erkloosheid en inflatie
illen iets verminderen
aftrek reiskosten bij
lasting veel hoger
Forse meevaller
winstbelasting
en ziektekosten
Duisenberg niet
eens met kritiek
van dr. Zijlstra
imte in totaal 4,2 procent loonsverhoging op 1 januari
werkloosheid kost veel VAD zal er van profiteren
De economie in '77 in cijfers
Voor de doorsnee
werknemers haast
géén loonstijging
keer géén belastingverhogingen
8 in Boersma:
Voorstel aftrek reiskosten
ijvende
jziging
>onwet
Lubbers wil „sterke punten" noemen
Nederland biedt buitenlandse
bedrijfsleven wél perspectief
Strengere
eisen aan
apparatuur
bestraling
Tekort van 14,6 miljard
^Wjspe"
Bouwactiviteiten
gezondheidszorg
zijn maar voor een
deel uitvoerbaar
Verbeteringen aangekondigd
Gestraften in gevangenis
dicht bij huis; meer
zakgeld en meer verlof
SDAG 22 SEPTEMBER 1976
BINNENLAND
TROUW/KWARTET PS 11 /RH 13
mze sociaal-economische redactie
HAAQ Het economisch beleid van de regering voor volgend Jaar gaat uit van een
tering van de CAO-lonen met twee procent op 1 januari plus 2.2 procent prijscompensatie,
erkloosheid zal tegen het eind van 1977 duidelijk dalen, tot 205.000. De gemiddelde
losheid zal 215.000 zijn (230.000 in 1976), zo is de verwachting van het Centraal Planbureau.
irijsstijging van gezinscon-
le vermindert ook: 6,5 procent,
8,75 procent in 1976. Toch valt
^pgen. De prijzen op de we-
irkt blijven namelijk te veel
i. Daardoor zal later in 1977
le prijsstijging in Nederland
sterker worden. „Dë kans op
euwe inflatiegolf mag dan ook
worden onderschat,"
huwt het Planbureau,
mbureau stoelt zijn voorspel-
op recente ramingen van de
(Organisatie voor Econo-
Samenwerking en Ontwikke-
jn de westerse industrielan-
let Planbureau zelf vindt deze
[en nogal optimistisch. Dat is
etekenis, want investeringen
lort hoeven maar een beetje
te vallen en er zal „van een
van de werkloosheid in 1977
jrake zijn. De kans op derge-
ïtwikkelingen moet niet wor-
derschat," aldus het Planbu-
[et vindt het daarom belang-
at, als veiligheidsklep, de
ging zo beperkt mogelijk
gehouden.
fers voor volgend jaar tonen
e „modale werknemer" (rond
julden bruto, twee kinderen)
ging van het vrij besteedbare
m met anderhaltprocent, dus
Tekening van prijsstijgingen,
is begrepen het effect van
tele loonsverhogingen zoals
(tussen haakjes 1976)
wereldhandel
bedrijfsinvesteringen
exportgroei
prijsstijging gelinsconsumptie
loonkosten per werknemer
reële loonsverbetering
werkloosheid (maal 1000)
overschot betalingsbalans
nationaal inkomen
8 procent (11 procent)
8 procent (-8 procent)
8,5 procent (11 procent)
6,5 procent (8,75 procent)
8,25 procent (+9,25 procent)
1,5 procent (0 procent)
215 (230)
6 miljard 5,5 miljard)
208 miljard 231 miljard)
promoties, waarvan in het algemeen
voornamelijk de laagbetaalden en
de hogere lonen profiteren. Voor de
doorsnee werknemer zal de stijging
van het reëel loon volgend jaar dan
ook dicht bij nul liggen. Mede hier
om vindt minister Duisenberg (fi
nanciën) zijn Miljoenennota „geen
populaire nota." De minister be-,
streed dan ook dat het kabinet met
het oog op de verkiezingen van vol
gend voorjaar een politiek van „va
banque" (alles moet op) zou spelen.
Overigens gaat het kabinet er wat de
loonstijging betreft nadrukkelijk
van uit dat de BTW-verhoging van
zestien naar achttien procent op 1
oktober aanstaande niet in de prijs
compensatie zal worden doorbere
kend. (De vakbeweging heeft hier
mee nog niet ingestemd).
Belangrijk lichtpunt
„Een belangrijk lichtpunt" in de hui
dige economische situatie vindt het
Planbureau de verbeterde concur
rentiepositie van Nederlandse be
drijven ten opzichte van het buiten
land. Oorzaken zijn de loonmatiging
;e sociaal-economische redactie
HAAG De aftrek voor reiskosten voor de loon- en inkomstenbelasting wordt aanzienlijk
>gd. De inflatiecorrectie op de tarieven voor de loon- en inkomstenbelasting zal voor tachtig
it worden doorgevoerd. De tijdelijke belastingverlagingen uit' de afgelopen jaren worden
lef. Dit meldt de Miljoenennota, die dit keer eens geen belastingverhogingen maar wel
kleinere belastingverlagingen brengt.
omstenbelasting kent vaste
en voor reiskosten van woon-
ïrkeer. al naar gelang de
rerk-afstand. Het bij dit stuk
ikte staatje geeft de aftrekbe-
voor volgend jaar.
erbetering van de reiskosten-
g kost de schatkist tachtig
gulden per jaar. Het defini-
ken van recente belastingver
in betreft 2550 miljoen gulden
ljoenennota kondigt verder
al op 1 januari de nieuwe
voor kinderbijslag moet in-
en wetsontwerp hiertoe moet
de Tweede Kamer worden
id. De kinderaftrek wordt af-
t, en de kinderbijslag wordt
hoogd dat inkomens boven
gulden er nadeel, en inkomens
In dit staatje de vaste aftrekken voor reiskosten (afstand van huis naar
werk) voor de loon-inkomstenbelasting voor volgend jaar. Tussen haakjes
staan de bedragen voor 1976. De derde kolom geeft de verhoogde bedragen'
van belastingvrije werkgeversvergoedingen voor woon-werk-verkeer. Wie
een hogere vergoeding krijgt moet over het meerdere belasting betalen.
afstand
tot 10 kilometer
10-15 km
15-20 km
20-30 km
30-40 km
40-50 km
50 km of meer
aftrek
200 (150)
620 (360)
890 (490)
1430 (750)
1970 (1010)
2510 (1270)
3050 (1530)
belastingvrij
390 (300)
960 (585)
1280 (780)
1920 (1170)
2560 (1560)
3200 (1950)
3840 (2340)
onze sociaal-
lomische redactie
HAAG Minister
rsma (sociale zaken) is van
blijvend de Loonwet (wet
e loonvorming) te wijzigen,
e toelichting op zijn begro-
zegt de minister echter niet
zoveel woorden, dat de
heid een grotere greep op
lonen moet krijgen. Wel
ijft de minister, dat het
'erantwoord zou zijn niet de
|e aandacht te besteden"
ie instrumenten tot beheer-
van lonen en andere ar-
ivoorwaarden.
lenkort zal de minister een
n voor een „raamwet op
nkomensvorming" voorleg-
aan de Sociaal Econo-
he Raad. Tegelijk zal de
ster dan zijn gedachten
de Loonwet voorleggen.
torte termijn zal Boersma
"^wetsontwerp op de open
heid van inkomens indie-
bij de Tweede Kamer. Dit
ontwerp en de wetsontwer-
voor vermogensaanwasde-
en nieuwe ondernemings-
h. alsmede de toekomstige
V1 '*et op de inkomensvor-
vormen „een samenhan-
geheel, waarmee de rege-
beoogt de fundamentele
'fining, die onze maat-
Ppij nodig heeft, op gang te
ten".
daarbeneden er voordeel van onder
vinden. Voordeel voor de schatkist:
270 miljoen gulden per jaar.
Gat van twee miljard
De financiële plannen van de rege
ring laten voor de jaren 1978-1980
nog een onverzorgd gat zien van
rond twee miljard gulden. Daarvoor
zal volgend Jaar nog een dekking
moeten worden gevonden, in de
vorm van verhoging van belastingen,
sociale premies of de aardgasprijs.
Het aantal aangiften voor de in
komstenbelasting stijgt snel, voor-
dit jaar en het niet meer duurder
worden van de gulden. Het Planbu
reau rekent hierdoor op een groei
van de* export met elf procent dit
Jaar (volgend Jaar 8,5). Daarentegen
acht het Planbureau de daling van
het aandeel van de arbeidersbelo-
ning in het nationale inkomen „ge
ring", namelijk van 96,5 procent vo
rig Jaar naar 93,6 procent voor het
lopende en het komende Jaar. Dit wil
zeggen dat er voor bedrijfswinsten
volgend Jaar nog geen zeven procent
van het nationale inkomen over
schiet. Het Planbureau vindt dat een
„wezenlijk knelpunt" in de econo
mische ontwikkeling. Betere be
drijfswinsten worden nodig geacht
om meer Investeringen en daarmee
meer werkgelegenheid te krijgen.
Die bedrijfsinvesteringen laten de
laatste maanden van dit Jaar al „een
begin van herstel" zien. Het Planbu
reau voorziet voor 1977 een stijging
met acht procent, tegenover een da
ling van acht procent over 1976. In
hoeverre de komende vermogens-
aanwasdeling (VAD) de investerin
gen zal belemmeren, is onbekend,
zegt het PlanbUïeau. Wel ziet het
aanleiding vanwege de VAD „een
marge in acht te nemen" bij de in
vesteringsraming voor volgend jaar.'
Minister Duisenberg rekent in zijn
Miljoenennota voor dat het beslag
van de „collectieve sector" (overheid
plus sociale voorzieningen) op het
nationaal inkomen volgend jaar
slechts een half procent zal toene
men. Over het lopende Jaar blijft dit
beslag gelijk. Vorig jaar nam het,nog
toe met twee procent.
MEER MENSEtyMINDER WERK
BESCHIKBARE BEROEPSBEVOLKING IN NED.
EN HET AANBOD VAN WERK DAT ER IS.
berekend in min. manjaren)
Beschikbare berc
bevolking.
(sKjoToa. onder in-
vtoed van de leer
plicht arbeids-
ongeschikTheid
enz.)
Aanbod van
werkgelegenheid,
(stoa) onder invloed
van de economische
sihjahe, de arbeids
kosten, si hjohe in
de bouw enz.)
1960
1®Ï>—
namelijk doordat steeds meer men
sen gebruik maken van recht op te
ruggave van ingehouden loonbelas
ting en premies. De belastingdienst
heeft het er zo druk mee dat wordt
overwogen door verhoging van de
drempelbedragen het aantal* geval
len-van teruggave te verminderen.
Ook het aantal aangiften voor ven
nootschapsbelasting stijgt, voorna
melijk door zelfstandigen die hun
nering omzetten in een besloten ven
nootschap. De belastingdienst krijgt
vijftig inspecteurs en accountants
erbij om straks de vermogensaanwas
vast te stellen voor de toekomstige
vermogensaanwasdeling (VAD).
Van onze söciaal-economische redactie
DEN HAAG Minister Lubbers keert zich in de toelichting op zijn
begroting (economische zaken) tegen de bewering als zou Nederland niet
aantrekkelijk meer zijn voor het buitenlandse bedrijfsleven. „Wij kunnen
ons niet de luxe permitteren bij een internationale stroeve economische
ontwikkeling de mening te doen postvatten, dat er juist in Nederland
minder perspectieven zijn. Dat is zeker niet het geval. Op tal van terreinen
heeft Nederland een uitstekende uitgangspositie en vooruitzichten". De
minister wil „de sterke punten van ons land" meer bekendheid geven. Voorts
moet het werven van bedrijven slagvaardiger worcfen aangepakt dan nu het
geval is. Er zullen hiertoe méér speciale ambtenaren worden aangesteld.
Nederland in de wereld
werkloosheid
inflatie
1975
1976
1975
1976
Nederland
West-Duitsland
België
Verenigde Staten
Engeland
Denemarken
Japan
4,3 pet
4,3 pet
4.6 pet
8.5 pet
4,0 pet
11,1 pet
1,9 pet
4.6 pet
4.4 pet
5.7 pet
7.5 pet
5.4 pet
10.2 pet
2,1 pet
10,2 pet
6.0 pet
12,8 pet
9.1 pet
24,2 pet
9,6 pet
11,8 pet
8,3 pet
4.1 pet
10,9 pet
5.2 pet
13,9 pet
8.6 pet
9.2 pet
(Werkloosheid in procenten van de beroepsbevolking).
Duisenberg wees er in een toelich
ting op de Miljoenennota op dat Zijl
stra een tijdelijk groter tekort dan
vier procent verantwoord vindt, als
met het daardoor vrijkomende geld
de investeringen worden aange
jaagd. Zijlstra denkt echter dat die
aanjaging maar een paar jaar hoeft
te duren. Volgens Duisenberg is ech
ter ook in de eerste jaren vanaf 1980
nog speciale stimulerinvan investe
ringen en dus een wat groter finan
cieringstekort geboden.
De totale rijksuitgaven zullen vol
gend jaar 86.6 miljard gulden bedra
gen (78,0 miljard in 1976). De in
komsten worden 72,0 miljard gulden
(64,4 miljard). Het tekort wordt dus
14,6 miljard gulden (13,6 miljard).
Dit tekort leidt ertoe dat Duisenberg
volgend jaar dertien miljard gulden
van de overheidsuitgaven moet zien
te financieren. Dat is 6,5 procent van
het nationale inkomen. (In 1976
moet voor 7,3 procent worden gefi
nancierd.) Hiertoe worden staatsle
ningen uitgeschreven op de kapi
taalmarkt. Maar Duisenberg ziet
aankomen dat het tekort volgend
jaar mede via geldschepping moet
worden opgevuld. Voor 1976 gebeurt
dat zelfs voor „een niet onbelangrijk
deel."
Risico's
Duisenberg geeft toe dat dit beleid
„duidelijke risico's" voor het opja
gen van rente en inflatie Inhoudt. De
overheid zou op de kapitaalmarkt de
Van onze sociaal-economische redactie
DEN HAAG De belastingdienst ls de afgelopen weken verrast
door veel hogere ontvangsten van vennootschapsbelasting dan
men had verwacht. De (fiscale) winsten van de bedrijven over
1975 blijken veel hoger te zijn uitgevallen dan het Centraal
Planbureau steeds had voorspeld.
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG Uit een ondersoek
van het ministerie van volksgezond
heid blijkt dat wij dagelijks bloot
staan aan radioactieve straling van
velerlei aard. De meeste straling ls
hierbij afkomstig van bouwmateria
len en medische toepassing van radl-
o-actlvlteit, de minste van lozingen
van laboratoria en kernreactoren.
In de begroting van minister Vorrink
(milieuhygiëne) wordt met name de
radioactieve straling voor medische
doeleinden zorgwekkend genoemd.
De minister wil hieraan iets doen. Zo
wil zij stringentere eisen gaan stellen
aan de bestralingsapparatuur en aan
de deskundigheid van de mensen die
met deze apparatuur werken.
Om in het algemeen Iets te doen aan
de problemen van de radioactieve
straling, worden metingen in het mi
lieu verricht en opleidingen op het
gebied van de stralingshygiëne gesti
muleerd.
Uit het onderstaande staatje blijkt
uit welke bronnen de straling waar
aan wij blootstaan afkomstig is en
hoeveel straling we daaruit ontvan
gen. De straling wordt uitgedrukt In
milllrem per Jaar, een algemeen ge
bruikte eenheid bij radioactieve
straling.
kosmische straling 30
bodem 10-45
bouwmaterialen 25-100
natuurlijke inwendige stralingsbron
nen 20-30
gebruik van t.v.-toestellen, lichtge
vende verf enz. 1-3
lozingen van laboratoria en kern
reactoren minder dan 1
kernwapenproeven 3-4
medische toepassing van straling
30-50
Van onze sociaal-economische redactie
DEN HAAG Minister Duisenberg (financiën) is het niet eens
met de kritiek van dr. Zijlstra, president van De Nederlandsche
Bank, op de financiële plannen van de regering tot 1980. Zijlstra
vindt dat in 1980 het totale financieringstekort van de overheid
hoogstens vier procent van het nationale inkomen mag zijn.
Volgens de huidige regeringsplannen zal het 4,5 vijf procent
worden, staat in de Miljoenennota.
Deskundigen van het ministerie van
financiën hebben meteen een onder
zoek Ingesteld. Maar minister Dui
senberg heeft de oplossing van dit
raadsel nog niet gevonden. Wel is
zijn indruk dat het hier een blijvende
(„structurele") meevaller van de be
lastingontvangsten betreft. Deze
meevaller zal ook tot uiting komen
in de opbrengst van de toekomstige
vermogensaanwasdeling (VAD).
Verder doen zich enorme meevallers
voor In de verwachte stijging van de
ziektekosten, zo staat in een over
zicht van de kosten tot 1980 der
sociale voorzieningen, dat minister
Boersma (sociale zaken) bij zijn be
groting heeft gevoegd. Vergeleken
met de verwachting in Juni zal er in
1980 voor AWBZ Algemene Wet
Bijzondere Ziektekosten: verpleeg
inrichtingen en dergelijke en Zieken
fondsen 4,95 miljard gulden minder
nodig zijn. De verklaring van de
meevallers zit vooral In een minder
snelle toeneming van het gebruik
van de voorzieningen, en verder in
lagere loon- en prijsstijgingen dan in
Juni werden verondersteld.
Ook tegenvallers
BIJ de regeringsplannen voor bezui
nigingen op de groei der sociale voor
zieningen doen zich ook enkele te
genvallers voor. Zo blijkt invoering
van het kostwinnersbegrip bij be
paalde uitkeringen (thuiswonende
nlet-kostwinners krijgen slechts ze
ventig procent) pas na verloop van
enkele Jaren voordeel op te leveren.
Daarnaast schat de regering de
opbrengst van bezuiniging op enkele
sociale vooizleningen voor ambtena
ren lager dan in Juni. Deze tegenval
lers beslaan enige honderden miljoe
nen guldens.
DE BELASTING-EN PREMIEDRUK
Premiedruk
Uit het overzicht van Boersma blijkt
dat de druk van de sociale premies
op het nationale inkomen tussen nu
en 1980 slechts stijgt met 0,3 procent
tot 20,9 procent. Deze zeer geringe
«tijging vergeleken met de afgelopen
Jaren wordt veroorzaakt door eerder
genoemde meevallers, door de bezui
nigingsmaatregelen die op stapel
staan, door de verwachte daling van
de werkloosheid tot 150.000 in 1980
(thans 230.000), en door de.loonkos-
tensubsidies die de regering van
VERWACHTING 1977
De consumptie
prijzen shjgen
ca. 7 Hefavd-
gas zal in de uil-
voer f 1(5miljard
meer opbrengen
Hef reëel inko
men zal 15
sfijgen.
Onze produkfi
sfijgl mei ca.
4(5°/o,hel na).-
inkomen 38%
Er zullen gemiddeld
215.000 werklozen
1 zijn.
Onj ui F voer prijspeil
shjcj8°/o
plan is te geven aan de s'oclale
fondsen om daarmee de economie
aan te jagen.
Minister Boersma voorziet voor de
werknemers tussen nu een 1980 een
stijging van de sociale premies van
1,95 procent van het bruto loon. Voor
de werkgevers ls die stijging 0,3 pro
cent van het bruto werknemersloon.
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG Het ministerie van
volksgezondheid zal volgend Jaar
moeten gaan selecteren op het ge
bied van de bouwactiviteiten in de
gezondheidszorg. Voor nieuwbouw
en vernieuwing van gebouwen is op
de begroting voor 1977 een bedrag
van 500 miljoen gulden uitgetrok
ken, wat niet voldoende is om alle
initiatieven op dit gebied in te
voeren.
Op 1 april 1976 lagen er op het
ministerie ongeveer vijfhonderd
aanvragen, voor een totaal bedrag
van 7.5 miljard gulden. Het bedrag van
500 miljoen gulden is daarom niet vol
doende om aan alle wensen te voldoen.
In principe zal dit bedrag overigens
ook gelden voor de jaren tot 1980.
Staatssecretaris Hendriks kondigt
aan, dat de voorkeur gegeven moet
worden aan vernieuwbouw in plaats
van nieuwbouw. De bewindsman
hoopt hiermee tot een belangrijke
kostenbesparing te komen.
De noodzaak om een maximum van
vijfhonderd miljoen gulden te stel
len voor de bouwactiviteiten, is niet
alleen gelegen in het feit dat er be
zuinigd moet worden. Hendriks
hoopt hiermee ook te bereiken dat
er enige continuïteit komt in de
bouwwereld. Als alle aanvragen di
rect gehonoreerd zouden worden,
betekent dat dat er nu veel werkne
mers ln de bouw nodig zouden zijn,
maar dat de werkloosheid na een
aantal jaren in verhevigde mate zou
toeslaan, omdat er dan veel minder
gebouwd hoeft te worden.
investeerders in de weg kunnen lo
pen. Door de zwakke economische
conjunctuur zijn de investeerders
thans nog weinig actief, zodat de
minister het inflatierisico nog niet
hoog aanslaat. Maar in de komende
jaren zal een vermindering van fi
nanciering door geldschepping
„moeten worden gerealiseerd", aldus
de miljoenennota.
Uitgavenstijging
De extra uitgaven ter stimulering
van investeringen moeten lelden tot
extra economische groei. De over
heidsuitgaven worden daardoor ver
licht, en de belastingopbrengst
neemt toe. Het aanvankelijk opge
blazen tekort wordt dan „inver
diend". Als echter die inverdiening
uitblijft, zullen onherroepelijk de
uitgaven naar beneden moeten wor
den omgebogen, zo waarschuwt Dui
senberg in de Miljoenennota.
Wanneer tijdelijke extra uitgaven
om de economie aan te Jagert niet
worden meegeteld, stijgen de rijks
uitgaven volgend Jaar met 16.5 pro
cent. Daarvan bestaat 8,5 procent
uit loon- en prijsstijging. De helft
van de resterende groei bestaat uit
het blijvend maken van voorheen
niet meegetelde tijdelijke lastenver
lichtingen en vergelijkbare maatre
gelen. Dan blijft nog vier procent
groei over. Die gaat voor een deel op
aan de nieuwe maatregelen voor sti
mulering van investeringen. Uitein
delijk groeien de traditionele over
heidsuitgaven slechts 2,5 procent.
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG Staatssecretaris Zeevalking (justitie) wil op
korte termijn een aantal voorzieningen in de Nederlandse
gevangenissen verbeteren. Dat heeft hij aangekondigd in
zijn tegelijk met de rijksbegroting verschenen nota gevan
geniswezen.
De nota komt met de volgende
voorstellen:
De gevangenen verblijven In
een inrichting zo dicht mogelijk
bij huls;
Het zakgeld wordt verhoogd;
de verlofmogelijkheden
worden uitgebreid;
Er komen meer mogelijkheden
voor vorming van de gedeti
neerden;
Het gevangenispersoneel zal
beter begeleid worden.
Dat laatste acht staatssecretaris
Zeevalking temeer noodzakelijk
omdat een derde van het perso
neelsbestand ln gevangenissen
slechts een beperkte ervaring
heeft.
In de nota heeft Zeevalking be
wust geen beleid op langere ter
mijn aangégeven. De overheids
uitgaven bieden in de komende
jaren naar verwachting te weinig
ruimte voor kostbare vernieuwin
gen. „Het beleid zal met deze har
de waarheid rekening moeten
houden," aldus de bewindsman.
Hij vindt het bovendien onjuist
zijn opvolger te binden aan toe
zeggingen die voorlopig toch niet
verwezenlijkt kunnen worden.
Daarnaast vindt de staatssecreta
ris dat hij meer gegevens nodig
zou hebben van buiten het gevan
geniswezen. onder meer over al
ternatieve straffen.
In de nota wordt de verwachting
uitgesproken dat over anderhalf
jaar de achterstand bij het ten
uitvoer leggen van vonnissen is
ingelopen.
