Leider Lutherse kerk in Namibië:
Onze hoop berust op
het evangelie
*2>
Uit de kerkbladen
Vandaag
77a
Bijzondere bidstond van
gereformeerde gemeenten
Vaandel gereformeerde
theologie hoog houden
KERK
onder
RACISME
Conferenties
Onze adressen:
Herovering
van de stilte
•■jChr. geref. theologische „schooldag"
VOORBIJGANGERS
„Kerk in Rusland
als een vulkaan"
Poolse lutherse
kerk optimistisch
KERK/BINNENLAND
TROUW/KWARTET 2
door Aldort Schipper
-
Bisschop Lukas de Vries, de voor gematigd doorgaande leider van de evangelisch lutherse kerk in
Namibië (Zuid-West-Afrika) is de laatste maanden radicaler geworden. Het laatst ontmoette ik
hem dit voorjaar tijdens een gesprek dat zijn kerk, de bevrijdingsbeweging Swapo en de
Westduitse kerk hadden in Wuppertal. Toen zei hij nog dat hij tegen elk geweld was, of het nu van
de kant van de bevrijdingsbeweging of van de zijde van de Zuidafrikanen kwam. Nu zegt hij: „Het
is te laat om over geweld ja of nee te praten. Dat willen de Duitsers steeds van mij horen, maar die
"kwestie is achterhaald."
De bisschop is uiteraard ook nu geen
geweldsapostel, maar een kans voor
een geweldloze oplossing van de
moeilijkheden in Namibië ziet hij
eigenlijk niet meer. „Er is bijna geen
andere oplossing voorstelbaar dan
door middel van geweld, alhoewel de
kerk blijft zoeken naar een geweldlo
ze bevrijding." De lutheranen in Na
mibië doen hun best. buitenlandse
lutheranen te bewegen er bij hun
regeringen op aan te dringen, druk
op Zuid-Afrika uit te oefenen. Nami
bië te ontruimen.
Bisschop De Vries: ..We vragen hen
de resultaten van de zogenaamde
Turnhalle-besprekingen (over een
toekomstige grondwet voor Nami
bië. A.S.) te verwerpen, omdat de
Tesprekspartners daar niet door het
volk zijn aangewezen.
De kerken moeten er bij hun regerin
gen op aandringen dat de resoluties
van de Verenigde Naties inzake Na
mibië worden ten uitvoer gelegd en
Moslims en christenen
tegen bekeringsijver
MEKKA Proselitisme (opdringe
rige bekeringsijver), het misbruik
maken van onwetendheid, econo
mische en politieke afhankelijkheid
en het misbruik van diakonaal werk
voor het bereiken van politieke doe
len zijn onverenigbaar met het ge
bod van de christelijke liefde. Dit is
de conclusie van de christelijke
deelnemers aan een conferentie over
christelijke zending en moslim-
verkondiging. die volgens het Jour
nal of Mecca in Chambesy bij Genè-
ve is gehouden.
De moslim-deelnemers waren van
mening dat de christelijke wereld
veel onrecht heeft gedaan in de mos
lim-landen door middel van het ko
lonialisme en neo-kolonialisme. Dit
onrecht heeft aanleiding gegeven
tot wantrouwen en angst bij de
moslims.
De christelijke deelnemers, allen af
komstig uit ledenkerken van de We
reldraad van Kerken, gaven toe dat
vele zendelingen zich bewust of on
bewust in dienst van het kolonialis
me hadden gesteld. Zij meenden
echter dat het moment bereikt is om
een nieuwe relatie tussen christen
dom en islam aan te knopen.
Volgens de Journal of Mecca had
den de christenen begrip getoond
voor de aarzelingen aan moslim
zijde Dat kwam volgens het blad
door het onweerlegbare feit dat ook
nu nog sommige zendingsorganisa
ties in de islam landen werkzaam
zijn. die nog steeds misbruik maken
van onwetendheid, de behoefte aan
onderwijs, gezondheidszorg en soci
ale hulp.
Nog kortgeleden werd bekend dat
sommige zendelingen in dienst ston
den van de geheime dienst van de
Verenigde Staten De christenen
distantieerden zich ter conferentie
van deze misstanden. De moslims
hadden toegezegd te zullen bevorde
ren dat christenen zich in hun lan
den vrij kunnen bewegen In over
eenstemming met de eisen van hun
godsdienst.
Nieuwe levensstijl. Regionale
contactdagen op zaterdag 11 sep
tember in Den Bosch. ge
meenschapshuis De Meent (inl. en
opg. tel. 073-134542), Rotterdam.
Pauluskerk (tel. 010-132100) en
Arnhem. Westerkerk (tel. 070-
653915)
Namibië-werkplaats, zaterdag 25
september op De Horst te Drie
bergen. m.m.v. Horst Kleinschmidt,
Magdalene Shamena. bisschop Co
lin Winter. David de Beer. dr A. H.
van den Heuvel. Ben van Kaam en
Henk Biersteker. Inf. en opg. tel.
03438-6341.
door de republiek Zuid-Afrika
erkend.
Wij willen bij voorbeeld vrije verkie
zingen onder toezicht van de Ver
enigde Naties. Ik vraag de kerken
overzee ook om hulp bij de juri
dische verdediging van politieke ge
vangenen, die anders heel gemakke
lijk tot zeer lange straffen veroor
deeld kunnen worden.
Ten derde wil ik kerkelijke hulp bij
de opleiding in en buiten Namibië
van mensen, die straks de leiding
van het land kunnen overnemen. Dit
brengt ons op de kwestie van de
vluchtelingen, waarbij ook hulp van
buitenlandse kerken absoluut nodig
is."
Een synode
Het grootste deel van de bevolking is
aangesloten bij een van de drie lu
therse kerken die Namibië telt: de
Ovambokavangokerk in het noord
en, langs de grens met Angola en de
evangelisch lutherse kerk in de om
geving van Windhoek. De derde lu
therse kerk is de „Duitse" van
Propst Kirchnereit, die alleen aan
blanken onderdak biedt
De beide zwarte kerken willen nog
steeds met de blanke tot één
'kerkverband komen, maar de
laatsten voelen daar nog niet voor en
de drie kerken zijn daarom in een
soort federatie verenigd, die
misschien in 1978 ln één synode zal
worden verenigd.
Onderdrukking
De bevolking van Namibië zucht
sinds de jaren tachtig van de vorige
eeuw onder het kolonialisme, eerst
van de Duitsers, die er bijna in ge
slaagd zijn het volk van de Herrero's
uit te moorden en nu van de Zuidaf
rikanen. die een bijna even brutale
heerschappij over het land uitoefe
nen en Namibië als een kolonie uit
buiten.
De aan de gang zijnde besprekingen
voor een grondwet acht bisschop De
Vries een poging van de Zuidafrika
nen om hun macht over het land nog
een tijdje te rekken. „Maar Dirk
Mudge, de sterke man. die gedood
verfd wordt als de aanstaande pre
mier van het land. zegt nu al dat de
Zuidafrlkaanse troepen in het land
zullen blijven, zogenaamd om hier
de orde te handhaven.
Wat echter voor de Zuidafrikanen
orde heet. is voor de Namibiërs on
derdrukking," zegt de bisschop. „Je
zou een voorlopige regering, die er
per december 1978 moet komen
kunnen zien als een tussenoplos
sing. maar Je moet kijken naar de
motleven die er achter zitten. Wij
hebben het sterke vermoeden dat de
Zuidafrlkaanse regering deze voor
lopige regering alleen wil gebruiken
om meer tijd te winnen en langer ln
Namibië te blijven. De economische
uitbuiting van Namibië zou gewoon
doorgaan."
Blanken
De bisschop ziet voor de blanken in
Namibië niet zo'n rooskleurige toe
komst „In een onafhankelijk Nami
bië zullen alleen nog maar blanken
wonen, die ons zwarten als partners
kunnen aanvaarden. Voor de ande
ren is er geen plaats. Dat betekent
dat de blanken hun band met Zuid-
Afrika zullen moeten doorsnijden,
willen zij op den duur in dit land
kunnen blijven wonen.
Dirk Mudge is een van de leiders van
de nationale partij, die een onderaf
deling is van de Zuidafrlkaanse par
tij van premier Vorster. „Als Mudge
enige kans heeft dat hij slaagt in het
tot stand brengen van een vreedza
me verandering, dan zal hij ten
minste zijn lidmaatschap van de na
tionale partij moeten opgeven," zegt
bisschop De Vries.
Hij verwacht echter niet dat Mudge
dit kan opbrengen. „De blanken
kennen ons niet en willen ons niet
kennen," zegt de bisschop. Hij is erg
pessimistisch als hem gevraagd
wordt, of er voor de blanken nog tijd
is om zich aan te passen. „Zij realise
ren zich niet. dat hoe zwak en ver
deeld zwart Afrika ook is, zij eigen
lijk met de hoed in de hand behoren
te vragen of wij hen nog als partner
willen aanvaarden. Onder de zwar
ten wordt de groep steeds groter die
zegt van ons hoeft het eigenlijk niet
meer. Er heeft zich onder de zwarte
bevolking van Namibië en Zuid-
Afrika de laatste maanden een ver
andering voorgedaan, die van groot
belang is. Zij is er zich van bewust
geworden dat zij meer kan dan zij
zelf dacht. Zij kan de blanken bang
maken. Er heeft zich onder de zwar
ten een tot dusver onbekende
koelbloedigheid ontwikkeld, die er
voor zorgt dat men zegt: schiet ons
maar dood, dat geeft niet, dan zullen
onze kinderen tenminste vrij zijn."
Bisschop De Vries vertelt van de
twee veroordeelden in het proces in
Swakopmund tegen degenen, die er
van beschuldigd werden dat zij hulp
geboden hadden aan de vermoede
lijke moordenaar van hoofdman Eli-
fas, een marionet van de Zuidafri-
kaanse regering. „De rust en het
Oodsvertrouwen waarmee de2e
mannen het doodvonnis aanhoor
den. Zij zeiden: hopelijk is onze
dood het licht waardoor de bloem
van de bevrijding openbloeit. Men
sen die dit soort dingen zeggen kun
je niet meer van de aardbodem
wegschuiven."
De Zuidafrikanen maken steeds
weer de gedachtenfout te menen dat
je de hoop op bevrijding, gebaseerd
op het geloof in het evangelie kunt
wegschieten van de aardbodem.
Bisschop Lukas de Vries
Van een onzer verslaggevers
ARNHEM Binnen de gereformeer
de gemeenten is besloten, om
woensdagavond 6 oktober in de ge
meenten bijzondere bidstonden te
houden „in verband met de nood der
tijden".
Daarin zal het niet alleen gaan om „de
zonden, die als bloedschulden het
land verontreinigen", maar ook om
,,de grote geesteloosheid, die over de
kerk Gods gekomen is".
„Gods kerk. zo bitter verscheurd,
staat schuldig aan de nood der natie,"
schrijft ds A. Vergunst in het
weekblad „De Saambinder". „Hoe
verwereldlijkt is ons leven! Het leven
van Gods knechten, van ambtsdra
gers, van gemeenten. Hoe is het goede
goud zo verdonkerd."
Ds Vergunst wijst erop. dat bij velen,
ook in de gereformeerde gemeenten,
de „praktijk van godzaligheid" in diep
verval is geraakt door de jacht van de
moderne tijd. Er is nauwelijks tijd
meer voor de persoonlijke omgang
met het Woord Gods en het dagelijks
zoeken van Gods aangezicht. „Weel
dezucht en wereldzin gaan hand in
hand en veelal gepaard met een ver
slapping van wat onder ons vanouds
gewoonte was." Wereldse gewoonten
hebben veel van de soberheid, een
voud en afzondering aangetast.
Er is nog overleg gaande met verte
genwoordigers van andere kerken, om
deze bidstonden te doen vervolgen
met een centrale samenkomst in okto
ber, waarin gemeenschappelijk van
uit de kerken op de eis van waarachti
ge bekering gewezen wordt, „een sa
menkomst, waarin we met schaamte
onze gemeenschappelijke schuld voor
God en ons volk willen belijden, maar
ook tot nationale bekering willen op
roepen," aldus ds Vergunst.
kende getal van circa 65 studenten.
Dit mooie getal belooft iets voor de
vacante gemeenten, aldus prof. Van
Genderen. Hoewel niet alle studen
ten van plan zijn, christelijk-
gereformeerd predikant te worden,
laat het zich wel aanzien, dat het
aantal vacatures geleidelijk zal
afnemen.
Tot nu toe heeft de groei van het
aantal studenten nog geen kostbare
uitbreidingen nodig gemaakt. Prof.
Van Genderen zei, dat het cursus
jaar. dat nu begint, een jaar van
bezinning zal zijn op allerlei vragen,
zoals een eventuele verkorting van
de studieduur en de opzet van een
mogelijke doctoraalstudie. De
laatste generale synode sprak in
principe uit, dat doctoraalstudie in
Apeldoorn kan worden begonnen.
Gods woord stond centraal in de
toespraken, die op deze schooldag
gehouden werden. Ds A. W.
Drechsler uit Haarlem sprak over
„Verkondig het Woord". Woordver
kondiging, dat is het werk van de
predikant, zowel in preken, als in
katechisatie, ziekenbezoek en huis
bezoek. Dat is naast een vreugde ook
beklemmend voor de dominee, want
het houdt veel in, aldus ds Drechsler.
Hij is een heraut, door wiens werk
Christus zich een weg wil banen tot
de harten der mensen.
In de verkondiging moet dan ook
duidelijk de stem van Christus klin
ken. De prediker mag geen eigen
woorden spreken, geen eigen stok
paardjes berijden. Hij moet zichzelf
vergeten. Hij moet ook de verzoe-
In 1955 liet prof. W. Kremer op de
zolder van de hogeschool het niet
bepaald indrukwekkende boekenbe
zit zien aan wijlen ds. C. van der
Zaal. „Daar moet wat aan gedaan
worden Dat moeten onze vrouwen
doen," besliste ds. Van der Zaal. Be
sloten werd tot „zoiets als de VU-
busjes". De Vrije Universiteit hielp
bij de opzet en de christelijke gere
formeerde dames onder de leiding
van ds. Van der Zaals echtgenote
deden hun werk zo grondig, dat het
al gauw mogelijk werd om naast de
bibliotheek ook bij te dragen aan de
vijfde leerstoel, de verbouwing van
het hogeschoolgebouw en de aan
schaf van nieuw meubilair. Prof Van
Genderen sprak een woord van hul
de aan het adres van mevrouw Van
der Zaal, die nu haar werk heeft
neergelegd.
AMSTERDAM
Postbus 859,
Wibautstraat 131
Tel. 020-913456
Telex 13006
ROTTERDAM/DORDRECHT:
Postbus 948,
Westblaak 9. Rotterdam
Tel. 010-115588
DEN HAAG/LEIDEN:
Postbus 101.
Parkstraat 22, Den Haag
Tel. 070-469445
ZWOLLE/GRONINGEN:
Postbus 3,
Melkmarkt 56, Zwolle
Tel. 05200-17030
Dr K. E. H. Oppenhelmer roept in In
de waagschaal Op tot actie tot be
houd van de stilte.
Wat is te doen? Het ligt voor de
hand: bij de regering (volksgezond
heid) aandringen op algemene
maatregelen, tevens de gemeente
besturen vragen om plaatselijke
verordeningen. Lawaaibestrijding is
noodzakelijk. Herinnert men zich
nog wel het verbod tot matten klop
pen 's morgens vroeg en 's avonds
laat? Ik meen. dat de artsen, de
huisartsen en specialisten, de socia
le geneeskundigen, de psychologen
en paedagogen hier hun stem krach
tiger en duidelijker moeten laten
horen dan tot nu toe gebeurd is. Het
is een kwestie van volksgezondheid.
Als ik jonger was, zou ik een actie
starten tot bestrijding van lawaai,
geluidshinder. Misschien doe ik het
nog. Het theorie- en praxisprobleem
woog mij altijd zeer zwaar. Wij kun
nen en wij moeten de stad van de
mens ook op dit punt weer leefbaar
maken, tot een woonruimte van vrij
heid, respect, beschaving. Theolo
gische opmerkingen zal men in dit
artikel missen Ik denk (ik heb mijn
boeken niet bij mij), dat men medi
tatieve stof zal vinden bij fijnzinnige
geesten als Ouardlnl en wellicht ook
bij Smelik. Teksten vindt men in de
Psalmen (Ps. 65: „De stilte zingt U
toe" e a De fundamentele tekst is
Kon. 19:12: de openbaring Gods aan
Elia Men denke ook aan de grote
stad Babyion Rome) in de Opert-
banng De zaak, waarover ik het
heb. is echter niet een kwestie van
fijnbesnaardheid. meditatieve aan
leg. een contemplatieve geest. De
stilte als ruimte van bezinning, ver
wondering, zelfkennis en Gods
ontmoeting is conditio sine qua non
van menszijn, existentlaal van de
ware mens. De gesaeculartseerde
mens van onze tijd vlucht In het
lawaai, een toenemend lawaai Zelfs
schrille, verbijsterende, elektro
nische geluiden (tussen journaal en
commentaar) schijnt hij niet te kun
nen missen, hoewel zij zijn gehoor
beschadigen. Hier moet men protes
teren. De herovering der stilte is niet
mogelijk zonder overheidsmaatre
gelen. Wij wachten daar al lang op.
Natuurlijk is zij ook een kwestie van
educatie. 8chooI en communicatie
media kunnen hier ongetwijfeld hel
pen. Maar de Inspanning van allen,
die van haar noodzaak overtuigd
zijn, is hier en bij elke toekomstige
actie onmisbaar. De vrijheid, de psy
chische gezondheid van de burger
staat op het spel. Wij willen leven,
niet geleefd worden door anderen.
(En in een voetnoot vermeldt dr
Oppenhelmer nog. dat reeds onder
koningin Elisabeth I een wet werd
uitgevaardigd, waarbij het aan man
nelijke onderdanen verboden was
hun vrouwen na tien uur 's avonds
te slaan, daar het geschreeuw van de
slachtoffers de nachtrust van de bu
ren zou kunnen veratoren.)
Schoonmaak
Hervormd Watergraafsmeer kreeg
een nieuwe predikant en van dlako-
nale kant werden de vrouwen opge
roepen voor een schone pastorie te
komen helpen zorgen. Want als een
dominee verhuistOver de reac
ties vertelt De kerk in het midden:
Eén mevrouw was van mening, dat
de tijden veranderd zijn, de dames
gaan tegenwoordig voor geld wer
ken en zijn niet meer bereid om dat
werk voor niets te doen. Een ander
merkte op. dat zij na heel veel moei
te er in geslaagd was zelf hulp te
krijgen en dat ze niet meer in staat
was om zelf zwaar huishoudelijk
werk te doen. Nog weer een andere
dame vond de vraag, die wij gesteld
hadden een typisch mannelijke
vraag. Vrouwen zouden In deze tijd
nooit op een dergelijk idee zijn geko
men. Er waren nog meer reacties.
Men zegt wel eens dat de Wa
tergraafsmeer een dorp is. maar
misschien heeft de bevolking toch
wel een stadse mentaliteit. Ook de
gemiddelde leeftijd is natuurlijk
aanzienlijk toegenomen sinds de
tijd (1963), dat een groep dames de
pastorie van de familie Stauttener
schoonmaakte. De reacties zo pei
lend menen wij, dat onze vraag
misschien toch niet zo passend in
deze tijd is geweest.
Witte kerken
Kosmos en Oekumene wijdt een
nummer aan het witte kerken-plan.
Daaronder verstaat het blad het
streven, om aan de basis van de kerk
nieuwe vormen van gemeenteleven
te laten opkomen, minder gereser
veerd. minder strenrvan haar om
geving afgegrensd, gastvrijer, ope
ner, hartelijker. Veel daarvan vindt
het blad ai terug in de kritische
gemeenten of basisgemeenten. Uit
het artikel van dra J. P. M. van
Eyden-van Dam:
In de Amsterdamse sfeer had het
bekende witte fietsenplan de fanta
sie geleld: witte fietsen ze zijn er
voor ledereen die ze nodig heeft,
niemand mag ze als eigendom be
schouwen. je vindt ze langs de kant
van de weg, duidelijk herkenbaar en
verwijzend naar een meer solidaire
samenleving Witte kerken
groepen van christenen, vaak aan de
rand van hét instituut als open groe
pen ten dienste van leder die langs
komt en mee wil doen. even maar
misschien als op een pleisterplaats,
om dan weer verder te kunnen trek
ken. Zo'n kerk is geen eigendom van
wie dan ook, maar vrij aanbod voor
mensen onderweg. In dit beeld
klonk ook nog de verwijzing naar
het idee „witte kerkgeschiedenis",
waarmee soms de betekenis wordt
aangegeven van bewegingen en
christelijke gemeenschappen, die
nieuwe wegen zochten om het Evan
gelie en vergeten waarden in het
leven van de kerk, opnieuw te bele
ven, maar die vaak door de officiële
kerken uit angst voor kritiek of ver
andering als sektarisch werden be
schouwd of naar de marge werden
verwezen.
In het charismatisch maandblad
Vuur schrijft ds W. W. Verhoef:
De charismatische vernieuwing
dient uit te zijn op cultureel ver
antwoorde vormgeving. Opwek
kingsbewegingen zijn dijkwijls a-
cultureel en produceren zelfs wan-
cultuur. Ik denk aan slechte liedjes
en dito melodieën, die deze traditie
in zich heeft. Inmiddels Is de
doorbraak uit dit ghetto al aan de
gang. Als de Geest creatief is, zal Hij
ook in deze wel mensen inspireren.
Voor de verering van God dient het
beste gebruikt te worden, goede
teksten, goede muziek. Ook zal men
principieel wat meer op het geheel
moeten letten. Want een eenzijdig
menu van Jezusliedjes kweekt een
onbijbels sentiment. Van een ver
waarlozing van de persoonlijke ge
loofsbeleving hoeft niemand de cha
rismatische beweging te verdenken.
Laten we daarom des te meer Gods
heil bezingen zonder al te veel ik-
versjes. Want, we worden natuurlijk
voortdurend bedreigd door de vro
me mens. die alleen maar zijn zelfbe
vestiging zoekt. Psychische religie
zoekt graag makkelijke, gevoelige
meezingertjes „omdat het zo lekker
is". We moeten wel bedenken dat
het liedboek van de bijbel (de psal
men) tot de wereldliteratuur be
hoort. Zo zullen we er open voor
mogen zijn, dat de Heilige Geest ook
cultureel-creatief kan werken. Het
gaat om het goede en gave in de
eredienst aan God.
van een onzer verslaggevers
APELDOORN De theologische hogeschool van de christelijke
gereformeerde kerken in Apeldoorn ziet het als haar eigen taak
in het geheel van de theologie, om te midden van alle onbelijnd-
heid en verwarring het vaandel hoog te houden van de gerefor
meerde theologie. Dat is alleen mogelijk, als wij blijven luisteren
naar de boodschap van de bijbel en ons verbonden weten met de
kerken van gereformeerde belijdenis. Dit zei de rector van de
hogeschool, prof. dr J. van Genderen, zaterdag op de jaarlijkse,
zoals altijd weer druk bezochte, schooldag.
De hogeschool heeft thans het onge- king weerstaan, zo te preken als de
- mensen het graag horen. In dit ver
band keerde ds. Drechsler zich zowel
tegen een prediking, die de menselij
ke zielservaring centraal stelt, als die
waarin Christus niet meer is, dan de
inspirator voor allerlei maatschap
pelijke activiteiten. Andere sprekers
waren prof. dr. B. J. Oosterhoff en ds.
I.de Bruyne.
Een bijzonder ogenblik was het, toen
mevrouw W. van der Zaal-Veerman
voor de twintigste maal namens het
comité vrouwenactie geld aanbood
aan de hogeschool, dit keer welge
teld 70.565 gulden en 43 cent. Dit
bedrag maakte precies de zevenhon
derdduizend gulden vol, die in deze
twintig jaar door de dames voor de
hogeschool zijn bijeengebracht.
VERTROUWEN
de wijsheid spreekt:
Jahwe heeft mij in het aanzijn ge
roepen als het begin van zijn wegen,
vóór zijn werken van ouds. Van eeu
wigheid aan ben ik geformeerd, van
den beginne, eer de aarde bestond.
(Spreuken 8, 22-31)
In een groots visioen ziet de spreu
kendichter de eeuwige betekenis
van de wijsheid. Die wijsheid ligt
ten grondslag aan al Gods werken
en wegen. Deze wijsheid is geen op-
welling, geen moment in de ontwik
keling, maar ze heeft met het oerbe
gin van alles te maken. De wijsheid
gaat vooraf aan de bergen en de
zeeën, de wolken en de velden. Heel
het landschap waarin de mens wan
delt, dat hem zo kan imponeren, zo
klein kan maken voor zijn besef,
heel dat lanschap wordt op zijn
beurt klein vergeleken bij de wijs
heid. Wolken mogen,dreigen, bergen
en rotsen in hun ongenaakbaarheid
de mens afschrikken, daarbovenuit
gaat deze Wijsheid. Het grote uit
gangspunt van Gods wegen. Als een
waarborg dat we niet leven in een
gril, in een boze droom, maar omvat
door de wijsheid van God. I^iet on
middellijk te zien, niet na te reke
nen, vaak niet eens ook maar voor 't
geringste aan te wijzen, maar als een
bron van diep vertrouwen. Een eind
vertrouwen waaruit alleen te leven
valt. Vanuit dit begin alleen verliest
de toekomst zijn angsten. Alleen
gegrond in dit vertrouwen kan een
mens zijn kleine weg gaan. Het be
gin van Gods wegen is wijsheid.
Pimen
Patriarch Pimen van Moskou, het
hoofd van de Russische orthodoxe
kerk, vindt, dat het komende pan
orthodoxe concilie voor alles een
gemeenschappelijk standpunt van
de orthodoxe kerken zal dienen te
bepalen ten aanzien van de oecume
ne. Hij constateert binnen de ortho
doxie een dreigend meningsverschil
over de vraag, hoeveèl „rechtgelo
vigheid opgeofferd mag worden aaft
eenheid en broederschap". Volgens
patriarch Pimen moet het concilie
vooral de ketterij veroordelen, .dat
„elke christelijke kerk van gelijke
waarde even goed is". Nog dit jaar
wordt in Genève een voorvergade
ring gehouden, die de agenda van
het pan-orthodoxe concilie zal moe
ten samenstellen.
DR F. L. Bos
De kerkhistoricus dr P. L. Bos, eme
ritus-predikant van de gereformeer
de kerk te Vlaardingen en thans
bijstand in het pastoraat verlenend
te Vreeland, gaat in verband met het
vertrek van prof. dr J. van den Berg
naar de rijksuniversiteit te Leiden,
tot aan de kerstvakantie
kerkgeschiedenis doceren aan de
Vrije Universiteit te Amsterdam.
Ds. J. Oldekamp
Op 54-jarige leeftijd overleed ds. J.
Oldekamp, predikant van de
doopsgezinde gemeente te Harlin-
gen. Ds. Oldekamp werd in 1960
predikant te Uithuizen (daarvóór
was hij drogist te Rijssen, hij ging
op latere leeftijd theologie studeren)
en kwam ln 1969 naar Harlingen.
MARSEILLE „Niemand heeft een
idee van de omvang en de kracht van
het godsdienstige leven in de Sow-
jet-Unie", aldus de r.k. aartsbisschop
van Marseille, mgr. Etchegaray, in
het bulletin van zijn bisdom. Mgr.
Etchegaray bracht onlangs een be
zoek aan de Sowjet-Unie op uitnodi
ging van de Russische orthodoxe
kerk.
Hij noemt de Sowjet-Unie „ongetwij
feld de grootste vulkaan van het
christendom". De staat heeft niets
anders gewild dan de totale liquida
tie van de kerk, „maar ik heb nog
nergens zoveel gretigheid gevoeld
voor evangelische woorden". Het
feit, dat de kerk in dit land nog
steeds bestaat, is een „permanent
wonder", aldus mgr. Etchegaray. Het
is de kracht van deze kerk, dat in alle
kalmte en geduld het volk van God
steeds weer de kop opsteekt en erin
slaagt, een getuigenis te geven van
het geloof tegenover een zeer mili
tant atheïsme.
WAR8CHAU (EPD) Ondanks de
dalende ledenstatistiek als gevolg
van de voortgaande emigratie van
Duitsers naar de Bondsrepubliek
ziet bisschop Janusz Narzynski de
toekomst van zijn lutherse kerk in
Polen niet somber in.
Officieel telt de lutherse kerk in
Polen tachtigduizend leden. Men
schat het werkelijke aantal veel ho
ger, omdat veel „kryptoprotestan-
ten" wel kerkelijk meeleven, maar
om verschillende redenen niet open
lijk tot de kerk durven toe te treden.
