Openbaar vervoer mist een
maatschappelijke organisatie
Frans Molenaar
met schakeljurk
Lange weg (1)
Lange weg (2)
Minister Werterterp „baggert rond" in moeras
Commissie gaat
aankoopbeleid
wapens bekijken
weer
Bui blijft mogelijk
weerrapporten
ET4.
iENSDAG 15 SEPTEMBER 1976
BINNENLAND
TROUW/KWARTET 5
tommentaar
jet wordt een lange, lange weg
aar een meer gezonde econo-
ische situatie ip'Nedcrland. Dat
ijkt opnieuw duidelijk uit de
:hets van de Nederlandse ccono-
je in 1980. die het Centraal Plan
ureau deze weck heeft uitge-
racht. Eerder al werd bekend dat
c internationale economische op-
jving niet doorzet, en dat de prij-
op de wereldmarkt weer een
tijgende tendens vertonen,
iu voorziet het Planbureau voor de
trstvolgende jaren dat de prijsstij-
jngen internationaal niet zullen
trdwijnen en dat terwijl steeds
icer economen in binnen- en bui-
enland de inflatie zijn gaan zien als
van de hoofdoorzaken van het
ok- inde van dertig jaar na-oorlogse
'Oe lerke economische bloei. Het Plan-
Hireau acht kennelijk economen,
olitici en wereldsamenleving on-
al Wildoende in staat het onderkende
waad van de inflatie met succes te
lestrijden. Dat is weinig bemoedi-
cnd.
Verder voorziet het Planbureau in
de hele geïndustrialiseerde wereld
S^ieen duidelijk lager tempo van eco
nomische groei. Maar aan dit voor
uitzicht waren we eigenlijk al ge
wend geraakt. Er zijn ook weer
economen die de oude theorieën
over de golfbewegingen in de eco
nomische ontwikkeling van hun stof
hebben ontdaan.
Ze onderscheiden korte golven, van
enkele jaren hoogconjunctuur ge
volgd door enkele jaren verminder-
de bloei, en daarnaast lange golven
van een jaar of dertig bloei gevolgd
door een periode waarin het met de
economische groei maar niet wil
vlotten. Thans zouden we een grote
golf opwaarts achter de rug hebben,
en een diep dal zijn ingegaan, waar
in de korte-golf-inzinkingen zullen
uitgroeien tot intense economische
recessies.
Het Planbureau spreekt in zijn rap
port van deze week deze econo
mische theoretici niet tegen. Het
zegt slechts dat deze verhalen te
speculatief zijn. omdat (nog?) on
voldoende feiten voorhanden zijn
om deze theorieën te staven.
Alle beschouwingen over de Neder
landse economie draaien uiteinde
lijk om de werkloosheid. En te
recht! Vroeger was het het individu
ele welvaartspeil dat de grootste
aandacht vroeg; nu is dat de
werkgelegenheid. Ook op dit punt
confronteert het Planbureau ons
(weer) met een harde werkelijk
heid. Voor 1980 wordt een werk
loosheid van 150.000 voorzien. Een
aanzienlijk kleiner getal bracht vier
jaar geleden onze regeerders al tot
met ernstige gezichten gelanceerde
extra maatregelen. En zelfs dat ge
tal van 150.000 acht het Planbureau
slechts haalbaar als het thans uitge
stippelde regeringsbeleid ten volle
slaagt; als de miljarden ..steun"
voor investeringen ook werkelijk
leiden tot die investeringen en tot
het noodzakelijke ..inverdienen"
van de uitgaven; als de voornemens
tot drastische beperking in de groei
van de uitgaven van overheid en
sociale voorzieningen ook kunnen
worden omgezet in daden die door
de samenleving worden aanvaard;
als het beleid tot beperking van
stijging der loonkosten niet wordt
doorkruist door tegenvallers op
prijsgebied, gevolgd door niet meer
te houden looneisen. Een extra
looncompensatie van één procent
is. hoe begrijpelijk ook. de
doodsteek voor het regeringsbeleid
op langere termijn, betoogde minis
ter Lubbers gisteren in Rotterdam.
De minister vertelde daar ook dat
hij al een jaar ..het griezelige ge
voel" heeft dat 150.000 werklozen
20 ongeveer de benedengrens is
voor onze economie. En dat er
daarom, na het nu uitgezette beleid
voor langere termijn, nog nieuwe
maatregelen op gebied van de ar
beidsmarkt bedacht moeten
worden.
Al met al een somber beeld, dat kan
inspireren tot ontmoediging, tot
drang om nu verder uitsluitend het
eigen belang veilig te stellen, tot het
najagen van extreme en radicale
oplossingen met voorbijgaan van
veel van de feiten. In elk van deze
gevallen zal de economie verder in
het slop raken. De politici dienen
dat te bedenken wanneer in de
komende maanden het regeringsbe
leid op economisch gebied de inzet
wordt van de verkiezingsstrijd.
Loes Smit is met vakantie. Daarom deze week geen rubriek
Dichtbij en verder.
Bij dit alles moet evenwel worden
bedacht dat het overgrote deel van
ons volk in vergelijking met vele
miljoenen andere mensen op deze
aarde nog steeds zeer bevoor
recht is.
(ADVERTENTIE)
É©<§f§®l
h winkel vol kleur
door prof. mr. K. Vonk
AMSTERDAM Gevraagd
mijn gedachten over het open
baar vervoer op papier te zet
ten, heb ik herhaalde malen zo
wat voor me uit zitten te kij
ken. Aanleiding tot de vraag
was uiteraard de aankondiging
van minister Westerterp, dat
tarieven zouden worden ver
hoogd en de dienstverlening
van het openbaar vervoer zou
worden ingekrompen.
Daarop volgde een stroom van kri
tisch commentaar; de minister ver
prutst het openbaar vervoer, de kos
ten van levensonderhoud worden
verhoogd denk aan de lonen en de
inflatie! en niet in de laatste
plaats kwam de bezorgde vraag op of
niet het platteland te sterk wordt
getroffen. Ik doe maar een greep uit
de vele opmerkingen. Zo komt dan
de vraag op. wat we met deze situatie
aan moeten.
De minister deed zijn aankondigin
gen natuurlijk niet voor zijn plezier.
Huiselijk gezegd: hij moest wel van
minister Duisenberg. De tekorten
van het openbaar vervoer drukken
dit jaar op de rijksbegroting met een
bedrag van omstreeks 1,5 miljard
gulden en dat wordt volgend jaar
nog meer. Weliswaar zijn tekorten op
het openbaar vervoer op bepaalde
gronden te rechtvaardigen, maar
zo'n 30 miljoen gulden per week is
toch een bedrag om over na te
denken.
Minister Duisenberg moet zijn colle
ga's wel onder druk zetten, want het
financieel evenwicht is zoek. En zo
zit ik dan met sterk tegenstrijdige
gevoelens te schrijven. Ik ben over
tuigd van de volstrekte noodzaak,
dat de openbare financiën in even
wicht worden gebracht. Maar even
zeer ben ik ervan doordrongen, dat
de voorzieningen met openbaar ver
voer moeten worden gehandhaafd
en zelfs versterkt. En tenslotte kwelt
me de vraag hoe de problemen voor
de lezer op een rijtje te zetten zonder
een teveel aan schoolmeesterlijk
betoog.
Levensgevaar
We zetten dan voorop dat het gat in
de openbare financiën onze samenle
ving met levensgevaar bedreigt. Het
is niet minder gevaarlijk als een gat
in een dijk. Ook een gat in de open
bare financiën bedreigt huis en hof
en op den duur zelfs mensenlevens.
Evenwel een gat in een dijk en de
bedreigende waterstroom zijn on-
middelllijk zichtbaar. Een gat in de
openbare financiën is veel sluipen
der. Het bestaat op papier en in de
geheugens en de uitkomsten van
computers. Dat is het griezelige van
een moderne samenleving.
Onder financieel deskundigen be
staat dan ook verschil van mening
hoe groot het gat is en in welke
geldstromen nu eigenlijk het groot
ste gevaar zit. In ieder geval verke
ren we in de situatie, dat algemeen
wordt erkend, dat we financieel in
een ernstige bedreiging leven. De
gevolgen van deze bedreiging zijn
zichtbaar, op allerlei gebied, en daar
door krijgt het vraagstuk van het
openbaar vervoer zijn volle scherpte,
immers, herstel van het financiële
evenwicht gaat vóór alles. Het open
baar vervoer evenwel is ook een we
zenlijke. niet weg te denken vóór-
waarde voor onze samenleving. Was
het nu maar zo. dat we het openbaar
vervoer als een luxe produkt konden
afschaffen: voor enige tijd zouden we
het openbaar vervoer terugdringen
en aanstonds, wanneer we het geluk
hebben, dat de financiële situatie
wordt beheerst, dan zetten we het
openbaar vervoer weer op poten.
Verkeersbestel
Allereerst wordt openbaar vervoer
vereorgd door bedrijven, waar de
personeelsbezetting het overheer
sende deel van de kosten uitmaakt.
Die factor is niet in één slag terug te
brengen. Maar daar komt dan nog
bij, dat het openbaar vervoer deel is
van het verkeersbestel. Als het open- i
baar vervoer wordt ingekrompen
zoekt een deel van de verkeersvraag
een andere weg, namelijk die van de
auto. met nog meer files en opstop
pingen, met achteruitgang van
stadskernen enzovoort, allemaal din
gen die economisch verlies inhouden
en blijvend de ruimte verder ver
knoeien. Voor degenen, die geen au
to ter beschikking hebben, valt een
stuk bewegingsvrijheid weg. Dat
past weer niet in ons maatschappe
lijk beeld.
Nu heeft de minister zijn aanvanke
lijk forse en absolute aankondigin
gen, met name t.a.v. het streekver
voer gelukkig aanzienlijk verzacht.
Hoe groot zijn nu de financiële be
sparingen en wat zijn de gevolgen op
langere termijn van de inkrimping?
Er bestaat een zwaar vermoeden, dat
de nu aangekondigde beperkingen,
het wegkappen van dor hout. niet
veel financiële zoden aan de dijk
zetten. De spoorwegen ontvingen in
1975 een rijkssubsidie van over een
half miljard gulden en leden daaren
boven een verlies van 278 miljoen,
wat erop neer komt. dat ongeveer 2.5
miljoen aan kosten per dag niet door
vervoersopbrengsten wordt gedekt.
Vernomen werd dat het tekort op het
Amsterdams gemeentevervoersbe
drijf over 1975 een jaarverslag
bezitten we niet een bedrag van
200 miljoen te boven zou gaan. dus
zo'n 600.000 gulden per dag. Hieraan
moeten over enige tijd worden toege
voegd de exploitatietekorten van de
metrolijn.
In het spoorwegnet en in de be
langrijke steden zitten de grote fi
nanciële lekken. Daarmee vergele
ken zinken hoogstwaarschijnlijk de
bedragen, die worden bespaard door
„het kappen van dor hout" bij
streekvervoerbedrijven in het niet.
Dat kan dan overkomen als „platte-
landje pesten", wat natuurlijk niet
in de bedoeling ligt. Maar wat wil
men dan wel? Amsterdam, Den
Haag. Rotterdam, het spoorwegnet
gedeeltelijk stilleggen, investeringen
uitstellen en het openbaar vervoer in
de katterige versukkeling brengen?
Dat kan geen zinnig mens aanne
men. Wil men. en zo ja. hoe, een
krachtig openbaar vervoer handha
ven? Vragen, die op korte termijn
beantwoording vereisen, concreet en
met cijfers toegelicht.
Slechte organisatie
In ieder geval hebben we ons maat
schappelijk bestel op het punt van
financiën en verkeer in onderling
verband slecht georganiseerd. Een
goede economische opzet van het
verkeersbestel is zelfs meer dan eens
van de zijde der openbare financiën
doorkruist. Minister Westerterp is,
vermoedelijk zonder het te beseffen,
in 'een belaste erfenis terechtgeko
men. Om dit duidelijk te maken
moet iets gezegd worden over de
inrichting van de verkeerssector.
Een enigszins volledige weergave
daarvan zou wriemelen van cijfers,
beschrijvingen van onderlinge sa
menhangen, nota's, wetten en ver
dragen. We begeven ons daar niet in.
Wel is op te merken, dat de functie
van verkeer te vergelijken is met die
van geld. Dit laatste is het middel
om koopkracht over te dragen. Het
verkeer is het technische instrumen
tarium om personen of góederen van
de ene plaats naar de andere over te
dragen, te verplaatsen. Zo ontstaan
verkeersstromen, die bij de ontwik
keling van de wereld intensiever
worden. De techniek, die de stromen
draagt, wordt hoe langer verfijnder
ter opvoering van capaciteit en snel
heid.
Het verkeer is dus een samenstel van
technische processen. Twee hoofdin
stallaties werken daarin steeds sa
men. De ene hoofdinstallatie is het
vervoermiddel: auto. trein, schip,
vliegtuig, de andere hoofdinstallatie
is de infrastructuur de „weg", die het
vervoermiddel draagt. De lezer kan
bij deze aanduiding zelf zijn fantasie
laten werken hoeveel soorten van
technische combinaties daaraan te
pas komen. Het verkeer is dan ook te
zien als een verzameling van produc
tieprocessen. die „verplaatsing" pro
duceren.
Infrastructuur
Nu komen de heren Westerterp en
Duisenberg in het beeld. De heer
Westerterp als minister van Verkeer
en Waterstaat is grootleverancier
van „infrastructuur": spoorwegen,
autowegen, vaarwegen, luchtwegen,
havens. Daarnaast verschaffen pro
vincies. gemeenten en soms wa
terschappen „infrastructuur". We
kennen eigenlijk maar één bedrijf,
dat alle technische produktiemidde-
len zoals emplacementen, stations,
rollend materieel in één bedrijfsor
ganisatie samenbrengt; de spoorwe
gen. Tegen betaling levert het zijn
vervoerdiensten af op vervoer
markten. Tegen betaling, zeiden we.
want in een geordende economie
moet voor het geleverde produkt
worden betaald.
Hoe zit het met de infrastructuur en
de vervoermiddelen buiten de spoor
wegen? Wel. minister Westerterp als
grootleverancier krijgt niets. Minis
ter Duisenberg. op het voetspoor van
zijn voorgangers, heft motorrijtui
genbelasting en benzine-accijns. We
mogen aannemen, dat die iets met
het gebruik en de kosten van wegen
te maken hebben. Het Ministerie van
Financiën heeft er zich altijd krach
tig tegen verzet, dat dit verband
wordt gelegd.
De weg staat voor allerlei soorten
gebruikers open, waaronder de auto
busbedrijven in openbaar vervoer.
De weg is voor hen een produktie-
middel. maar die valt buiten hun
bedrijfsorganisatie. Wel betalen zij
ervoor aan de Minister van Finan
ciën, die echter weigert op kostprijs
basis te werken. Overigens storen de
andere weggebruikers soms danig de
produktie-organisatie van de auto-
busbedrijven. Die autobusbedrijven
exploiteren autobussen met hoge
personeelskosten en bieden hun
diensten in het openbaar aan. Daar
voor ontvangen zij betaling. Zij zijn
niet vrij in de organisatie van hun
bedrijf, want dienstregeling, ritten
en ritprijzen worden door overheden
vastgesteld.
En dan komen de duveltjes uit het
doosje: zo omstreeks vier miljoen
autobezitters. Zij betalen ook aan
minister Duisenberg voor de toe
gang tot de infrastructuur in de
vorm van motorrijtuigenbelasting,
gebruiksbelasting, benzineaccijns.
Voor de rest is het zelfbediening.
waarbij het uurloon meestal geen
rol speelt. Het autogebruik heeft
veel vaste kosten, die men zelden
over zijn ritten omslaat. Omschrijf
in zulk een chaotisch geheel maar
eens de marktverhoudingen. Nu ja,
kan men zeggen, wie het bedrijfsma
tig niet kan volhouden, die legt dan
maar het loodje. Maar nee. zeggen
we allemaal, helemaal geen spoor
wegen. geen streekvervoerbedrij
ven, geen stadsdiensten, dat kan
niet.
En dan komen we met de geladen
uitdrukking „externe effecten" op
de proppen, dat zijn de invloeden,
die van het verkeer uitgaan. Aller
eerst onderling: de ene auto om niet
meer te noemen hindert de ander,
dat is de verkeerscongestie. De
sterkte van de congestie neemt niet
evenredig toe met het aantal auto's.
Neen. voorbij een zeker punt van de
bezettingsgraad van de weg stijgt
met het toenemen van het aantal
auto's de verstopping heel snel. En
daarmee de maatschappelijke kos
ten. Per dag komen en vertrekken te
Rotterdam 65.700 reizigers per
spoor, te Amsterdam 102.500 reizi
gers. Stel je voor, dat die per auto
zouden komen. De steden zouden
accuut dichtslibben. Alsjeblieft
spoorwegen om die maatschappelij
ke ramp af te wenden.
Maar met welke spoorwegen, met
welk comfort, welke frequentie, wel
ke snelheid, welke prijs? Want daar
voor zijn reizigers op nog weer aller
lei wijze en op verschillende tijdstip
pen gevoelig. Wie wil dat eens uitre
kenen? Nu hebben we het nog niet
eens gehad over de wegen zelf,
spoorwegen inbegrepen. Die hebben
naar ligging, netwerk, capaciteiten
een diepgaande invloed op vestigin
gen van wonen, werken, dienstver
richtingen. Die wegen vullen soms
elkaar aan. soms concurreren ze el
kaar. Ze worden door allerlei overhe
den aangelegd en lang niet altijd in
een logisch verband
Dat is dan de situatie op het grof
eenvoudigst weergegeven. Een ver
haal van onder andere gemis aan
maatschappelijke organsatie. En
verhaal van het moeras, waarin Mi
nister Westerterp rondbaggert.
Mr. K. Vonk is hoogleraar in de eco
nomie van het verkeer en vervoer aan
de Universiteit van Amsterdam en
directeur van de Stichting Instituut
voor Verkeers- en Vervoerseconomie.
Dit is het eerste artikel in een serie
van twee. Morgen publiceren wij het
slot van zijn betoog.
Tekeningen, bij voorkeur in liggend formaat, sturen aan: Trouw,
jury politieke prent. Postbus 859. Amsterdam. Naam en adres aan
de achterzijde vermelden. Voor .geplaatste prenten is er een
hockcnhon.
VAN EEN LEZER-
solzjenïtsin naar Amerika verhuisd
Foto boven: Hand gebreide
trui in zwart en witte wol en
foto hiernaast: Schakeljurk
in grijze en zwarte crêpe.
door Annemarie Lücker
De wintercollectie die Frans Molenaar gisteren in Amster
dam in zijn salon aan de van Baerlestraat liet zien staat voor
een groot deel in het teken van zijn nieuwste creatie: de
schakel jurk.
Tien jaar geleden kwam Frans
Molenaar uit met zijn monumen
tale trapezelijn, waarvan hij tot
op heden in geen enkele collectie
afweek. Het gegeven van de scha
keljurk is uiterst sober, want hij
bestaat in principe uit een half
voorpand en een half achterpand,
die verbonden zijn door een
bandjessluiting in de taille. Eén
schakeljurk (het woord is een uit
vinding van de kunstenaar André
Volten) heeft het effect van een
a-symmetrische tuniek. Twee
schakeljurken vormen samen een
overgooier, of met mouwen een
overslagjurk. Als men kiest voor
twee schakeljurken in een dou-
bleface uitvoering dan zijn er vier
variaties mogelijk. Frans Mole
naar brengt ze overigens in ka
toen. in wol en in ruwe zijde.
In katoen kost een exemplaar
achtennegentig gulden. De scha
keljurk wordt een fraai avondpak
in koningsblauwe Thai-zijde, met
een smal gesneden broek eronder.
Soms zijn hals. schouderpassen
en mouwen versierd met zeer fijn
gebiesde plissé ruches.
Afgezien van dit alles is de lijn die
Molenaar deze winter brengt
zwaar bloezend, strak op de heup
met een aansluitende rechte rok.
De jasjes van rode en witte wollen
pakken zijn zacht bloezend op
een strakke, brede band. Er is een
kraagloos pak in camel, met rag-
lan mouwen waaraan omslagen
zitten. De rokken hebben vaak
diepe splitten voor. Een marine
blauwe jas doet denken aan een
tulp. want de strakke heupband
is hier verlegd naar de onderkant
van de jas. Voor de avond zijn er
goudlamé bloussons, ze werden
getoond op goudlamé maillots of
op splitrokken.
Ilm Sips maakte veredelde vlie
gersmutsen van vroeger met
een striksluiting achter, erg
mooie vilthoeden met een grote
bol waar een klein knoetje onder
uit steekt en gebreide mutsen
met een bol omgeslagen randje,
die als kleine pastoorshoedjes ge
dragen worden.
Grandioos zijn de handgebreide
bloussontruien. jurken en jassen
waarmee Frans Molenaar de show
opende. De truien zijn opge
bouwd uit een veelvoud van kleu
ren. in vlakken en strepen, voor
zien van een driedubbele a-
symmetrische col en van dubbele
mouwen (een wijde omslag- en
een strakke ondermouw). Bijna
enkellang zijn de linksgebreide
jassen met hoedjes van super dik
ke zachte wol in wit en in camel.
Ze tonen zo'n eenvoud en zo'n
allure dat men tijdens het showen
alleen nog maar „oh" kon roepen.
Maar daar is het tenslotte couture
voor.
Van onze parlementsredactie
DEN HAAG De Tweede Kamer
heeft gisteren besloten een bijzon
dere commissie in te stellen, be
staande uit leden van de Tweede
Kamer, die een vooronderzoek moet
instellen naar de inhoud van delen
van het rapport van de commissie-
Donner over de Lockheed-affaire.
Het voorbereidend ondereoek moet
zich volgens de opdracht die de
Tweede Kamer gisteren formuleer
de vooral bezighouden met het aan
koopbeleid van de Koninklijke
Luchtmacht en de Koninklijke Ma
rine in de jaren tussen 1967 en 1975.
Aanvankelijk was het de bedoeling
van de defensiecommissié4" van de
Tweede Kamer het onderzoek in te
stellen, maar het Kamerpresidium
kwam vorige week tot de slotsom
dat er beter een bijzondere commis
sie voor ingesteld zou kunnen
worden.
In deze commissie zal ook tussen de
verschillende fracties uitgevochten
worden of er nu wel of niet een
parlementaire enqüte een onder
zoek door het parlement waarbij ge
tuigen onder ede kunnen worden
verhoord moet worden ingesteld.
De linkse partijen hebben bij het
Kamerdebat over het rapport-
Donner en in de maanden daarvoor
aangedrongen op een parlementaire
enquête naar de gang van zaken bij
de aankoop van belangrijke en dure
wapens bij defensie.
ROTTERDAM Uit het kantoor
van een onderneming aan de
Oosteeedijk in Rotterdam is in de
nacht van maandag op dinsdag een
geldkistje met een bedrag van
25.000 gulden gestolen. De inbreker
verschafte zich toegang door het for
ceren van een deur.
door hans de jong
Om veel regen te krijgen hoef
je echt niet altijd bij een gro
te depressie aan te kloppen.
Dc kleine minima slagen er
soms veel beter in om de re
gen bij stromen uit de lucht
los te porren. Ze zijn er de
afgelopen dagen wel ge
weest Wanneer zo'n klei
ne depressie zich bovendien
langzaam verplaatst dan
wordt de hoeveelheid in een
bepaald gebied extra groot.
Tijdens het weekend was dat
zo in de Rhóne-vallei, waar
Montélimar tussen zaterda
gavond en maandagmorgen
ruim 140 mm kreeg, boven
noordoost-Engeland plensde
150 mm neer. Maandag en in
de erop volgende nacht wa
ren het vooral de kustgebie
den van België, zuidoost-
Engeland en Nederland die
de volle laag kregen. Het sta
tion Middelburg ging aan de
kop met 38 mm. afgetapt op
dinsdagmorgen tegenover
Vlissingen maar 13. Zulke
verschillen waren er ook tus
sen Amsterdam-West met 23
mm tegenover Schiphol 15 en
Marken ruim 12. Pingjum bij
Harlingen ving 22 mm, Leeu
warden maar 4 mm. Oost-
Capelle kreeg tussen maan
dag-ochtend 7 uur en dinsda
gochtend 7 uur 24 mm In de
meter, de septemberhoeveel-
heid is daar nu opgelopen tot
65 mm. in Roosendaal tot 50
mm, terwijl de hele zomer
daar 67 mm water bracht.
De kleine depressie die de
regen van maandag op
dinsdag teweegbracht trok
van Straatsburg naar het
zuidwestelijke deel van de
Noordzee om daar als een
randstoring te worden opge
nomen in de circulatie van
een andere, over Schotland
naar het zuiden afzakkend
minimum. De baan wijzigde
zicht toen van zuidoost tot
noordwest in zuidwest tot
noordoost. Gisteren overdag
bevond de depressie zich op
het oostelijk deel van de
Noordzee, uitgediept tot 995
millibar, vandaar de aanwak
kerende wind.
Een apart woordje over de
situatie in Zeeland. Onze me
dewerker in Middelburg
meldt, dat na de september-
regens (sinds maandagmor
gen 7 uur: 50 mm), de natuur
er volkomen is opgefrist. Het
is net alsof men er in het
voorjaar verkeert met de
bloeimaand mei komende.
De sterke regens zijn wel een
tegenvaller geweest voor de
akkerbouwers Maandag j.l.
was juist de bietencampagne
gestart. Die kon gisteren niet
worden voortgezet vanwege
de grote plassen op het land.
Het grondwater zit weliswaar
2 meter diep de grond in,
maar de klei is nog zo hard en
ondoorlatend, dat het water
er heel moeilijk in kan
doordringen.
Ook gisteren was het in Euro
pa weer verre van droog: Kla-
genfurt kreeg 25 mm on
weersregen bij een maxi
mumtemperatuur van 17 gra
den tegenover Wenen nog 26.
Bordeaux meldde 25 mm in 6
uur. Locarno 77 mm on
weersregen in 30 uur. In
Ljubljana (Joegoslavië) werd
het 14 graden maximaal bij
11 mm regen, tegenover
Belgrado volkomen tropisch
met 30 graden.
Veel verandering komt er
niet in onze omgeving. Tot op
grote hoogte. 12.000 meter. Is
boven zuid-Engeland een
koude put aanwezig.
Dinsdagmiddag kwam in het
centrum, dat op 5 km hoogte
boven de Ierse Zee lag. een
temperatuur van -24 graden
voor. daags tevoren nog -18
tot -19 graden. De tropopau-
ze, dat is de grens tussen tro
posfeer en stratosfeer, kwam
over zuid-Engeland lager te
liggen, daarmee dus ook de
wat warmere stratosfeer.
Hemsby bij de oostkust bij
voorbeeld -48 graden op
12.000 meter tegenover
maandagmiddag -50 graden.
Boven de Scillypeilanden
respectievelijk zelfs -45 tege
nover -50 een etmaal eerder.
Het is een gebruikelijke gang
van zaken bij zo'n put met
„inzakkende" koude lucht
(boven de tropen ligt de tro-
popauze op 13 a 14 km hoogte
bij een temperatuur van bij
voorbeeld -78 graden).
Op wat grotere afstand van
de koude put is het weer vaak
heel redelijk met slechts een
verspreide bui. Zo was het
gisteren in ons land op veel
plaatsen in het binnenland
ook en zo blijft het voorlopig.
Toch kan de neersiagactivi-
teit nog wel eens toenemen
wanneer bijvoorbeeld een
toestand met regen en on
weer. zoals gistermiddag bo
ven noord-west-Frankrijk
(Caen 10 mm) zich met de
zuidwestelijke bovenwind
naar onze streken zou ver
plaatsen. Het kan ook zijn
dat de wind, die nu nog ver
anderlijk en zwak is, later
aan de kust van Holland en
Zeeland wat gaat toenemen
uit noordwest tot noord met
de mogelijkheid van enkele
zeebuien in de kustgebieden.
temp neerslag
Amsterdam
regenbui
16
0.1
De Ui.t
geheel bew.
17
0
Doelen
half bewolkt
17
0
Eeldc
licht bew
17
0
Eindhoven
half bewolkt
17
0
Den Helder
regenbui
14
11
Rotterdam
16
0.1
Twente
zwaar bew
17
0.1
Vlissingen
16
0
Zd. Limburg
zwaar bew.
17
0
Aberdeen
regen
II
2
Athene
onbewolkt
30
0
Barcelona
half bewolkt
23
0
Berlijn
16
3
Bordeaux
regenbui
18
34
Brussel
half bewolkt
16
0
Frankfort
zwaar bew.
17
3
Cencve
iwuur bew.
17
0
Helsinki
geheel bew
10
0
Innsbrucrk
onbewolkt
16
2
Kopenhagen
zwaar bew.
IS
0
Lissabon
onbewolkt
23
0
Locarno
zwaar bew
19
Londen
zwaar bew.
1»
6
Luxemburg
licht bew
0
Madrid
onbewolkt
22
0
Malaga
onbewolkt
27
0
Mallorca
onbewolkt
2J
0
Muenchcn
onbewolkt
IS
6
Nice
zwaar b»w.
23
0
Oslo
13
26
Parijs
regen
17
02
Rome
nalf bewolkt
27
0.2
Split
licht bew
26
0
Stockholm
regen
19
2
Wenen
licht bew
26
0
16
24
6
Casa Blanca
zwaar bew
0
Istanbul1
onbewolkt
2i
0
Las Palmas
licht bew
28
0
New York
licht bew.
HOOO WATER, donderdag 16 september
Vlissingen 6 26-18 46. Haringvlletslutzen 6 27-
18 46, Rotterdam 8 18-20 31. Scheveningen 7 21-
1944. IJmulden 808-2031. Oen Helder 1140-
23 489. Harlingen 1 48 14 12. Delfzijl 4 00-16 17
