De schadelijke werking van een bisschop
i
Kerkvoogden en diakenen
moeten meer samenwerken
Kerk in de wereld
Vandaag,
StEuN SMPO
Onze adressen:
Een niet
zo beste
belegging
Columbia wil minder
zendelingen
NaMiBiEVOI
VOORBUGANGE)
WOENSOAG 29 SEPTEMBER 1976
KERK
TROUW/KWAF
door Aldert Schipper
In 1972 haalden de Zuidafrikaanse gezagsdragers in Zuid-
West-Afrika (Namibië) in dankbare erkentelijkheid een oude
wet voor de dag. die nog dateerde uit de tijd dat het land een
Duitse kolonie was. Het was de wet „op de verwijdering van
ongewenste personen", die door de Duitsers ingevoerd was om
daarmee te kunnen optreden tegen homofielen, prostituees,
dronkaards en souteneurs, die de kolonie volgens Duitse
begrippen wel eens onveilig konden maken.
De Zuidafrikanen pasten deze oude
wet toe op de anglicaanse bisschop
Colin Winter, die op grond van deze
wet verbannen werd na een korte
gerechtelijke procedure. De
..misdragingen" van bisschop Win
ter bestonden uit lessen in lezen en
schrijven aan zwarten, protesten
tegen openbare geselingen en
openlijke instemming met een sta
king. die contractarbeiders organi
seerden tegen de onmenselijke
omstandigheden waarin zij ver
plicht waren hun brood te ver
dienen.
De Zuidafrikanen hadden er op ge
rekend dat de bisschop zijn oude
stiel weer zou opnemen, het pries
terschap in een Zuidafrikaanse ge
meente. en dat zij in het vervolg
geen last meer zouden hebben van
deze man Gods. die het gebod van
de naastenliefde iets te letterlijk
opvatte in Zuidafrikaanse ogen
Verkeken
Maar de Zuidafrikanen hadden
zich verkeken op de lichtblauwe,
vriendelijke ogen van Colin Winter
In plaats van een brave parochie
geestelijke in Zuid-Afrika te wor
den. vertrok hij naar Engeland. Hij
gaf zijn bisschopsambt niet op.
maar zette zijn pastoraat voort van
buiten Namibië. Hij is wel een of
twee keer naar de grens van Nami
bië gereisd, waar hij talrijke nieuwe
gemeenteleden heeft aangenomen
en met de achtergebleven priesters
heeft gesproken, die voor deze gele
genheid even over de Angolese
grens waren gewipt, maar hij doet
zijn meeste werk sinds 1972 in Eu
ropa en Amerika De aartsbisschop
van Canterbury liet hem. toen hij
pas in Groot-Brittannië was geko
men na zijn verbanning uit Nami
bië. weten dat hij er wel begrip voor
kon hebben als de bisschop zich
nog enige tijd over Namibië zou
druk maken, maar dat hij daarna
toch weer het gewone pastorale
werk zou moeten hervatten. Winter
vroeg de aartsbisschop hoelang de
ze hem het werk voor Namibië zou
laten ..Een week of wat", was het
antwoord.
Dit beperkte aantal weken is intus
sen tot vier jaar uitgegroeid en bis
schop Winter heeft het gevoel nog
nooit zo zinvol aan het werk te zijn
geweest ais nu. Schade doen aan het
kolonialisme, waar zijn gemeentele
den onder gebukt gaan. dat is kort
samengevat zijn huidige hoofdbe
zigheid. Hij reisde daarvoor naar
secretaris-generaal Waldheim van
de Verenigde Naties om hem uit te
leggen dat een reis naar het bezette
Namibië verraad aan de bevolking
van dat land zou zijn. En hij heeft de
rol van geestelijk verzorger van de
gevluchte leden van de bevrijdings
beweging Swapo op zich genomen
Zopas heeft hij het pasgeboren kind
van Katjavivi gedoopt, de vertegen
woordiger van de Swapo in Londen
Groep studenten
Daarnaast biedt Colin Winter in het
door hem bewoonde vervallen kloos
ter bij Londen onderdak aan een
internationale groep studenten, vee
lal afkomstig uit Zuidelijk Afrika of
Europa. Colin Winter reist veel naar
Scandinavië en West-Europa, waar
volgens hem meer begrip voor de
zaak van de Namibiërs bestaat dan
in zijn eigen land. Engeland. Vorige
week was hij in Nederland om hier
te spreken tijdens de door de kerke
lijke jeugdorganisaties opgezette
Namlbiëdag in Driebergen. Colin
Winter is nu 47 jaar. vader van vijf
kinderen en drager van spijkerpak
ken Aan zijn vinger heeft hij een
zegelring, de enige uiterlijkheid, die
nog herinnert aan zijn bisschops
ambt. Uiterlijk merk je niet zoveel
van zijn pastorale waardigheid,
maar innerlijk is hij steeds bezig
met de mensen die zich herhaalde
lijk en openlijk ook toen hij al
lang in Europa teruggekeerd was
aan zijn herderlijke zorg hebben toe
vertrouwd Hij vertelt over de mar
telingen, de onzekerheid, de angst
van zijn mensen. ,,Met martelingen
bedoel ik niet dat een politieman
eens ëven zijn geduld verliest en
iemand een klap of een stomp geeft
Nee. marteling in Namibië bestaat
uit verkrachting of dreiging met ver
krachting. behandeling met
elektrische stroom, het onder water
houden van iemand totdat hij denkt
Colin Winter
te verdrinken en het ophangen van
mensen. Niemand is veilig voor de
politie of het leger van de Zuidafri
kanen.
Als het echt 20 erg is. waarom zijn de
mensen dan niet eerder in opstand
gekomen?
Elke mogelijkheid om zich te orga
niseren wordt de zwarten ontnomen
Zodra iemand blijkt een leidersrol te
hebben wordt hij opgepakt en krijgt
hij beperkte bewegingsvrijheid oi
gevangenschap De mannen worden
van hun vrouwen en de kinderen
van hun ouders gescheiden. Het is
vrijwel niet mogelijk, een opstand te
organiseren. En daarbij komt dat de
mensen steeds dachten: het lijden is
zo groot, dat moet de blanke gewe
tens wel wakker maken. En elke
keer als de druk verzwaard werd
dachten de zwarten: nu worden de
blanken wel wakker. Maar zij wer
den niet wakker en nu is de druk
ondraaglijk geworden.
En vergeet niet dat de zwarten al in
de vorige eeuw in opstand kwamen
tegen de slavernij. De Kafferoorlo-
gen waren opstanden tegen de sla
vernij. En daama is er steeds verzet
geweest. Meestal geweldloos, maar
vaak ook gewelddadig. Maar elk
verzet werd met groot geweld in de
kiem gesmoord
Ja. hot lijkt net of de Afrikanen een
groter talent hebben dan wij om
onrecht te dragen en niet te haten.
Wij leven in een maatschappij die
gericht is op concurrentie Jouw
kinderen leren op school dat zij
moeten proberen beter te zijn dan
de andere kinderen. Elkaar over
treffen en desnoods te overtroeven
Zij leren elkaar te verslaan. In Afri
ka gaat het niet om elkaar te vers
laan maar om samen delen
De blanken leggen deze mededeel
zaamheid van de zwarten uit als
gemakzucht en hun vertrouwen dat
het blanke geweten ooit wel eens zal
gaan spreken als lafheid.
Op een dag had mijn zoon echt iets
gedaan wat niet door de beugel
kon. Het was een nare pestkop van
een jaar af dertien. Ik rende hem
na. om hem eens een flinke draai
om zijn oren te geven. De tuinman
van de kathedraal zag mij achter
hem aan zitten en zei: „Waarom
doet u dat. Uw zoon is zo klein en u
bent zo groot." Geweld is in de
Afrikaanse gemeenschap lang niet
zo snel toegepast als bij ons. Ik heb
later leren inzien dat dit eigenlijk
eerder moed dan lafheid is. Maar er
komt een tijd. dat ook voor de
Afrikanen geen keus meer mogelijk
is anders dan voor geweld.
Denkt u dat er nog een kans is dat
Zuidelijk Afrika zich zonder geweld
bevrijdt? Hebben de pogingen van
Kissinger kans van slagen?
Nee. De blanken hebben zich zo
vastgebeten in hun voorrechten,
dat zij er geen afstand van zullen
doen zonder er met geweld toe te
zijn gedwongen. Welke groep in de
wereld is bereid vrijwillig afstand
te doen van slaven, goedkoop voed
sel. mooie auto's, huizen en Euro
pese vakanties. De blanke voelt
zich nog steeds verschrikkelijk vei
lig. Hij weet niet dat zijn welvaart
bedreigd wordt. De regering weet
het wel. De geheime inlichtingen
dienst heeft mensen tot in de Swa
po (bevrijdingsbeweging van Nami
bië) en weet precies hoevel man de
Swapo in kan zetten. Dat zijn er
niet zoveel en hun bewapening is
ook niet zo indrukwekkend, maar
de Swapo heeft tijd. Het zijn boe
ren en die kunnen wachten. Dat
moet de Zuidafrikanen verontrus
ten. Een guerrilla kan lopen. Hij
kan vandaag lopen en morgen en
overmorgen en de dag daarna.
Ja. maar een oorlog bestaat niet al
leen uit marsen. Er wordt ook ge
schoten en gezien de enorme bewa
pening en training van de Zuidafri
kanen zal er ook heel wat zwart
bloed vloeien. Moeten wij de zwar
ten zo'n bloedbad niét ontraden?
Nee. Natuurlijk komen de mensen
wel naar mij toe en als ze dat vra
gen. zal ik hun de toekomst niet
rooskleuriger tekenen dan zij is.
Maar het zijn mensen, die koel en
zonder enige romantiek de werke
lijkheid onder ogen zien. Jij hebt
twee kinderen. Zou jij kunnen le
ven met de gedachte dat zij nooit
volledige burgerrechten in hun ei
gen land zullen hebben. Dat zij
nooit zullen kunnen stemmen voor
een regering die zij willen. Met ar
moede kun je leren leven. Armoe
de. zolang die niet te erg is, hoeft
zelfs niet erg te zijn. maar de ont
kenning van de menselijke rechten
van je kinderen is ondraaglijk. Dat
kan geen man aanvaarden. Dat hij
zelf ..jongen" genoemd wordt en
dat hij in verband gebracht wordt
met alle dingen die onmenselijk,
oncultureel en dierlijk zijn. kan hij
misschien nog dragen, maar dat
zijn kinderen en zijn kleinkinderen
die zelfde toekomst tegemoet gaan.
dat is onaanvaardbaar. Daar ben je
bereid voor te sterven.
De contractarbeiders uit Ovambo-
land krijgen allemaal een koperen
band om hun pols. waarop hun
nummer staat. Deze mensen voelen
dat als zo'n vernedering, dat zij
deze armband ..stront" noemen. Zo
ver is het gekomen, dat deze men
sen hun slaventeken de naam ge
ven van menselijke uitwerpselen.
Zij hebben het gevoel dat hun man
nelijkheid beschadigd wordt. Mar
tin Luther King noemde rassen
waan volkenmoord. Dat was te
recht. Want je menselijke waardig
heid wordt er door vernietigd.
Wie echt iets tegen de rassenwaan in
Zuidelijk Afrika wil doen, zal moe
ten ijveren voor een boycot van
Zuid-Afrika. Maar de zwarten zou
den daarvan het eerste slachtoffer
zijn. Zijn zij bereid tot dat offer?
Er is het klassieke antwoord van
Albert Luthuli, die op deze vraag
antwoordde: „Wij lijden al zoveel.
Dat kleine beetje kan er nog wel
bij." Ikzelf ben wat meer gereser
veerd, want de zwarte ge
meenschap bestaat uit verschillen
de groepen. Dat de staking in Jo
hannesburg eindigde kwam bij
voorbeeld doordat een groep van
de allerarmsten onder de contrac
tarbeiders zeiden: „Geen gezeur
over mensenrechten; wij moeten
eten hebben."
Een staking van een maand zou
Zuid-Afrika op zijn knieën hebben.
Maar er zijn grote groepen die deze
maand staking niet kunnen
opbrengen. Er zijn geen stakings
kassen en de mensen leven al bene
den het bestaansminimum.
Maar het Westen is moreel ver
plicht -af te zien van winst uit apart
heid. Vooral Groot-Britannië is
schuldig, omdat Engelse fabrieken
het geld broodnodig hebben om te
moderniseren. Maar de Britse in
vesteerders beleggen hun geld lie
ver in Zuid-Afrika. omdat het daar
meer opbrengt dank zij de
apartheidsionen. Het geld dat Brit
se arbeiders met hun werk verdie
nen en dat niet wordt uitbetaald
wordt niet gebruikt om hun werk
omstandigheden en hun producti
viteit te verbeteren, maar om de
zwarten in Zuid-Afrika verder uit te
buiten. Het is een schande.
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM De landelijke organen op het gebied van kerkvoogdij en diakonaat in de
hervormde kerk hebben een gezamenlijk appèl gedaan op de plaatselijke diakenen en kerkvoog
den om tot grotere samenwerking te komen.
..Zo zeker als een gemeente één be
hoort te zijn in geloof, hoop en liefde,
zo zeker is het ook dat zij niet ge
scheiden mag zijn in het bouwen aan
zichzelf en in haar dienst aan de
wereld." aldus de gezamenlijke
oproep.
De eenheid van beleid, die zij beplei
ten. komt al in verscheidene ge
meenten tot uiting in een vruchtbare
samenwerking van kerkvoogden en
diakenen In het algemeen gespro
ken is er echter nog veel onwennig
heid tegenover elkaar en ook hulpe
loosheid. als het gaat om het sa
menbrengen van alle functies, die in
een gemeente bestaan Ook is er
onzekerheid over wat er wel en wat
er niet kan en mag in de kerk
Vaak zijn financiële zorgen de direc
te- aanleiding tot discussie over de
scheiding tussen de kerkvoogdelijke
en de diakonale portemonnaie van
de kerk Kerkvoogden puzzelen ein
deloos hoe ze in staat zullen zijn om
een predikantsplaats te behouden,
en kijken ondertussen met een ja
loers oog naar de vette pot. waarover
de diakenen Hiken te beschikken
Waarschuwingen
De landelijke organen waarschuwen
er echter voor, dat men niet moet
denken, dat grotere samenwerking
tussen kerkvoogden en diakenen af
braak van kerkewerk kan voorko
men De besteedbare inkomens van
kerkvoogdijen en diakonieën ver
houden zich in gemiddelde grootte
als 11 2 „Deze cijfers geven geen
voedsel aan de gedachte, dat met
een verschuiving van inkomsten van
de diakonale naar de kerkvoogdeli.i
ke sfeer ooit (al was het maar ten
dele) de financiële problemen van de
kerk kunnen worden opgelost
UIT
Korte, duidelijk geschreven. liefst
aan één kant getypte, brieven
kunnen worden gestuurd naar:
Secretaris Hoofdredactie Trouw/
Kwartet Postbus 8S9. Amsterdam.
Bij publikatie wordt de naam van
de schrijver vermeld.
VAN LEZERS
Slechte dienst
Mijns inziens hebt u met het plaat
sen van het flauwe artikel van de
heer Klei het streven naar eenwor-
Samenwerking moet voortkomen uit
een visie op de eenheid van het ge
meente-zijn. De algemene kerkvoog-
dijraad, de vereniging van kerkvoog
dijen en de generale diakonale raad
zijn tegen samenvoeging van de
kerkvoogdelijke en diakonale finan
ciën. Dat is volgens hen niet moge
lijk. omdat het soms gaat om ..doel
vermogens". die gebonden zijn aan
de bestemming waarmee ze in het
leven zijn geroepen Zij vinden sa
menvoeging ook niet wenselijk. De
leden van de gemeente moeten zo
veel mogelijk zelf kunnen bepalen,
voor welke activiteit of '.oor welk
doel hun bijdrage bestemd moet
worden.
Mogelijkheden
Wat de concrete mogelijkheden van
-.amenwerking betreft, de landelijke
organen vinden, dat er doorgaans te
snel wordt gegrepen naar de kerkor-
delijke mogelijkheid van „overheve
ling". (uit qdiakonale middelen
woi1t wat overgeheveld om het te
kort van de kerkekas te verminde
ren» Beter is be'eids en begrotingso
verleg. b v over wervingsplannen
(Kerkbalans) en collecteroosters Be
paalde onderdelen aan jeugdwerk,
vormingswerk ol toerust ingswerk
mogen iaronaal genoemd worden,
omdat er sprke is van hulp en solida
riteit Ook wordt het redelijk ge
noemd. dat de diakonie een deel van
de SMRA-kosten betaalt en dat de
diakenen mee betalen aan de kosten
van het kerkeblaf. waarvan zij ook
gebruik maken
De oproep is gedaan in een brochure,
die tot stand kwam na overleg met
de provinciale Kerkvoogdelijke en
diakonale organei. van beleid en toe
zicht. De centrale voor vormings
werk voorzag de b.-ochure van eer
handleiding om een goede bespre
king te bevordern. He* boekje is geïl
lustreerd door Carl de Vaal. een van
de tekeningen staat hierbij:
kerkvoogden en diakenen moeten el
kaar niet door een verrekijker bekij
ken. maar elkaar de hand reiken
AMSTERDAM
Postbus 859.
Wibautstraat 131
Tel 020-913456
Tele* 13006
ROTTERDAM/DORDRECHT
Postbus 948.
Westblaak 9. Rotterdam
Tel 010-115588
DEN HAAG/LEIOEN
Postbus 101.
Parkstraat 22. Den Haag
Tel 070-469445
ZWOLLE/GRONINGEN
Postbus 3.
Melkmarkt 56. Zwolle
Tel 05200-17030
ding van de christelijke kerken in
ons land. een slechte dienst bewe
zen Ik verzoek u daarom voortaan
in uw zeer gewaardeerde blad geen
onnodige nutteloze „bespiegelin
gen" meer te plaatsen, die a3n de
oekumene meer schade doen dan
haar bevorderen, doch alleen posi
tieve opbouwende stukken
Alphen a d Rijn J.J.B. van Zwieten
ARP: waarheen?
Nu met het aanvaarden van één
CDA-lijst de ARP weer een stap
heeft gedaan naar liquidatie van
partij en het verlaten van haar iden
titeit. is het voor AR-leden en kie
zers de vraag welke koers en keuze
ze nu hebben te gaan. Opgaan in het
tCDA? Of ziet een AR reformatorisch
'christen zich nu gesteld voor het
kiezen en aansluiten bij één van de
kleinere partijen ais SGP. RPF en
GPV. welke zich nu nauwer aan
eensluiten en trachten zich te ver
binden tot één Reformatorische
Volkspartij Zó een Reformato
rische Politieke Federatie kan nu
een alternatief zijn voor allen die
zich niet kunnen vinden in het CDA
Opdat de koers V3n anti revolutio
nair of christelijk historisch geluid
wederom in ons volksleven
weerklank hebben
Wapeningen W Berghuis
In de Rand Daily Mail stond dat
zevenduizend exemplaren van het
Inkatha bulletin van hoofdman
Gatsha Butheiezi in beslag geno
men zijn. Butheiezi is eerste minis
ter van het thuisland (in wording»
KwaZuiu en heeft lange tijd met
enig succes getracht een tussenposi
tie in te nemen tussen de
apartheidsregering van premier
Vorster en het zwarte verzet
De mensen van black power hebben
Butheiezi steeds gewantrouwd,
maar vooral vong jaar en dit jaar
ontwikkelde de chief zich lot een
oppositie-figuur, die je niet meer
kon afdoen als een stroman van
Vorster Samen met directeur Bey
ers Naude van het Christelijk Insti
tuut verklaarde hij de investeringen
in de blanke Zuidafrikaanse econo
mie immoreel Hij kleedde zich in
het Dak van de bevrijdingsbeweging
ANC compleet met. zwarte baret en
groette het groeiend aantal van zijn
volgelingen met de gebalde vuist
Buthelezi's beweging Inkatha was
aanvankelijk alleen op Zulu's ge
richt en hij is nu bezig dit lidmaat
schap open te stellen voor andere
zwarten en blanken Butheiezi zegt
dit niet met zoveel woorden, maar
voor iedereen is duidelijk dat hij
streeft naar een podium als leider
van het zwarte verzet in Zuid-
Afrika. Dit streven is doorkruist
door de opstanden in de zwarte
woongebieden Het duurde zeer lang
voordat de chief een oordeel over de
opstanden liet horen. En toen hij
sprak, samen met de andere thuis
landleiders. was het politieke initia
tief hem al maanden lang uit han
den genomen door nieuwe militante
leiders
Verkeken
Toen ik in Zuid-Afrika was heb ik
met Butheiezi gesproken en ik kreeg
de overduidelijke indruk dat hij
weet dat zijn kans om het zwarte
verzet tegen de apartheid in zich te
verenigen voor het moment verke
ken is
Butheiezi trachtte zijn Inkatha om
te zetten in een nationale zwarte
Butheiezi
beweging onder meer door middel
van een bulletin De grote droom
van de chief was dit bulletin uit te
bouwen tot een zwart dagblad Er
zijn in Zuid-Afrika geen zwarte
kranten, die zwart eigendom zijn
IS DE BIJBEL WEER „IN"?1
Eigenlijk valt van alle kant^
laatste tijd een sterke aan,
voor de bijbel te constateren^
weet je aan de benaming dj
aandacht krijgt al uit welke hL
wind waait. Hebben ze 't ovt,
belstudie, dan weet je dat je*!
hoek van Youth for Christ zit.
er gesproken over het onderzT
van Gods Woord dan lijdt her
twijfel of je bent in de buurt
verontrusten. En hoor je zy
„het bevragen van de Schrift/
„Israël weet het!" dan ben je
gezelschap van oude en ni
Barthianen. Nu is alles wat zier
dient als Schriftstudie (zo spi
we er vroeger op de Jongelinge
eniging over) niet als zodanig a
merken. Veel bijbelstudie kom)
op. met verwaarlozing van wat
feite staat, het zoeken van een'
tal sprekende beelden die 1
buurt van de tekst liggen. Wij.
bijbelstudie noemt laat zich kn
voor citroenen verkopen. Een 1
uiterste gaat uit van de meninj
je eerst ongeveer alle talen vaj
Oude oosten als je moers t
kennen voordat je 't je kan v
ven ook een opmerking te 1
En dan zijn er nog die alles ind
alistisch toepassen, vaak voorc
nog van enig verstaan van 1
staat sprake is al vragen:
kent het voor mij, en die staai
weer tegenover hen die in elk
haal een duidelijk getuigenis 1
van de strijd om de produktief
delen, 't Zal natuurlijk wel de b
ling zijn dat wij weer s
luisteren naar de Stem die dot
Schriften spreekt. En ik denk d
elkaar dan allemaal nodig 1
Waarschijnlijk 't meest t
niet zo hardnekkig voor 1
daar geschreven staat gaan s
zodat de ander er nauwelijks bij,
komen.
5 taal f-
l doorda
datL
BOGOTA Columbia verstrekt
tijdelijk geen visa aan nieuwe zen
delingen in afwachting van een
nieuwe regeling, zo meldt het Ameri
kaanse tijdschrift Christianity To
day. Met een soort quota-stelsel wil
de Columbiaanse regering het aan
tal buitenlandse zendelingen in het
land wat beperken.
De regering heeft aan de confedera
tie van protestantse kerken van Co
lumbia (Cedec) een lijst gevraagd
van zendelingen, die op het ogenblik
in het land werken.
ADVERTENTIE
door Aldert Schipper
Isizwe-Sechaba zou de eerste geheel
zwarte krant zijn.
De directeur van deze krant. Walter
Falgate. heeft vergeefs getracht in
Europa geld van de kerken voor dit
project te krijgen Voor een krant is
veel kapitaal nodig en dat zou in
Zuid-Afrika niet te krijgen zijn. Fal
gate heeft onder meer in Duitsland
en in ons land besprekingen ge
voerd. die tot dusver niet geslaagd
zijn. doordat er grote sommen gelds
mee gemoeid zijn en doordat de
belegging allerminst safe is. Dat is
begrijpelijk voor wie de situatie
kent. Wanneer een krant één of twee
dagen niet verschijnt betekent dat
zo'n enorm financieel verlies, dat
daarmee het bestaan in gevaar
komt De Zuidafrikaanse regering
zou deze mogelijkheid zeker benut
ten. zodra een krant controversiële
berichten gaat brengen Nu al heeft
minister Kruger van justitie ver
schillende kranten en vooral de op
positionele Rand Daily Mail ge
dreigd met verschijningsverboden,
indien deze krant zou voortgaan
met het publiceren van de namen
van gearresteerde leiders van de
zwarte bewustheidsbeweging.
De inbeslagneming van het bulletin
van Inkatha is een bewijs dat de
regering niet zou aarzelen een zwar
te krant de nek om te draaien
Beroepingswerk
NED. HERV. KERK
Beroepen te Strijen: H Veldhui
te Wapenveld; te Zeist: E
Kalkman te Amersfoort..
Aangenomen naar Woudsend]
Bousema kand. te Oldebert;
IJmuiden-W.: D. Heikoop te Hei
nen; naar Vreeswijk (toez.).: V
Bruin, hulppred. te Vreeswijk
benoeming tot hulppred. te R<
wolde: A. v.d. Linden, hulppre
Ezinge; Edam: mej. J. H Ki
vicaris aldaar.
Bedankt voor Steenwijk: J. R.
te Harlingen; voor Strijen: G B
Terheijde; voor Herveld: G. D
sers te Vaassen.
GEREF. KERKEN
Beroepen: te A vereest/Balkbrug
van Benthem te Nieuwlande.
GEREF. KERKEN VRIJG.
Beroepen te Amstelveen: drs A.
mer te Loenen a.d. Vecht; te Uit
zen: J. Borgdorff. kand.
Zwijndrecht; te Spakenburg-Z.
F. Lameris te Blija-Holwerd;
Bruchterveld: R. van Nuts. v
heen zendingspred. te Curasao,
nende Bergschenhoek
C1IR. GEREF. KERKEN
Beroepen te Onstwedde: A. Hilb
kand. te Zwolle; te Boskoop: A
Wallet, kand te Apeldoorn
Bedankt voor Den Haag: A v.d. M
te Zwolle.
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen te Apeldoorn: J. M. K
pe te Woerden; te Tril
Geldermalsen: R Boogaard
Leiden.
Ds. D. Ringnalda
Op 77-jarige leeftijd is overleden
D Ringnalda. emeritus-predik
van de gereformeerde kerk te O»
veen Ds. Ringnalda begon
ambtelijke loopbaan te Leimui
en diende vervolgens de gere
meerde kerken te Middelburg.
Weesp. te Drachten, te Amsterdi
te Makassar (Indon.) en te Ov
veen. waar hij in 1964 metemerit
ging. Nadien heeft hij nog van 1
tot 1971 hulpdiensten verricht
Haarlem-Zuid. Tijdens 1
ambtsperiode in Amsterdam he
ds Ringnalda enige tijd in Du
land onder de militairen gewerkt
daarbij hield het Duitse vraagst
hem (die een gevoelig boekje schr
over zijn in het concentratiekai
omgekomen broer ds. A. Ringnali
sterk bezig. Ds. Ringnalda was
eerste predikant van de geref
meerde kerk te Makassar. I
schreef van daar uit brieven voor
Amsterdamse kerkbode en deed
„Trouw" mee aan de discussie rot
om Nieuw-Guinea.
In de waagschaal
Het Miskotte-nummer van „In
waagschaal", dat wij gisteren ai
kondigden, is te bestellen do
1,80 te storten op postrekenl
2620510 t.n.v penningmeester
de waagschaal" te Utrecht met v
melding „5e jaargang no. 13".
De betekenis van Calvijns thcor
tisrhe gedachten. Vergadering ..Pi
testants Nederlandzaterdagmi
dag 2 oktober in Hoog Braba
(Hoog Catharijne) te Utrecht t
twee uur Spreker drs K Exalto,
