scheepsbouw dreigt
erkloosheid voor
Vijftienduizend mensen
uren met acht
Procent omhoog
Vondeling bedroefd over taal troonrede
Reacties
[leidscommissie: Staat moet over de brug komen-
Ontslag voor 100 man bij
twee werven
Royal Nederland
ïr 1 juli volgend jaar
Verbrugh volgt
Jongeling op als
lijsttrekker GPV
„Koningin foute zinnen laten uitspreken komt neer op majesteitsschennis"
„Sommige
zinnen om
te gruwen"
Uitgever
Jan Haan (81)
overleden
Automatisering
kost 55 man baan
Prins Bernhard
naar oud-strijders
IJSDAG 22 SEPTEMBER 1976
BINNENLAND
TROUW/KWARTET 3
"Jj een verslaggever
sen
teii tëCHT Als er niets gebeurt zal er eind van dit jaar voor 1500 tot 2000 mensen geen werk
io» r zijn in de scheepsbouw. Een jaar later zal dit aantal zijn opgelopen tot 15.000 werklozen.
'ejj lijks zal uit de staatskas 350 tot 400 miljoen gulden moeten worden bijgepast om de
gebouw in ons land nog voor zeventig procent draaiende te houden,
an J
die conclusie komt de be-
[ommlssle Nederlandse
psbouw, waarin ook de vak-
m ;n zitten. Volgens Wik, het blad
ie Industriebond NW. zal de
nissie binnenkort met een plan
;U tafel komen waarmee de
(j. psbouw weer gezond moet wor-
r(j gemaakt.
rland heeft op het ogenblik
m orders in portefeuille dan elk
land met scheepsbouw in
Europa. Japan, de VS en Joe-
vië. Als er opdrachten aange-
.en kunnen worden, lukt dat
j met miljoenensteun van de
leid
he iderbezetting kan er toe leiden.
e le grote werven zich op de bouw
ag kleinere scheepstypen werpen,
ve door de middelgrote en kleine
j, Ijven in de hoek terecht komen
Itj de zwaarste klappen vallen. In-
»r tonaal is men er van overtuigd,
Van een onzer verslaggevers
GRONINGEN Twee scheepswer
ven in het noorden zijn in moeilijk
heden. De scheepswerf Boot Lem
mer is door de 80 werknemers bezet.
Dit houdt verband met de weigering
van het ministerie van Economische
Zaken subsidie en garantie te geven.
Hierdoor mist de werf een miljoene
norder voor de bouw van drie Deen
se coasters. Het ministerie meent
dat, ondanks deze order, de
scheepswerf toch onvoldoende toe
komstmogelijkheden heeft.
De andere in moeilijkheden verke
rende werf (20 man personeel) is
Hijlkema en Zoon te Hoogezand.
Ook in dit geval weigert de minister
subsidie voor een miljoenenorder,
namelijk een opdracht van een Ne
derlandse reder.
Op beide werven is het personeel
ontslag aangezegd.
De koninklijke familie komt hier aan bij het paleis Lange Voorhout, nadat koningin Juliana het
nieuwe parlementaire jaar in de Ridderzaal geopend had.
dat de wereldscheepsbouw zijn om
vang zal moeten verminderen en dat
de schepenproduktie tot zeventig
procent van het totaal aantal man
uren moet worden teruggebracht.
(ADVERTENTIE)
uw schild
legen schade
Praal daarom tijdig mei uw verzekeringsadviseur.
Bijvoorbeeld over een caravanverzekering van
verzekering maatschappij nv
J dochter van Royal Insurance Co Lid een van de grootsten ter wereld
ia
p onze parlementsredactie
it W HAAG De huren gaan volgend jaar in beginsel met acht
1 cent omhoog. Die huurverhoging vindt plaats per 1 juli van
Volgend jaar. Dat heeft staatssecretaris an Dam gisteren
ip gedeeld aan de Tweede Kamer in een uitvoerige brief, ter
r. ichting van zijn binnenkort te behandelen wetsontwerpen
n< r het huurbeleid.
Gewapend met dit gegeven heeft de
scheepsbouwcommissle berekend,
wat de prijs zal zijn om zoveel orders
aan te trekken dat ook nderdaad de
werven voor zeventig procent bezet
zijn. De concurrentie uit het buiten
land is meedogenloos. Men werkt
daar met prijzen, die soms 35 tot 40
procent lager liggen dan die van de
Nederlandse werven.
Wil Nederland concurrerend kunnen
werken dan zal niet alleen jaarlijks
tussen de 350 en 400 miljoen gulden
door de overheid moeten worden bij
gepast. Bovendien zal de staat nog
over de brug moeten komen met
geld dat nodig is om de verminderde
werkgelegenheid in scheepsbouw,
scheepsreparatie en toeleveringsbe
drijven op te vangen en de noodza
kelijke herstructurering uit te kun
nen voeren.
De beleidscommissie scheepsbouw
denkt er over de scheepsbouwindus-
trie in ons land in drie sectoren en
vijf regio's te verdelen. De sectoren
zullen bestaan uit de grote, mid
delgrote en kleine scheepsbouw, de
regio's uit Rotterdam en omgeving.
Amsterdam en omgeving, de grote
rivieren. Noord-Nederland en de rest
van Nederland.
Vervolg van pagina 1
vindt het tekort „angstaanjagend",
en herinnert aan de kritiek hierop
van dr Zijlstra, president van de Ne-
derlandsche Bank, die tevens pleitte
voor een duidelijker beperking van
de uitgavengroei van overheid en
sociale voorzieningen.
Andriessen vraagt zich ook af of de
sterke nivellering van inkomens van
de laatste Jaren wel mag doorgaan.
De laagste inkomens zijn een stuk
dichter gekomen bij de middeninko
mens. De loonsverhogingen van het
verleden „rechtvaardigen een se
rieuze matiging", vindt Andriessen.
Voor 1977 steunt hij in deze het
kabinetsbeleid, maar voor de Jaren
daarna is verdere matiging nodig
omwille van de werkgelegenheid.
Van Thijn (PvdA) zegt daarentegen
in zijn reactie dat wel de verkleining
van inkomensverschillen moet door
gaan.
KVP en ARP zetten een vraagteken
bij de uitgaven voor defensie. Ze
vragen zich af of Nederland nog wel
redelijk bijdraagt in de NAVO. Aan-
tjes herinnert aan zijn motie, dat de
NAVO-biJdrage niet zou worden
aangetast zonder overleg met de
Kamer.
Van Thijn wil dat regering, vakbe
weging en ondernemers een „meer
jaren arbeidsplaatsen-plan" ontwer
pen. Een alternatieve mogelijkheid
in dit plan zou volgens de PvdA
kunnen zijn verkorting van de ar
beidstijd (zodat de bestaande
werkgelegenheid meer wordt ge
spreid). Kritiek uit de PvdA op het
„op de lange baan schuiven van de
broodnodige volksverzekering tegen
ziektekosten". De meevaller van
rond een miljard gulden in de „een-
procents-operatle" (bezuinigingen)
zou volgens de PvdA wellicht kun
nen worden aangewend om de verla
ging van de maximum uitkering
WAO (arbeidsongeschikte werkne
mers) van 80 naar 75 procent van het
laatst verdiende loon niet te laten
doorgaan.
Oude groeikloof
De Gaay Fortman jr (PPR: kleine
regeringspartij) vindt het „ronduit
teleurstellend" dat het kabinet
voorbijgaat aan de dreigende crisis
in het economlsch-maatschappeiijk
bestel. Het kabinet blijft de oplos
singen zoeken in „het oude groelge-
loof" en in het zonder meer maar
bevorderen van investeringen, zon
der veel aandacht voor milieu en
energieverbruik.
Terlouw (D'66, kleine regeringspar
tij) wil meer nadruk gelegd zien op
de niet-materiële goederen, zoals be
tere werkomstandigheden, schoon
milieu, betere woonomgeving. Het
(ADVERTENTIE)
itrekking van die wetsontwerpen
kte hij ruim een maand geleden
(kend. Over de grootte van de
rverhoging liet hij evenwel nog
s los.
de brief aan de Tweede Kamer
it dat de huurverhogingen kun-
varieren van nul tot twaalf pro-
afhankelijk van de kwaliteit
de woning. Daarnaast is ook een
a rverlaging in principe mogelijk
f r woningen die in geen enkel op-
18 It meer voldoen aan de mini-
m-kwaliteitseisen. Behalve de
lingkwaliteiL zijn voor het
k tstellen van de huur de be-
B rijkste gegevens: de lonen, de
ojhtingskosten van nieuwe wonin
de exploitatiekosten en de kos-
van levensonderhoud.
huurverhoging die in het verle-
steeds op 1 april werd doorge-
*frd zal volgens het voorstel van
Dam aan de kamer volgend jaar
ln juli doorgang vinden, omdat
>1 i|d nodig is voor de geheel nieuwe
huurwetgeving, waarvoor Van Dam
vorige week de ontwerpen bij de
Tweede Kamer formeel indiende.
kabinet gaat er volgens D*66 te ge
makkelijk van uit dat aan materiële
goederen meer behoefte zou be
staan. Volgens Terlouw zou de rege
ring het meer moeten zoeken in de
richting van gerichte maatregelen
om de produktle meer te doen be
antwoorden aan de niet materiële
behoeften.
Bakker (CPN, oppositie) vindt het
regeringsbeleid „slecht**, omdat het
zou aansturen op een langdurige ver
mindering van koopkracht voor ie
dereen die niet rijk is. en omdat
wezenlijke voorzieningen zoals on
derwijs worden afgebroken.
WD-lelder Wiegel verlangt al voor
volgend jaar extra bezuinigingen.
Voorbeelden geeft hij hiervan nog
niet in zijn eerste schriftelijke reac
tie op troonrede en miljoenennota.
Wel noemt Wiegel daarin enige las
tenverlichtingen die Jn eik geval"
zouden moeten doorgaan: volledige
inflatiecorrectie op de tarieven van
loon- en Inkomstenbelasting (de re
gering stelt 80 percent correctie
voor), afzien van het plan voor af
schaffing van kinderaftrek en herzie
ning van kinderbijslag, verlaging
van loon- en inkomstenbelasting
voor de modale werknemer en verge
lijkbare zelfstandigen, handhaving
van Investeringsaftrek ln plaats van
de voorgestelde meer gerichte inves
teringssubsidie.
Van onze parlementsredactie
DEN HAAG Het Gereformeerd
Politiek Verbond (GPV) heeft dezer
dagen zijn kandidatenlijst voor de
Tweede-Kamerverkiezingen van mei
volgend jaar opgesteld. Lijsttrekker
wordt het huidige Tweede-Kamerlid
dr. A. J Verbrugh De heer Verbrugh
is sinds 1971 lid van de Tweede
Kamer en lid van de centrale ver-
bondsraad van het GPV.
De huidige fractievoorzitter van de
ze partij, de heer P. Jongeling, wil in
verband met zijn leeftijd (67 jaar)
niet meer in de Tweede Kamer te
rugkeren. Hij heeft zich overigens
wel bereid verklaard in de Eerste
Kamer zitting te nemen.
Van een onzer verslaggevers
DEN HAAG Dr. Anne Vondeling, voorzitter van de Tweede Kamer, is
teleurgesteld en bedroefd over de taal waarin de troonrede van dit jaar gesteld
is. Hoewel de opbouw van dit belangrijke document volgens Vondeling „beslist
beter" is dan vorig jaar vindt hij het nog steeds een niet-toegankelijk stuk met
een inhoud die hij uit taalkundig oogpunt „niet voor mogelijk houdt". Er komen
zinnen in voor „om van te gruwen", gesteld in uitgesproken slecht Nederlands.
In enkele gevallen staan er gewoon foute zinnen in, die je de koningin niet zou
mogen laten uitspreken. Dat wel te doen „komt neer op majesteitsschennis",
vindt hij.
ADVERTENTIEI
Weet u wat op dit
moment het gevaarlijkste
stukje weg van Nederland ist
Hel is precies dat stuk wat
nat is. En waar de bladeren al
zijn gevallen. Nu het herfst
is kan dat stuk weg overal zijn.
Laten we dus oppassen.
Want we moeten vooruit.
En niet onderuit.
De politie.
L I
m
Dr. Vondeling, wiens ..verta
ling" in gewoner Nederlands
van de troonrede-1975 on
langs gepubliceerd werd.
geeft ons wat voorbeelden
van zinnen uit de nieuwe
troonrede die de toets der kri
tiek niet kunnen doorstaan.
Zo staat er onder meer dat
met de jaarwisseling een
voorstel van wet komt „ter
uitwerking van het aange
kondigde nieuwe instrument
voor een gerichte aanmoedi
ging van investeringen, dat
per 1 aparil a.s. in werking
moet treden". Vondeling
daarover. „Ik weet niet hoe je
een instrument in werking
kunt laten treden". In de vol
gende zin staat onder meer
dat „meer gecoördineerde re
gelingen voor het vergunnin
genbeleid ter hand worden
genomen". Vondeling: ..Hier
is een onduidelijkheid die wel
meer voorkomt Bedoelt
men: „meer regeling die ge
coördineerd zijn" of ..regelin
gen die meer gecoördineerd
zijn"0 En hoe kun je een rege
ling ter hand nemen?"
In de daarop volgende zin
staat: „Nieuwe inspanningen
zullen op gang gebracht
worden'. Vondeling: „Wat
moet ik me daarbij voorstel
len: inspanningen op gang
brengen?"
Verderop in de troonrede ver
trouwt de regering erop „dat
de sociale partners in ko
mend overleg daarvoor oog
zullen hebbenVondeling:
„Als er stond „in het komend
overleg" was het nog niet
fraai." Weer even verder laat
de troonrede een lagere
„prijsstijging binnen ons be
reik komen". Vondeling: „Ik
begrijp wel wat er mee be
doeld wordt, maar heb er
toch grote moeite mee."
Een andere zin uit de troonre
de: „De wetsontwerpen die
reeds voor 1977 een inperking
van de uitgavenstijging moe
ten bewerkstelligen, zullen u
binnenkort bereiken". Von
deling: ..Wat bedoelt men
met „voor 1977" „in 1977" of
„voordat 1977 begint"?. Nog
een andere zin: „Bijna twee
derde van alle woningen in
ons land is na 1945 tot stand
gekomen en draagt dus de
kenmerken van een enkele
generatie". Vondeling: „Wat
bedoelt men met de „ken
merken van een enkele gene
ratie"? Dat deze woningen al
lemaal in de laatste dertig
jaar gebouwd zijn of zo?
In een andere zin is sprake
van „nieuwbouw", afgestemd
op kwaliteit". Vondeling:
„Waarschijnlijk wil men zeg
gen: nieuwbouw van hogere
kwaliteit dan er tot nu toe
gebouwd is". Even verder in
de troonrede: „Daarnaast be
seft de regering het belang
van de auto voor velen". Von
deling: „Wat is een auto voor
velen, een soort omnibus0
Bedoeld zal zijn dat velen het
zonder een particuliere auto
niet kunnen stellen."
Welk onderzoek
Een andere troonredezin
spreekt van een ..wet
sontwerp betreffende bevol
kingsonderzoek". Vondeling
„Waarom zegt men er niet bij
wat voor bevolkingsonder
zoek het betreft: tbc. baar
moederhalskanker0 En dan
de zin: „De regering onder
kent de problemen die in
spraak oproept voor de be
sluitvorming Vondeling
„Bedoeld zal zijn te zeggen
dat inspraak tijd kost en dus
invloed heeft op de besluit
vorming."
t tltlM.cV
Vondeling: gelukkig geen lintworm-zinnen meer
Dan staat er „Vanuit die
overtuiging vervult Neder
land thans het voorzit
terschap van de (Europese -
red.) Gemeenschap". Vonde
ling: „Nederland zit niet in de
voorzittersstoel vanuit die
overtuiging maar omdat het
aan de beurt is. Het is er
misschien wel IN de overtui
ging dat
Zoals gezegd Vondeling
vindt toch wel dat er vergele
ken bij vorig jaar sprake is
van vooruitgang. Hij is het
ermee eens dat zinnen als
..deze regering blijft voorrang
geven aan het openbaar ver
voer" en „hogere bedragen
voor reiskosten zullen van de
inkomstenbelasting mogen
worden afgetrokken" een
voudig zijn. In het algemeen
ontbreken „lange lintworm
zinnen" en is de troonrede
niet meer een opeenstapeling
van droge feiten.
„School-
Vondeling"
premier Den Uyl gaf aan het
ANP als commentaar dat het
herschrijven van de troon
rede ontzettend moeilijk is.
De vervanging van woorden
door synoniemen geeft vol
gens hem soms een verschui-
Van een onzer verslaggevers
GRONINGEN In Groningen is op
81-Jarige leeftijd overleden de heer
Jan Haan. ex-directeur en tot zijn
overlijden nog adviseur van de uit
geverij. drukkerij en boekhandel
Jan Haan NV. De heer Haan zal
vrijdag na een dienst ln „De Ark" In
Helpman op de Selwerderhof wor
den begraven.
De grootvader van Jan Haan
stichtte ln 1862 een boekhandel In
Delfzijl en in 1886 begon hij met de
uitgave van de Nieuwe Provinciale
Oroninger Courant, een christelijk
nieuwsblad, waaraan later nog een
kopblad voor Drente werd toege
voegd. De directie van de familie
zaak werd sinds 1947 gevoerd door
kleinzoon Jan Haan.
In de Jaren zestig verkocht hij de
krant aan het dagblad Trouw, dat
de uitgave na enkele Jaren stopte en
er een Trouw-edltle voor Groningen
en Drente van maakte. Jan Haan
NV bleef wel zelf de Oroninger
kerkbode uitgeven en drukte ook
nog bladen voor derden.
Drukkerij, uitgeverij en boekhandel
zullen onder de naam Jan Haan NV
worden voortgezet, hoewel niet
meer ln handen van de familie
Haan. De zoon van Jan Haan heeft
een andere richting gekozen. De
zaak zal overgaan ln de handen van
de heer J. van Ark, die de laatste tijd
al mede-eigenaar was en de directie
voerde.
UTRECHT Binnen vijf zes Jaar
moeten ongeveer vijfhonderd bui
tendienst-medewerkers afvloeien
van het verzekeringsbedrijf Victoria-
Vesta ln Ede. Het bedrijf is een doch
ter van de Nationale Nederlanden.
Op dit moment werken ongeveer 850
agenten-incasseerders bij Vlctoria-
Vesta.
De heer J. J. van Rijn, lid van het
bestuur van de Nationale Neder
landen, verklaarde dat Inkrimping
bij Victoria waarschijnlijk kan ge
beuren vla natuurlijk verloop. Het
„overschot" aan personeel ontstaat
door de omschakeling van zoge
naamde deur-incasso naar een geau
tomatiseerd en gecentraliseerd in
casso-systeem.
ving van vijf procent in bete
kenis. Den Uyl meent dat de
troonrede niet gezien mag
worden als een toespraak tot
het volk maar veeleer als een
Kamerstuk, een verklaring
van de regering aan de Sta-
ten-Oeneraal. Er zijn volgens
hem altijd neerlandici te pas
gekomen aan de formulering
van de troonrede „Je hebt
onder neerlandici scholen,
onder andere een school-
Vondeling". aldus Den Uyl.
die vindt dat de troonrede
1976 zeker aan taalkundige
eisen voldoet Ook hij vindt
dat bij Kamerstukken geen
enkele reden is voor slecht
proza.
Als tweede staat de heer G.J Schut
te op de lijst. De heer Schutte is 37
jaar en sinds 1973 algemeen secreta
ris van het GPV. Bovendien is hij
sinds 1974 lid van de provinciale
staten van Utrecht.
De derde kandidaat is L. Feljen uit
Assen. Feljen (57) is lid van de pro
vinciale staten van Drente en ac
countant in Assen. Hij is lid van de
centrale verbondsraad van het GPV.
Vierde is S.J. Sietsma te Zuidhorn
Hij is voorzitter van de GPV-
contactraad in Groningen en direc
teur van de gereformeerde Mavo in
Zuidhorn.
Vijfde is Mr D. Veurink uit Rijswijk
(ZH). De heer Veurink werkt bij het
ministerie van defensie als officier
militair juridische dienst.
Van een verslaggever
MAASTRICHT - Prins Bernhard
zal op 11 oktober aanwezig zijn bij
de opening van het vijftiende we
reldcongres van oud-strijders (The
world veterans federation), dat in
Maastricht wordt gehouden Dat
heeft het organiserend comltë mee
gedeeld. Prins Bernhard is erevoor
zitter van het comité Een groot aan
tal ambassadeurs zal het congres
bijwonen. Ook de staatssecretaris
sen Van Lent van defensie en Kooy-
mans van buitenlandse zaken zullen
aanwezig zijn.
Op het congres, dat zes dagen duurt,
zullen de akkoorden van Helsinki
worden behandeld.
Rita
„De rest van het lijstje zit in de
volgende lege fles".
