Mogen we
alsjeblieft een
beetje
deftig zijn?
„Help boeren met
dankstondcollecte"
Personalia
Fusieplannen in India,
Liberia en Mozambique
Scheidende ds. Schoch
van Kloosterkerk:
AANTJES-ARP
Onze adressen:
Ds. Spilt en ds. Mak
in gezamenlijke
radiokerkdienst
A. J. A. Hakke lid
Rijnmondraad
Preek over plaats van homofiel in de gemeente
VOORBIJGANGERS
DONDERDAG 9 SEPTEMBER 1976
KERK BINNENLAND
TROUW/KWARTET2
Ds. M. L. ff. Schoch, die door vele TV- en radiouitzendin
gen (o.a. de vespers) landelijke bekendheid geniet, neemt
op 3 oktober wegens emeritering afscheid van de Haagse
Kloosterkerkgemeenten. De vele sympathisanten van de
ze gemeente in de Haagse binnenstad werken er nu al aan
om hun pastor een onvergetelijk ..uitwuiffeest" aan te
bieden. Ds. Schoch staat sinds 7 april 1968 in Den Haag.
daarvoor te Heemstede. Rotterdam. Vlissingen en Veere.
Hij is voorzitter van de IKON, de omroep die hij voorlopig
nog geen vaarwel zal zeggen. Ds. Schoch. die in bijgaand
artikel uitgebreid ingaat op het unieke karakter van de
Kloosterkerkgemeente, gaat na zijn afscheid bijstand
verlenen in het pastoraat te Arnhem. Ds. G. Kalsbcek te
Voorst wordt zijn opvolger in Den Haag.
door Dammis de Geus
Ds M. L. ff. Schoch in zijn vertrouwde kloosterkerk aan het Lange Voorhout in Den Haag.
DEN HAAG ..Ik heb in
de Kloosterkerkgemeen
te een heleboel moeten
leren en ik ben
zielsdankbaar voor deze
laatste tijd in uw mid
den. Ik geloof, dat het
goed is dat een predi
kant die 65 jaar wordt
weggaat, hoe moeilijk
dat ook is. want een ge
meente heeft recht op
een jonge energieke man
met veel fantasie. Van
daag denk je dat je nog
van alles kunt maar toch
ben je gesleten en zonder
dat je het weet gaat al
lerlei langzamer
Ds. M. L W Schoch (65) die
op zondag 3 oktober afscheid
zal nemen van de Haagse
Kloosterkerkgemeente zegt
er vrede mee te hebben dat
het uur van vertrek nadert
Bovenstaande tekst, die hij
vorige maand na het bericht
van zijn officiële emeritering
in de Kloosterkerk-Bode
plaatste was Schoch. de pre
dikant van de „City", uit het
hart gegrepen.
Na enige ogenblikken stilte
in het gesprek dat in de Mi
nisteriekamer van de kerk
aan het Lange Voorhout
plaats vindt blijkt dat de
man. die er met volledige
overgave aan heeft gewerkt
de Kloosterkerk in wijde
kring bekend te maken ver
schrikkelijk tegen het weg
gaan opziet
Verbondenheid
Ds. Schoch: „Ik moet zeggen
dat ik er veel verdriet van
heb. Het lijkt me een vreselij
ke operatie Hoe dichter het
afscheid nadert, hoe meer ge
voel van verbondenheid met
de gemeente ik krijg."
Over zijn acht Haagse jaren
zegt Schoch. die officieel
..predikant voor bijzondere
werkzaamheden" van de her
vormde gemeente is- „Ik ben
hier met een droom begon
nen. Toen ik het beroep naar
de Kloosterkerkgemeente
kreeg zei prof. Berkhof mij,
dat ik mede
verantwoordelijkheid voor
de city zou krijgen. De predi
kanten in de binnenstad ver
stonden de roeping van de
heelmaking der wereld."
Terugziend op die periode
zegt hij: ..Ik meen dat iets
van mijn droom bewaarheid
is geworden. Er waren soms
wel erg grote spanningen,
waaronder ik mijn werk
moest doen. Mislukkingen
waren er ook bij. maar zijn
deze niet in het evangelie in
gebouwd? Ik heb moeten
constateren dat wanneer een
stuk realiteit de kerk bin
nenkwam. toegespitst op
maatschappelijke verhou
dingen, de gemeente bijna
breekt."
Liturgie
Gevraagd naar de unieke
plaats die de Kloosterkerk
als sympathiegemeente in
het kerkelijk leven inneemt
zegt ds Schouch ,.Wat de
mensen bindt is. dacht ik. het
verrukkelijke, goed gerestau
reerde gebouw, de liturgie en
de verkondiging van de
Bijbel".
Over de liturgie gesproken,
zegt hij. dat het grote geheim
er wellicht van is. dat er ele
menten van de kerk der eeu
wen in verwerkt zijn. Schoch
vergelijkt ze met palen van
hoogspanningsleidingen.
„Zijn die er niet. dan ontstaat
kortsluiting".
Dat de Kloosterkerkge
meente regelmatig „in het
nieuws" was door „wat
stuntwerk" vindt Schoch al
lerminst bezwaarlijk. „Een
kerk is vaak duf. omdat niet
op de creativiteit wordt geap
pelleerd. We hebben hier met
Pinksteren ballonnen opgela
ten, bedoeld als groet. En tij
dens de collecte hebben kin
deren bloemen uitgedeeld.
Zoiets heeft erg veel effect,
meer dan alleen het Woord
kan doen. Het geweldige is
dat de gemeente steeds bij de
voorbereiding van deze crea
tieve uitingen wordt betrok
ken. Er is een groot enthousi
asme en een bijzonder aange
name sfeer, als we daar met
velen aan bezig zijn".
De talrijke doordeweekse ac
tiviteiten in de kerk aan het
Voorhout bewijzen dat de ge
meente niet alleen „zondag-
ke.rk" is. De kerk is een van
de meest gewaardeerde con-
certruimtem van Den Haag.
Traditiegetrouw wordt prak
tisch elke maand een canta
tedienst gegeven, waarvan ds
Schoch heel dikwijls de liturg
was. Verder is er regelmatig
op donderdagen een pauze
bijeenkomst Schoch zegt
daarover: „Deze worden on
der het motto „een ogenblik
pauze in een drukke
werkweek" gehouden. Ze zijn
gevuld met een opwekkend
woord en schone muziek".
In een bijzondere sociale be
hoefte voorzien de open huis
zondagen. bedoeld voor die
mensen die wat moeite met
de zondag hebben. Het ac
cent van deze activiteit ligt
dan ook op de ontmoeting
met de ander. „We mogen
wat doen aan de ovang van
„gekreukelde mensen", zegt
de predikant.
Elitair
Ondanks die overvloed aan
activiteiten wordt de Kloos
terkerkgemeente wel eens
verweten zich elitair op te
stellen. Ds Schoch: „Van oor
sprong zijn we een beetje def
tig. Ik moet zeggen dat de
Kloosterkerk een geestelijk
centrum is voor een bepaald
taalveld. Maar mogen we als
jeblieft. het blijkt dat velen,
ook van buiten Den Haag,
hier hun „thuis" hebben. In
ons bezig-zijn richten we ons
sterk op de Taizé-
denkwereld".
Over de contacten met an
dere kerken gesproken zegt
Schoch. dat de Klooster
kerkgemeente op zich al een
oecumenische geaardheid
heeft. We hebben hier katho
lieken naast remonstranten,
gereformeerden en her
vormden. die sympathiseren
met onze manier van kerk-
zijn."
De Kloosterkerkgemeente,
die zichzelf financieel moet
bedruipen, behoeft nooit een
tevergeefs beroep op de ge
meente te doen om de porte
monnee te openen. „Als we
een concreet projekt hebben
dat geld kost, komt het geld
altijd binnen", aldus ds
Schoch.
Gespreksgroepen
Dat de Kloosterkerk zich in
tensief in het maatschappe
lijk gebeuren in de wereld
verdiept bewijst het aantal
gespreksgroepen, dat dit sei
zoen aan de slag gaat. Om
voorbeelden te noemen zijn
er groepen over de vermilitai-
risering, amnesty internatio
nal en de nieuwe levensstijl.
Voorts wordt met de gedach
te gespeeld een „zendings-
projekt" in Den Haag zelf op
touw te zetten.
Ds Schoch: „De gemeente is
alsmaar in de weer. Is dat
niet het heerlijkste dat een
predikant zich kan wensen?"
Van een onzer verslaggevers
IfJUM Drs D. Wiersma te
.njum heeft de hervormde en
gereformeerde synode ge
vraagd. de dankstondcollecten
in november dit jaar te bestem
men voor de veehouderij.
De uitzonderlijke droogte betekent
een# ramp voor de veehouders. Het
lig** volgens drs Wiersma voor de
hand. de collecten tijdens de gebrui
kelijke „dankstond voor gewas en
arbeid" voor één jaar te gebruiken
om'de nood onder de boeren te leni
gen De burgers van Nederland zou
den! juist in dit jaar dankbaarheid
voor het gewas moeten tonen",
schrijft drs Wiersma aan de synoden
vair de twee grootste protestantse
kerken.
ketk»
Volgens hem gaat het om een bedrag
vajr> miljoenen Drs Wiersma wil. dat
vaiq dit geld ruwvoer gekocht woidt.
dat dan in samenwerking met het
landbouwschap wordt verdeeld over
^h*getroffen^>oerer^^^^^^^^^
spreekt op
VRIJDAG
10 sept, a s om 18 00 uur in
..DE KANDELAAR te
Veendam
AMSTERDAM
Postbus 859.
Wibautstraat 131
Tel 020-913456
Telex 13006
ROTTERDAM/DORDRECHT:
Postbus 948.
Westblaak 9. Rotterdam
Tel 010-115588
DEN HAAG/LEIDEN
Postbus 101.
Parkstraat 22. Den Haag
Tel. 070-469445
ZWOLLE/GRONINGEN
Postbus 3.
Melkmarkt 56. Zwolle
Tel. 05200-17030
Deze daad zou de boer in Nederland
voor apathie en fatalisme kunnen
bewaren Veel te weinig heeft de bur
ger begrepen onder welke spannin
gen de landbouw al jaren heeft moe
ten werken." aldus drs Wiersma.
Drs Wiersma werkte in de jaren zes
tig op het landbouw economisch in
stituut en bij de Nederlandse chris
telijke boeren- en tuindersbond als
sociaal voorlichter Daarna ging hij
theologie studeren De laatste twee
jaar was hij wetenschappelijk mede
werker in de theologische faculteit in
Groningen.
UTRECHT Zondagmorgen om 10
uur zendt de IKON op Hilversum I
een bijzondere hervormd-
gereformeerde kerkdienst uit. waar
in de synodevoorzitters van beide
kerken, ds C. Mak Azn en ds G Spilt,
zullen voorgaan. Voorbede zal wor
den gedaan voor de gezamenlijke
vergadering van de twee synoden,
die volgende week in Utrecht zal
worden gehouden.
Verwacht wordt dat In het gehele
land in de kerken de voorbede voor
deze vergadering geschiedt.
De bijzondere dienst van zondag
morgen is in de Immanuélkerk in
Utrecht die aan veel automobilisten
bekend is. omdat hij pal naast de
verbindingsweg Berekuil-
verkeersplein Oudenrijn ligt en de
bekende bijbeltekst uit het evange
lie van Johannes draagt. „Want alzo
lief heeft God de wereld gehad.
De gemeenschappelijke vergade
ring van de synoden wordt volgende
week vrijdag en zaterdag in de nabij
gelegen Marcuskerk gehouden Daar
komen onder meer aan de orde de
samenwerking op het plaatselijk
vlak. het belijden van de kerk en
daarmee in verband de lijnen die
naar de toekomst moeten worden
uitgestippeld Dit zal de tweede ge
meenschappelijke vergadering van
beide synoden zijn.
Ongeveer veertig procent van de ge
reformeerde kerken heeft thans in de
een of andere vorm een samenwer
kingsverband met hervormde ge
meenten
Burgemeester Met ingang van 1
oktober 1976 is benoemd tot burge
meester van de gemeente Veendam
de heer R G. Boekhoven uit Ter-
munten. De heer Boekhoven (35) is
sinds 1970 burgemeester van Ter-
munten. Hij is doopsgezind en lid
van de PvdA.
ROTTERDAM Burgemeester Van
der Louw heeft in zijn functie van
voorzitter van het centraal stembu
reau voor de verkiezing van de leden
van de Rijnmondraad tot lid van de
raad benoemd, de heer A. J. A. Hak
ke uit Rotterdam De heer Hakke
neemt hiermee de plaats in van de
heer B D. Kalma die enige tijd gel
den ontslag nam als lid van de raad.
Van een onzer verslaggevers
GENeVE Nieuwe besprekingen
om tot vereniging van kerken te ko
men. zijn in de periode 1973-*75 be
gonnen in India. Liberia en Mozam
bique. volgens een overzicht in het
laatste nummer van de Ecumenical
Review, het theologisch tijdschift
van de wereldraad van kerken.
De schrijver, dr. Robert Welsh
noemt de nieuwe besprekingen be
langrijk. zowel voor deze drie landen
als voor de oecumenische beweging
als geheel.
In Liberia is een gesprek over moge
lijke eenheid begonnen tussen de
lutheranen en de methodisten In
India is een tijdschema opgezet voor
de stichting van de „kerk van Chris
tus in Zuid-India" Deze kerk zal dan
de kerk van Zuid-India" omvatten,
die in 1947 uit een grote fusie ont
stond. en vijf lutherse kerken die
destijds nog afzijdig bleven In Mo
zambique hebben vijf kerken hun
wil tot samengaan uitgesproken. Zij
bereiden nu een rapport voor. waarin
een en ander wordt uitgewerkt. Dat
zal worden gezonden naar de zen
dingsorganisaties en andere instan
ties. waarmee de vijf kerken contact
hebben.
Verenigen
„Belangrijke vooruitgang" noteert
dr Welsh in de eenheidsbesprekin
gen in Australië, Engeland. Wales, de
Verenigde Staten en Zuid-Afrika.
Het is de bedoeling, dat op 22 juni
1977 de „verenigende kerk" in Aus
tralië wordt gesticht. Deze kerk zal
congregationalisten. methodisten en
presbyterianen omvatten. De naam
is bewust zo gekozen om de moge
lijkheid voor meer kerken om toe te
treden volledig open te houden.
Beslissende meerderheden van de
anglicanen, hervormden, methodis
ten en presbyterianen in Wales heb
ben een verbond aanvaard om te
werken naar één kerk. De volgende
stap is nu het opstellen van een
verenigigingsplan. dat voor alle
partners aanvaardbaar is.
(ADVERTENTIE)
Hervormd Nederland
Deze week i
Interview met
Jaap Boersma
Handel met de arme landen
moet anders
Ouder worden hoe doe je
*dat?
Ikon in de verdrukking
Miskotte. een mens om nooit te
vergeten
Oecumenische versmalling be
dreigt éénwording van Her
vormde en Gereformeerde
kerken.
Ik abonneer
mij op/vraag
een
proefnummer
van
Hervormd
Nederland.
NAAM:
ADRES:
PLAATS:
TEL.NR.:
ab.prijs f 28.50 per halfjaar.
Zonder postzegel verzenden aan:
Antw.nummer 1776. Den Haag. Bel
'en mag ook: 070-512111. Ook in d<
osse verkoop.
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM In een preek over
de plaats van de homofiel binnen de
christelijke gemeente heeft drs. H.
de Jong. predikant van de vrijge
maakte gereformeerde kerk (buiten
verband) te Amsterdam, gezegd dat
het stuitend is „iedere homofiel en
iedere homofiel levende met Romei
nen 1 aan boord (te) komen" In
Romeinen 1 wordt gesproken over
„schandelijke lusten".
In de preek, die tot titel heeft „Waar
liefde woonten die in druk is
verschenen, merkt dominee De Jong
op dat onderscheiding op dit punt
broodnodig is. Hij zegt:
„Want het is gewoon stuitend om
alle mensen, die gelijkgeslachtelijke
aantrekking ervaren en die daar een
door ethische regels ingeperkt ge
bruik van maken, met de smeerlap
perij van Romeinen 1 en Genesis 19
(sodomie') lastig te vallen Immers,
daar is bij hen niets opzettelijks aan.
Zij hebben niet de natuurlijke om
gang met de vrouw opgegeven. In
deze beschrijving van Paulus her
kennen ze zichzelf niet. want zij had
den nooit de natuurlijke omgang
met de vrouw gekend Op gegeven
ogenblik, toen hun leeftijdgenoten
verkering kregen, begonnen zij. tot
hun ontsteltenis meestal te ontdek
ken. dat ze anders waren. Hoe dat
kwam. of ze dat bij hun geboorte
meegekregen hadden of in hun prille
opvoeding, wat valt ervan te zeggen?
Een gevolg van ons aller zonde?
ja; maar ook zelf een zonde? nee
toch?"
Dominee De Jong is van oordeel dat
homofilie een afwijking is: ..geen va
riatie, zoals men wel zegt. maar een
deviatie". Hij meent dat homofielen
het kunnen verdragen als dit gezegd
wordt, mits zij echte solidariteit be
merken.
Uit het slot van „Waar liefde
woontciteren we:
„Maar het belangrijkste van deze
preek is. dat we leren onderscheiden
en niet langer plompverloren iedere
homofiel en iedere homofiel levende
met Romeinen 1 aan boord komen.
Dat is stuitend. Wij moeten de han
den vrij krijgen en zij vooral moeten
de handen vrij krijgen om te zoeken
naar een goede „prothese" voor dit
gebrek
Nog één keer die vergelijking met de
geesteszieken. Door de onderschei
ding tussen duivelbezetenheid en
geestelijke gestoordheid is men een
andere weg van benadering ingesla
gen. Daardoor is in zeer veel levens
meer licht gevallen. Zelfs kwam er
voor sommigen een stuk maatschap
pelijke integratie.
Dit licht kan in nog veel groter
sterkte dagen voor de homofielen
onder ons. Laten we dat van harte
hopen en met die hoop nu besluiten.
Als ze nu onder ons zijn, hebben ze
misschien wel met angst en vrezen
de behandeling van dit voor hen zo
onheilspellende Schriftgedeelte te
gemoet gezien. Dan ben ik blij voor
ze. dat ze nu met iets hoopvols naar
huis kunnen gaan. Wie had dat kun
nen denken: bij de behandeling van
Romeinen 1 een hoopvol perspectief
voor homofielen! Moge de Here met
hen zijn, hen zegenen, behoeden en
bewaren. Hen bewaren ook voor de
ontucht, zoals wij allen trouwens
daarvoor bewaard moeten worden,
„'t zij in de heilige, huwelijkse staat
of daarbuiten".
De preek is te bestellen door over
schrijving van minimaal 2,50 op
girorek. 63 23 29 t.n.v. H van Dijk.
Amsterdam. De netto-opbrengst er
van is bestemd voor het Parijse pas
toraat onder homofielen van Ds. J.
Doucé (Stichting bijzonder pasto
raat buitenland).
WITTE KERKEN-PLAN
Het witte kerken-plan zoals dat door
Kosmos en Oekumene wordt gelan
ceerd (vermeld onder: Uit de
kerkbladen. Trouw van jl. maandag)
heeft als achtergrond de vraag van
velen naar een ander aanbod van de
kerken en de daaruit ontstane prak
tijk van zg. kritische en basisge
meenten. Niet allen die de kerken in
diepe teleurstelling de rug toekeren
zijn onmiddellijk in staat een alter
natief te vinden voor de beleving
van hun geloof, dat nu eenmaal al
tijd om een zekere gemeenschap
vraagt. Daarom ontstonden die kri
tische en basisgemeenten dan ook
en ze zijn er intussen. Vaak klein en
bescheiden, maar wel in een groei
end aantal en met een toenemende j
interne bezinning. Dat alles kan
door de kerken geconstateerd wor
den. De vraag is wat doen die kri-
tische en basisgemeenten en wat
doet de kerk? Dat de eersten zich 1
met elkaar verstaan en van elkaar i
ervaringen willen horen om met ei-
gen werk verder te komen en elkaar
te helpen is vanzelfsprekend. De
analogie wordt getrokken met het
Amsterdamse witte fietsen-plan. De
witte fietsen zijn niemands eigen
dom en zo zullen ook deze bijzonde
re gemeenten, „vaak aan de rand
van de instituten" ook van niemand
zijn. Ik kan me die opstelling wel
indenken, maar tegelijk vraag ik me
af of je op die manier de instituten
aan zichzelf kunt overlaten. En dan
gaat het mij uiteraard niet in de
eerste plaats om instituten op
zichzelf. Misschien moeten er wel
instituten verdwijnen, maar met het
opgeven van de bestaande institu
ten laat je ook een groot aantal
mensen in de steek. Er wordt ge
sproken van de angst voor kritiek of I
verandering in de officiële kerken.
Iedereen weet dat dit geen uit de
duim gezogen zaken zijn. Maar ik
denk dat we met z'n allen evengoed
moeten werken aan die angst en die
engheid van de officiële kerken. Veel
meer dan voorheen zullen we moe
ten leren bedenken dat regels en
bepalingen, die nu nog veel onmoge
lijk maken, er niet zijn om de kerk in
z'n beweging te hinderen, maar om
haar te dienen en om haar werkelijk
kerk te doen zijn.
Van
dei
verf
alge
gro(
de j
en
zoel
wer
In Zuid-Afrika besloten de anglica
nen, congregationalisten. methodis
ten en presbyterianen in 1974 om tot
eenheid te komen. Op het ogenblik
bestuderen deze kerken het vereni
gingsplan. waarbij overigens de
voorstellen aangaande het bisschop
sambt bij de presbyterianen op be
zwaren zijn gestuit.
In Engeland heeft een commissie
voor kerkelijke eenheid „tien voor
stellen" gedaan aan de acht deelne
mende kerken, die daarop vóór juni
1977 moeten antwoorden.
Proces
Dr. Welsh signaleert een belangrijke
verandering bij het zoeken naar een
heid. Tot nu toe was het voorname
lijk zo. dat deskundigen een plan
opstelden, waarover de kerken dan
moesten stemmen. Nu wordt het zoe
ken naar eenheid veel meer een pro
ces. waarin de hele kerk betrokken
is, juist en vooral op het plaatselijke
vlak.
In Sri Lanka (Ceylon) en in Canada
was in de afgelopen drie jaar be
langrijke tegenslag in het streven
naar kerkelijke eenheid. En in Tan
zania. Kenia. Nigeria en Libanon
vergde de sociale en politieke toe
stand zoveel aandacht van de ker
ken. dat de eenheidsbesprekingen in
het gedrang kwamen.
Beroepingswerk
NED. HERV. KERK
Beroepen te IJmuiden-West: K. Hei
koop te Herwijnen; te Meeuwen: drs
K. Exalto te Hasselt.
GEREF. KERKEN (VRIJG.)
Beroepen te IJmuiden: S. S. Cnossen
te Spakenburg-Noord; te Utrecht-
Noordwest, drs A. Kramer te Loenen
a. d. Vecht.
GEREF. GEMEENTEN
Bedankt voor Benthuizen; J. M.
Kleppe te Woerden.
CHR. GEREF. KERKEN
Beroepen te Den Haag-Zuid; A. van
der Veer te Zwolle.
Adr. van der Bijl
Adriaan van der Bijl. die vijftien jaar
als zendeling in dienst van de Parou-
sla-zending (CAMA) heeft gewerkt
op West-Irian, heeft zijn werk daar
beëindigd. Hij heeft zich met zijn
gezin gevestigd in de Verenigde
Staten.
Boris Zdorowetz
Volgens „Kruistochten" is het vrij
wel zeker, dat Boris Zdorowetz is
vrijgelaten. Zdorowetz is een van de
leiders der niet erkende baptisten in
Rusland. In 1961 werd hij tot een
straf van tien jaar veroordeeld. In
1972 kwam hij vrij, maar een jaar
later werd hij opnieuw tot drie jaar
strafkamp veroordeeld. Enkele
maanden geleden circuleerden er be
richten. dat de autoriteiten poogden
zijn straf te verlengen, hoewel hij
officieel al vrij had moeten zijn.
Capucci
Israël heeft afwijzend beschikt op
een beroep van de Grieks-katholieke
kerk om aartsbisschop Hilarion Ca
pucci te begenadigen, die in 1974 tot
twaalf jaar gevangenisstraf werd
veroordeeld wegens wapensmokkel
voor Arabische guerrillastrijders.
Hans Küng
Een nieuw concilie kan naar de me
ning van de r.k. theoloog Hans Küng
een dreigend schisma in de r.k. kerk
voorkomen. In een gesprek voor de
Westduitse televisie over het conflict
tussen paus Paulus en de traditiona
listische bisschop Marcel Lefebvre
zei Küng: „We staan aan de rand van
een schisma. Op een derde Vati
caans concilie zouden de vraagstuk
ken aan de orde kunnen komen, die
het tweede concilie niet voldoende
heeft besproken". Als meest drin
gende problemen noemde Küng
pauskeuze, bisschopskeuze, geboor-
tenregeling. abortus, celibaat, ver
houding kerk-staat en verhouding
kerk-maatschappij.
