Voorrang voor de zwaksten assen worden iets verkleind, xtra-hulp 'probleemscholen' [1 Volledige tekst van de troonrede zuiniging scholenbouw en wetenschappelijk onderwijs ezi NS knijpen 40 miljoen extra uit begroting '78 Ziekteverzuim in twintig jaar meer dan verdubbeld IDAG 22 SEPTEMBER 1976 BINNENLAND TROUW/KWARTET 9 Koningin Juliana heeft gistermiddag de nieuwe zitting van de Staten-Generaal geopend met het uitspreken van de volgende troonrede: 1 van de Staten-Generaal, Ujfeld gaan de gedachten nu terug de moeilijke periode die achter ons ,aten wij vandaag, In het besef van ijneenschappelijke verantwoorde- vooral $ien naar het vele wat ons \en staat. ihten het komende parlementaire ware taken. Idiepste Inzinking sinds 1945 heeft de mlsche ontwikkeling ln de westerse een keer ten goede genomen. Het 1 komt echter slechts langzaam op Het inflatietempo Is naar verhou- ioog gebleven en de werkloosheid Is ekklg van aard. ie regering voor ogen staat is werk ledereen ln een samenleving, waarin er ongelijkheid heerst en ieder gelijke ooïngsmogelijkheden heeft om is het beleid toegespitst op het ud van bestaande en het scheppen ileuwe arbeidsplaatsen en op het te- Ingen van de inflatie. Alleen als dit ;t, blijft het mogelijk om de collectie- orzleningen te waarborgen, met voor voor de zwaksten in de samenleving, ook kan uitzicht worden geboden op bescheiden groei van de koopkracht i( de burgers in de komende jaren. eleld vindt zijn weerslag ln de rijksbe- t ng 1977. De verewaring van de druk de collectieve lasten blijft binnen de 1de norm van 1% van het nationale nen. De regering stelt geen verhoging jelastingtarieven voor. De vorig Jaar roerde tijdelijke verlichting van socla- emies en van de loon- en inkomstenbe- ïg worden blijvend. De inflatlecorrec- 1 1 voor 80% worden toegepast Hogere l agen voor reiskosten zullen van de mstenbelasting mogen worden afge- - een. De bestaande regeling voor de andigenaftrek wordt volgend jaar ge- Ihaafd. [de Jaarwisseling zal u het voorstel van reiken ter uitwerking van het aange- :de nieuwe instrument voor een ge- aanmoediging van Investeringen, tr 1 april a.s. ln werking moet treden, iezelfde investeringen te bevorderen meer gecoördineerde regelingen het vergunningenbeleid ter hand wor- genomen. Nieuwe inspanningen ten (ve van de werkgelegenheid vooral in kkere regio's zullen op gang worden ht. Belangrijke bedragen blijven be-- voor steun en begeleiding van indl- !e bedrijven; daarbij zal meer aan gegeven worden aan structurele op- igen. Ter bestrijding van de werkloos- onder Jongeren onderzoekt de rege- de mogelijkheid tot het aanmoedigen deelarbeid, alsmede het verruimen de mogelijkheid voor oudere werkne- 5 om zich ten behoeve van de werkgele- leid van jongeren uit het arbeldspro- terug te trekken. In dit verband hecht egering grote betekenis aan de experi- iten die in de onderwijssector zijn be- inen. najaar zal de regering bezien of aanvul- le conjuncturele maatregelen noodza- )k zijn. droogte van de afgelopen zomer heeft landbouwbedrijven in moeilijkheden racht. Waar nodig zal de regering maat- ilen treffen om het agrarisch produk- totentieel op een verantwoord peil te den. i duurzaam herstel van de economische groei en van de werkgelegenheid, onder handhaving van een verantwoord peil van de collectieve voorzieningen, komt in zicht, indien alle inkomensgroepen bereid zijn daartoe hun bijrage te leveren. De regering vertrouwt erop dat de sociale partners in komend overleg daarvoor oog zullen hebben. De heden aan u aangebo den macro-economische verkenning laat zien dat wanneer deze bereidheid aanwe zig is, gerekend mag worden op een bewe ging naar herstel van investeringen en werkgelegenheid. Grote voorzichtigheid is geboden om te voorkomen, dat het herstel weer in gevaar komt. Als wij die voorzich tigheid betrachten komt een prijsstijging binnen ons bereik die lager is dan ln enig jaar na 1970 haalbaar is gebleken. Om dit te verwezenlijken kan in 1977 een strak prijsbeleid niet worden gemist. Alleen een gezamenlijke krachtsinspan ning zal het mogelijk maken de opgaande lijn die zich voor onze welvaart in het komende jaar aftekent ook naar een verde re toekomst door te trekken. De regering hecht daarbij aan de verwezenlijking van voorstellen, die erop zijn gericht om de sociale partners beter in staat te stellen hun verantwoordelijkheden binnen en bui ten de onderneming waar te maken. Met het oog daarop zal u, naast de reeds ingediende voorstellen met betrekking tot de vermogensaanwasdellng en de onderne mingsraden, op korte termijn een wets ontwerp bereiken betreffende de open baarheid van inkomens uit arbeid van werknemers en beoefenaren van vrije be roepen. Dit najaar zal een voorontwerp worden gepubliceerd van een raamwet in komensvorming, die een belangrijke uitbreiding beoogt van de instrumenten voor het voeren van een inkomenspolitiek. Op korte termijn zal een wetsontwerp wor den ingediend tot matiging van de pen sioenopbouw van politieke ambtsdragers. Het kabinet zal het gebruikelijke overleg openen met de betrokken orgaj^saties over een verdergaande matiging van de hoogste salarissen in de overheidssfeer met ingang van 1977. Voor het eerst zullen u thans ook meerja renramingen worden aangeboden over de ontwikkeling van de sociale verzekeringen in de jaren 1977-1980. De wetsontwerpen, die reeds voor 1977 een beperking van de uitgavenstijging moeten bewerkstelligen, zullen u binnenkort bereiken. Daarbij zul len inkomensverschillen worden ver kleind. In aanvulling op de invoering van de Alge mene Arbeidsongeschiktheidsverzekering per 1 oktober a.s. wil de regering in de eerste helft van 1977 de regeling in werking stellen die oudere zelfstandigen in de leef tijd van 58 tot 65 jaar onder bepaalde voorwaarden de garantie voor een mini mum inkomen biedt. Omdat vele deelnemers aan het verzet, vervolgden en andere oorlogsslachtoffers nog in benarde omstandigheden verkeren heeft de regering besloten tot verbetering van hun financiële positie. De daartoe no dige voorstellen tot wetswijziging zullen u spoedig bereiken. Minder ongelijkheid is vooral ook afhanke lijk van de mogelijkheden die het onder wijs biedt. Met erkenning van de eigen verantwoordelijkheid van met name het bijzonder onderwijs, spant de regering zich in voor verbetering en vernieuwing van de onderwijsvoorzieningen. Met voorrang wordt daarbij aandacht geschonken aan groepen die om sociale of economische redenen tot dusver het minst profijt van het onderwijs hebben gehad. In het lager onderwijs zullen de klassen in 1977 verder worden verkleind. Het ontwerp van wet op het basisonderwijs kan nog in deze zit tingsperiode worden verwacht. Met de discussienota „Contouren van een toekomstig onderwijsbestel" heeft het ka binet velen betrokken bij de gedachten- vorming over het onderwijs in de toe komst. Een vervolg op deze nota zal in het voorjaar van 1977 verschijnen. Een beleidsnota over de geleidelijke invoe ring van sectorraden voor de meerja renplanning van het wetenschappelijk on derzoek zal u binnenkort bereiken. Over de emancipatie van de vrouw zal de regering u dit zittingsjaar denkbeelden voor een beleid op langere termijn voorleg gen. In afwachting daarvan wordt het be staande beleid versterkt en uitgebreid, on der andere door subsidiëring van vrouwen huizen en voorlichtingsprojecten. De kwaliteit van het bestaan hangt in hoge mate af van een goede huisvesting en leefomgeving. Bijna twee-derde van alle woningen in ons land is na 1945 tot stand gekomen en draagt dus de kenmerken van een enkele generatie. We moeten daarom zuinig zijn op de woningen en gebouwen van oudere tijden. Ook in het stadsver nieuwingsbeleid zal deze waardering tot uiting komen. Bij de nieuwbouw wordt verscheidenheid zoveel mogelijk bevor derd. Een dezer dagen biedt de regering u een drietal wetsontwerpen aan over de huur van woonruimte. Ze vormen een afronding van het nieuwe huur- en subsidiebeleid. Dit beleid biedt tevens een grondslag voor nieuwbouw, afgestemd op kwaliteit en nieuwe behoeften. In het komend zittingsjaar zal het kabinet structuurschema's voorleggen waarin de ruimtelijke aspecten van het verkeer en vervoer, de vaarwegen en de volkshuisves ting worden behandeld. De regering vertrouwt erop dat het moge lijk zal zijn de behandeling van de be langrijke wetsontwerpen inzake de herele ning van de onteigeningswet en het schep pen van een voorkeursrecht voor gemeen ten in deze zittingsperiode tot een goed einde te brengen. Het Waddengebied dient als onvervan gbaar natuurgebied behouden te blijven. Na de periode van inspraak zal een defini tieve beslissing worden genomen over de wijze waarop dit doel kan worden bereikt. Nog dit jaar zal u een ontwerp tot wijziging van de wet op de Ruimtelijke Ordening worden aangeboden. De regering blijft voorrang geven aan het gebruik van het openbaar vervoer. Vol gend jaar zal het rijk meer dan 2 miljard besteden aan het openbaar vervoer in stad. streek en land. Daarnaast beseft de regering het belang van de auto voor velen. De leefbaarheid van ons land vraagt ech ter om een beheerst gebruik daarvan. Het gevoerde beleid voor de verkeersvei ligheid heeft het aantal slachtoffers de afgelopen jaren duidelijk doen dalen. Het in de laatste maanden weer toegenomen aantal ongelukken vraagt om een hier- nieuwde inspanning. Terwille van de kwaliteit van het water ls het verheugend dat overeenstemming is bereikt over de verdragen ter beperking van de zoutbelasting en de chemische ver ontreiniging van de Rijn. Om redenen van energiebesparing en vrij etijdsbesteding zal de regering voorstellen het komende voorjaar de zomertijd in te voeren. Een ontwerp van wet Algemene Bepalin gen Milieuhygiëne zal regels geven voor inspraak en beroep en voor coördinatie bij de vergunningverlening. In de gezondheidszorg wordt naast kosten beheersing in sterke mate verbetering van de preventie nagestreefd. Een wet sontwerp betreffende bevolkingsonder zoek zal binnenkort aan adviesinstanties worden toegezonden. De ontwikkeling na^r democratisering en spreiding van zeggenschap ontmoet be zwaren en weerstanden. De regering on derkent de problemen, die inspraak op roept voor de besluitvorming. Zij meent echter, dat voortgang op de weg van het vergroten van de mondigheid van de bur gers geboden Is. Met de binnenkort in te dienen wet sontwerpen wordt een belangrijke stap gezet naar modernisering van het binnen lands bestuur. Streven naar de decentrali satie kenmerkt ook de wettelijke maatre gelen, die. op komst zijn. tot versterking van de zeggenschap van de burgers en van de rechtszekerheid van alle bij het wel zijnsbeleid betrokkenen. In het kader van de algehele grondwetsherziening zijn waarborgen voor de individuele en maatschappelijke rech ten van de burger neergelegd ln de wet sontwerpen Inzake klassieke en sociale grondrechten. Binnenkort zullen u wet sontwerpen bereiken inzake verkiezing, in richting en samenstelling van de Staten- Generaal. Aanvaarding van de voorstellen tot herziening van de Grondwet zal ertoe leiden dat komend voorjaar ook de Eerste Kamer der Staten-Generaal zal worden ontbonden eh opnieuw verkozen. Het kabinet zal zijn standpunt inzake een eventuele herziening van de structuur van de onderneming bepalen na ontvangst van het gevraagde SER-advies. Intussen be raadt het zich over een wettelijke regeling van een commissaris algemeen belang bij de grootste vennootschappen. In het belang van de veiligheid van de bevolking wordt de samenwerking tussen de politiekorpsen verbeterd. Een algehele herziening van de wetgeving op het gebied van de wapenhandel is in aantocht. Een wetsontwerp dat de toepassing van geldboetes boven vrijheidsstraffen wil aanmoedigen, zal u spoedig bereiken. Een nota over de actuele vraagstukken van het gevangeniswezen wordt u vandaag aange boden. In de afgelopen drie Jaar werd ons land zesmaal geconfronteerd met terroristische acties waarbij onschuldige burgers werden gegijzeld. De regering werkt, ook in inter nationaal verband, aan de verbetering van preventieve maatregelen en van de coördi natie bij de bestrijding van terreurdaden. Een verdere ontspanning tussen Oost en West is noodzakelijk. Maar deze kan alleen worden verwezenlijkt wanneer alle betrok ken staten de vorig jaar in Helsinki over eengekomen beginselen over veiligheid en samenwerking in Europa ook werkelijk in praktijk brengen. Daarnaast moeten concrete resultaten worden geboekt in het overleg in Wenen over wederzijdse vermin dering van de militaire sterkte. In het ontwapeningsbeleid staat het terugdrin gen van de risico's van kernbewapening voorop. Ons land levert een alleszins redelijke bij drage tot de bondgenootschappelijke ver dediging De sterk toenemende kosten van deze verdediging dwingen echter tot een versterking van de onderlinge samenwer king en taakverdeling blnnnen het bondgenootschap. Binnen dat kader die nen de beslissingen te worden genomen over nieuwe grote investeringsprojecten voor de Nederlandse krijgsmacht. De Europese Gemeenschap behoeft voor alles een versterking van haar interne sa menhang. Ernstig moet worden gepoogd het economisch beleid van de lid staten beter te coördineren en de politieke sa menwerking te verbreden en te verdiepen. Vanuit die overtuiging vervult Nederland thans het voorzitterschap van de Ge meenschap. Rechtstreekse verkiezingen voor het Europese Parlement in 1978 zijn een eerste stap naar een werkelijk demo cratisch Europa. Met onsteltenis beziet de regering de situa tie ln Zuidelijk Afrika, waar de blanke regeringen ln Rhodeslë en Zuid-Afrika nog steeds niet bereid blijken de bakens te verzetten. Alleen als de rechten van de niet-blanke bevolking in Zuidelijk Afrika worden erkend en gerespecteerd, kunnen nóg ernstiger ontwikkelingen worden voorkomen. In samenwerking met andere staten zullen wij ons Inzetten voor een beëindiging van het apartheidsregime. In 1977 zal opnieuw 1,5 pet. van het natio nale inkomen worden besteed aan ontwik kelingshulp. Velen ervaren dit als een reëel offer, maar wij vertrouwen op de bereid heid dit offer te brengen omdat de hulp vooral wordt gericht op de armste landen en bevolkingsgroepen in de wereld. Dit is het centrale thema van de beleidsnota over de Nederlandse bilaterale hulp die u heden wordt toegezonden. Nederland blijft zich, op weg naar een nieuwe internationa le economische orde, inzetten voor concre te onderhandelingen over de grondstof- fenproblematiek en over maatregelen ter verlichting van de schuldenlast van de arme landen. Over de toekomstige staatkundige en soci aal-economische structuur van de Neder landse Antillen zullen dit parlementaire jaar adviezen worden uitgebracht. Leden der Staten-Generaal, Bij zijn optreden heeft het kabinet zijn beleid gesteld in het teken van spreiding van inkomen, kennis en macht. Veel werd gerealiseerd, tot veel werd een aanzet gegeven. Het economisch getij ls tegen. De regering ziet een nauwe samenhang tussen de be reidheid de offers te brengen die nodig zijn om de economische moeilijkheden te over winnen, en de voortgang van de hervor ming van onze samenleving. Daarom hecht de regering aan een spoedige behan deling van de wetsontwerpen, die beogen de verantwoordelijkheid voor het besturen van onze economie te spreiden over alle betrokkenen. Het gaat om het perspectief van een sa menleving, waarin gezamenlijke ver antwoordelijkheid wordt aanvaard op grondslag van gemeenschappelijke zeg genschap. Veel arbeid, inspanning en visie zal worden gevraagd om dat doel te bereiken. Met het uitspreken van de hoop dat wij daartoe de kracht zullen ontvangen, ver klaar ik deze zitting van de Staten- Generaal geopend. ÖNZE10 GROOTSTE Z0R6EN UITGAVEN BCNEN DE 2 MILJARD GULDEN Mij s AS il Sï §5 xp SS o r. r1* 3zo jg§ 3/ 2,6 Van een onzer verslaggevers onze onderwij sredactie N HAAG Ondanks de omvangrijke bezuinigingen op de roting voor onderwijs en wetenschappen zullen er in 1977 h enkele verbeteringen mogelijk zijn. De voornaamste punten de begroting van minister Van Kemenade zijn: ferlaging van de leerllngenschaal in het lager onderwijs van naar 32 (800 extra onderwijzers) extra hulp aan scholen in probleemgebieden (100 kleuter leidsters en 400 onderwijzers) voortzetting van de (in de afgelopen jaren vertraagde) experi menten met basisschool, middenschool, open school en onder wijs voor werkende jongeren. bezuiniging op de scholenbouw (95 miljoen) bezuiniging in het wetenschappelijk onderwijs (212 miljoen). bezuinigingen zijn onder andere i gevolg van de algemene beper- g van de stijging der o verheids- gaven met één procent Samen t andere bezuinigingen moet deze ïratie op onderwijs in totaal 450 Joen besparen. Het personeelsbe- nd is zoveel mogelijk intact gela- i. er is zelfs een netto groei met 0 arbeidsplaatsen. Binnen de ge rij ksbegrotlng ls het aandeel onderwijs 28 procent. de toelichting op de begroting >enken minister Van Kemenade de staatssecretarissen Klein en de Tg onder meer aandacht aan de ljheid van de betrokkenen hun en mens- en maatschappijbeeld de school tot uitdrukking te bren- Wel wordt die vrijheid beperkt 0r eisen van deugdelijkheid en elmatigheid. Bovendien blijft de erheid verantwoordelijk voor een totvaardige verdeling van de be- likbare middelen, opdat bepaalde •epen niet achtergesteld worden i opzichte van anderen of ach- blijven ten aanzien van hun eigen Pariteiten. Tot degenen die in het verleden ge poogd hebben een scherp onder scheid te maken tussen „ontwikke ling" van het bestaande onderwijs (dat zou de lijn van staatssecretaris De Jong zijn) en „vernieuwing" (de lijn-Van Kemenade) zeggen de be windslieden, dat het hier gaat om twee aspecten van eenzelfde beleid. Uit de ontwikkeling van het bestaan de komen vernieuwingen van bij voorbeeld de wetgeving voort, en omgekeerd gaat vernieuwing niet zonder ontwikkeling. Op de begro ting staat ongeveer 150 miljoen gul den voor ontwikkeling en vijftig mil joen gulden voor vernieuwing. In het komende Jaar zullen verschil lende nota's en wetsontwerpen ver schijnen. Vóór 1 mei komt het wets ontwerp op het basisonderwijs (sa menvoeging van kleuter- en lager onderwijs, ook komt er een wets ontwerp om het overstappen tussen universiteit en hoger beroepsonder wijs te vergemakkelijken. De wette lijke regeling van het studen tenstops moet verlengd worden tot 1979. Er zijn nota's te verwachten over het „speciale" (buitengewoon) onderwijs en over stages van wer kende jongeren en scholleren. De examen-nota zal voorlopig niet ver schijnen. De tweede versie van de contourennota (beleidsplan tot het jaar 2000) verschijnt volgend voor jaar. Er wordt een onderzoek aange kondigd naar de problemen van de brugklas. De lopende experimenten met de basisschool worden voortgezet en waar mogelijk uitgebreid, al verloopt dit proces langzamer dan aanvanke lijk voorzien was. Hetzelfde geldt van de middenschool. Er zijn nu twee echte middenscholen en in to taal zijn 45 scholen bij het experi ment betrokken. De open school (on derwijs en vorming vla radio, t v., schriftelijke cursussen en plaatselij ke centra) begint pas ln september 1977 met de eerste proefnemingen. Minister Van Kemenade wijst erop dat de overheid de experimenten wel mogelijk maakt en stimuleert, maar dat de scholen zelf de inhoud ervan bepalen. De experimenten mogen niet lelden tot een situatie waarbij tn feite vooruit gelopen wordt op parle mentaire beslissingen. De invoering van een gedeeltelijke leerplicht voor werkende Jongeren van zeventien jaar wordt opnieuw uitgesteld. Eerst moeten de ervarin gen met zestienjarigen worden be oordeeld. In sommige vormingsinsti tuten is het verzuim onrustbarend. De samenwerking tussen streekscholen en vormingsinstituten is verbeterd. In het wetenschappelijke onderwijs wordt flink bezuinigd op investerin gen. De tarieven van academische ziekenhuizen moeten opnieuw ver hoogd worden. De verhouding tus sen de aantallen studenten en do centen wordt steeds ongunstiger. Zo staat in 1976 tegenover een groei van de studentenbevolking van vier pro cent een personeelsuitbreiding van slechts 1,3 procent. Ook in de toe komst zal het devies zijn: meer doen met minder mensen. Dat kan vol gens dr Klein door doelmatiger wer ken en minder oeverloos vergaderen. UTRECHT De Nederlandse Spoorwegen willen in 1978 40 mil joen gulden extra bezuinigen, maar dit zal aldus NS geen gevolgen heb ben voor de treinen en bussen. In een brief aan de verschillende afdelingen van het bedrijf schrijft president-directeur mr. M G. de Bruin, dat verdere bezuiniging een absolute noodzaak is om niet boven het door de overheid vastgestelde kostenplafond te komen (voor 1977 bedraagt dit 740 miljoen, voor 1978 ls dit officieel nog niet bekend.). Volgens de voorlopige plannen zal de besparing van 40 miljoen als volgt moeten worden bereikt: —23 miljoen door een voorzichtiger personeelsbeleid —vijf miljoen door meer inkomsten in de reizigerssector (ln samenwer king met de overheid zal worden gewerkt aan een meer gericht marktonderzoek om meer passagiers te kunnen trekken), —twaalf miljoen door bezuinigen op andere, voornamelijk administratie ve. kosten. Salariëring Verder zal bezuinigd worden op de salariëring. Naast de „dure" hoogle raren (met een inkomen van meer dan negenduizend gulden bruto per maand) komen er „goedkope" pro fessoren (maximaal zeveneneenhalf duizend per maand). Alle lectoren mogen dan hoogleraar heten. De ver houding tussen het aantal hooglera ren en het aantal lectoren (nu drie tegen twee) zal zo gewijzigd worden dat er meer goedkope dan dure hoogleraren zijn. Overigens hebben hoogleraren geen klagen: ook in ver gelijking met andere landen verdie nen ze behoorlijk, sohrijft staatsse cretaris Klein. De pensioengerechtigde leeftijd van hoogleraren en lectóren zal verlaagd worden 70 tot 65. De selectie van wetenschappelijk medewerkers moet worden verscherpt. Het begin salaris van Jonge academici zal ver der omlaag gaan. Tenslotte delen de bewindslieden van onderwijs mee. dat het nieuwe systeem van (rente dragende) studieleningen (waarover het parlement nog moet beslissen) niet voor 1979 kan worden inge voerd. Van onze sociaal-economische redacüe DEN HAAG Het ziektever zuim in Nederland is sinds de Jaren vijftig meer dan verdub beld. IJet percentage niet ge werkte dagen als gevolg van ziekte is momenteel negen. Mi nister Boersma (sociale zaken) zegt ln de toelichting op zijn begroting, dat een percentage van tien of hoger voor de be drijven een onhoudbare situa tie schept. Verbetering van het arbeidsklimaat Is mede daar om onontbeerlijk. De minister noemt diverse punten ter verbetering. Bin nen een Jaar zal hij bij de Tweede Kamer een wets ontwerp indienen, dat meer veiligheid ln bedrijven beoogt. Ook wil hij komen tot een nieuwe wettelijke regeling van arbeids- en rusttijden. Met na me bepalingen inzake de varia tie in werktijden (bijv. glijden de werktijden, vrijdagmiddag vrij) krijgen daarin een plaats. De minister ziet ln de variatie zowel voor- als nadelen, en zal de SER advies vragen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1976 | | pagina 9