit
schrijven van verkiezingen ondanks
de door Margaret gewekte schijn nog
altijd het voorrecht Is van de zitten
de eerste minister een briefje van
de harde Labour-marxist Frank Al-
laun mocht de pret niet drukken.
De Conservatieven concentreren
hun optimisme rond het partijpro
gramma, dat de noodzakelijke strijd
tegen het socialisme weerspiegelt'.
De staat moet zich pas met het
particuliere gaan bemoeien als het
nodig is en de individuele vrijheid
met recht op privé-bezit en keuze
vrijheid' op verschillende vlakken
staat centraal. Zowel marxisten als
sociaal-democraten krijgen er van
langs, de eersten omdat zij de klas
senstrijd preken en de laatsten om
dat zij zich sterk maken voor een
maatschappij zonder klassen. In
beide gedachtengangen staat het
klassengevoel centraal en volgens
de Tories Is dat een achterhaalde
zaak. Het programma is in brede
kring van de partij goed ontvangen:
de rechtervleugel vond er genoeg in
om tevreden te zijn en ook de lin
kervleugel roemde het pragmatisme
en het ontbreken van reactionaire
passages.
Het lijkt er echter op dat Labour en
de vakbonden het program al met
een de grond ln hebben willen boren.
Een woordvoerder van Labour, de
econoom Norman Atkinson net
gekozen tot de financiële expert van
de partij sprak minachtend over
het weer oprakelen van de negen
tiende eeuwse ideeën over de econo
mie en de vakbonden gingen vooral
in op het plan van Thatcher om de
sociale contracten tussen regering
en overkoepelende vakorganisatie
TUC af te schaffen en door een min
der gestroomlijnd akkoord te ver
vangen. Ook de aankondiging van
de Tories dat onder een Conserva
tieve regering het belastingstelsel
zal worden aangepast en de over
heidsuitgaven verder zullen worden
verlaagd wekten grote woede.
Van verscheidene kanten is al ge
zegd dat „The Right Approach" de
socialisten van verschillende plui
mage weer op één hoop heeft ge
jaagd. De Conservatieven hebben
hun tactiek echter met name afge
steld op de zwakte van Labour, zoals
die onder meer tot uiting kwam tij
dens het partijcongres dat de socia
listen vorige week in Blackpool hiel
den. Het werd een droevige verto
ning voor overtuigde socialisten.
Het congres liet niets na om het
verschil van mening met de rege-
ring-Callaghan aan te tonen. Reso
luties werden aangenomen over het
niet meedoen aan de rechtstreekse
verkiezingen voor een Europees Par
lement, over de noodzakelijke natio
nalisering van banken en verzeke
ringsmaatschappijen. De lin
kervleugel, die tijdens het congres
de meerderheid van het aantal afge
vaardigden vormde, pleitte zelfs
voor een „belegeringseconomie"
met beperking van de invoer om zo
te voorkomen dat het pond sterling
in buitenlandse handen zou vloeien.
Geen uitvoering
Callaghan, Healey en Anthony Cros-
land. de minister van buitenlandse
zaken hielden het congres zonder
omhaal voor dat ze de resolutie ge
rust konden aannemen maar dat er
van uitvoeren geen sprake was. „We
gaan door met onze politiek of jullie
dat nu goed vinden of niet", aldus
Healey, die zich met een bikkelhar
de rede tot de moedigste man van
het congres maakte. Maar ook Cal
laghan werd uitgebreid lof toege
zwaaid om zijn moedige houding.
Gesteld werd dat in tijden een Brit
se partijleider zijn achterban niet zo
met de neus op de feiten had durven
drukken en de premier onderscheid
de zich duidelijk van zijn voorgan
ger sir Harold Wilson, die steeds
weer tegelijkertijd links en rechts
binnen de partij tegen elkaar
uitspeelde.
Nu moet een wildgeworden Labour
niet meteen doodserieus worden ge
nomen. In het verleden is het ook
wel tot botsingen gekomen tussen
congres en regering en de regering
won steeds simpel omdat een be
houdende Labourregering altijd nog
wordt verkozen boven een Conser
vatief bewind.
Het gevaar voor Callaghan en voor
de kleiner wordende gematigde
vleugel van de partij schuilt in de
plaatselijke afdelingen en de kies
districten. Het heeft er veel van weg
dat die afdelingen in de afgelopen
jaren flink zijn geradicaliseerd en
bij de volgende verkiezingen met
radicale kandidaten een gooi naar
een parlementszetel zullen doen. En
omdat de kleurnuance van de afde
ling en het kiezerscorps ln het dis
trict niet noodzakelijk hetzelfde zijn
zouden die verkiezingen weieens ln
het voordeel van de Conservatieven
kunnen werken.
Onderzoeken hebben de laatste tijd
uitbewezen dat iets dergelijks erin
zit. De zwakte van Labour zit en
dat weten de Conservatieven ook
heel goed niet zozeer in het rege
ringsbeleid als wel ln de geringe
mate, waarin het door de achterban
wordt gedragen. Het is dan ook niet
toevallig dat de Conservatieven, on
danks regelmatig slippers naar de
rechterzijde vaak als het er op aan
komt, weer terugkeren in de buurt
van het centrum Want daar zit nog
altijd het grootste deel van de
kiezers.
