Pioniers uit Vriezenveen
dreven handel in Rusland
l'INNEK
4EE
BV
theater&:Mma,m
Vhvdm
ottetoi
-mtm
Bij toeval gestolen
antiek teruggevonden
Gelderse bt,nd vraagt gedupeerde
boeren nog geen hulp aan te vragen
Residentieorkest
J. Hosmar
besteedt
in boek ook
aandacht
aan rol
bij marine
Goederen afkomstig van 26 inbraken
Man in hechtenis
Vijftal veroordeeld
na ingooien ruiten
TEL. 070/60.39.05
nederhmds congresgebouw
H De besturenraad
P.C.O.,
afdelingssecretaresse
Maak je sterk met het CM
RESERVE-BEZORGER
Uurehouten3
magazijn
stellingen
uit
voorraad.
Haaghuishof
WOENSDAG 15 SEPTEMBER 1976
TROUW/KWARTET H I
-
door Jac. Lelsz
Een gedeelte van de Vnezenveense kolo
nie. feestelijk in Sint Petersburg bi/een ter
gelegenheid van de gebgorte van prinses
Juliana in 1909. Illustratie uit hel boek
..Vnezenveense Rusluie m het rijk der
tsaren' van J Hosmar
VRIEZENVEEN De „klei
ne" geschiedenis kan zeer in
teressant zijn. Dat is niet de
geschiedenis van wereldde
len, landen en volkeren. Het is
de geschiedenis van gewone
mensen, die soms ongewone
dingen doen. Daartoe beho
ren ook de Vnezenveense
boertjes, die lang geleden met
zaad en later met linnen en
andere produkten naar Rus
land trokken om er handel te
gaan drijven.
J. Hosmar. historicus-uit-
liefhebberij, heelt daarover een
boek geschreven. Het heet „Vne
zenveense Rusluie in het rijk der
tsaren", verscheen bij uitgeverij
Witkam te Enschede, telt 115 pagi
na's. bevat vijftig illustraties en
kost 29.50 gulden. Aan het schrij
ven ervan is jarenlang onderzoek
voorafgegaan. Veel schot kwam in
de zaak nadat de heer Hosmar
dank zij de bemiddeling van de
vereniging USRR-Nederland en
schaakmeester Michail Botwinnik
en later na een bezoek van prinses
Beatrix en prins Claus aan de Sow-
jet-Unie de beschikking kreeg over
een aantal waardevolle Russische
documenten in de vorm van onder
meer microfilms.
Admiraal Cruys
ties tussen oude Vriezenveense ge
slachten en Rusland, speciaal Le
ningrad (destijds Sint Petersburg),
geschreven. Dat gebeurde door D.
G. Harmsen te Almen, wiens boek
al geruime tijd is uitverkocht. Het
geschrift van Hosmar gaat veel die
per in op de figuur van admiraal
Cornelis Cruys. De Vriezenvener
meent dat het nu wel zeker is dat
deze geen Noor was maar een Ne
derlander. In het boek van Hosmar
spelen eigenlijk twee thema's door
elkaar heen. De zaak van de Vrie
zenveense Rusluie en de kwestie-
Cruys. Niet aangetoond is dat
Cruys een directe band met Vrie
zenveen had. Miel staat vast dat
Cruys. die als grondlegger van de
Russische marine kan worden be
schouwd. de Nederlanders in het
land der tsaren, incluis de Vriezen-
veners. goede diensten bewees, bij
voorbeeld door een kerk voor hen
te bouwen
Schatrijk
Overigens hebben wel verschillen
de Vriezenveners een rol gespeeld
bij de Russische marine Er is zelfs
sprake van een Vriezenveens mari
negeslacht Kruys (nu met een k).
Sommigen uit het onbekende
Twentse plaatsje Vriezenveen
dichtbij de Duitse grens brachten
het in het immense Rusland zelfs
tot admiraal of schout bij nacht
Reeds eerder werd er over de rela- Een van de Vriezenveners. Wicher
Berkhoff. werd er chef van de mari
newerven. Andere Vriezenveners
die zaken gingen doen in Rusland,
werden er schatrijk. Ze stichtten in
Sint Petersburg (Leningrad) aan de
boulevard Newski Prospekt in
drukwekkende zaken. Sommigen
bleven er. anderen keerden terug.
In totaal heeft de handel met Rus
land twee eeuwen geduurd. Bij de
oktober-revolutie in 1917 kwam er
een eind aan. Het waren trouwens
niet uitsluitend Vriezenveners, die
in Rusland zaken gingen doen. Ook
andere Nederlanders hadden er
succes. Ergens in Siberië moet nog
een aantal Nederlanders wonen.
Daar zou ook nog Nederlands ge
sproken worden.
In de inleiding van Hosmars boek
lezen we dat de pioniers uit Vrie
zenveen met huifkarren e.d. naar
Rusland trokken uit pure armoede.
Zij bewerkten een schrale bodem
en de inkomsten waren gering. Als
er weinig te doen was op de boerde
rij gingen ze er met hun handel op
uit. eerst naar Duitsland, toen naar
de Scandinavische landen, vervol
gens verder naar Rusland. Niet alle
kooplieden maakten fortuin. Ver
geelde brieven vertellen het wel an
ders. Sommigen hadden er nauwe
lijks te eten, anderen moesten er
door de kerk worden ondersteund.
Een aantal van hen ging met de
Russen ter walvisvaart. Er zijn er
ook geweest, die Vriezenveen,
vrouw en kroost nooit hebben
weergezien; ze verdwenen op mys
terieuze wijze in het onmetelijke
land en niemand die ooit meer iets
van hen hoorde.
Schuld
Een van de Vriezenveners, die het
zeer naar den vleze ging. was Jan
Hoek. Men zag hem gaarne aan het
keizerlijke hof. De tsarina deed ge
regeld zaken met hem. Hosmar
vraagt zich af of de tsarina Jan
Hoek uiteindelijk niet bij de neus
heeft genomen. Er is een debiteu-
renlijst, waaruit blijkt dat de tsari
na bij Jan Hoek voor meer dan 6000
roebels in het krijt stond. Uit niets
blijkt dat de schuld ooit werd veref
fend.
Hosmar heeft het boek opgedragen
aan zijn zoon, die door een ver
keersongeluk gehandicapt werd en
destijds als HBS'er een scriptie
over de Rusluie maakte, die nu
verkort als inleiding is afgedrukt.
Aan het boek is om het zo te
noemen wat extra gewicht ver
leend door er een dagboek aan toe
te voegen, „Herinneringen uit de
incubatiedagen der Russische re
volutie" in 1917. die de schrijver
door de laatste Vriezenveense
.Rusman" ter hand werden gesteld
en die destijds in een landelijk blad
werden gepubliceerd.
Een gedeelte van de buit die de Rotterdamse politie heeft achterhaald.
Van een onzer verslaggevers
ROTTERDAM Een inwoonster van Overschie, die inging op
een advertentie, waarin door een sterfgeval antieke en
kunstvoorwerpen te koop werden aangeboden, stond wel heel
raar te kijken. In het pand, waar de te koop aangeboden
goederen lagen opgeslagen, zag zij een deel van de voorwerpen
terug, die bij haar waren gestolen
Zij waarschuwde de politie, die een
grootscheeps onderzoek begon Door
de tip kon de Rotterdamse politie
voor ruim een miljoen gulden aan
gestolen kunstvoorwerpen en antiek
in beslag nemen Tegen achttien he
lers werd proces-verbaal opgemaakt
De gestolen goederen bleken, voor
zover tot nu toe bekend, afkomstig
te zijn van 26 inbraken in Overschie.
Hillegersberg. Kralingen. Schie-
broek en Blijdorp
De gestolen goederen zijn voor een
gedeelte (voor ongeveer 250.000 gul
den) door benadeelden herkend en
teruggegeven De inbraken werden
gepleegd in de periode van augustus
1974 tot juli 1976 Van verreweg het
grootste deel van de verzameling
kunstvoorwerpen, zilveren voorwer
pen. schilderijen, klokken, en andere
antieke voorwerpen, welke op het
politiebureau in Rotterdam zijn op
geslagen, kon men nog niet nagaan,
waar zij vandaan komen.
De 45-jarige E. van W zonder beroep
en uit Rotterdam, wordt ervan ver
dacht het grootste gedeelte van de
gestolen goederen te hebben verhan
deld Bij de 30-jarige autohandelaar
A M uit Rotterdam werd voor meer
dan een half miljoen aan schilderij
en. zilveren- en kunstvoorwerpen cn
antiek in beslag genomen.
Hier werd de gehele buit ontdekt van
een inbraak in de Rotterdamse Van
Aerssenlaan. waar voor ruim een ton
aan antiek werd gestolen. Ook een
postzegelverzameling van 60.000 gul
den. gestolen in een woning aan de
Molenlaan in Rotterdam, werd hier
teruggevonden
DEN BOSCH - De 20-jarige N. P en
de 20-jarige J N. uit Den Bosch zijn
door de politie aangehouden, ver
dacht van vandalisme. Zij hadden
bij een inbraak drie maanden gele
den in een verffabriek in Den Bosch
voor 18.000 gulden schade aange
richt uit woede dat zij niets van hun
gading hadden kunnen vinden. De
twee jongemannen konden worden
aangehouden na een diepgaand
technisch onderzoek van de re
cherche.
Van een verslaggever
ARNHEM De Gelderse CBTB (christelijke boeren- en tuin-
dersbond) wil boeren die ten gevolge van de droogte grote schade
hebben geleden maar aarzelen om hulp te vragen, de tijd geven
om hun schroom te overwinnen en zelf tot de conclusie te komen
dat zij er zonder bijstand niet weer bovenop komen. Maar de
Gelderse CBTB ziet ook zakelijke redenen voor enig uitstel van
het indienen van een aanvraag.
Volgens secretaris drs: E. Broekhuis
zijn de gevolgen van de droogte nog
maar ten dele te overeten. In het blad
„Ons platteland" waarschuwt hij de
boeren ervoor, zolang zij de kosten
niet vrij nauwkeurig weten, de for
mulieren nu al in te vullen.
Er is waarschijnlijk nog te veel vee
voor het aanwezige voer of te weinig
voer voor het te stallen vee. De scha
de is pas bekend als vee en voer met
elkaar in evenwicht zijn gebracht.
Het afstoten van vee kan grote ver
liezen geven en de aankoop van voer
zal grote sommen vergen. Bovendien
zijn er nog te schatten kosten zoals
die van beregenen of bevloeien en de
kosten van inzaai van grasland en
zovoorts.
„Zeg niet te gauw dat u geen bij
stand wilt. want de schade als gevolg
van de uitzonderlijke weersomstan
digheden gaat het normale be
drijfsrisico vaak ver te boven. Maar
er is geen reden om overhaast een
aanvraag in te dienen", aldus de heer
Broekhuis.
HAARLEM Uit een foto-zaak aan
de Boerhaavepassage in Haarlem-
Schalkwijk is in de nacht van maan
dag op dinsdag voor 40.000 gulden
aan foto-apparatuur gestolen. De in
brekers kwamen de zaak binnen
door de glaslatten weg te nemen.
MIDDELBURG De rechter
commissaris in Middelburg, mr. S.
Noteboom, heeft gistermorgen be
slist. dat de 46-jarige Belg J. de Z. uit
Biervliet in voorlopige hechtenis
moet blijven. De man heeft toegege
ven zijn 33-jarige vriendin C. de M
vorige week met een stok en zijn
vuist te hebben mishandeld. De
vrouw overleed donderdag in een
ziekenhuis in Oostburg.
De twee hadden wel vaker ruzie, zo
is gebleken, maar dat werd na een
furieuze uitbarsting van beide zij
den steeds weer snel bijgelegd Uit
het onderzoek is niet vast komen te
staan of de vrouw ten gevolge van
de aframmeling is overleden. Na
haar opname in een ziekenhuis
bleek namelijk dat de vrouw, moe
der van drie kinderen, naast ge
kneusde pols en ribben een lon
gontsteking en zware bloedarmoede
had. Uit mededelingen van de man
blijkt dat zij niet naar een dokter te
krijgen was. Het kan dus heel goed
mogelijk zijn dat de longontsteking
de doodsoorzaak was
De man die als zwaar debiel wordt
omschreven zal psychiatrisch wor
den onderzocht. In afwachting hier
van zal hij in het huis van bewaring
in Breda worden opgesloten.
MAASTRICHT De vijf jongelui
die een week geleden enkele ruiten
van het gemeentehuis in Nuth en
van de ambtswoning van burge
meester mr C. Rutten hebben inge
gooid. zijn door de Maastrichtse po
litierechter mr H. Disch tot acht
weken onvoorwaardelijke gevange
nisstraf veroordeeld Het vonnis was
conform de eis van de officier van
justitie mr J. Franssen.
De politierechter beval tevens de
onmiddellijke ingevangennemirig
van de verdachten op één na. Deze
laatste, een Nederlander uit het Bel
gische Vroenhoven. trof volgens de
politierechter minder schuld omdat
deze verdachte alleen had meege
daan aan het ingooien van de ruiten
van de ambtswoning van burge
meester Rutten.
BEGRAFENIS-EN CREMATIEVERZORGING
alle formaliteiten
verz. advertenties
eigen rouwkamers
- eigen rouwdrukkerij -w
eigen rouw/volgauto's dag en nacht
II HOOIKADE 43-46
11 OEN HAAG
DIRIGENT: ALAIN LOMBARD
SOLIST: ANDOR FÖLDES, plano
Brahms: Pianoconcert 1
Berlioz: Symfonie Fantastique
Prijzen: 21.50 - 15.-
CJP 12.50 - 8.50
Losse kaarten nog verkrijgbaar
organisatie van schoolbesturen
m het protestants-christelijk
onderwijs, vraagt voor de afdeling
Planning en Onderzoek een
Taak:
secretaressewerkzaamheden zoals:
verzorging korrespondentie, telefoon,
archief e.d
werkzaamheden m.b.t. verwerking
van statistisch materiaal e.d.
Vereist:
middelbare schoolopleiding, liefst
aangevuld met een secretaresseop
leiding
ervaren in typewerk
zelfstandig en in teamverband kunnen
werken.
Een goed salaris en prima secundaire
arbeidsvoorwaarden zijn aan deze functie
verbonden.
Sollicitaties kunnen worden gericht aan de Vereniging
Besturenraad PC.O, aid P O., Oosteinde 114 te
Voorburg, tel. 070 - 694201. alwaar ook informatie kan
worden verkregen.
Ik I Chr. Nationaal Vakverbond,
\M j de kleine centrale
met de grote inbreng.
Utrecht, Ravellaan 1Postbus 2475, Telefoon 030-94 i041
Ochtendblad TROUW
vraagt voor haar Agentsch'ap LEI
DEN een
voor wisselende wijken.
Wij willen hiervoor behalve het be-
zorgloon ook nog een extra toeslag
betalen.
Hebt u interesse? bel dan naar onze inspec
teur: M. Overvliet, R Holstraat 17, Leiden,
telefoon 761033.
Ds. J. Dverduin
Over de
geestelijke
volwassenheid
Over het evangelische
ideaal van de geestelij
ke volwassenheid in
Christus en de conse
quenties daarvan voor
het persoonlijk en ker
kelijk leven Een werk
voor deze tijd. rijk aan
inzichten en vol prakti
sche levenswijsheid
3e druk
Paperback f 16,50
Verkrijgbaar m de
boekhandel
Aanbouwsysteem, dus zelf
gemakkelijk te monteren.
Het programma omvat
diverse dieptematen,
accessoires zoals
ladenblokken. grammofoon-
platenbergingen etc.
Levering binnen 3 dagen
aan huis.
i Vraag de gratis voorraadlijst
of kom kijken
Showroom geopend van
maandag t/m vrijdag
van 8.30-18 uur
Donderdag tot 21 uur
Herenstraat 31 Leiden
Tel 071 130926
Verkoopkantoor Wedeka
Kniekousen
In fantasiedessin, leuk passend bij de^
folklore mode. Kies uit veel
kleurkombinaties.
Schoenmaten 23 t/m 41.
Maat 23/26 2.25
(kleine stijging per maat)
■Hl
Ankiets
Acryl/polyamide, dus sterk en
makkelijk te wassen. Keuze uit
6 kleuren.
Schoenmaten 19 t/m 41.
VROOM DREESM ANN
1032 ook verkrijgbaar bij^fïN^ïT
