Zaak van de vrede moet bij
politieke keus zwaar wegen
9
Nadruk op educatieve films!
k
Vhvk*
cMe&x
Wapenwedloop geeft weinig reden tot optimisme
Defensie
veiligheid
Arrestant slaat de
hand aan zichzelf
Jongens gewond na schietpartij
Historisch pand in
de „motteballen"
Festikon Laren
ALS EEN DIEF IN DE NACHT
GROTE BURCHTZAAL - BURCHSTEEG 14
LEIDEN
DE RABOBANK
plaatsvervangend beheerder
der kantoren
MAANDAG 13 SEPTEMBER 1976
BINNENLAND
TROUW/KWARTET b
Kan de NAVO het Warschau
pact partij geven? Ik moet deze
vraag anders stellen. Immers
~oorlog is vanwege het vernieti-
gingspotentieel waarover wij
-thans beschikken, in het span-
ningsveld tussen Oost en West,
geen bruikbaar middel meer
voor het bereiken van interna
tionale politieke doelstellin
gen. De opdracht van onze
krijgsmacht is niet meer het
winnen, maar het meehelpen
voorkomen van oorlog. En een
betere vraag is dan ook: is de
NAVO voldoende geloofwaar
dig om het Warschau-pact er
van te weerhouden om in een
mogelijke conflictsituatie ge
bruik te maken van militaire
middelen tegen één of meer le
den van het bondgenootschap?
Het is niet eenvoudig om op deze
vraag een klaar antwoord te geven.
De gegevens waarover wij beschik
ken zijn praktisch nimmer volledig
en soms minder betrouwbaar. En
zorgvuldigheid is geboden als men
verantwoorde conclusies wil trekken
i uit „aangereikte" vergelijkingen van
de wederzijdse gevechtskracht. Be
dacht zij dat de partijen bepaalde
wapensystemen niet gelijk waarde-
- ren en dat deze waardering in de
loop van de tijd kan veranderen.
Eerder wees ik op de discussie over
de bruikbaarheid van tanks en vlieg
tuigen, rekening houdend met ont-
wikkelingen op het gebied van de
bestrijdingsmiddelen. Nu circuleren
er in de pers berichten over een Brit
se uitvinding (onder andere verbe
terde pantserplaten) die de overle
vingskansen van de tank op het ge-
vechtsveld aanzienlijk zal verhogen.
Dergelijke ontwikkelingen moeten
zeker in de beoordeling worden be
trokken b.v. als wij ons bezig houden
met het Sowjet-tankoverwicht in de
Centraal-Europese regio.
Moeilijk meetbaar
Ook de moeilijk meetbare factoren
r - mogen niet aan de aandacht ont
snappen. De geschiedenis leert dat
moreel en discipline vaak doorslag
gevend zijn geweest voor succes en
een tekort aan mensen en middelen
volledig hebben gecompenseerd.
Maar hoe moeten wij de waarde van
deze factoren inschatten bij een be-
oordeling van de geloofwaardigheid
van onze defensie-inspanning?
Een extra moeilijkheid is dat het,
gezien de oorlogsvoorkomende
opdracht van moderne strijdkrach
ten niet van het allergrootste belang
is hoe wij denken over onze militaire
geloofwaardigheid, maar hoe de poli
tieke en militaire leiders van het
Warschau pact oordelen over de
kwaliteit en geloofwaardigheid van
- onze defensie-inspanning. Hoe be
oordelen zij de slagvaardigheid van
onze politieke toporganen en de ge
vechtskracht van de NAVO-
eenheden? De mate waarin zij ons
geloofwaardig vinden, is .mede bepa
lend voor de rol die zij hun
strijdkrachten zullen laten spelen in
het internationale politieke proces
en voor hun bereidheid om met het
Westen tot overeenstemming te ko
men bijvoorbeeld over nieuwe en
meer verantwoorde veiligheidsstruc
turen.
Het is welhaast onvermijdelijk dat
zij. vooral als het gaat om factoren
als moreel, discipline, kwaliteit van
de leiding, graad van geoefendheid.
enz. onze geloofwaardigheid
vaststellen aan de hand van eigen
0 normen Dit betekent o.a. dat wij bij
onze beleidsbepaling op allerlei ge
bied (personeel, opleiding, oefening,
organisatie) met de normen die gel
den aan de andere kant van het
IJzeren Gordijn ernstig rekening
moeten houden
Het is voor mij een vraag of wij dat in
Nederland wel altijd in voldoende
mate doen. En ik denk dan aan on
der meer de overwegingen die hpb-
ben gegolden bij het beleid terzake
van de discipline, de duur van de
diensttijd, de werk- en rusttijden,
enz.
Geloofwaardig?
Is de NAVO geloofwaardig? Ik ge
loof dat na een periode van onzeker-
«U held waarin de organisatie het ver
lies van haar superioriteit op atoom-
gebied moest leren aanvaarden, de
Ook een jaar of vijftig geleden, kort na het einde van de Eerste Wereldoorlog,
was het optimisme over de mogelijkheden van vrede niet bijster groot. Dat
blijkt onder meer uit dit plaatje dat het christelijke weekblad De Ster op 2
februari 1923 afdrukte onder het opschrift „een oude fabel". Twee nijdige
bokken. Frankrijk en Duitsland, ontmoetten elkaar blijkens het onderschrift
„op een smal bruggetje boven een afgrond waarin ze tenslotte beide zullen
storten omdat geen van hen wil wijken."
NAVO bezig is zich politiek en mili
tair te versterken. De politieke sta
biliteit is toegenomen: Amerika
heeft zich vrijgemaakt uit ZO-Azië;
in Portugal lijkt de democratie een
kans te krijgen; de banden tussen
Bonn, Parijs en Londen worden aan
gehaald. Ook de militaire ontwikke
lingen zijn niet zonder betekenis.
Amerika heeft besloten zijn conven
tionele gevechtskracht in Centraal
Europa uit te breiden met o.a. twee
legerbrigades (een brigade is drie
tot vierduizend militairen). Eén van
deze brigades zal worden gestatio
neerd in de kwetsbare Noordduitse
laagvlakte, waar in tijd van oorlog
ook het Nederlandse legerkorps is
opgesteld.
West-Duitsland zal in de komende
jaren het aantal NAVO brigades
brengen van 33 op 36. De defensie
plannen voorzien voorts in een toe
name van: het aantal tanks (van
2052 naar 2700); anti-tank raketsys
temen (van 545-2500) en stukken ge
mechaniseerde artillerie (van 540
naar 594). Daarnaast wordt ge
streefd naar een verbetering van de
territoriale verdedigingsorganisatie.
Frankrijk hoewel formeel geen lid
van de militaire organisatie heeft
door generaal-majoor M. H.
von Meyenfeldt, gouverneur
van de Koninklijke Militaire
Academie in Breda.
besloten de defensiebegroting in zes
jaar te verdubbelen. De Franse rege
ring is vast van plan de ge
vechtskracht van de in het verleden
sterk verwaarloosde conventionele
strijdkrachten aanzienlijk te verbe
teren.
Belangrijk is ook de groei en de
samenwerking in de NAVO voor wat
betreft: operationele planning, wa
penproductie en procedures, het
geen de slagvaardigheid van de or
ganisatie ten goede komt en de ver
spilling van financiële middelen en
capaciteit terugdringt. Naar ver
luidt bevatten de plannen onder an
dere: de invoering van een NAVO-
standaardgeweer en de standaardis
atie van de bewapening van het ge
vechtsvliegtuig F-16. Ook is er aan
dacht voor de verbetering van de
kwaliteit van de Portugese NAVO-
eenheden en van de maritieme
strijdmiddelen. Zo zal het Italiaanse
vlootplan voor de komende tien ja
ren versneld worden uitgevoerd.
Zwakke plekken
Natuurlijk blijven er zwakke plek
ken. En ik denk dan onder meer aan:
de politieke twist tussen Grieken
land en Turkije; de labiele politieke
situatie in Italië; de slechte ont
plooiing in tijd van vrede van een
deel van de parate NAVO-eenheden,
waardoor een tijdige inzet van deze
eenheden in crisissituaties niet is
verzekerd en aan het verschil van
mening tussen de bondgenoten over
de aan defensie toe te kennen priori
teit. Zo weerhouden de activiteiten
van Amerika. West-Duitsland en
Frankrijk op defensiegebied Neder
land en waarschijnlijk ook Enge
land er niet van om druk te blijven
uitoefenen op de defensiebegroting.
Deze en andere problemen laten on
verlet dat de NAVO bezig is haar
positie te versterken om het hoofd
te kunnen blijven bieden aan ont
wikkelingen binnen het Warschau
pact. De conventionele militaire in
spanning van de NAVO en de Ame
rikaanse nucleaire garantie voor de
veiligheid van West-Europa, weer
houden zonder twijfel het
Warschau-pact van het daadwerke
lijk gebruik van militaire middelen
tegen één of meer leden van de orga
nisatie. Aan de vraag of de leiders
van het pact een militaire operatie
overwegen bijvoorbeeld tegen West-
Europa, ga ik voorbij.
Wapenwedloop
Ondanks deze wellicht geruststel
lende uitspraken is er mijns inziens
weinig reden voor optimisme. Im
mers het streven naar militaire ge
loofwaardigheid is één van de krach
ten achter de wapenwedloop die in
deze tijd als één van de grootste
bedreigingen voor de wereldvrede
wordt gezien.
Over deze wedloop, die gaande
wordt gehouden door: het wantrou
wen tussen Oost en West; autonome
technologische ontwikkelingen en
economische belangen, en die een
steeds groter beslag legt op financië
le middelen, menselijke capaciteit
en grondstoffen, zeggen de r.k.
bisschoppen van Nederland in hun
verklaring over „Bewapeningswed
loop en Ontwapening" van januari
1976 onder meer: „Ook op het vlak
van de zogenaamde conventionele
bewapening intensiveert de bewape
ningswedloop zich op tal van plaat
sen in de wereld. Terwijl gehoopt
werd dat het einde van de koude
oorlog tussen de Verenigde Staten
en de Sow jet-Unie tot afremming
van de bewapeningswedloop zou lei
den, is dit niet het geval gebleken.
Integendeel, onze wereld wordt
steeds meer een opslagplaats van
hoog geperfectioneerde wapens".
Explosie of.
De vraag dringt zich op waar dit
alles op moet uitlopen: op een explo
sie; een verbreking van het even
wicht tussen NAVO en Warschau
pact waardoor het daadwerkelijk
gebruik van militaire middelen voor
het bereiken van politieke doelstel
lingen weer aantrekkelijk wordt of
op een gemeenschappelijk streven
van Oost en West naar wapenbe
heersing vermindering of ontwa
pening?
Wij leven in een riskante tijd. En een
keer ten goede lijkt mij alleen maar
mogelijk wanneer wij in ons hande
len onze menselijke opdracht om
een wereld te bouwen in vrede en
gerechtigheid, een meer centrale
plaats gaan toekennen. Ons beleid
op politiek, militair, economisch en
sociaal gebied, nationaal en interna
tionaal. zal enerzijds de positieve
vrede moeten bevorderen, ander
zijds de negatieve effecten tegen
gaan van de wijze waarop wij zorgen
voor onze veiligheid.
Programma
Een programma ter ondersteuning
van dit beleid zou de volgende pun
ten kunnen bevatten:
Strijd tegen onderdrukking,
overbevolking, armoede, racisme
om op langere termijn de
conflictstof te verminderen op in
ternationaal politiek gebiéd.
Bevordering van meer geëigende
internationale politieke kaders
ook voor Europa waarin de
macht van de nationale staten
aanzienlijk is beperkt.
Versterking van de democra
tische controle op (militair)
technologische ontwikkelingen
en op de wapenhandel.
Beperking van het gebruik van
atoomwapens (wederzijds verbod
van het gebruik van atoomwa
pens tegen stedelijke agglomera
ties en industriële concentratie
gebieden) en het atoomwapen-
vrij maken van Europa.
Beteugeling van de wapenwed
loop in Europa door o.a. plafond-
afspraken" voor troepen en wa
pensystemen en overeenkomsten
over kwaliteitseisen en vervan-
gingsvoorwaarden voor de be
langrijkste wapensystemen.
Actief onderzoek naar andere
methoden dan militaire voor de
oplossing van internationale po
litieke conflicten.
Bevordering van een beleid op
defensiegebied waarin aan more
le krachten prioriteit wordt gege
ven boven de techniek.
Geen radicaal programma
uitsluitend gericht op de bevor
dering van de positieve vrede;
geen conservatief programma
éénzijdig gericht op de zorg voor
de veiligheid, maar een program
ma waarin vrede en veiligheid in
een juiste relatie (veiligheidszorg
ondergeschikt aan de bevorde
ring van de positieve vrede) tot
elkaar worden nagestreefd. De
voornaamste gedachten, die dit
program dragen, zijn:
de wijze waarop wij voor onze
veiligheid zorgen, houdt een be
dreiging in voor ons voortbe
staan:
wij zijn pas veilig als er alom
vrede is.
*;en dergelijk programma is slechts
uitvoerbaar wanneer wij allen onze
verantwoordelijkheid voor de zaak
van de vrede leren verstaan bijvoor
beeld door veel gewicht toe te ken
nen aan deze problematiek bij onze
politieke keuze. Beoordelen wij het
program van de partij van onze keu
ze ook op de inhoud van het vredes-
en veiligheidsbeleid? Zonder deze
persoonlijke betrokkenheid zullen
wij er niet in slagen om ontwikkelin
gen die ons bedreigen onder contro
le te krijgen en in een meer ver
antwoorde richting om te buigen.
Dit is het laatste artikel van
een serie van vier. De drie voor
gaande stonden in de krant van
8, 9 en 10 september.
GRONINGEN De 63-jarige M. M.
uit Muntendam heeft zelfmoord ge
pleegd in een politiecel in Gronin
gen. M. was op bezoek bij familie in
de stad Groningen. Na een aantal
borrels maakte hij het zijn familie zo
lastig, dat er naar de Groninger ge
meentepolitie werd gebeld voor as
sistentie. M. werd meegenomen en
opgesloten ter ontnuchtering. Na
een paar uur bleek hij zich te heb
ben opgehangen met behulp van
een trui die hij aan een rooster had
vastgemaakt. Volgens de politie wa
ren voor de insluiting de gebruike
lijk voorzorgsmaatregelen, zoals het
verwijderen van veters, genomen.
De fractieleider van de PSP in de
Tweede Kamer. Van der Lek. heeft
juist gisteren de staatssecretaris
van Justitie gevraagd hoeveel geval
len van zelfmoord, pogingen daartoe
of van zelfverminking zich de
laatste vijf jaar hebben voorgedaan
in huizen van bewaring, gevangenis
sen en instellingen van tbr (ter be
schikking stelling van de regering).
EDE Drie jonge Zuidmolukkers
zijn in de nacht van woensdag op
donderdag gewond geraakt door
pistoolschoten, hoogstwaarschijn
lijk afgevuurd door twee portiers
van een onlangs geopende bar in
Ede. Het is door dit voorval lange
tijd onrustig geweest in het centrum
van Ede De politie had een groep
van de mobieie eenheid paraat.
De portiers, twee Arnhemmers van
25 en 26 jaar. hebben zich gistermid
dag bij de politie in hun woonplaats
gemeld met de mededeling dat zij
betrokken zijn geweest bij de schiet
partij. Zij geven elkaar er de schuld
van op de Zuidmolukkers te hebben
geschoten. Na de schoten vluchtten
de twee mannen. Bij een huiszoe
king vond de politie bij een van de
portiers twee karabijnen met muni
tie. Deze wapens zijn niet bij de
schietpartij gebruikt. De politie van
Ede zoekt nog naar het pistool.
Aanleiding tot het voorval was de
weigering van de eigenaar van de
bar enkele Zuidmolukkers in zijn
zaak binnen te laten. Tegen slui
tingstijd kwamen zij met verster
king terug. Hoe zich vervolgens de
schietpartij afspeelde is nog niet
bekend.
De gewonde jongemannen zijn in
middels geopereerd. Twee jongens
van 23 jaar uit Lunteren liepen
schotwonden in het been op. De
derde, een negentienjarige inwoner
van Ede. kreeg een kogel in zijn'
borstkas.
ROSMALEN De 25-jarige me
vrouw K. Verhagen uit Heesch en de
25-jarige Chr. Schellekens uit Den
Bosch zijn in de nacht van
woensdag op donderdag na een ver
keersongeval op rijksweg 55 in het
Groot-Ziekengasthuis in Den Bosch
overleden.
Volgens de rijkspolitie is de auto
waarin zij zaten door nog onbe
kende oorcaak van de weg geraakt
en in brand gevlogen. De andere
twee inzittenden raakten bij het on
geval licht gewond.
VLISSINGEN De gemeente Vlis-
singen gaat een van de oudste histo
rische panden, die het nog bezit,
slopen en in secties opslaan tot in
betere tijden. Het gaat om het Van
Dishoeckhuis dat in 1733 door dt
Zuidnederlandse bouwmeester J. P
van Bourscheit in barokstijl werd
opgetrokken. Het Van Dis
hoeckhuis, dat van 1818 tot 1964 als
gemeentehuis van Vlissingen heeft
dienstgedaan, staat op het terrein
van „De Schelde" in Vlissingen.'
Daar moet het weg omdat De Schel
de op die plaats uitbreidingsplan
nen heeft. Geld om het gebouw te
verplaatsen is er niet. B en w van
Vlissingen hebben de raad nu voor
gesteld 225.000 gulden beschikbaar
te stellen om het Van Dishoeckhuis
te kunnen slopen en te conserveren
Vlissingen beschikt onder meer dooi
de oorlog maar over heel weinig his
torische gebouwen. De afgelopen
twee jaar heeft een actiecomité geij
verd voor het behoud van dit monu
ment.
Prins Claus heeft vrijdag in Breda het hoofdkantoor van de Coöperatieve Vereniging Suiker l
U.A.- geopend. Achter de stapel suikerbieten links prins Claus en rechts de voorzitter van de Sui
Unie, de heer Van Kempen
Natui
feyei
helft,
doeln
stadi'
LAREN Van 14 tot 18 september wordt, zoals we reeds berichtten, in het Singer-complei
Laren de manifestatie Festikon '76 gehouden. Doel van het „Festikon is vooral, mensen
onderwijs, sociaal- en cultureel werk op de hoogte te steHen^&n'.qi'euwe 16 mm films voor
educatieve filmcircuit en van nieuwe ontwikkelingen op het gebied.van de-audiovisuele vormi
Sommige films hebben al een verto
ning in de bioscoop gehad, maar er
zijn er ook die op het Festikon hun
première beleven. Het genre films
wijkt voor een belangrijk deel sterk
af van het doorsnee-bioscoop-
programma. Het accent ligt op de
meer culturele film. de experimente
le film en de maatschappij-kritische
film.
Programma
Naast een hoofdprogramma van 's
morgens tien tot 's avonds tien uur
in de Singer-bioscoopzaal is er een
even lang parallelprogramma in de
Dooyewaardzaal van het Singer-
complex, plus een luchtig pauzepro-,
gramma in een van de museumzalen
waar ook de video-presentaties en
andere audio-visuele programma
onderdelen een plaats zullen krijgen.
Het Festikon begint met het thema
„Menselijke relaties". Op het pro
gramma staan onder meer drie films
van Ingmar Bergman („Glimlach
van een Zomernacht", „Een Les in
Liefde" en „Scènes uit een huwe
lijk"), voorts „Le Bonheur" van Ag
nes Varda en een nog niet in de
bioscopen gedraaide Finse film „De
aarde is een zondig lied".
teken van de derde wereld. Er wordt
een groot aantal films vertoond uit
en over de derde wereld, met als
trekpleister de Kenia-trilogie van
David Koff. Een zeer bijzondere film
in dit programma is „Auandar ana-
pu" van de Mexicaan Rafael Cordiki,
een soort levensverhaal van Jezus,
waarin een eenvoudige landarbeider
optreedt als de Messiaanse figuur.
Donderdag 16 september is gewijd
aan de Verenigde Staten. Op het
voorlopige programma staan films
als „Nashville", „The Candidate" en
„Alice doesn't live here anymore".
Dit programma zal worden aange
vuld met nieuwe en oude films.
Bewustwording
Film als middel tot maatschappelij
ke bewustwording is het thema van
vrijdag de zeventiende september.
Aan dit programma werken, naast
de Verenigde Filmdiensten die het
leeuwendeel voor hun rekening ne
men, verschillende groeperingen
mee: Fugitive Cinema, de vrouwen
van het Vrije Circuit, Cinemien, het
fllmcollectief De rode lantaarn en
het Amsterdamse Stadsjournaal.
lang i
nog i
goed
laatst
knokt
dag audio-visuele praktij kvoori
den worden getoond uit onde:^eter
en cultureel werk. Datzelfde geb
trouwens ook reeds op 17 sep
ber. Verder is de zaterdag gel :-se
bardeerd tot dag van de anim
film. In de bioscoopzaal is 'si
gens een gevarieerd programma mder
internationale animatiefilms te
terwijl het middagprogramma £a,
heel gewijd zal zijn aan.de ^i
landse animatiefilm. m
Nieuw is dit jaar dat het FeSt
noor<
Spek
■Kreu
niet ophoudt in Singer, maar
soort kettingreactie krijgt in aüf
plaatsen: van 20 tot 22 septei
wordt in Tilburg het Brabaf
Filmfestival gehouden, in Arnh»f?n 1
van 17 tot 20 september een
festatie in het Filmhuis Arnhi
Nijmegen van 30 september I
met 2 oktober in het Audiov
Centrum.
Vujad
Rotte:
van P
■gram
de bi
kwali
Zaterdag 18 september is vooral be-
doeld als een dag voor pedagogen.
Woensdag 15 september staat in het in twee zalen tegelijk zullen de hele
Voor degenen die het complete
tikon-programma willen bijw<
zijn passe-partouts beschikl
voor veertig gulden. Dagkaai
(vier voorstellingen) kosten
gulden en avondkaarten (twee
stellingen) vier gulden. Kaartei
inlichtingen: Bureau Festi
Postbus 515, Hilversum, tele
02150-17645.
Een fascinerende film die handelt over de wederkomst van Christus... eert film voor
„Futurologen".
Wat gebeurt er op de aarde als Christus zijn gemeente, heeft weggenomen?
Een film die iedere christen en buitenkerkelijke moet zien!!
in de
Op dinsdag 14 september, aanvang 8 uur n.m.
(ingang-doöf'cié poort)
leder welkom!! Toegang vrij!!
te Alphen aan den Rijn
zal graag op korte termijn in kontakt komen met sollicitanten naar de
funktie van
met belangstelling voor het totale bankvak.
Gegadigden dienen, na een korte introduktieperiode, in staat te zijn de
beheerders der kantoren te vervangen. In het algemeen zullen zij een
belangrijk aandeel hebben in de ontwikkeling van de drie bijkantoren,
waarvan de vaste bezetting varieert van 1 tot 5 personen.
Doordat de bank de omvangrijke uitbreidingen van de in volle gang
zijnde ontwikkeling van het thans 47.000 inwoners tellende Alphen aan
den Rijn op de voet volgt zijn er voor haar medewerkers voldoende
mogelijkheden in verschillende richtingen.
Vereist zijn een middelbare opleiding, aangevuld met vakstudie (p.d.b.,
bankcursus) en het vermogen goed met cliënten te kunnen omgaan.
Leeftijd 20 tot 23 jaar.
Voor de huisvesting zal zeker een goede oplossing kunnen worden
gevonden.
Telefonische informaties tijdens kantooruren: 01720-75966 tst. 25 of 33.
Schriftelijke sollicitaties te richten aan de direktie van de bank, Postbus
55, Alphen aan den Rijn.
Ds. J Overduin
Over de
geestelijke
volwassenheid
-lENi
rig
nie
Ha
der
de
Ko
tat
noj
eer
VO(
De
Bos
Thi
kor
red
der
te l
uit
Thi
Ha
zijr
op
Vai
fha(
- rui
pla
act
te I
ma
na
de
'bei
Over het evangelist
ideaal van de geest»
ke volwassenheid
Christus en de cons
quenties daarvan vo
het persoonlijk en k<
kelijk leven. Een we1
voor deze tijd, rijk a
inzichten en vol prak"
sche levenswijshei»
3e druk
Paperback f 16.50
Verkrijgbaar in de
boekhandel
