Kritische beoordeling van militaire gegevens nodig 11 Inwoner van Sneek kan van huisvuil bouwmateriaal maken CommentaarNiet alleen veiligheid speelt rol bij presentatie defensiecijfers Familienamen NV V-bond is tegen boycot AMRO-bank Defensie en veiligheid Experiment met scholing werkloze bouwvakkers weer Koele revanche weerrapporten -i WOENSDAG 8 SEPTEMBER 1976 BINNENLAND TROUW/KWARTET 5 Minister Van Agt weet niet zeker of er in ons land een meerderheid is die behoefte heeft de kinderen voortaan met de familienaam van de moeder door het leven te laten gaan in plaats van met de naam van de vader. Daarom voelt hij niet veel voor wijziging op dit punt van het Burgerlijk Wetboek, hoe sympa thiek hij de gedachte op zichzelf ook vindt. Loes Smit is met vakantie. Daarom deze en de volgende week geen rubriek „Dichtbij en verder". Het lijkt ons dat de minister te zwaar aan dit probleem tilt. Bestaat er eigenlijk wel behoefte om de meningen van de meerderheid of de minderheid op dit punt te peilen? De minister kan ermee volstaan dit aan de vrijheid van de ouders te laten of het kind voortaan de fami lienaam van de vader dan wel van de moeder zal dragen, door bijvoor beeld bij het huwelijk de huwenden reeds de keuze te laten of de ge- zinsnaam die van de bruid of van de bruidegom zal zijn. Je kunt daar hele grote en zwaar wichtige verhalen over de emanci patie van de vrouw bij houden, maar wat ons betreft is dat niet nodig (hoewel er natuurlijk een zij delings verband is; waarom moet een huwende vrouw plots haar fa milienaam wegmoffelen, terwijl een man zelfs niet eens met de moge lijkheid wordt geconfronteerd?). Er zijn ook een paar praktische en menselijke redenen te bedenken om de vrijheid aan de mensen zelf te laten. Een praktisch argument zou bijvoorbeeld zijn dat er op die ma nier iets wordt gedaan tegen-de steeds voortgaande vermindering van het aantal familienamen in Ne derland. Om dat euvellegen te gaan zijn onlangs-maatregelen genomen om mensen met-een veelvuldig voor komende fgafailcnaam gelegenheid nder veel rompslomp een tfaK^xewsievere naam te kiezen. Dat is gedaan om de nare en verwar rende gevolgen van zeer veel voor komende namen te verminderen. Door nu ook bij het huwelijk deze mogelijkheid te scheppen, zou deze door de overheid gewenste ontwik keling op een heel gemakkelijke en soepele manier een extra handje worden geholpen. Want vrouwene mancipatie of niet: het aantal man nelijke De Jong's. Jansens, De Vrie- sen met praktische zin moet de mi nister beslist niet onderschatten. Bo vendien is er een menselijke kant. Het komt voor dat vooral oudere mensen met uitsluitend dochters echt verdriet hebben omdat hun fa milienaam dreigt uit te sterven. Men kan over dat verdriet de schouders ophalen of niet, maar waarom kun nen de huwenden niet de gelegen heid krijgen de schoonvader van de bruid een pleziertje te doen door zijn familienaam voor het jonge ge zin te kiezen?. Trouwens: we heb ben op dit punt in Nederland een kostelijk precedent. De familienaam Oranje-Nassau wordt nu al meer dan een halve eeuw in vrouwelijke Imie doorgegeven om allerlei niet strikt zakelijke, maar daarom niet min<ïéVhbillijke redenen. Waarom wil de ipjpjjijer de andere Nederlan ders dit voorrecht van de eerste familie in onv-midden onthouden? sociaal-economische Van onze redactie UTRECHT De NVV-bond Mercu- rius voelt er niets voor zijn leden te adviseren hun rekening bij de AM RO-bank op te zeggen uit protest tegen de AMRO-activiteiten in Zuid- Afrika. Een dergelijke boycot acht de bond. bij wie ook bankpersoneel is georganiseerd, weinig doeltref fend. „Wij hebben niet de illusie dat aan een dergelijke oproep massaal ge hoor zal worden gegeven. Derhalve zal de directie van de AMRO-bank niet veel hinder ondervinden van de druk. die van een dergelijke actie zou moeten uitgaan", aldus het bondsblad van Mercurius. „Het ge volg zou zijn. dat de actie mislukt en dat precies het tegenovergestelde wordt bereikt van hetgeen wij be ogen". Ook vindt de bond het niet juist een actie te concentreren op één bedrijf waarvan toevallig bekend is dat het economische banden met Zuid- Afrika onderhoudt, terwijl andere banken precies hetzelfde doen. Bo vendien acht de bond het onjuist de boycot tot het bankbedrijf te beper ken Geen enkel bedrijf hoort in Zuid-Afrika te investeren. De bond kan zich wel vinden in de oproep van de federatieraad van de FNV aan de regering om de VN- resolutie betreffende Zuid-Afrika te ondersteunen en investeringen in Zuid-Afrika achterwege te laten. „Al leen een massale actie kan onze ge kleurde vrienden werkelijk helpen om verbetering te brengen in hun meer dan afschuwelijke toestand", aldus Mercurius Officieren van het Westduitse leger die scholieren voorlichten over defensie-vraagstukken, ervaren in toenemende mate dat veel jongeren nauwelijks meer geloven in de mogelijkhe den van het Westen om de mili taire dreiging van het Warschau-pact effectief te weerstaan. De gedachte dat al les wat het Westen op militair gebied onderneemt tenslotte weinig zinvol is, lijkt gemeen goed te worden. De Westduitse minister van defensie Leber, die deze ontwikkeling bijzon der serieus neemt, heeft opdracht gegeven om na te gaan wat gedaan moet worden om de gevoelens van onmacht onder de jeugd te bestrijden. Dit bericht in het Duitse dagblad „Die Welt" riep bij mij nogal wat vragen op. Is de wijze van voorlich ting over aard en omvang van de militaire dreiging wel voldoende ver antwoord? Wat zijn de motieven van hen die hun mening over militaire orftwiKkelIngen aan de openbaar heid prijsgeven? President Ford zegt dat Amerika op militair gebied in de wereld nog steeds de eerste plaats inneemt. De Republikeinse presi dentskandidaat Reagan wijst op de Amerikaanse achterstand op het ge bied van de conventionele militaire middelen ten opzichte van Rusland. Wie moeten wij nu geloven; spreken beiden de waarheid of gaat het er alleen maar om zoveel mogelijk stemmen binnen te halen? In enkelE artikelen wil ik nader in gaan op de problemen rond de be oordeling van militaire gegevens. Ook wil ik antwoord geven op de vraag of de NAVO militair voldoende geloofwaardig is om bij te dragen aan de stabilisering van de internati onale politieke verhoudingen. Kan de NAVO het Warschau-pact partij geven? Een discussie over de ze vraag mondt vaak uit in een naast elkaar stellen en wegen van aantal len militairen en wapensystemen als tanks, vliegtuigen, onderzeeboten en oppervlakteschepen. Zo wordt in overzichten de militaire krachtver houding in de Noord- en Centraaleu- ropese regio vaak op de volgende wijze weergegeven: Een tekening uit „Wapenbroeders", een uitgave van en voor de Nederlandse strijdkrachten die vóór 1950 in Indonesië waren NAVO Warschau Pact militairen 625.000 895.000 tanks 7.000 19.000 vliegtuigen 2 050 4.025 En men concludeert dan snel dat. de NAVO er maar slecht voor staat. Te simpel Met een dergelijke toch wel wat al te simpele wijze van beoordeling van de wederzijdse defensie-inspanning en van mogelijke militaire tekortko mingen heb ik om meer dan één reden nogal wat moeite. Eén daar van is dat wij nooit zeker weten of wij over voldoende gegevens be schikken om tot een afgerond oor deel te komen. Misleiding en verras sing van de tegenstander, zijn in de militaire strategie nog altijd be langrijke factoren. En zeker de gro tere landen zullen er wel voor oppas sen om op defensie-gebied het ach terste van hun tong te laten zien. De ontwikkeling van het MIRV-systeem om een voorbeeld te noemen heeft zich zeker drie jaar in duister nis kunnen voltrekken voordat de toch altijd waakzame pers een tipje van de sluier kon oplichten (MIRV een wapensysteem dat verschillende atoomkoppen op één drager ver voert inclusief een geleidingsstelsel dat elk van de atoomkoppen in staat stelt afgericht te worden op een af zónderlijk doel.) Een andere reden is dat niet alle gegevens die beschikbaar komen even betrouwbaar zijn. Het gaat hier vaak om schattingen en bovendien zijn er soms ook politieke, econo mische of militaire redenen om de militaire werkelijkheid anders voor te stellen dan zij is. Discussie in VS Beide elementen vond ik terug in de discussie die, in het begin van de zestiger jaren, op hoog politiek en militair niveau in Amerika werd ge voerd over de Amerikaanse ach terstand op het gebied van de strate gische kernbewapening. President Eisenhower (republikein) werd ver weten dat hij de Russische inspan ning op dat gebied te laag had inge schat. De democraten kregen te ho ren dat zij zich'lieten opjagen door politieke en militaire „pressure groups". Achteraf is gebleken dat de Amerikanen de Russen in die jaren nog ver vooruit waren. Theodore C. Sorensen, een lid van de staf van president Kenndey, be strijdt in zijn boek over de president de mening dat de verhalen over de achterstand, verzinsels waren van onbetrouwbare politici of van op be- grotingsgeld beluste militairen: de deskundigen hebben zich alleen maar vergist. Overigens zo meent hij geen ernstige vergissing, want de Amerikaanse defensie inspanning die er het gevolg van was, heeft in elk geval een mogelijke achterstand in latere jaren voor komen. De Amerikaanse journalist I F Sto ne is een totaal andere mening toe gedaan In een artikel in The New York Review of Books van 23 april 1970: Theater of delusion (Het thea ter van de misleiding) schrijft hij onder andere dat de verhalen over de zogenaamde achterstand op het ge bied van de raketbewapening een onderdeel vormden van het Ameri kaanse beleid om een strategische kernwapenmacht te ontwikkelen van voldoende kracht om, in voorko mend geval, het Russische raketpo- tentieel in één klap uit te schakelen. De overmacht die daarvoor nodig ■was, kon in eigen huis slechts tegen jde achtergrond van een als dreigend ervaren militaire ontwikkeling in Rusland, politiek aanvaardbaar wor den gemaakt. Wapenwedloop Stone meent dat dit beleid de wa penwedloop tussen dè grootmach ten die wij in deze tijd 'onder controle proberen te krijgen aan zienlijk heeft versneld. Hij wijst in zijn artikel ook op de uiteenlopende wijze waarop de Amerikaanse luchtmacht en marine in het begin van de jaren zestig de ontwikkelin gen in Rusland beoordeelden. De' luchtmacht ging ervan uit dat de Russen 600-800 raketten bezaten; de marine hield het op 200. Hij ver denkt beide krijgsmachten ervan hun schattingen op maat te hebben gesneden om hun eigen beleid en begrotingseisen te ondersteunen. De luchtmacht schatte zijns inziens te hoog omdat zij meer vliegtuigen en raketten wilde; de marine bleef aan de lage kant omdat zij meer belang had bij de bouw van schepen dan bij de produktie van raketsys temen. Met Stone geloof ik dat soms andere dan veiligheidsbelangen een rol spe len bij de presentatie van militaire gegevens. Wie het kiezersvolk ener zijds confronteert met dreigende ontwikkelingen, anderzijds een be leid in het vooruitzicht stelt dat vei ligheid garandeert, kan. als hij bin nen zekere grenzen blijft, rekenen op stemmenwinst; binnen zekere grenzen, want een onjuiste dosering kan een verkeerd effect hebben. Er kunnen ook economische rede nen zijn om de militaire werkelijk heid anders voor te stellen dan zij is. Produktieprogramma's voor wapen industrieën worden soms uitgebreid als tegenwicht tegen een proces van economische teruggang. En het komt ook voor dat defensiebudge tten worden verruimd om de econo mie een steuntje in de rug te geven. Een internationale politiek- strategische reden om dergelijke be sluiten te rechtvaardigen is altijd wel te vinden of te bedenken. In het duister Maar ook wanneer er geen andere dan veiligheidsbelangen een rol spe len. is er nog altijd het probleem dat politieke en militaire deskundigen op veel punten in het duister tasten als het gaat over de beoordeling van door generaal-majoor M. H. von Meyenfeldt, gouverneur van de Koninklijke Militaire Academie in Breda. (militaire) ontwikkelingen in het kamp van de tegenstander. Mede daarom zullen zij bij de beleidsvoor bereiding en presentatie geneigd zijn de capaciteiten en mogelijkhe den van de potentiële tegenstander eerder te over- dan te onderschat ten. De vroegere Amerikaanse mi nister van defensie McNamara schrijft in zijn boek „The Essence of security" onder andere dat de stra tegische plannenmaker conservatief moet zijn in zijn calculaties en dat hij voorbereidingen moet treffen voor de meest ongunstige situaties. Wij mogen aannemen dat de politie ke en militaire leiders van Oostblok landen er net zo over denken. Een kritische beoordeling van mili taire gegevens zoals die ons van verschillende kanten worden aange reikt. is dan ook een eerste voor waarde om meer inzicht te krijgen in ontwikkelingen bijvoorbeeld op het gebied van de militaire krachtsver houdingen. (Dit is het eerste van vier artikelen over dit onderwerp) Van onze redacteur wetenschappen DEN HAAG Een inwoner van Sneek heeft op het ministe rie van volksgezondheid en milieuhygiëne een door hem ontwikkeld procédé om ongesorteerd huisvuil te verwerken tot bouwmaterialen toegelicht. Het huisvuil wordt verma len. gedroogd en gemengd met een kleine hoeveelheid plastic bindmiddel. Dan worden er platen van geperst die als plafond- of wandplaten kunnen worden toegepast. Mi nister Vorrink deelde dit gisteren mee aan de Tweede- Kamerleden Groensmit-van der Kallen en Cornelissen (KVP). Bij onzerzoek van enige monsters door het Houtinstituut TNO zag het materiaal er interessant ge noeg uit om het verder te ontwik kelen. De uitvinder deelde mee dat het produkt nu op prak tijkschaal beproefd zal worden. Valt dat positief uit. dan gaat men proberen, het procédé com mercieel te exploiteren. Al eerder Aan een dergelijk project is jaren geleden al eens de VAM begon nen, het overheidsbedrijf dat in Wijster en Mierlo bijna een vijfde van Nederlands huisvuil voor zo ver mogelijk tot compost ver werkt. Omdat de onverteerbare resten nog zeer omvangrijk zijn. was de VAM best geïnteresseerd in andere manieren om huisvuil zinvol toe te passen. Zo werd „Vamton" ontwikkeld, een bouwmateriaal dat geheel langs dezelfde lijnen als het Sneekse wordt vervaardigd, al leen het bindmiddel is iets an ders. Ook Vamton kreeg goede getuigschriften mee van TNO, maar daarna is er nooit meer iets van vernomen. Toen wij onlangs bij directeur dr. D W. Stolp van de VAM infor meerden hoe dat zat. bleek het project op een wanverhouding tussen aanbod en vraag te zijn gesneuveld. Pas toen het produkt ontwikkeld was. ging men in over leg met deskundigen uit de bouw wereld bekijken wat precies de afzetmogelijkheden waren. Daar kwam een wat onthutsend cijfer uit. Als Vamton voor alle mogelij ke toepassingen in de Neder landse bouw een marktaandeel van honderd procent zou kunnen veroveren, zou de VAM daarmee voor een procent of vijf van haar binnenkomende afvalstroom een bestemming hebben gevonden. Aangezien bovendien de bouwwe reld bij de toepassing van nieuwe materialen nogal behoedzaam te werk pleegt te' gaan. was een marktaandeel dat ook maar in de buurt van die honderd procent zou komen, voor een lange rij van jaren ondenkbaar. Einde Dat betekende voor VAM het ein de van het project. Het bedrijf was er immers niet speciaal in geïnteresseerd, een nieuw bouw materiaal te pousseren. Men wil de op een zinnige manier behoor lijke hoeveelheden huisvuil kwijt raken. En dat bleek via Vamton niet te kunnen. Daarmee is niet aangetoond dat er voor de Sneekse wand- en pla fondplaten geen markt is op te bouwen. Wel staat vast dat daar mee geen indrukwekkende bij drage kan worden geleverd aan het omvangrijke probleem van de verwerking van afvalstoffen. Daarvoor produceren we gewoon te veel afval. Fietser verongelukt EMMELOORD De 68-jarige J de Jong uit Emmeloord is gistermid dag overleden aan de verwondingen die hij eerder die dag had opgelopen bij een verkeersongeluk De man werd in zijn woonplaats op de fiets van achterep'door een auto aangere den Volgens de politie heeft de au tobestuurder de man waarschijnlijk te laat gezien. de- Tekeningen, bij voorkeur in liggend formaat, sturen aan; Trouw, jury politieke prent, Postbus 859, Amsterdam. Naam en adres aan de achterzijde vermelden. Voor geplaatste prenten is er een boekenbon. VAN EEN LEZER ^^ALSJEBLIEFT' Van een verslaggever UTRECHT Op Initiatief van de federatie hout- en bouwbonden NKV/NVV zal binnenkort worden ge start met een nieuw scholingsexperi ment voor werkloze bouwvakkers. Het gaat hierbij om sterk functiege richte opleidingen. Bouwvakkers die vakkennis voor een bepaald werk missen, kunnen dan door een korte scholingsperiode van maximaal twee maanden worden bijgeschoold. Daarna gaan zij normaa.l in het ar beidsproces meedraaien.' De bouwbonden vinden het zeer be langrijk dat degenen die meedoen aan zo n project een arbeidsovereen komst krijgen, waardoor zij verze kerd zijn van werk. Op deze wijze wordt een stuk onzekerheid bij de cursist weggenomen, aldus de bonden. De gewestelijke arbeidsbureau's (GAB's) zullen volgens de bonden een belangrijke bijdrage moeten le veren aan het welslagen van het ex periment. dat de instemming heeft van het ministerie van economische zaken. De GAB's zullen de bemidde ling tot stand brengen tussen de werknemer, die vakkennis mist en de werkgever, die bereid moet zijn onder arbeidscontract deze werkne mers een bijscholingscursus te laten volgen. Het loon zal gedurende de opleiding normaal door de werkge ver worden betaald Hij krijgt overi gens van de overheid een tegemoet koming in de kosten. Dc GAB's in Nieuwe Waterweg Noord. Rotter dam. Dordrecht en Gorkum zullen binnen niet al te lange tijd beginnen met dit experiment, aldus de bonden door hans de jong Van onze weerkundige mede werker Het is gisteren niet op alle plaatsen kurkdroog geble ven. Tussen half twaalf en twaalf uur ontwikkelde zich uit een vochtige luchtlaag er gens ten zuiden van Assen een buienwolk met onweers- achtig karakter Afgaande op het regengordijn omstreeks half één moet het lokaal flink geplensd hebben, maar blik sem is. voor zover bekend, niet waargenomen. Voor de rest van de middag bleef het ook in Drente vrij wel overal droog al staken enkele cumuli boven de Hondsrug hier en daar drei gend de kop op Door de wol kentoestanden liep de tem peratuur plaatselijk in het noorden gistermiddag niet hoger op dan 19 graden El ders in het land werd 20 tot 21 graden waargenomen In Hamburg bleef het kwik ste ken op 18 graden. In Emden 19 Londen haalde 24 graden en stations tot vlak ten zuid westen van Parijs 25 graden. In Biarritz was het maximum 28 graden. Sevilla gaf om zes tien uur een temperatuur van 31 graden Celsius. Vergele ken daarmee was het een stuk koeler in Polen met 15 tot 17 graden. Het hogedrukgebied. wegbe reider van het mooie weer. met een kerndruk van 1034 millibar in de ochtend boven Zuidwest-Oostenrijk, zag er gisteravond nog vertrouwen wekkend genoeg uit om van daag het septemberzomertje in Nederland de hand boven het hoofd te houden. Het maximum verplaatste zich echter wel wat in zuidooste lijke richting en aangezien te gelijkertijd de luchtdruk voortdurend steeg in het ge bied Groenland-IJsland (de laatste dagen) hield dit op iets langere termijn toch wel •een bedreiging in Op IJsland is het het laatste etmaal bij noordelijke winden vrij sterk afgekoeld met in de nacht minima van twee graden. In Reykjavik was het gister middag niet warmer dan 8 graden, gisteravond gaven de Shetlands een zelfde tempe ratuur. de Orkaden 11 graden evenals plaatselijk op de He- briden. Door de hogedruk pressie in Noordwest-Europa krijgt het koufront een steun tje in de rug. Dit kan verge zeld door regen vorderingen maken in zuidelijke tot zuid oostelijke richting over de Britse eilanden en de Noordzee Na vandaag zal het naar alle waarschijnlijkheid ook in ons land onbestendig weer intro duceren. begeleid door een daling van de middagtempe- ratuur tot circa achttien gra den Wanneer dit allemaal zo gaat, is dat toch wel een erg snelle capitulatie van het continentale hogedrukge bied in onze omgeving, waar van aangenomen was, dat er. speciaal op dit tijdstip van het jaar. een geduchte af- weerwerking zou uitgaan Nu moet trouwens worden opge merkt. dat het de afgelopen dagen op niveaus tussen vijf en twaalf duizend meter hoogte niet, zoals na de eerste autgustusweek. een krachtige hogedrukuitstul- ping over Schotland in de richting van Scandinavië plaatsvond. Het centrum bleef vrij zuidelijk hangen, ergens boven het Kanaal, waardoor de circulatie boven Schotland in plaats van noordoostelijk te worden, west tot noordwestelijk bleef Ook in ons land bleef de wind in de westhoek. Over de oude tropische cy cloon Francis in feite res tanten ervan kan gemeld worden, dat zij ten noorden van de Azoren vrijwel tot stilstand is gekomen en ver der verzwakt is. Het weer op de Azoren, anders vaak zo mooi en stabiel, onder het beroemde hogedrukgebied. dat de laatste tijd een noor delijker positie heeft ingeno men. is nu al geruime tijd gestoord met herhaaldelijk regen en van tijd tot tijd stormwinden. Uit een klimaatbericht van de Bilt blijkt, dat de luchtbe weging in augustus tot in de hoogste niveaus uitermate gering is geweest. Tot vijf zesduizend meter was de wind niet sterker dan veer tien tot vijftien kilometer per uur. gemiddeld uit noord noord-oost. Op zestiendui zend meter hoogte nam de windsnelheid nog verder af tot elf kilometer per uur. uit noord-noordwest, boven 20 duizend meter was de wind oostelijk zeven tot elf kilome ter per uur. zoals gezegd ge middeld van 1 tot en met 31 augustus Weerrapporten van gisteravond 10 uur 7 uuf temp Amsterdam licht bcw 21 0 De Bilt rwaar bew 21 0 Deelen rwtar bew 0 Eelde rwaar bew 20 0 Eindhoven licht bew 21 0 Don Helder licht bew 19 0 Rtd licht bew 21 0 Twente rwaar bew. 20 0 Vltssingcn licht bew 21 0 Zd Limburg licht bew 21 0 Aberdeen regen 16 0.1 Athene onbewolkt 26 0 Barcelona onbewolkt 25 0 Berlijn zwaar bew 19 0 Bordeaux onbewolkt 26 0 half bewolkt 21 0 Frankfort licht bew 22 0 onbewolkt 21 0 Helsinki rwaar bew. 16 0 Innsbrueck onbewolkt 22 0 Kopenhagen niet ontvangen Lissabon onbewolkt 28 o zwaar bew 22 0 licht bew 24 0 Luxemburg onbewolkt 21 0 Madrid half bewolkt 29 0 Malaga licht bew 26 0 Mallorca half bewolkt 27 n Munchen licht bew 18 0 Nier licht bew 23 Oslo onbewolkt 20 0 Par.|» onbewolkt 24 o p Rome niet ontvangen Split onbewolkt 22 0 Stockholm onbewolkt 18 0 Wenen onbewolkt 20 0 Zurich onbewolkt II 0 Cusa Blanca onbewolkt 2? 0 lstanboel onbewolkt 2<i 0 Las Palmas onbewolkt 29 0 New Yoik licht bew Tel Aviv licht bew 29 0 Tunis regen 21 9

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1976 | | pagina 5