Libanese leiders voeren druk overleg met Egypte Zuid-Afrika voelen zich zwart Jonge kleurlingen in Ford voert campagne vanuit Witte Huis Spaans Baskenland blijft demonstreren Steun VS gevraagd voor guerrilla Debat over Vietnam in VN uitgesteld Topconferentie over conflict op 18 oktober Gewonde bij acties in Bilbao Noodtoestand Noord-Italië In Groot-Brittannië 300 erg gevaarlijke chemische fabrieken Vliegtuigje met diplomaten bij Filippijnen zoek WOENSDAG 15 SEPTEMBER 1976 BUITENLAND TROUW/KWARTET 7 CAIRO, BEIROET (Reuter. UPI) Egypte is gisteren begonnen met een aantal besprekingen met Libanese leiders over een oplossing voor de strijd in Libanon. De Libanese kwestie zal op 18 oktober behandeld worden tijdens een speciale topconferentie van de Arabische Liga. WASHINGTON (UPI, Reuter) De Amerikaanse president Ford zal zijn verkiezingscam pagne voorlopig zoveel moge lijk vanuit Washington voe ren. Hij zal pas intensief door het hele land gaan reizen als het Congres zijn activiteiten op een lager pitje zet. De president zei dat in een vraagge sprek voor de televisie. Hij legde uit dat hij als president .een be langrijke verplichting' heeft om in Washington te blijven zolang het Congres (parlement) vergadert. Dit betekent een opvallend verschil met de strategie, die Ford volgde tijdens de voorverkiezingen van de Republikeinse partij toen hij op zijn hielen werd gezeten door Ro nald Reagan. De president verliet vooral in het begin opvallend vaak Washington om elders in het land campagne te voeren. Hem werd toen verweten dat hij zich te veel als een gewone kandidaat en te weinig als president gedroeg. Op die manier zou hij de indruk wek ken meer met zijn eigen verkiezing dan met de regering van het land bezig te zijn. Als president kan Ford het zich wel veroorloven wat minder te reizen dan zijn Democratische tegenstan der Jimmy Carter. In Washington heeft hij toch al voortdurend de aandacht van de pers op zich ge richt. Carter is al druk bezig stad en land af te reizen. Hij heeft de afge lopen negen dagen dagen (de ver kiezingscampagne begon officieel op maandag 6 september) al een groot aantal plaatsen bezocht TV-debuten Er bestaat nu overeenstemming over de data voor de drie debatten, die de kandidaten Carter en Ford voor de televisiecamera's zullen houden. Het begint donderdag 23 september in Philadelphia. De twee andere ontmoetingen zullen zijn op 6 en 22 oktober. Waar dat zal zijn is nog niet bekend. De de batten zullen 's avonds om half tier. (Oostamerikaanse tijd) beginnen en rechtstreeks worden uitgezon den door de drie belangrijkste tv- maatschappijen President Ford zei in zijn vraagge sprek voor de televisie nog dat hij niet van plan is speciale maatrege len te nemen tegen de werkloos heid. Wel sprak hij zijn bezorgd heid over de laatste cijfers over de werkgelegenheid. Die werden begin deze week bekendgemaakt. Daar uit blijkt dat de werkloosheid in augustus ten opzichte van juli een heel klein beetje is gestegen (van 7.8 naar 7.9 procent). De situatie is het ergst in de grote steden. In 32 .verstedelijkte gebieden' ligt het werkloosheidspercentage boven de tien. De Democraten proberen van de werkloosheidsbestrijding een belangrijk verkiezingspunt te ma ken. MADRID (Reuter, UPI, AP) De Spaanse oproerpolitie is gisteren opnieuw hard opgetreden tegen demonstraties in en om Bilbao, de hoofdstad van het Baskenland. Tenminste één man liep ernstige schotwonden op. Arbeiders in de Noordspaanse stad Basauri verzamelen zich voor een grote demonstratie voor meer vrijheid en zelfbestuur voor Baskenland en Catalonië. Het drukke overleg, dat deze week in de Egyptische hoofdstad Cairo gaat plaatsvinden duidt erop dat Egypte serieus van plan is een belangrijke rol te gaan spelen in de kwestie- Libanon. Tot nu toe was het vooral Syrië dat zich met de strijd in het buurland bezighield. De eerste, die gisteren met Egyp tische leiders besprekingen voerde, was de moslemse Libanese premier UDINE (AFP) De Italiaanse rege ring heeft voor het gebied rond Friu- li de noodtoestand afgekondigd en de ondersecretaris bij het ministerie van binnenlandse zaken Giuseppe Zamberletti tot buitengewoon ge- volmachtigde benoemd voor de hulp aan de slachtoffers. Na de aardbeving van zaterdag is het er niet rustig meer geweest. Maandagavond werd weer een schok van de kracht vier op de schaal van Richter gevoeld, en gis ternacht waren er twee schokken van 6 en 7 op de twaalfdelige schaal. Er stortten weer enkele gebouwen in. De bevolking begint nu massaal weg te vluchten uit Friuli. Wie spaargeld heeft huurt een woning buiten het aardbevingsgebied, dat sinds mei I onrustig is. Wie geen geld heeft trekt bij vrienden of familieleden in ande re streken in. Veel bewoners willen niet meer terug. Frankrijk kwam met deze stap na dat de Verenigde Staten hadden la ten weten dat zij opnieuw hun recht van veto in de Veiligheidsraad zou den gebruiken om Vietnam buiten de Verenigde Naties te houden. De Amerikaanse ambassadeur bij de VN, William Scranton, zei dat hij daartoe opdracht had gekregen van president Ford. Vietnam heeft deze houding ..arrogant en vijandig" ge noemd. Amerika geeft als reden op dat Vietnam tekort is geschoten bij het verstrekken van gegevens over Amerikaanse militairen die tijdens de Vietnamese oorlog zijn zoek geraakt. Vietnam meent echter dat president Ford het in verband met zijn verkie zingsstrijd verstandiger vindt om op dit moment een vijandige houding tegenover Vietnam aan te nemen. Daarom zou Vietnam ook hebben ingestemd met uitstel van zijn aan vraag voor het VN-lidmaatschap. Zij Rashid Karami. De premier sprak onder meer met de Egyptische pre mier Mandoech Salem en minister van buitenlandse zaken Ismail Fachmi. In een vraaggesprek met het Egyptische dagblad Al Achbar zei Karami dat slechts een snelle gezamenlijke Arabische actie het conflict kan oplossen. Karami druk te zijn vertrouwen uit in de volgende week zijn ambt aanvaardende nieu we president Elias Sarkis. „Sarkis heeft het vertrouwen van alle partij en". aldus de premier. De tweede Libanese leider die giste ren met Egypte heeft beraadslaagd is de rechtse voorman Pierre Gemay- el. Deze heeft de afgelopen dagen eerst besprekingen gevoerd met de Syrische leiders. Waarnemers sluiten niet uit dat Gemayel in Cairo zal spreken met Karami. Het is echter wel de vraag of een dergelijk overleg momenteel zin heeft. Egypte heeft de afgelopen tijd felle kritiek geuit op het optreden van Gemayel. Binnen enkele dagen zullen ook de voormalige Libanese premier Saeb Salam en de religieuze leider groot moefti Hassan Khaled in Cairo arri veren voor besprekingen. Joemblatt Tenslotte wordt ook de linkse mos lemse leider Kamal Joemblatt ver wacht. Joemblatt is de afgelopen we ken geïsoleerd geraakt van zijn Pa lestijnse bondgenoten en meer ge matigde moslemse leiders. Volgens hem kan de oorlog wat de linkse moslems betreft doorgaan. „Sarkis" ambtsaanvaarding zal geen vrede brengen omdat de nieuwe president zou de zaak opnieuw willen bekijken na de Amerikaanse presidentsver kiezingen. Opvallend was overigens dat Frankrijk als „boodschapper" optrad voor Vietnam, en niet de Sowjet-Unie of China. Fords beslissing om Vietnam buiten de VN te houden wordt min of meer gesteund door Jimmy Carter, zijn tegenstander bij de verkiezingen. Carter zei dat hij op dit moment ook niet tot erkenning van Vietnam zou overgaan, tenzij dit land hem ervan zou kunnen overtuigen dat het niets te verwijten valt wat betreft de gege vens over vermiste Amerikanen. Carters partijgenoot Mike Mansfield vindt daarentegen dat de VS zo snel mogelijk normale betrekkingen met Vietnam moet aangaan. „Hoe eerder we betrekkingen aangaan, hoe eer der we iets zullen weten over de vermisten." aldus de leider van de Democratische fractie in de Senaat. geen aanhang heeft onder de rechtse christenen, aldus Joemblatt. Volgens waarnemers in Cairo is het plan van minister Fachmi de be langrijkste Libanese leiders aan één tafel te krijgen. Het Egyptische initi atief is vooral gebeurd op aandrin gen van de Palestijnse organisatie PLO. De Palestijnen zijn bang dat een vredesplan dat wordt samenge steld door Syrië en de rechtse leiders in Libanon zeer in het nadeel van de Palestijnen zal zijn. De relatie tussen de PLO en Egypte is aanzienlijk ver beterd sinds de invasie van Syrië in Libanon. Volgens waarnemers zullen de ge schillen tussen Syrië en Egypte over het Libanese probleem vooral naar buiten komen tijdens de topconfe rentie van 18 oktober, die door de Arabische Liga wordt gehouden. Eerder deze maand was men het al eens geworden over de wenselijkheid van een dergelijke top. ondanks ver schillen van mening over het optre den van Syrië. Syrië Dit land heeft gisteren opnieuw troe pen samengestrokken in het berg land van Libanon. Eerder deze week had Damascus de Palestijnen met een nieuwe invasie gedreigd als niet akkoord zou worden gegaan met een vredesinitiatief van de Syriërs. De leiding in Damascus wil dat er een regeling is voor Sarkis op 23 septem ber zijn ambt aanvaard. In verschei dene delen van de Libanese hoofd stad Beiroet, de bergen en de noor delijke stad Tripoli werd gisteren voor de tweede achtereenvolgende dag fel gevochten tussen linkse en rechtse groepen. LONDEN (AFP) Een kleine drie honderd chemische en petroche mische fabrieken in Groot- Brittannië kunnen „ernstig gevaar" opleveren, Dat rapporteert een Brit se regeringscommissie, die was inge steld na de ramp in het Noordengel se plaatsje Flixborough. waar een explosie in een chemische fabriek twee jaar geleden aan 26 mensen het leven kostte. Als de regering de conclusie van het rapport overneemt zal er strengere controle worden uitgeoefend op de installaties van deze bedrijven. De commissie meent dat 3.000 a 5.000 bedrijven gedetailleerde gegevens over hun bedrijvigheid moeten ver schaffen aan de autoriteiten. Commissievoorzitter William Simpson herinnerend aan Flixbo rough en het Italiaanse Seveso. zei dat de tegenwoordige omvang van de fabrieken en de nieuwe procédé's dé gevaren in belangrijke mate ver groten. Het rapport heeft geen be trekking op kerncentrales. DAR-ES-SALAAM (UPI, Reuter) - De regering van Tanzania vindt dat Amerika de guerrilla-bewegingen in zuidelijk Afrika moet steunen als het op vreedzame wijze niet lukt de blanke minderheidsregimes in Rho- desië en Zuid-Afrika weg te krijgen. Dit blijkt uit een verklaring die in Tanzania werd uitgegeven vlak voor dat de Amerikaanse minister Kissin ger daar aankwam. Tanzania vindt dat Kissinger nu al zou moeten zeggen dat de VS even tueel bereid zijn de vrijheidsbewe gingen te steunen. Dat zou de rege ringen van Rhodesië en Zuid-Afrika ontmoedigen en de kans op een vreedzame oplossing groter maken. Tanzania zei in zijn verklaring dat dit standpunt wordt gedeeld door andere Afrikaanse staten. In de verklaring wordt verder inge In het centrum van Bilbao dreef de politie betogers van achter barrica des. bestaande uit tonnen. Buiten de stad werd met rubberkogels gescho ten op een demonstratie van meer dan 50 000 arbeiders, die voor de tweede achtereenvolgende dag in staking waren uit protest tegen de dood van een Baskische demon strant vorige week. In de stad Sestao raakten politie en betogers slaags. In San Sebastian kwamen twee kran ten gisteren niet uit maar in de rest van de provincie Guipuzcoa gingen de meeste arbeiders, die maandag aan de algemene staking hadden meegedaan weer aan het werk. Een groep van vijftien Baskische burgemeesters heeft gisteren in Ma drid protest aangetekend tegen het harde optreden van de politie. Linkse Baskische groepen hebben opgeroepen tot een algemene sta king op 27 september om kracht bij te zetten aan de eis tot vrijlating van de politieke gevangenen in Spanje. Volgens deze groepen is sinds koning Juan Carlos in juli een amnestierege ling afkondigde nog niet de helft van alle gevangenen vrijgelaten. De meeste Spaanse kranten hebben gisteren gewezen op de ernst van de PARIJS (AFP) De nieuwe Franse premier. Raymond Barre, heeft gis teren in Parijs verklaard dat de „grote lijnen" van het defensiebe leid zoals die door wijlen generaal De Gaulle zijn uitgestippeld, zullen worden gehandhaafd. Volgens de eerste minister zijn deze lijnen die bevestigd zijn door de twee presi denten na De Gaulle gebaseerd op ..de zorg en de wil om de onafhanke lijkheid van het land te veraekeren". gaan op de positieve en negatieve aspecten van Kissingers bemoeienis sen met zuidelijk Afrika. Als positief aspect wordt genoemd dat Kissinger openlijk de apartheidspolitiek heeft veroordeeld en wil streven naar meerderheidsregeringen in Rhodesië en Namibië. Als negatief aspect wordt genoemd dat zowel Vorster van Zuid-Afrika als Smith van Rho desië de Amerikaanse activiteiten met instemming heeft begroet. situatie in het noorden van het land. Het conservatieve Madrileense dagblad ABC noemde de situatie „ernstig Het deed een dringend be roep op de regering de spanning weg te nemen. Het katholieke dagblad YA meende dat zich in Baskenland een spiraal van geweld ontwikkelt. MANILA (Reuter) Een klein vlieg tuig met vier diplomaten van Ameri kaanse. Japanse en Westduitse am bassades. en twee functionarissen van de Aziatische ontwikkelings bank aan boord, wordt sinds maan dagochtend vermist toen het naar de luchthaven van Manila op de Filippijnen naderde. Tijdens een noodweer verloor de verkeerstoren van het vliegveld van Manilla het contact met het toestel, dat gevlo gen werd door twee Filippijnse piloten In de Filippijnse hoofdstad zijn noodsignalen opgevangen, maar het is niet zeker of deze van het vermiste toestel afkomstig zijn. Een tro pische storm heeft tot nu toe verhin derd dat verkenningsvliegtuigen op zoek konden gaan naar het vlieg tuigje. Men hoopt dat de weers omstandigheden zich dusdanig zul len verbeteren, dat nog voor donker een zoekactie kan worden be gonnen. Daaruit leidt Tanzania het volgende af: „Men gelooft dat de VS uiteinde lijk zullen worden gedwongen Zuid- Afrika en Rhodesië te steunen als gevolg van het anti-communisme Tanzania is het eerste land dat Kis singer aandoet op zijn zwerftocht door zuidelijk Afrika. Hij kwam er gistermiddag aan. NEW YORK (Reuter, AP) Op verzoek van Frankrijk zal de Veiligheidsraad voorlopig niet praten over de aanvraag van Vietnam voor het lidmaatschap van de Verenigde Naties. Frank rijk heeft om dit uitstel gevraagd na overleg met Vietnam zelf. door Harm Lamberts De bom is gebarsten en de hevige explosie moet ook de meest verstokte apartheidsprofeet uit de droom geholpen hebben. De apartheidspolitiek of zoals de blanken in Zuid-Afrika het zelf graag verhullend zeggen, het beleid van gescheiden ontwikke ling, is de afgelopen maanden kapot geschoten door de in camouflagepakken gestoken soldaten van Vorsters leger. Het door de regerende Nationale partij vertelde sprookje, dat in een niet aflatende stroom luxueus uitgevoerd propagandamateriaal over de hele wereld is uitgestrooid, dat geen zwarte Afrikaan zo tevreden was en het zo goed had als in Zuid-Afrika. gelooft alleen hij nog die ziende blind is. Zuidafrikaanse oproerpolitie nadat ze een demonstratie van kleurlingen uiteengejaagd heeft. Op het in beslag genomen bord staat: „Vrijheid van onderdrukking voor onze zwarte broeders". Wellicht hadden veel Zuidafrikaanse blanken hun hoop nog gevestigd op een bondgenootschap met de onge veer 2,5 miljoen kleurlingen, die in een op rassenonderscheid gebouwde maatschappij zo genoemd worden, omdat ze voorouders hebben onder alle bevolkingsgroepen van Zuid- Afrika. Deze mensen van zogenaamd gemengde afkomst hebben in de so ciale hiërarchie van Zuid-Afrika al tijd tussen zwart en blank ingestaan. Net als de zwarte Zuidafrikanen zijn „ons bruinmense" zoals de blanke machthebbers paternalistisch over hen plegen te spreken, rechteloos. In het blanke bestuursapparaat dat over hun lot en leven beschikt, heb ben ze geen enkele zeggenschap, maar ze verdienden iets meer dan de zwarte Zuidafrikanen en een minder heid onder hen zag kans in handel en industrie rijk te worden. Het is vooral deze minderheid, die het ondanks apartheid maatschap pelijk voor de wind gaat. die lange tijd het ideaal heeft gehad zo blank mogelijk te worden Weliswaar niet in uiterlijk, want daar viel weinig aan te doen, maar in levensomstan digheden. Maar ondanks die door gaans wat betere maatschappelijke positie van de kleurlingen, vergele ken met die van de zwarte Zuidafri kanen. bleef er een brede kloof ga pen tussen hen en de blanke wereld. Want voor de wet waren ze niet- blank en dat stigma betekende dat blanken uiteindelijk over hun lot be slisten. Zoals een van hen onlangs tegen een verslaggever zei: als de blanke villa's over de heuveltop ver schijnen, moeten wij weer opschuiven. Kleurlingenraad In de jaren zestig verdwenen hun laatste vertegenwoordigers uit het parlement, waarin voortaan alleen nog blanken mochten zitten, maar waar wel de wetten vandaan bleven komen die ook het leven van de kleurlingen van uur tot uur in door de olanken gewenste banen moesten leiden. De kleurlingen werden afge scheept meteen kleurlingenraad, die geen werkelijke zeggenschap kreeg. Konden de blanken met betrekking tot de zwarte Zuidafrikanen de fictie van de bantoestans. de „thuislan den" in het leven roepen, voor de kleurlingen was dat onmogelijk. Die hadden geen ander thuisland dan Zuid-Afrika, wie waren er immers Zuidafrikaanser dan zij? Ook na het instellen van de kleurlingenraad. wat natuurlijk niets oploste, bleven de blanken met „ons bruinmense" in hun maag zitten Drie jaar geleden besloot de regering een commissie een onderzoek te la ten instellen naar de positie van de kleurlingen in de Zuidafrikaanse maatschappij. Die commissie stond onder leiding van de blanke hoogle raar mevrouw Erika Theron. Er za ten ook kleurlingen - in. onder wie professor R. E. van der Ross, rector van de universiteit van West- Kaapianu uk commissie-Theron heeft onlangs rapport uitgebracht en uit de reacties op het rapport bleek hoe de ontwikkelingen in zuidelijk Afrika de afgelopen tijd in een stroomversnelling zijn geraakt Aanbevelingen Wat beveelt het rapport-Theron aan? We noemen maar enkele be langrijke punten. De kleurlingen moeten weer vertegenwoordigers krijgen in de nu uitsluitend uit blan ken bestaande bestuurs- en verte genwoordigende organen, inclusief het blanke parlement. De „ontug- wet" die huwelijken tussen blank en gekleurd verbiedt en de wet op de immoraliteit, die seksuele relaties tussen leden van verschillende be volkingsgroepen verbiedt, moet voor wat de kleurlingen betreft verdwij nen. De kleurlingenuniversiteit van West-Kaapland moet ook voor blan ken opengesteld worden; de wet op de reservering van banen, die er nu voor moet zorgen dat blanken niet werkloos worden, moet in sommige gebieden ook ten gunste van de kleurlingen gaan werken. Onmiddellijk met de verschijning van het rapport publiceerde de rege- ring-Vorster een „witboek" waarin de commissie veel lof werd toege zwaaid voor haar grondige werk, maar waarin tevens stond dat er natuurlijk geen sprake kon zijn van opheffing van de „ontugwet" en wet op de immoraliteit en dat van verte genwoordiging in parlement en an dere organen, samen met blanken, ook niets kon komen. Sonny Leon, leider van de Arbei derspartij in de Kleurlingenraad. je zou kunnen zeggen: een soort Buthe- lezi van de kleurlingen, die wel de apartheid verwerpt, maar niettemin het door Vorster en de zijnen uitge dachte spel meespeelt, reageerde daarop fel. Hij geloofde geen woord meer van Vorsters verzekering dat er snel veranderingen ten goede zou den komen in Zuid-Afrika Hoe wilde Vorster Kissinger duidelijk maken dat de woorden van de Zuidafrikaan se vertegenwoordiger bij de VN. Pik Botha, dat er binnen een half jaar opzienbarende maatregelen geno men zouden worden die een eind moesten maken aan de discriminatie in Zuid-Afrika. geen loze kreten zijn geweest? Zwart bewustzijn Maar Sonny Leon is. met alle kritiek die hij op het systeem heeft, een politicus die denkt in termen van kleurlingenpolitiek en dus in termen van apartheid en daarmee loopt hij achter de ontwikkelingen aan De jonge kleurlingen op de scholen en de studenten van de universiteit van professor Ross. en de bewoners van de townships, de arme kleurlingen- wijken. waarin ze terecht zijn geko men omdat hun woongebied „blank" werd verklaard, zij allen willen niet meer zo blank mogelijk worden. Zij voelen zich zwart en zijn daar trots op. Onder hen heeft de beweging voor zwart bewustzijn (black consci ousness) wortel geschoten. Zij willen solidair zijn met de zwarten in Sowe- to en elders in Zuid-Afrika en daar om laat het rapport-Theron hen koud. Dat is nog geschreven vanuit de denkwereld van die kleine groep kleurlingen die het economisch voor de wind is gegaan Dc overgrote meerderheid leeft in bittere armoede (de Theron-commissie zegt zelf in haar rapport dat 26*7c van alle kleur lingen onder het bestaansminimum moet leven). Zij ervaren iedere dag de apartheid aan den lijve; zij moe ten opschuiven als er blanken in de buurt komen wonen. Zij zijn het die in Kaapstad en elders in Zuidafrika's steden in opstand zijn gekomen. Een kleurlingenorga nisatie als de Lerarenbond van Zuid- Afrika hekelt in zijn blad The Educa tional Journal dan ook fel diegenen die denken in blank en niet-blank.Zij willen een ongedeelde Zuidafrikaan se maatschappij die niet op rasse- waan gebouwd is. Zij hebben dan ook geen goed woord over voor het Theron-rapport. dat nota bene, pleit voor apartheid ten gunste van de kleurlingen tegen de zwarte Zuid- afrikanen. Illusies De opstand in Kaapstad onder streept dat het Theron-rapport. ook al gaat dat de regering-Vorster nog te ver. gebaseerd is op illusies Vorster oogst wat Verwoerd heeft gezaaid en wat hij en zijn Nationale partij hebben besmet Alleen een ra- dikaal nieuwe politiek heeft toe komst. Een bondgenootschap van blank en bruin tegenover zwart kun nen de blanken welyergeten.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1976 | | pagina 7