Bertha Meulebergs genezing
Geen man komt te pas aan
nationale vrouwenfestival
Gif in kauwgum
voor goed doel
Bouw van kapel in Stein was een geloofszaak
Prijs
ZATERDAG 11 SEPTEMBER 1976
BINNENLAND
TROUW/KWARTET 11
door
C. G. van Zweden
STEIN Er zullen maar
weinig mensen zijn die
hun gebedsgenezing zo
nadrukkelijk wereldkun
dig maken als de 58-jarige
Bertha Meuleberg uit
Stein. Deze vrouw, die ge
huwd is, en vijf kinderen
heeft, liet geheel uit parti
culiere middelen een ka
pel bouwen met een capa
citeit van 300 plaatsen
(waarvan 150 zitplaatsen).
Een gloednieuw kerkje,
waarvoor drie bouwplaat
sen moesten worden gere
serveerd, en waarvan al
leen de grondkosten al
34.500 gulden waren.
Op de vraag wat de prachtig
uitgevoerde kapel totaal heeft
gekost, moet ze het antwoord
schuldig blijven. Het was voor
haar een geloofszaak. Ze heeft
de eindeloze reeks rekeningen
die gedurende de bouw bin
nenkwamen steeds (van de ene
dag in de andere levend) weten
te voldoen. Al die rekeningen
zitten in een bus. Ze heeft die
bus nooit open willen maken.
Het contrast is groot. Bertha
Meuleberg woont zelf in een
nauw straatje in Stein. dat niet
geheel ten onrechte „De
Steeg" heet. Het pand is nog
van haar ouders en ziet er niet
florissant uit. Een bui
tenstaander zegt op het eerste
gezicht dat er een behoorlijk
kapitaal tegenaan moet om
dat huis werkelijk op te
knappen.
De omvangrijke kapel daaren
tegen ziet er royaal en luxueus
uit. en doet denken aan een
zeer kapitale bungalow in een
elegante buitenwijk, al laten
de drie kruisen op het dak, en
de ingewerkte kruisen in de
muren, aan duidelijkheid niets
te wensen over.
Bertha Meuleberg is vanwege
haar exorbitante geloofsijver
vaker in het nieuws geweest,
en niet steeds tot haar volle
tevredenheid. Laatstelijk ves
tigde ze de aandacht op haar
kapel met de mededeling dat
de gesuspendeerde (ge
schorste) Franse bisschop Le
febvre het vormsel zou komen
toedienen aan de kinderen van
gelovigen die de kapel plegen
te bezoeken. Dat bezoek van
Lefebvre ging (om niet geheel
duidelijke redenen) niet door,
maar inmiddels was de aan
dacht weer gevestigd op
Bertha Meuleberg, niet in de
laatste plaats doordat uit pro
test tegen de komst van Le
febvre de ruiten van haar ka
pel werden ingegooid door de
monstranten.
De geschiedenis van Bertha
Meuleberg is wonderlijk. Er
zijn getuigen die de vreemde
dingen die bij haar gebeurd
zijn, bevestigen, maar de in
houd van haar verhaal is zo
mystiek gekleurd, dat een niet-
katholieke buitenstaander het
spoor spoedig bijster raakt.
Wat uit haar verhaal onomsto
telijk duidelijk wordt, is dat ze
jarenlang aan gewrichtsreuma
heeft geleden, en dat ze. juist
op het moment dat de dokters
het somber inzagen om zo te
zeggen in een onderdeel van
een seconde totaal was gene
zen. Dat heeft opschudding te
weeggebracht, niet alleen in
het gezin, maar ook bij de
buurtbewoners.
De genezing vond plaats op
Bertha Meuleberg in de deur van haar woning, met enkele buurtge
noten.
Bertha Meuleberg bij haar kapel, na
dat demonstranten ruiten hadden in
gegooid.
Een kijkje in de kapel, waarvoor kosten noch moeiten zijn gespaard.
een eerste vrijdag van de
maand. 3 september 1965,
's middags om half vijf. Die
genezing zou gebeurd zijn door
bemiddeling van een in 1962
gestorven. gestigmatiseerde
Duitse mystica, Theresia Neu
mann. Deze Theresia. die in
Konnersreuth woonde, dicht
bij de Tsjechoslowaakse grens,
in Beieren, zou elke eerste vrij
dag van de maand bloedende
wonden hebben gekregen op
plaatsen waar de wonden van
Jezus hebben gezeten. Berthe
Meuleberg heeft zelfs een foto
van Theresia op het moment
dat ze bloedt, al moet gezegd
worden dat deze foto zo ondui
delijk is. dat hij zich voor meer
dan één uitleg leent. Boven
dien lijken de stromen bloed,
die zelfs uit haar ogen komen,
zo fors, dat het verschijnsel
fenomenaal mag heten.
Maar dit soort opmerkingen
stemt Bertha Meuleberg ver
drietig. Ze zegt ronduit: kijk
eens. als je niet in ons lief Heer-
ke gelooft, dan kun je mijn
geschiedenis niet begrijpen.
Bovendien zegt ze: Zou voor
Hem iets te wonderlijk zijn?
Het verhaal van Bertha Meule
berg wint trouwens op een vol
komen onverwacht moment
aan kracht. Ze heeft namelijk
aanvankelijk van die Theresia
Neumann niets willen weten.
Ze kreeg een in het Nederlands
vertaald boekje van dit Duitse
religieuze fenomeen in handen,
en dat boekje vervulde haar
met afschuw. Doodziek als ze
was, werd ze zelfs misselijk van
die bloed-verhalen.
Ze had het boekje gekregen
van een voormalige
vroedvrouw van Stein, zuster
Sturman. door Bertha Meule
berg „jufferke" genoemd. Juf-
ferke had het boekje meegeno
men op het moment dat
Bertha Meuleberg. na een lij
densweg van ruim drie jaar,
goeddeels aan haar eind was
gekomen. Ze kon niet meer lig
gen en niet meer zitten; de
enige houding waarin ze haar
pijnen nog enigszins
doorstond, was voorover, met
haar buik op de tafel.
Eten deed ze praktisch niet
meer, daar ook het gewricht
van haar kaak was aangetast.
Ze nam praktisch alleen nog
water tot zich, en sigaretten.
Ze was op haar ziekbed (en
gedurende de dieptepunten op
haar ziekentafel) ket
tingrookster geworden. De si
garet was nagenoeg het enige
dat haar nog levensvreugde
gaf, maar dat was onvoldoende
motief om aan een toekomst te
denken.
Bertha Meuleberg wilde dood.
Op dit moment was jufferke
Sturman met het uit het Duits
vertaalde werkje over Theresia
Neumann gekomen, een ge
baar dat. gelet op de
vreemdsoortige inhoud van
•het boekje, niet in dank werd
afgenomen. Bertha Meuleberg
schaamde zich ook voor dit
soort kwakzalverij tegenover
haar gezin, en stopte het boek
je onder haar kussen. Ze be
schuldigde in eigen kring het
jufferke zelfs van
godsdienstwaanzin. Een niet
geheel onbegrijpelijke reactie.
Maar daarna is het begonnen.
Twee en een halve week lag het
boekje al onder haar hoofdkus
sen. toen ze (mede dank zij het
feit dat ze er van tijd tot tijd
toch even steels naar had geke
ken). besloot voor Theresia
Neumann te bidden. Ze be
sloot tot een „noveen", een
rooms-katholieke term voor
een reeks van negen gebedsda
gen ter verkrijging van bepaal
de gunsten. Gedurende haar
noveen gedacht ze drie heili
gen. onder wie Theresia Neu
mann, ofschoon de laatste niet
officieel door de kerk was hei
lig verklaard.
Wat zich in die negen dagen
precies heeft afgespeeld, heeft
een zo particulier stempel, en
is zo door privé-ervaringen
geijkt, dat een buitenstaander
(zeker als deze de roomse ge
loofspraktijken niet van binne
nuit kent), dit niet kan meebe
leven.
Bertha Meuleberg zegt dat ze
op de vierde dag van haar no
veen naast haar bed een geluid
waarnam, dat in de verte deed
denken aan het tikken op eike
hout. Ze werd bang, dacht aan
vankelijk aan Theresia Neu
mann. maar bedacht dat dit
niet erg waarschijnlijk was. ge
zien het feit dat Theresia drie
jaar tevoren op een afstand
van 700 kilometer van Stein
was gestorven en begraven.
Niettemin begint op dit mo
ment (ze had net haar tweede
Onze Vader en haar tweede
Wees Gegroet gezegd) haar
mystieke ervaring. Ze ziet dat
haar noveen eindigt op de
eerste vrijdag van de maand,
en weet opeens dat ze volko
men zal worden genezen. Ze
hoort in deze dagen ook de
stem van Theresia Neumann,
en waagt iiet een dialoog aan
te gaan.
Ze zegt: Wat moet ik doen als
ik gezond word?
De stem antwoordt: Naar mijn
graf komen.
Dit antwoord is voor Bertha
Meuleberg tamelijk onthut
send. daar ze goede boerin
die ze is niet de gewoonte
heeft haar geboorte-dorp
lichtvaardig te verlaten. Men
moet het zich ook voorstellen.
Ze is van nature geen rei
zigster. ze is doodsbenauwd in
het verkeer, ze is zo stijf als een
plank van de reuma, en nu
krijgt ze te horen dat ze half
Europa moet oversteken om
een graf in Beieren te be
zoeken.
Maar ze belooft dat ze komt. en
ze heeft woord gehouden. Dit
de mis naar oud gebruik op te
dragen.
De toehoorders en participan
ten kan men ook moeilijk met
een normale parochie vereen
zelvigen. Het is eerder een
soort gemeente in de verstrooi
ing, bestaande uit Nederlan
ders, Belgen en Duitsers, men
sen althans, die er regelmatig
een soms lange reis voor over
hebben om een mis bij te wo
nen in de echte onvervalste
oude stijl.
Met Bertha is het Intussen glo
rieus afgelopen. Als de stem
van Theresia zegt dat ze weer
gezond zal worden, antwoordt
ze: Daar wil ik m'n hele leven
droog brood voor eten". Aan
gezien ze echter te ziek is om
ook maar aan eten te denken,
lijkt haar dit aanbod te weinig
offerbereidheid weerspiegelen.
Ze snijdt daarom dieper in el-
gen vlees en zegt: Nee, als ik
gezond mag worden, zal ik m'n
hele leven geen sigaret meer
aanraken. Ook op dit punt
houdt Bertha Meuleberg
woord, al geeft ze toe dat dit
een ongehoorde Inspanning
van haar heeft geëist. Nog he
den ten dage zegt ze: „Als ik
die peuken zie liggen, dan zou
ik ze nu nog willen opeten, als
ik niet wist dat er kunststof
filters aan zitten".
jaar gaat ze voor de 33e keer
die enorme reis ondernemen,
niet in de laatste plaats omdat
Theresia heeft gezegd: „Kom
maar rustig".
Maar, op het moment van deze
dialoog zit ze nog mfdden in
haar noveen; uiterlijk nemen
haar krachten trouwens zo
sterk af. dat haar man erop
aandringt een priester te ha
len. Hij meent dat het gaat
aflopen met Bertha.
Op de vijfde dag van haar no
veen zegt de stem van There
sia: „Voor alle ondankbaar
heid je aangedaan, zul je gene
zen". Bertha Meuleberg licht
toe dat ze in haar leven inder
daad veel ondankbaarheid
heeft moeten verstouwen, de
laatste jaren, nu haar luister
rijke kapel er staat, zelfs in
versterkte mate. aangezien de
officiële kerk van Limburg zich
van dit religieuze centrum
blijft distantiëren.
De kapel staat in het diocees
van bisschop Gijsen (bisdom
Roermond). Ofschoon mgr.
Gijsen grote belangstelling
heeft voor de wonderbaarlijke
genezing van Bertha, blijft hij
afzijdig.
Hij kan ook moeilijk anders,
zegt Bertha mild. daar hij an
ders alle feiten van mijn ge
schiedenis voor zijn rekening
zou moeten nemen. Bovendien
worden in de kapel de uitspra
ken van het tweede Vaticaanse
concilie genegeerd; de mis
wordt er opgedragen volgens
de latijnse canon van paus
Pius de vijfde, door een ver
spreid in Duitsland werkende
Nederlandse priester, die in fei
te tot het bisdom Groningen
behoort. Deze priester, kape
laan Kouwenberg, komt drie
maal in de week naar Stein om
Op de eerste vrijdag van de
maand september in 1965, 's
middags om half vijf, komt
Bertha Meuleberg vanuit haar
slaapvertrek de trap af. Ze is
genezen. Haar dochter Annie
zegt: „Dat vergeet Je nooit
meer, al word Je honderd".
Annie vertelt dat haar moeder
zulke scherpe en ondraaglijke
pijnen in haar gewrichten
heeft gehad, dat zij, Annie, met
letterlijk kokend water ter
plekke de huid van haar moe
der moest verbranden, opdat
de ene pijnprikkel de andere
zou dempen. Bertha Meule
berg heeft tijdenlang met gro
te brandblaren gelegen. Maar
op die derde september zijn
blaren en gezwellen van het
ene op het andere moment ver
dwenen. Drie dagen tevoren,
op de zesde dag van haar no
veen, heeft ze Theresia beloofd
een kapel te zullen bouwen, al
was ze wat onthutst over de
betreffende vraag van There
sia. Zij een kapel bouwen?
Theresia heeft haar in de geest
meegnomen door Stein, om
haar de plaats te wijzen waar
de kapel diende te verrijzen.
Een aantal jaren later stond
die kapel er inderdaad. De
fondsen zijn voor een niet ge
ring gedeelte bijeengebracht
door de beide zonen, die bij
werkzaamheden aan de E-10
zoveel overwerk aannamen,
dat ze kapitalen verdienden.
En wat de Franse mgr Le
febvre betreft, daar twijfelt
Bertha Meuleberg geen mo
ment aan. Hij zal stellig komen
om het vormsel aan de kinde
ren toe te dienen, zegt ze.
Tenslotte. Haar verhaal geeft
Bertha met de nodige reserve
uit handen. Ze zegt dat ze haar
geschiedenis herhaaldelijk aan
journalisten heeft verteld,
maar. zegt ze, dat is gek he, het
komt altijd verdraaid in de
krant. Je moet echt geloven,
anders kun je er niet inkomen.
En op mijn vraag of ze niet
bang is dat ze nog eens ge
wrichtsreuma zal krijgen,
antwoordt ze heel beslist en
heel overtuigd: „Nee. nooit
meer. Onze lieve Heer doet
geen halve zaken".
AMSTERDAM Aan het
eerste Nationale Vrouwenfesti
val, dat vandaag in Amster
dam gehouden zal worden,
komt geen man te pas. Alles
wordt door de vrouwen zelf ver
zorgd, zowel het artistieke als
het huishoudelijke gedeelte
van de dag.
De oproep van een groep vrouwen
om voor het eerst een vrouwenfesti
val te organiseren, kreeg enorm veel
reacties: er meldden zich vrouwen
die wilden zingen, toneelspelen of
musiceren, maar net zo goed vrou
wen, die wilden helpen bij het op
bouwen van de podiums, het verzor
gen van de consumpties, het toe-
zichthouden in de crèche en het op
ruimen van de rommel achteraf. De
hele organisatie is dus in eigen hand
gehouden.
Het plan voor een speciaal vrouwen-
festival is enige UJd geleden opgeko
men bij een groep vrouwen, die el
kaar ontmoet hadden bij de acties
rondom de Bloemenhovekliniek. De
bedoeling van bet festijn, dat in het
Amsterdamse Vondelpark en het
Vrouwenhuis, wordt gehouden, is
vrouwen op een ongedwongen ma
nier in aanraking te brengen met
zaken als emancipatie en feminisme.
door Cisca Dresselhuys
Met name hoopt men nu eens die
vrouwen te bereiken, die er niet toe
kunnen (of durven) komen eens bin
nen te stappen bij een Vrouwenhuis
of zich aan te sluiten bij een of
andere emancipatiebeweging. Je
stapt immers makkelijker een park
binnen, waar her en der vrouwen
optreden en waar allerlei informatie
stands zijn over zaken die met vrou
wen en vrouwenemancipatie te ma
ken hebben, dan dat je een Vrouwen
huis binnengaat, redeneren de orga
nisatrices van het festival. Boven
dien mogen man en kinderen meeko
men naar het feest (voor de kinderen
is er een crèche) en is de toegang
gratis.
Een andere bedoeling is de onderlin
ge band tussen allerlei vrouwenbe
wegingen te verstevigen. Aangezien
het feest net valt voor de behande
ling van de abortuswetgeving in de
Tweede Kamer, zal er een toespraak
worden gehouden door Ria Sikkens
(van de actiegroep „Wij vróiitfen ei
sen", die de abortus gelegaliseerd wil
zien).
Behalve allerlei artistieke optredens
door bekende en onbekende vrou
wen, zal er ook de nodige voorlich
ting zijn: zo zijn er informatiestands
van Dolle Mina. Man-Vrouw-
Maatschappij, uitgeverij de Bonte
Was, de Rooie Vrouwen, verschillen
de vrouwenboekhandels, de NVV-
vrouwenbond, Vrouwen bellen Vrou
wen, de stichtong Blijf van m'n lijf
en vele andere organisaties.
In een speciale filmtent worden
vrouwenfilms gedraaid door Cine-
mien en er is een speciale stand,
waar informatie wordt gegeven over
abortus.
Wat de artistieke kant van het fes
tijn betreft: er zijn optredens van het
vrouwencabaret van Natasja Ema-
nuels, een groepje vrouwen dat akro-
batiek en circusnummers uitvoert,
het vrouwenorkest Blaasontsteking,
dat gevormd is door vrouwelijke mu
sici uit bestaande Nederlandse or
kesten. het strijkensemble het Uit-
strijkje, een vrouwelijke rock band
uit Londen, het Rotterdams Vrou
wenkoor De Houten Keeltjes, de
blokfluitiste Marjan Verbruggen,
een gamelanorkest met danseres,
bet Amsterdams Vrouwentoneel en
vele anderen. In totaal werken er
zo'n honderd vrouwen mee aan het
festival.
De feestelijkheden in het Vondel
park duren van vanmiddag één tot
vanavond zeven uur. Bij het koffie
huis dat hier is opgericht, staan mo
nitors. zodat ook de vermoeide
feestgangster kan meemaken wat er
om haar heen gebeurt. Een groep
vrouwen zal een film opnemen van
het hele gebeuren, terwijl een aantal
andere vrouwen zal proberen discus
sies van de grond te krijgen. Er zijn
verschillende bars Ingericht en er is
een vlooienmarkt, waar iedereen
spullen kan kopen en verkopen. Ook
is er een ruilbeurs. Vrouwen, die Iets
op hun hart hebben, kunnen het
woord voeren op het sprekerspo
dium.
's Avonds om acht uur is er in
het Vrouwenhuis aan de Nieuwe He
rengracht 95 nog een feest, maar dat
is alleen toegankelijk voor vrouwen.
Hier treden de Engelse rockband en
een amusementsorkest op en wordt
bovendien een zogenaamde „trutti
ge modeshow" gehouden. Er bestaat
gelegenheid voor vrouwen die van
ver komen, in het Vrouwenhuis te
overnachten. Het feest wordt dan
zondagochtend met een gezamenlijk
ontbijt afgesloten.
door Rob Foppema
Massaal ophouden met roken zou natuurlijk nog
steeds de grootst denkbare bijdrage aan de verbetering
van de volksgezondheid in deze streken zijn en aan
het tegengaan van de kostenstijging van de ge
zondheidszorg. Die constatering helpt weinig. Ik doe er
zelf ook niets aan, wanneer men mij een wel erg
persoonlijk voorbeeld wil toestaan. Ik zie in mijn
omgeving herhaaldelijk mensen met roken ophouden,
en dat zijn nogal eens dezelfde mensen. Wat niet
wegneemt dat het wel kan. Dus blijft nieuws over hoe
het beter zou kunnen, toch belangrijk.
Zulk nieuws is er van twee
fronten. Het ene zal geregelde
lezers van deze rubriek niet
volstrekt verrassen, want het
idee is hier als theoretische
mogelijkheid al eens ontwik
keld. Maar in Londen Is het ln
de praktijk uitgevoerd. Vier
van de tien zware rokers die er
af wilden, slaagden daarin met
de tijdelijke hulp van
nicotinehoudende kauwgum.
In onze theorie destijds waren
het nicotinepilletjes. maar het
idee is hetzelfde. Blijven roken
berust voor een belangrijk deel
op afhankelijkheid van de ni
cotine in tabaksrook. (Afhan
kelijkheid is de nu gebruikelij
ke term voor wat vroeger met
het moreel geladen woord ver
slaving werd aangeduid). Het
idee is dat je iemand die er niet
in slaagt om op te houden met
roken, die nicotine zou kunnen
aanbieden zonder sigaret er
omheen. Daarmee zou hij of zij
andere schadelijke bestandde
len uit de rook in leder geval
mislopen (teer, koolmonoxide
en wie weet nog andere). Het
risico van longkanker en bij
voorbeeld chronische bronchi
tis zou op die manier aanmer
kelijk kunnen worden terugge
bracht.
De uitwerking van het idee
door dr Michael Russell en me
dewerkers op het Instituut
voor onderzoek van verslaving
van het Maudsley ziekenhuis
in Londen, verschilt op twee
zinnige manieren van de hier
ontwikkelde gedachten. Hij
dient nicotine toe in een ver
pakking van kauwgum, waar
door de dosis waarschijnlijk in
verloop van een paar minuten
wordt afgegeven in plaats van
stootgewijs door een pilletje.
Dat benadert beter het effect
van het roken van een sigaret
en is bovendien minder
riskant.
Tijdelijk
Belangrijker is dat hij nicotine
als tijdelijk hulpmiddel ge
bruikt. in een voorzichtige ont
wenningskuur. Zijn succesvol
le patiënten roken niet meer.
maar lopen evenmin met hun
zeer speciale kauwgum op zak.
En dat ziet er van alle kanten
gezond uit.
Er is nog een derde verschil,
maar dat is alleen belangrijk
voor de geschiedschrijving:
Russell blijkt met zijn proeven
al bezig te zijn geweest toen ik
het idee hier opschreef, dus de
ontdekking staat niet op mijn
naam. Evenmin op de zijne
trouwens, het idee is van een
Zweeds geneesmiddelenbe-
drijf. Russell was alleen de
eerste arts die het durfde te
proberen.
Durfde, want er zitten wel een
paar ethische problemen aan
het idee, waar Russell en de
zijnen overigens vrij kalm
onder lijken te blijven. Nicoti
ne is namelijk wel puur vergif.
Heel concreet: de hoeveelheid
nicotine in twee pakjes sigaret
ten kan, in één keer toege
diend, voor een mens dodelijk
zijn. Russell geeft zijn patiën
ten honderd stukjes kauwgum
mee, met een totale hoeveel
heid nicotine die overeenkomt
met zeker acht pakjes siga
retten.
Afgezien van de mogelijkheid
van misbruik, het is geen halve
maatregel om iemand als arts
vergif voor te schrijven of ter
beschikking te stellen. Daar
staat natuurlijk tegenover dat
in dit geval de patiënt het ver
gif anders via sigaretten toch
binnen gekregen zou hebben,
maar toch. Russell heeft als
bijwerking van zijn kauwgum
vooralsnog een geïrriteerde
keel en maagzweer genoteerd.
Hij is niettemin zo enthousiast
over de resultaten dat hij vindt
dat „tegen volgend Jaar dok
ters er recepten voor zouden
moeten kunnen schrijven".
Maar voor die tijd zal nicotine-
kauwgum toch eerst officieel
als geneesmiddel moeten wor
den toegelaten. En dat zou nog
wel eens een hele discussie
kunnen losmaken.
Veiligheid
Intussen heeft het preparaat
wel degelijk een ingebouwde
veiligheid. „Ik kan je verzeke
ren dat het geen pretje is om
het te kauwen", aldus de Lon-
dense pionier Maar zijn kli
nische resultaten liegen er niet
om. Bij de laatste proeven
bleek de kauwgum zeven van
de tien zware rokers te helpen
om enige tijd van hun sigaret
ten af te blijven. En veertig
procent rookte een jaar na de
kuur nog steeds niet Zo'n kuur
bestaat gewoonlijk uit zes be
zoeken aan de kliniek ln de
loop van drie weken, waarbij
aan de motivatie van de pa
tiënt wordt gewerkt. De kauw
gum wordt gedurende onge
veer een maand gebruikt, in
het moeilijkste geval liep dat
tot een jaar uit. Van een
controlegroep die alleen psy
chologische steun kreeg, was
minder dan vijf procent van
het roken af te brengen.
Blijft de vraag, waarom Je zo
moeilijk zou doen met kauw
gum in plaats van gewoon ge
leidelijk minder te roken en op
die manier, ook geleidelijk, de
afhankelijkheid van nicotine
af te breken. Het meest prak
tische antwoord is dat dat nau
welijks lukt (vergelijk die vijf
procent van de controlegroep,
en het is vaker geprobeerd»
Maar Russell heeft er ook nog
wel een verklaring voor die erg
redelijk aandoet.
Sigaretten roken is meer dan
nicotine innemen, het heeft so
ciale en psychologische bete
kenissen Wat Russell met zijn
kuur doet, is het probleem in
twee delen splitsen die elk af
zonderlijk van elkaar kunnen
worden opgelost. Je begint
met geen sigaret meer in je
hand te hebben, er niet meer
aan te zuigen, ze niet meer van
anderen aan te nemen. Maar je
bent niet gedwongen om tege
lijkertijd de afhankelijkheid
van nicotine af te breken: dat
probleem kan in een ander en
rustiger tempo worden aange
pakt.
Maar lk zie die kauwgum de
registratiecommissie voor ver
pakte geneesmiddelen nog
niet binnen een Jaar passeren.
Toch blijft het een boeiend
idee.
Doosje
Voor wie deze discussie niet wil
afwachten en toch langs de
weg der geleidelijkheid minder
tot niet wil roken, komt er iets
op de markt dat door onze na
tionale anti-rookautoriteit dr.
L. Meinsma een ..belangwek
kend hulpmiddel is genoemd,
het sigarettendoosje met
tijdschakelklok. Je stelt het in
op. noem maar wat. veertig mi
nuten. en dan kun je er ook
niet binnen veertig minuten de
volgende sigaret uit krijgen.
De instelmogelijkheden liggen
tussen een kwartier en twee
uur en daarbinnen kan ieder
een naar de mate van zijn mo
gelijkheden geleidelijk zelf
opvoeding bedrijven. De prijs
van dit moois zal overeenko
men met die van 22 pakjes
sigaretten, blijkt uit de aan
kondiging van de importeur.
Men telle zijn winst uit en
smokkele niet met losse pakjes
in de andere zak.
Een idee dat op de verwarming
van openbare gebouwen, kanto
ren en fabrieken 25 procent
brandstof bespaart, heeft in En
geland een hoge onderscheiding
gekregen. Het is de „slimme"
thermostaat van Honeywell die.
rekening houdend met iowcI
buitentemperaturen als
werktijden, zorgt dat liet net al
behaaglijk is als de mensen
's morgens binnenkomen, en de
verwarming 's middags al lager
regelt zodat het nel nog behaag
lijk is als ze weer weggaan, 's A-
vonds en in de weekeinden
wordt er alleen genoeg gestookt
om te zorgen dat de zaak niet
bevriest en dat de muren niet
vochtig worden. Er zijn al 8000
installaties geplaatst. Hoofdbe
denker Bruce Jackson Is nu een
gouden medaille en een kleine
vijfduizend gulden rijker, teza
men vormend de Royal Soclety/-
Esso-prijs voor energiebespa
ring. Aldus meldt de New
Scientist en daar zou je bijna
een warm gevoel bij krijgen.
