Goed vervoer voor alle
mensen is 'grondrecht'
r*
mW
Boersma boos
op werkgevers
m
Arts moet bejaarden apart benaderen
tl
Mr Van der Stoel bang
voor averechts effect
van boycot Zuid-Afrika
Prof. Troost staakt zijn
colleges sociale ethiek
aan Vrije Universiteit
In het weekend koken
maakt nog geen moeder van u,
meneer.
Minimale bewegingsvrijheid noodzakelijk
Fittingen^ :^^>d,aulisc"e0'
fittingen"
gS#r~.«
Nederland vraagt
Algerije opnieuw
gratie voor Pouw
De thermische lans
NCW polariseert keihard
Vak „gedegradeerd" tot keuzevak
Onderzoek naar
mogelijke corruptie
politie Amsterdam
De geneesmiddelen zitten prof. dr. C. F. Hollander hoog
Bent ti ook o!
Ik) van de
Conti TS
lOO.OOOhm
Hub?
Begrip voor
„totaliteit"
noodzakelijk
Jongeling (GPV)
stelt vragen
over pedofilie
WOENSDAG 6 OKTOBER 1976
BINNENLAND
TROUW/KWARTET 3
Van onze redacteur wetenschappen
UTRECHT Redelijk vervoer is een grondrecht. Het belangrijkste doel van vervoers- en
verkeersbeleid Is daarom het bieden van goede vervoersmogelijkheden aan iedereen. Daarmee
moet een minimale bewegingsvrijheid worden gegarandeerd, en de bereikbaarheid van noodzake
lijke voorzieningen.
Deze stelling van drs E. de Boer trok
gisteren mime en positieve aan
dacht op een symposium over stede
lijk verkeer en vervoer dat de stich
ting Toekomstbeeld der techniek In
Utrecht organiseerde. Vooral omdat
/de heer De Boer kon aantonen dat
van dat „grondrecht" ln Nederland
weinig, en bij het huidige beleid
steeds minder, terecht komt.
Er was ook nog zelden op deze ma-
1 nier over het probleem nagedacht.
„Aan de verdeling van vervoersmo
gelijkheden en -lasten over verschil
lende bevolkingsgroepen is volstrekt
onvoldoende aandacht besteed", re
ageerde lr A. A. J. Pols van de We
tenschappelijke raad voor het rege
ringsbeleid. „Het ging altijd over de
bereikbaarheid van gebieden, niet
de bereikbaarheid voor mensen".
Schaalvergroting
De Boer, sociologisch medewerker
aan de technische hogeschool Delft,
ging uit van de schaalvergroting van
onze samenleving. We wonen verder
uit elkaar, verder van ons werk, ver
der van winkels, familieleden en ken
nissen af, verder van scholen en cul
turele voorzieningen. „Het is helaas
nog geen gemeenplaats dat die
schaalvergroting welhaast nood
zaakt tot autogebruik." De schaal
vergroting ls mogelijk door het toe
genomen autogebruik (dat er weer
door wordt versterkt), maar maakt
dat autogebruik ook noodzakelijk
door de afstanden, en door het pa
troon van vestiging, dat nauwelijks
aansluit bij het openbaar vervoer.
„Wie geen auto kan gebruiken, gaat
er dan sterk op achteruit: hij kan
niet meer overal komen. De vraag is,
om hoeveel en om welke mensen
gaat het hier?" Welnu, ongeveer een
derde van de gezinnen heeft er geen.
BIJ de alleenstaanden ligt het per
centage nog veel hoger. De statis
tische gegevens zijn overigens
schaars en weinig betrouwbaar.
Waar een auto ontbreekt, ontbreekt
ook vrijwel steeds een rijbewijs, en
dus de mogelijkheid om er een te
huren of eventueel te lenen. De huis
houdens mét auto zijn daarmee be
paald niet uit hun vervoersmoellijk-
heden. Hij wordt veel gebruikt voor
woon-werkverkeer en dan zitten de
andere gezinsleden er nog steeds
naast. Door sterk uiteenlopende ac
tiviteiten van de gezinsleden is ge
meenschappelijk gebruik nauwe
lijks mogelijk. Met name ln kleine
plattelandskernen is, door het ver
dwijnen van voorzieningen en slecht
openbaar vervoer, sprake van een
algemene bereikbaarheidscrisis voor
de auto-lozen. Ook ln de oudere
stadswijken verslechtert de berelk-
baameid.
„Zo goed als het sociaal beleid wordt
gericht op de bereikbaarheid van
ADVERTENTIE
^^r°pna!i^aWren 'n hard\
drukleidingnet.
Af> .,,,,7.
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG Minister Van der Stoel staat zeer gereserveerd
tegenover mogelijke uitspraken van de Algemene Vergadering
van de VN vóór een economische boycot van Zuid-Afrika.
„We moeten oppassen dat een uit
spraak die bedoeld is om druk op
Zuid-Afrika uit te oefenen geen ave
rechtse effect krijgt," zei de minister
gisteren in Den Haag na terugkeer
van een bezoek aan de VN-
assemblée in New York.
Hij wees erop dat de Algemene Ver
gadering zo'n boycot alleen maar
kan aanbevelen. Uitsluitend de Vei
ligheidsraad is bevoegd zo'n boycot
dwingend aan de lidstaten van de
VN op te leggen. Zolang de Veilig
heidsraad dat niet doet en zolang de
belangrijkste handelspartners van
Zuid-Afrika (de VS, Frankrijk,
Duitsland) ook niet bereid zijn een
boycot te steunen, is de kans groot
dat een uitspraak van de Algemene
Vergadering voor de boycot een
machteloos gebaar wordt. Zuid-
Afrika zou een dergelijke uitspraak
gewoon naast zich neer kunnen leg
gen, aldus minister Van der Stoel.
Dat de belangrijkste han
delspartners van Zuid-Afrika niet
bereid zijn tot een boycot is mr van
der Stoel nog eens gebleken in de
gesprekken, die hij onder meer met
minister Kissinger heeft gevoerd.
Negatieve invloed
Van der Stoel wees er ook op dat een
boycot op dit moment een negatieve
invloed zou kunnen uitoefenen op de
besprékingen die gaande zijn om zo-
(ADVERTENTIE)
wel in Rhodesië als in het door Zuid-
Afrika bezette Namibië een zwarte
meerderheidsregering aan de macht
te helpen. Van der Stoel gaf toe dat
er kritiek mogelijk is op de voorstel
len die minister Kissinger ten aan
zien van Rhodesië heeft gedaan.
Dat geldt dan met name voor het
eisen van een tweederde meerder
heid voor de beslissingen in Rhode
sië, waardoor de blanke minderheid
de ontwikkelingen daar toch nog
kan blokkeren. „Die kritiek neemt
niet weg dat Kissinger er toch maar
in geslaagd is de Rhodesische pre
mier Ian Smith akkoord te laten
gaan met een zwart meerderheidsbe
wind, dat is het belangrijkste," zei
hij.
maatschappelijke mogelijkheden",
aldus de heer De Boer, „dienen ruim
telijke ordening en vervoersbeleid
gericht te zijn op de ruimtelijke be
reikbaarheid van die mogelijkhe
den." Daarvan ziet hij ln de praktijk
nog weinig terechtkomen. .Een ver-
keers- en vervoersbeleid dat, ook
met het Meerjarenplan 1075, nog
steeds gericht ls op het opvangen
van zich aandienende voertuigen en
personen, moet vervangen worden
door een beleid .waarin èn de zoge
naamde verkeersleefbaarheid èn een
gegarandeerd mlnimumvervoer (een
vervoersnivellering) voorop staan."
Er moet een verbetering komen van
de vervoersmogelijkheden van de
„vervoersarmen", en onvermijdelijk
„een verslechtering van de mogelijk
heden voor de vervoersrijken (de au
torijders), omdat deze de toenemen
de ongelijkheid mede veroorzaken."
Het grondrecht op redelijk vervoer
betekent voor De Boer dat er een
minimum norm vastgesteld moet
worden voor openbaar vervoer, in
termen van afstand tot de halte en
wachttijd, „zodat het onmogelijk
wordt dat grotere of kleinere woon
gebieden vanwege een al te onrenda
bele „vervoersbehoefte" van open
baar vervoer verstoken blijven. In
het kader hiervan verdienen oproep
bare, taxibus-achtlge systemen bij
zondere aandacht, die ze nu niet
krijgen. Het vervoer van gehandi
capten, dat voor zover het in Neder
land al bestaat (Rotterdam) nu een
gunst, liefdadigheid ls, dient een
recht te worden."Redelijk vervoer
als grondrecht.
Of, zoals oud-minister ir W. F. SChut
het als discussieleider samenvatte:
„Als niemand meer anders woont
dan volgens een ruimtelijk beleid,
dan behoort dat beleid redelijk ver
voer in te houden. Mensen moeten
binnen een redelijke tijd tegen een
redelijke prijs naar hun werk kun
nen komen, voorzieningen en fami
lieleden kunnen bereiken."
Van een verslaggever
DEN HAAG De Nederlandse am
bassade in Algiers heeft in verband
met de komende nationale feestdag
van Algerije op 1 november opnieuw
om gratie verzocht voor de Nederlan
der Arthur Pouw. Pouw zou vorig
jaar 22 november terecht worden ge
steld, nadat hij schuldig was bevon
den aan het smokkelen van zeshon
derd kilo hasjiesj.
De ambassade heeft tevens verlich
ting van straf gevraagd voor tien
andere Nederlanders, die in Algerije
gevangen zitten wegens smokkel of
handel van verdovende middelen.
Dit heeft de woordvoerder van het
ministerie van buitenlandse zaken
gisteren in Den Haag bekendge
maakt.
Pouw werd vorig jaar januari in Al
giers gearresteerd. Een rechtbank
veroordeelde hem ter dood en dit
vonnis werd in hoger beroep eind
oktober vorig jaar door het Algerijn
se hooggerechtshof bekrachtigd.
De Nederlandse regering diende
daarop bij de Algerijnse regering een
verzoek tot gratie in.
„Meesterkraker Age M." heeft gisteren van zijn sinds vorige week herkregen
vrijheid gebruik gemaakt, een demonstratie van zijn „kunnen" te geven. In de
gevangenis, waarin hij drie jaar doorbracht, schreef hij het boek „Mijn
nachten met de thermische lans". Op een persbijeenkomst brandde hij een
brandkast open om de eerste exemplaren van het boek, die in de brandkast
lagen opgestapeld, te kunnen uitreiken.
DEN HAAG Minister Boersma is erg boos geworden op de
werkgevers, met name op het Nederlands Christelijk Werkgevers
Verbond (NCW). Hij vraagt zich af, waar de werkgevers op uit
zijn. Zij zijn tegen de vermogensaanwasdeling, tegen nieuwe
ondernemingsraden, tegen de „investeringsrekening" (subsidie-
pot van minister Lubbers voor investeringen), tegen de nota
„jeugdwerkloosheid" van minister Boersma.
Gisteren noemde het NCW, het plan
van de vakbeweging voor werktijd
verkorting als middel tot bestrijding
van werkloosheid „boerenbedrog".
Boersma zei hierover gisteravond in
het tv-programma „Den Haag Van
daag": „Dat is keihard polariseren,
dat is heel betreurenswaardig."
Volgens minister Boersma kan niet
precies rekenkundig worden aange
geven, in hoeverre verkorting van
werktijd zou leiden tot meer werkge
legenheid. De vraag is, of bij korter
werken de uurlonen niet omhoog zul
len gaan. Ook is het mogelijk, dat
een werkgever door reorganiseren
met zijn bedrijf, met dezelfde aantal
len mensen, ondanks korter werkenl
toch hetzelfde blijft doen. Een veel
betere methode zou volgens minister
Boersma zijn. om de pensioenleeftijd
te verlagen. Maar, aldus de minister.
dat is wel een diire methode. Op zijn
ministerie (sociale zaken) is een
groep ambtenaren bezig met een stu
die naar de mogelijkheden van kor
ter werken als middel om meer
werklozen aan de slag te krijgen.
Minister Boersma bleek ook weinig
ingenomen met de wens van de Fe
deratie Nederlandse Vakbeweging
(FNV) om heel snel van de kant van
de regering een uitspraak te krijgen,
dat niet zal worden ingegrepen in de
lonen dit najaar. FNV-voorzitter
Kok heeft nu het parlement bena
derd om de regering tot zo'n uit
spraak te dwingen. Boersma vindt
de eis van Kok klinken als een soort
ultimatum. „De vakbeweging moet
niet meeregeren. De FNV maakt niet
de dienst uit," aldus Boersma. Overi
gens was hij niet pessimistisch over
het komende loonoverleg
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM Prof. dr A. Troost, hoogleraar ethiek aan de
Vrije Universiteit te Amsterdam, weigert nog langer colleges te
geven in de sociale ethiek. De raad van de subfaculteit P.A.W.
(pedagogische en andragogische wetenschappen) heeft namelijk
voor het studieprogramma '76-'77 besloten de sociale ethiek tot
keuzevak te maken.
Naar aanleiding van dat besluit
heeft prof. Troost geweigerd dit jaar
zijn nieuwe reeks colleges to begin
nen. Hij meent namelijk dat zijn vak
tot keuzevak is gedegradeerd.
In het tijdschrift Wetenschap en De
mocratie schrijft prof. Troost dat dit
neerkomt op „afschaffing van ethiek
en van de daarvoor benoemde hoog
leraar".
Overigens heeft de nu ontstane im
passe uitsluitend betrekking op de
leeropdracht van prof. Troost in de
faculteit der sociale wetenschappen.
Hij is daarnaast ook hoogleraar in de
centrale interfaculteit. Prof. Troost
heeft het college van bestuur van de
VU gevraagd het besluit van de sub
faculteitsraad te vernietigen.
Met deze nieuwe stap van prof.
Troost is een al jaren slepend
conflict in een nieuw stadium geko
men. Studenten hebben de neiging
prof. Troost een eenzijdig calvinis
tische stellingname te verwijten.
Prof. Troost daarentegen zegt dat de
VU thans moet kiezen tussen de
„macht der links-radicalen over de
inhoud van het onderwijs" en „het
bewaren van het christelijk karakter
van de VU". Het college van bestuur
van de VU heeft prof. Troost om een
toelichting op zijn besluit gevraagd.
Achtergrond van het conflict is het
besluit van de raad van de subfacul
teit om voor het studieprogramma
'76-'77 derdejaarsstudenten een keu
ze te verschaffen voor het kandidaat
sexamen. Zij kunnen kiezen tussen
het onderdeel sociale ethiek (onder
verantwoordelijkheid van prof.
Troost) en het onderdeel Doel- en
normenproblematiek van de peda
gogische en andragogische we
tenschappen. Voorheen bestond
uitsluitend het onderdeel sociale
ethiek, dat dan ook verplicht was.
Kem van de zaak is nu hoe het
besluit van de subfaculteitsraad om
in de lopende cursus -een keuze te
verschaffen, moet worden getoetst.
Daarvoor zijn bijvoorbeeld de voor
schriften in het Academisch Statuut
(die een belangrijke regeling van de
examenprogramma's bevatten) van
belang. Een docent die ernstige be
zwaren heeft tegen een besluit van
zijn subfaculteitsraad, kan bij het
college van bestuur of bij de univer
siteitsraad vragen het besluit te toet
sen aan de geldende criteria.
Het college van bestuur heeft prof.
Troost dan ook in dit verband ver
zocht de gronden voor een eventuele
schorsing en vernietiging van het
Prof. dr. A. Troost
besluit van de subfaculteitsraad te
formuleren. Prof. Troost heeft dat
ook toegezegd. Pas als deze gronden
aan het college van bestuur bekend
zijn, kan dit college zich een mening
vormen omtrent de bezwaren en
eventueel een uitspraak over de
kwestie vragen aan de Universe
teitsraad.
ADVERTENTIE
Moeder zijn betekent veel meer. Het is in feite een onbetaalbare
baan.Ook financieel gezien. Dat blijkt maar al te zeer, als zij er niet
meer zou zijn.
Zorg daarom voor een goede verzekering.
Praat met elkaar en met uw verzekeringsadviseur 1
over de Hartetyrouwpolis van de Utrecht.de speciale
verzekering voor de getrouwde vrouw.
UTRECHT
Dn.ir staat AMEV achter
Van onze redacteur wetenschappen
UTRECHT Een kleine elf procent van Nederlands inwoners is 65 jaar of ouder.
Deze groep neemt naar schatting ongeveer vijfentwintig procent van de kosten
van de gezondheidszorg voor zijn rekening, bezet eveneens een kwart van de
ziekenhuisbedden, en heeft volgens weer andere schatting dertig procent van de
inspanning der huisartsen nodig.
v
^Vraag uw garage maar eens! y
Prof. dr. C. F. Hollander is er
ten diepste van overtuigd dat
dat niet nodig zou moeten
zijn. Niet dat hij de „bejaar
den" („en ik wil voor vandaag
in het midden laten of deze
term een gelukkige is") geen
voortreffelijke medische be
handeling toewenst, hij be
twijfelt zelfs of ze die krijgen
ondanks de indrukwek
kende inspanning die uit de
ze cijfers blijkt. Gisteren de
hij in Utrecht zijn intree als
bijzonder hoogleraar in de
medische gerontologie, de
leer van de lichamelijke ver
ouderingsprocessen
Hij brengt daar nadrukkelijk
een boodschap mee. Prof.
Hollander wil de beginnende
arts het begrip bijbrengen
dat de bejaarde patiënt, met
wie hij vaak te maken zal
krijgen, wezenlijk een ander
probleem stelt dan de jonge
volwassene waartegen de
arts in zijn opleiding gewoon
lijk ziektebeelden leert pro
jecteren. Terwijl de jeugdige
patiënt wel „natuurlijk"
recht heeft op een aparte be
nadering, geldt dat voor de
bejaarden tot nog toe niet.
Prof Hollanders noemde het
gisteren bij de aanvaarding
van zijn ambt „hoogst
merkwaardig" dat „ondanks
vele waarschuwende stem
men tegen het ongebreideld
voorschrijven van genees
middelen bij bejaarden" er
nauwelijks onderzoek wordt
verricht naar de werking en
de lotgevallen van die medi
cijnen in het bejaarde li
chaam. „Het zou zeer goed zo
kunnen zijn, dat evenals dit
het geval is in de kinderge
neeskunde, er voor de oudere
mens een aparte receptuur
dient te komen."
Dat zou dan goed passen bij
de titel van zijn rede: Ouder
dom, spiegelbeeld der jeugd.
Dat bedoelt prof. Hollander
vrij letterlijk. Allerlei li
chaamsfuncties nemen met
de groei van het kind en nog
enige tijd daarna toe. berei
ken rond het dertigste le
vensjaar hun hoogtepunt, en
nemen daarna geleidelijk, de
een sneller dan de andere,
weer af.
„Weggooien"
Die geneesmiddelen zitten
hem hoog. Wij moeten ons
ernstig afvragen, zei hij in
zijn rede. of wij er goed aan
doen, bejaarden, die veelal
meer dan één afwijking heb
ben. ook hele combinaties
van geneesmiddelen voor te
schrijven. In een gesprek wil
hij daar nog wel wat duidelij
ker over zijn: „de bejaarden
gaan onder die geneesmidde
len geblikt" Ze worden voor
geschreven door specialisten
die elk één afwijking behan
delen en geen zicht hebben
op wat hun collega's tegelij
kertijd voorschrijven. Hij
verwijst nog eens nadrukke-
Ouderdom, spiegelbeeld
der jeugd"
lijk naar het advies van zijn
collega Nelemans, dat het het
beste is om zoveel mogelijk
van die medicijnen weg te
gooien. Wat de oudere pa
tiënt nodig heeft is in de
eerste plaats begrip voor zijn
probleem als totaliteit, be
reidheid van de arts om daar
tijd in te steken (het gaat
allemaal wat trager, en de
patiënt heeft ook gewoon een
omvangrijker medische voor
geschiedenis te vertellen).
Zou het al vaker voorgestelde
patiëntenpaspoort kunnen
helpen? Daarin zouden be
handelende medici alle voor
geschreven medicijnen moe
ten noteren, zodat ze in ieder
geval van elkaar zien wat ze
doen. Prof. Hollander: „Dat
zou inderdaad sanerend kun
nen werken. Maar het
kernpunt is niet die specia
list, maar de huisarts. Hij zou
het centrale overzicht moe
ten hebben en die boel weg
moeten gooien. Maar die is
daar nauwelijks voor opge
leid." Aan dat stuk opleiding
wil prof. Hollander graag
meewerken. Hij voorziet dat
dat niet van een leien dakje
zal gaan. „Alles wat nieuw is,
gaat met weerstanden gep
aard zeker wanneer de stu
dieduur onder druk staat."
Maar tenslotte moet daar een
mouw aan te passen zijn.
„Medische studenten in Rot
terdam lopen vrijwillig 's
avonds college." De Leidse
universiteit daarentegen,
heeft de oudere mens al jaren
in de medische opleiding
geïntegreerd op de manier
die prof. Hollander ook in
utrecht zou willen bereiken.
Hij is door de Gezondheid
sorganisatie TNO gedeelte
lijk uitgeleend aan de univer
siteit. want dr. Hollander is
en blijft intussen directeur
van het TNO-instituut voor
experimentele gerontologie
in Rijswijk. Ook daar heeft
hij wel zorgen, want de ge
zondheidsorganisatie is fi
nancieel en wat mankracht
betreft aan het afslanken,
terwijl het Rijswijkse insti
tuut nog in de laatste fase
van de opbouw verkeert.
Maar omdat bij dat afslan
ken de prioriteiten van de
samenleving nogal sterk als
maatstaf worden gebruikt,
hoeft dat elkaar niet uit te
sluiten.
Prof. Hollander is er
in elk geval van overtuigd
dat gerontologisch onder
zoek op lange termijn een
diepte-investering met een
gouden randje is.
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM De Amsterdamse
centrale recherche stelt in samen
werking met de rijksrecherche een
onderzoek in naar mogelijke corrup
tie op het politiebureau Warmoes
straat in het hartje van de stad. Het
onderzoek wordt verricht in
opdracht van hoofdcommissaris Th
Sanders. Volgens geruchten hebben
enkele politiemannen zich laten om
kopen door Chinese heroïnehande
laars.
„Het is al eens een paar keer voorge
komen. dat een handelaar bij zijn
arrestatie met briefjes van duizend
wapperde. Maar het is nog nooit ge
beurd, dat een veroordeelde Chinees
om schoon schip te maken iets heeft
gezegd over omgekochte politieman
nen". vertelde politiewoordvoerder
E. Jagerman gisteren. Daarom
moeten de geruchten volgens Jager-
man met een korreltje zout worden
genomen en wil de hoofdstedelijke
politie door middel van het onder
zoek de „praatjes aan de tapkast"
zoveel mogelijk ontzenuwen.
De centrale recherche houdt er. al
dus Jagerman. ernstig rekening mee
dat het verspreiden van geruchten
een mogelijke strijdmethode is van
de Chinezen om onenigheid en onze
kerheid bij de politie te veroorzaken.
„Het is een methode, die zo oud is als
de wereld. Bovendien circuleren de
ze geruchten sinds het ontstaan van
het bureau Warmoesstraat", meent
Jagerman.
Van een verslaggever
DEN HAAG - GPV-
fractievoorzitter Jongeling wil van
staatssecretaris Hendriks (volksge
zondheid) weten wat hij denkt van
de seksuele relaties tussen mens en
dier en van pedofilie. Aanleiding tot
deze vraag is een rede van een
ambtenaar van het departement van
de staatssecretaris onlangs in Rot
terdam. Daarin zou deze de stelling
hebben uitgesproken dat op een ten
toonstelling over seksualiteit ook
aandacht moet worden gegeven aan
sexuele relaties tussen mens en dier
en aan pedofilie. Het Kamerlid
noemt deze vormen van seksualiteit
zeer verwerpelijk.
De heer Jongling wil ook weten waa
rom de staatssecretaris niet zelf de
rede, waarmee de expositie „seksua
liteit '76" werd geopend, heeft willen
uitspreken.
Niet huilen. Tommy wint je zo weer
terug.
