Miskotte:Giraf onder de predikers'
I
Links en rechts in kerk en
politiek vallen niet samen
Vandaag
Complete bijbel in stijl
van Groot Nieuws"
Lutherse zender
in moeilijkheden
Rhodesische
bisschop
voor de rechter
Baby sterft aan
foute infuus
Meer artsen
Oecumenische Hulp
zeven miljoen
Liberale jood:
ban of excuses
Onze adressen:
VOORBIJGANGERS
WOENSDAG 1 SEPTEMBER 1976
KERK
TROUW/KWARTET 2
door K. H. Kroon en G. H. ter Schegget
Omdat hij dót niet meer wilde: alleen nog maar voortvegete-
ren, in seniele onmacht, angst en duisternis, is onze leermees
ter en vriend Heiko Miskotte gisternacht met kennelijk eigen
wil en instemming gestorven. Het beeld, waaraan wij onmid
dellijk denken bij deze voor ons onvergetelijke man, is wat J.
B. Charles destijds over Gerrit Achterberg schreef: „Giraf
onder de dichters, verkies de quasi-edele en volmaakt be
schaafde humanisten achter het hek van rijm nietmaar
blijft ons die je was en wordt geen parkenhert, verkies te zijn
het niet te temmen zwaluwpaardEn verder: „Giraf onder
de dichters, boor en stoot de telescoop van jouw aandachtig
hoofd de hemel in, laat het verwonderd oog zien op de
keukentafel daar, merken hetgeen wij niet verstaan
Ja waarlijk, zo moet Miskotte vooral
als menselijk prediker van het god
delijk evangelie voor ons blijven
staan: Er was niets dat hij van zijn
jeugd af meer en liever wilde dan
alleen maar een goed uitlegger en
prediker van de Schrift te zijn en te
worden. Hij zag in zijn „pastoraat"
dan ook allereerst wat het klassiek
gereformeerde bevestigingsformu
lier daaronder verstaat; het leiden
van de kudde in de weide van Gods
Woord.
Zo begon hij in Kortgene, zo ging hij
verder in Meppel, Haarlem en
Amsterdam en zo bleef hij gelukkig
ook tijdens zijn daarop gevolgd pro
fessoraat in de dogmatiek met zijn
predikende Schriftuitleg voortgaan,
totdat het hem niet meer mogelijk
was. En zo. als een giraf boven ons
uitstekend, zijn aandachtig hoofd en
verwonderd oog op de keukentafel in
de hemel richtende, heeft hij ons
onuitwisbaar geïnspireerd.
Geen „politicus"
Miskotte was geen „politiek denker"
laat staan een „politicus", maar wel
heeft hij in beslissende uren van
onze geschiedenis ons tot waak
zaamheid opgeroepen. Wij denken
aan zijn lezingen onder andere in
Djokja (1937) over Israëlitische en
Germaanse religie, waarin hij
waarschuwde tegen het moderne
heidendom, dat in het nationaal so
cialisme over ons los zou gaan bre
ken. Later groeiden deze lezingen
uit tot het grootse (wat hij zelf
noemde) pamflet „Edda en Thora".
Bij zijn afscheid van Nederlands-
Indië, toen hij scheep ging, speelde
een kapel vaderlandse liederen. Mis
kotte stond op het dek erbij als een
eenzaam man, in tranen van woede.
Het was in later jaren een grote
troost van Abel Hertzberg te verne
men dat het boek „Edda en Thora"
tijdens de bezetting voor vele Joden
een bron van kracht in alle kommer
is geweest. Uiteindelijk is ook dit
felle, diepzinnige en doorwrochte
boek een „pastorale brief".
Bevrijdingspreek
Men verstaat Miskotte verkeerd als
men zijn woorden als „posities", als
„stellingen" opvat. „Gods vijanden
vergaan" is de titel van zijn preek
bij de bevrijding. Dit is geen stelling
van geschiedfilosofisch gehalte,
maar een gedenken van Gods be
vrijdend handelen, waarvan Miskot
te alleen een teken zag in de over
winning der geallieerden.
Hij was in 1934 uit „Kerk en vrede"
gegaan, omdat hij zich niet aan de
verantwoordelijkheid wilde onttrek
ken, nu het onherroepelijk aanging
Prof. dr. K. H. Miskotte
op een militaire botsing.
Miskotte: „Solidair meedragen aan
de schuld betekent ook: staat en
geweld in beginsel aanvaarden. Er
ligt een fijne, verborgen hoogmoed
in de verachting van het door weten
geweld verbonden leven". Hij durft
de overwinning op Hitler-Duitsland
dan ook te vieren als een ovérwin-
ning van „Israëls God". Maar hij
waarschuwt meteen reeds fel tegen
de geest van restauratie, die alweer
rondwaart en die alle verlangen
naar verdere bevrijding wil sussen.
Straks is Miskotte één van de zeven
predikanten die doorbreken naar de
SDAP. Hij maakte duidelijk, dat de
vervreemdende antithese-gedachte
moet worden prijsgegeven en dat er
een zakelijke verhouding voor de
politieke werkelijkheid moet wor
den gevonden.
Hij had dat veel eerder al eens dui
delijk gemaakt aan het werk van
mevrouw Roland Holst. Hij hoort in
haar marxistisch geïnspireerde poë
zie de stem van een Messiaans ver
langen (dat een christen, die het rijk
verwacht, niet vreemd kan zijn),
veel meer dan in haar latere reli
gieus-socialistische werk, dat door
gebrek aan zakelijkheid en reli
gieuze vereenzelviging verder van
de bijbelse verkondiging af was ko
men te staan.
Eerlijkheid
Wat ons vooral in Miskotte altijd
weer troost en sterkt is de eerlijk
heid waarmee hij voluit mens van
zijn tijd is, zonder modieus te zijn of
„de moderne mens" tot thema te
verheffen. Meer dan zijn grote leer
meester en vriend Barth heeft Mis
kotte zich in de moderne literatuur
verdiept. Hij was een kenner van
Proust, Thomas Mann, Kafka. om er
maar enkelen te noemen. Hij was
dan ook een veel aangevochtener.
veel getergder en veel onzekerder
mens dan velen dachten. Zijn niet
geringe zelfbewustzijn zou ons hier
op een dwaalspoor kunnen brengen.
Miskotte was overweldigd door het
raadsel van de geschiedenis, de
duisternis van het lot. In de moder
ne literatuur had hij de wanhoop, de
angst, de vertwijfeling diep leren
kennen en voelen.
Zijn preken zijn er vol van. Wij geven
één citaat: „Wat het ons zo moeilijk
maakt om de opstanding in het kruis
te onderkennen, is dat men in woor
den wel Continu kan spreken, alsof
de zaak wordt voortgezet, maar dat
de werkelijkheid, de existentie, de
discontinuïteit zo schreeuwend is,
dat we eigenlijk door deze woorden
worden verward, om niet te zeggen
geschokt en beledigd". Het Woord,
vindt hij, schijnt over het leed van de
geschiedenis heen te willen huppe
len en het te willen toedekken.
Verkondiger
UPPSALA De lutherse wereldfe
deratie (LWF) is minder optimis
tisch geworden over de mogelijkhe
den van de lutherse zender „De stem
van het evangelie" in Ethiopië.
Deze zender verzorgt programma's
voor grote delen van Afrika en Azië.
In verband met de houding van het
militaire bewind in Ethiopië en de
politieke situatie in dat land maakt
de LWF zich ernstig bezorgd over de
toekomst van de zender.
Dit bleek tijdens de vergadering van
het uitvoerend comité van de LWF
in Uppsala, Zweden. Het comité
hield zich verder bezig met de voor
bereiding van de lutherse wereldas
semblee, die volgend jaar juni in
Dar-es-salaam in Tanzanië zal wor
den gehouden. Thema zal zijn „In'
Christus een nieuwe ge
meenschap".
Tot de LWF behoren meer dan ne
gentig lutherse kerken over de gehe
le wereld met samen 55 miljoen
leden.
Secretaris-generaal dr. Carl Mau
maakte in zijn rapport onder andere
melding van zijn bezoek aan Oost-
Duitsland. Als positief punt meldde
hij, dat de kerk nu in diverse nieuwe
woongebieden mag bouwen. Ander
zijds maakt de kerk in Oost-
Duitsland zich grote zorgen over de
druk. die op jonge christenen wordt
uitgeoefend en de moeilijkheden,
die zij ondervinden bij de toelating
tot het hoger onderwijs.
Telegram aan Koningin
AMSTERDAM Het hoofdbestuur
van de Nederlandse Christen Vrou
wenbond heeft mede namens zijn
leden een telegram aan Koningin
Juliana gezonden waarin medeleven
en trouw wordt betuigd in deze voor
U en Uw gezin zo moeilijke dagen.
Wij bidden U Gods nabijheid toe,"
aldus het telegram.
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM In 1978 of
1979 zal de complete bijbel-in-
omgangstaal verschijnen. In
1972 kwam het nieuwe testa
ment uit onder de titel „Groot
Nieuws voor u".
Deze gezamenlijke uitgave van het
Nederlands bijbelgenootschap en de
katholieke bijbelstichting werd een
groot succes. Op dezelfde wijze is
men nu bezig het oude testament te
vertalen.
Volgende maand verschijnt al in
Londen de volledige bijbel in Engel
se omgangstaal. Het nieuwe testa
ment daarvan, „Good News for Mo
dern Men", was reeds in 1966 uitge
komen. Daarvan zijn er in de wereld
inmiddels meer dan vijftig miljoen
verkocht In 1977 wordt de volledige
SALISBURY De Rhodesische
bisschop Donald R. Lamont moet
op 14 september voor de rechter in
Umtali verschijnen op de beschuldi
ging dat hij verzwegen heeft dat er
in zijn diocees Rhodesische guerril
la-strijders waren. Anderen zou hij
hebben aangespoord, zich niet bij de
autoriteiten te melden. Lamont
staat bekend om zijn verzet tegen de
blanke minderheidsregering van het
land.
bijbel in de Duitse omgangstaal ver
wacht.
Andere Europese talen, die aan het
eind van de jaren zeventig of in het
begin van de jaren tachtig een
complete-bijbel-in-omgangstaal
krijgen, zijn Frans. Spaans. Portu
gees. Italiaans, Tsjechisch, Pools,
Deens, Noors en Fins.
NIJMEGEN In het Nijmeegse
Radboudziekenhuis is een vijf dagen
oude baby overleden ten gevolge van
een verkeerd toegediend infuus. De
directie van het ziekenhuis heeft de
inspecteur van de volksgezondheid
en de officier van justitie op de hoog
te gesteld. Gisteren is er sectie ver
richt, waarvan de uitslag nog niet
bekend is. Het jongetje had een te
laag gewicht en werd opgenomen op
kindergeneeskunde. Op deze afde
ling werd hem, inplaats van een 10
procent glucose-oplossing, een fles
met zoutoplossing toegediend.
Het Nederlands bijbelgenootschap
heeft tevens bekendgemaakt dat de
universiteitsdrukkerij in Boedapest
nog dit jaar vijftigduizend Hongaar
se bijbels zal drukken. Tienduizend
daarvan zijn bestemd voor de Hon
gaarse kerk in Roemenië. Ook zullen
bijbels geleverd worden aan de Hon
gaars sprekende kerken in het wes
ten. Bij zeer grote belangstelling bui
ten Hongarije zal een herdruk in
West-Europa ondernomen worden.
Van onze parlementsredactie
DEN HAAG Het aantal artsen in
Nederland neemt toe en zal dat in de
komende jaren ook blijven doen. Dit
heeft staatssecretaris Hendriks
gisteren meegedeeld op vragen van
Tweede-Kamerleden.
UTRECHT De stichting Oecume
nische Hulp heeft over 1975 alle pro
jecten en programma's, waartoe zij
zich had verbonden, kunnen honore
ren. Het geld hiervoor, een kleine
zeven miljoen gulden, werd verkre
gen van kerken en particulieren, van
de Nederlandse regering en van gro
te acties.
Volgens het verslag van de stich
ting, gepubliceerd in een extra num
mer van „Werelddiakonaat", werd
2,3 miljoen besteed in het voedsel
hulpprogramma. Aan projecten in
Azië werd 1,6 miljoen uitgegeven, in
Afrika 0,7 miljoen, in Amerika 0,9
miljoen, in Europa 0,2 miljoen en
tenslotte 0,3 miljoen voor program
ma's, die niet tot een bepaald we
relddeel beperkt waren.
In de stichting Oecumenische Hulp
werken elf kerken samen, waaron
der de hervormde kerk. De stichting
vertegenwoording in Nederland de
afdeling hulpverlening van de we
reldraad van kerken. De r.k. kerk en
de gereformeerde kerken zijn niet in
de stichting vertegenwoordigd,
Van een medewerker
AMSTERDAM Mr. R. A. Levis-
son, voorzitter van de liberaal-
joodse gemeente te Amsterdam,
heeft in een open brief van de Haag
se opperrabbijn Menachem Fink
geëist, dat deze hem in de ban doet
of zijn verontschuldigingen aan
biedt.
De inwijding van de vroegere Portu-
gees-Israëlietische synagoge te Den
Haag donderdag tot liberaal-joods
bedehuis is door opperrabbijn Fink
„de ontwijding van een gewijd ge
bouw" genoemd. Rabbijn B. Dru-
karch van de Portugees-
Israëlietische gemeente te Amster
dam heeft het liberale jodendom
een gevaar genoemd voor de voort
zetting van het jodendom. „Wan
neer op dit moment het joodse volk
in gevaar verkeert, is een principiële
houding ten opzichte van mensen
die de halacha (wet) niet voorstaan
wel de minste steun, die de joden in
de wereld kunnen geven."
UIT
Korte, duidelijk geschreven, liefst
aan één kant getypte, brieven
kunnen worden gestuurd naar:
Secretaris Hoofdredactie Trouw/
Kwartet, Postbus 859. Amsterdam.
BIJ publlkatle wordt de naam van
de schrijver vermeld.
VAN LEZERS
Jagers
Jagers willen steeds beweren, dat ze
een nuttige taak verrichten. Ze wil-
AMSTERDAM
Postbus 859,
Wibautstraat 131
Tel. 020-913456
Telex 13006
ROTTERDAM/DORDRECHT:
Postbus 948,
Westblaak 9, Rotterdam
Tel. 010-115588
DEN HAAG/LEIDEN:
Postbus 101
Parkstraat 22. Den Haag
Tel. 070-469445
ZWOLLE/GRONINGEN:
Postbus 3.
Melkmarkt 56. Zwolle
Tel. 05200-17030
len ons doen geloven, dat ze alleen
maar goed-doen en dat wij ze eigen
lijk dankbaar moeten zijn. Vandaar
zeker dat ze de roofdieren kort hou
den om zodoende verzekerd te zijn,
dat er het volgende jaar genoeg te
schieten overblijft. Heer van der
Stee weigert een verbod van jacht
op waterwild en vindt dat het botu-
lisme goed bestreden kan worden
door het opruimen van kadavers.
Dat Jagers zich hiervoor te hoog
achten blijft overduidelijk uit het
artikel van de Heer Hans Schmit: Je
ziet er niet één. Maar ach. wat kan
men van die groep anders ver
wachten?
Den Haag
G. H. Man
Blij dat ik rij (3)
Hebbende heren Meyer en Hoogen-
doorn er nooit bij stil gestaan dat de
auto onmisbaar is voor invalide
mensen0 Zonder auto zou ik nooit
meer ter kerke kunnen gaan en bij
de kinderen op bezoek Ik ben een
dame van over de zeventig jaar. ben
rechts verlamd en een buitenmens.
Als er nu eens niemand was die met
mij naar buiten ging dan was het
leven doelloos.
Heelsum
mevrouw M. N. Scheffers-Snoey
Van een onzer verslaggevers
HAARLEM Een onderzoek
onder gereformeerden in
Haarlem heeft uitgewezen,
dat er nagenoeg geen samen
hang bestaat tussen religieu
ze en politieke progressiviteit.
De vaak gehoorde uitspraak, dat
zij die in kerkelijk en religieus op
zicht behoudend zijn. dat ook ln de
politiek zullen zijn. heeft in dit on
derzoek geen steun gevonden. Ook
de gedachte, dat progressiviteit in
kerkelijk en theologisch opzicht
een aanwijzing is voor politieke
progressiviteit, ging niet op Van
een eenvoudige tweedeling en dus
van een samenvallen van geschil
punten is geen sprake.
Dit staat in scherp contract tot de
opvattingen over huwelijk en gezin
onder de Haarlemse gereformeer
den. De sexuele progressiviteit
staat zelfs in zeer nauwe samen
hang met religieuze opvattingen.
Wie zich nauwer aan de kerk ver
bonden voelt, vaker naar de kerk
gaat, meer in de bijbel leest en bidt
en een meer „rechtse" ligging bin
nen de kerk heeft, houdt er conser
vatievere opvattingen op sexueel
gebied op na. Maar er is geen ver
band tussen deze factoren en de
houding, die men aanneemt ten
aanzien van praktische, politieke
vraagstukken zoals inkomenspoli
tiek. medezeggenschap in het be
drijfsleven, defensie, ontwikke
lingshulp en woningbouwpolitiek.
Het Instituut voor praktische theo
logie van de Vrije Universiteit te
Amsterdam interviewde bijna
tweehonderd leden van de gerefor
meerde kerk van Haarlem-Oost.
Deze kerk wordt in het rapport
„niet representatief voor de gere
formeerde kerken, maar wel
exemplarisch" genoemd. Men moet
aan de cijfers dus niet meer beteke
nis toekennen dan een beeld van
het denken in een doorsneegerefor-
meerde kerk.
Van de gereformeerden in Haarle-
mOost gelooft slechts 56 procent in
een persoonlijke God. De anderen
geloven wel in God, maar zij heb
ben geen voorstelling van Hem.
Slechts 20 procent vindt, dat de
kerk zich momenteel op de juiste
wijze ontwikkelt. Eenenveertig
procent vraagt zich af, of er niet te
veel veranderingen plaatsvinden;
23 procent ziet te weinig ontwikke
ling in de kerk.
In het onderzoek ging het overi
gens in de eerste plaats over de
vraag, hoe de mensen over de
kerkdienst denken. Ruim veertig
procent van de gemeenteleden is
niet tevreden met de kerkdiensten.
Dat kan niet verklaard worden uit
onverschilligheid, want bijna ne
gentig procent vindt de kerkdienst
belangrijk. De grootste ontevre
denheid bestaat over de relatie tot
medekerkgangers; slechts twintig
procent heeft hierover een gunstig
oordeel.
Bij dat laatste blijkt wel het vooral
te gaan om de vraag, of men iets
gerealiseerd ziet van „ge
meenschap der heiligen" en of er in
de week contact is tussen gemeen
teleden met het oog op actie en
bezinning.
Belangrijk voor het oordeel over de
kerkdienst blijkt verder, in hoever
re de kerkgangers hun wensen over
de liturgie verwerkelijkt zien. De
preek blijkt voor het oordeel over
de kerkdienst veel minder belang
rijk, dan doorgaans gedacht wordt.
Het oordeel over de kerkdienst
wordt mede bepaald door religieu
ze opvattingen. Zo oordelen ge
meenteleden, die sterk de nadruk
leggen op de mondigheid van ge
meenteleden vaker negatief over
de kerkdienst dan anderen. Omge
keerd oordelen zij, die sterk in
stemmen met allerlei uitspraken,
waarin het directe ingrijpen van
God in deze wereld wordt ver
woord, vaker positief over de
kerkdienst. De sociale positie (be
roep, sekse e.a.) blijkt niet van in
vloed op het oordeel over de
kerkdienst.
Veranderingen
Het rapport concludeert, dat ver
anderingen in de kerkdienst nodig
zijn. Veel gemeenteleden voelen
zich onbevredigd en maken in de
kerkdienst niet mee, wat zij belang
rijk vinden. Anderzijds
waarschuwt het rapport ook, om
niet te veel van veranderingen te
verwachten. Het oordeel over de
kerkdienst is immers niet alleen
afhankelijk van de ervaringen, ook
bepaalde religieuze opvattingen
spelen mee.
Het VU-lnstituut blijft zich verder
bezighouden met de praktijk rond
de kerkdienst. Het streeft ernaar,
in samenwerking met enige vor
mingscentra te zoeken naar de con
sequenties van de onderzoekgege-
vens voor de kerkelijke praktijk.
Ook doet een medewerker van het
instituut mee in een werkgroep, die
deze vraag speciaal voor de kerk
van Haarlem-Oost, waar het onder
zoek is verricht, probeert te be
antwoorden.
Het rapport „De kerkdienst, socio
logisch onderzoek naar opvatting
en oordeel over de kerkdienst" telt
ruim 190 bladzijden en is voor een
tientje te krijgen bij het instituut
voor praktische theologie, De Boe
lelaan 1105, Amsterdam.
Miskotte zette daar geen eigen woor
den, overtuigingen of beweringen te
genover. Hij was een verkondiger
van wat niet in onze macht staat,
ook niet in onze geestelijke macht.
De levende stem van God zelf die
ons in de Messias heeft opgezocht.
Die levende stem met haar zachte
klank wint het van al onze antwoor
den, van heel ons christelijk be
stand, van al onze zogenaamde waar
den, ook de religieuze waarden. Zelfs
een dogmatiek kan haar niet ver
woorden. Je kunt er alleen van getui
gen, misschien tegen wil en dank.
Want geloven tegen alle vertwijfe
ling in, hopen boven alle nihilisme
uit en liefhebben, solidair in het lij
den is uit het gehoor van dit Woord,
uit de stille nabijheid van de Messi
as, die onder ons „gemeente" sticht.
En de gemeente weet met God mee
wat God met mens en geschiedenis
voor heeft en dat weten belijdt zij in
een praxis die van deze fiducie
getuigt.
Toen de profeet Elia uit dit aardse
leven zou worden weggenomen wil
de, zo vertelt het aangrijpende bij
belverhaal, zijn leerling Elisa niet
(zoals een braaf bedoelde maar fou
tieve vertaling zei) „slechts de helft"
maar veeleer „het dubbele" van zijn
geest ontvangen. Elia zei op die
wens, dat hij niet wist of die troost in
vervulling kon gaan, behalve wan
neer Elisa hem „ten hemel zou zien
varen". Als dan die vertrekking van
zinnen aan Elisa inderdaad over
komt, roept hij extatisch uit: „Mijn
vader, mijn vader, wagen Israels en
zijn ruiteren". En waarlijk, zo „ge
denken" is naar de Schrift niet een
„terug zien" op een verleden tijd
maar een „gedenkteken" oprichten
voor de toekomst. Onze Vader Heiko
is gestorven. Zijn gedachtenis is tot
zegen.
Veel mensen zullen die woorden van
de profeet Habakuk wel kennen: „Al
zou de vijgeboom niet bloeien en er
geen opbrengst aan de wijnstokken
zijn, de vrucht van de akkers geerr
eten opleveren.nochtans zal ik
juichen in Jahwe.
Het zijn de woorden uit „het gebed
van de profeet". Woorden die ons
bewonderenswaardig voorkomen.
Iemand die zo alle ellende van hon
ger en verdriet opsomt en dan toch
zegt: ik ga een lied voor God zingen!
Die man komt van goeden huize.
Zijn geloof brengt hij hier op een
benijdenswaardige wijze onder
woorden. Vaak denken wij dan: zo
moet ik 't ook doen. Je kunt 't nog al
eens horen. En Habakuks opsom
ming wordt dan uitgebreid en op
verhoogde toon wordt zijn nochtans
haast nog sterker dan het daar
staat. Mensen die dat niet kunnen
meemaken kunnen er wel eens moe
deloos onder worden. Zo wordt het
ook niet zelden voorgesteld. Als je
dat niet kan zeggen en als je niet
over de narigheid van je leven heen
kunt stappen, dan ben je er nog niet,
dan geloof je niet genoeg. Verkapt
hoor ik mensen dan denken: laat zo
iemand maar eens bidden: geeft ze
meer geloof! Maar ja, dat kan weer
niet, want toen de discipelen dat
vroegen begon Jezus over een geloof
als een mosterdzaadje te praten.
Wat kunnen we 't mekaar toch moei
lijk maken! Zijn er niet genoeg gelo
vigen in de bijbel die .helemaal niet
zo staan te juichen? Ik denk aan
Elia na de Karmel. Hij dreigt zelfs in
herhaling te vallen met zijn klach
ten. Maar hij mag wel verder, ook
zonder dat hij precies hetzelfde als
Habakuk zegt. We moeten elkaar
wel proberen te helpen, maar dan
graag een beetje laag bij de grond.
In het luisteren naar de klachten en
in echt inleven in minder hoogge
stemde gevoelens. Die zijn er ook.
En zo horen bij datzelfde geloof, 't
Gaat niet allemaal zo vlug en haas
tig. Vaak krijgen onvruchtbare bo
men nóg een jaar en zelfs wel langer.
Beroepirigswerk
NED. HERV. KERK
Beroepen te Lisse (toez.): G. Bos te
Terheijde; te Ouderkerk a.d. IJssel
(toez.): J. Catsburg te Katwijk aan
Zee; te Hilvarenbeek: W. A. Poort te
Alblasserdam (buiteng. wijkg. in w.);
te Sommelsdijk: J. Broekhuis te
Schoonhoven; te IJsselmuiden: S. P.
van Assenbergh te Nijkerk.
Bedankt voor 's-Gravenzande: B.
Koole te Leersum; voor Santpoort:
C. H. W. Waardenburg te Oisterwijk.
GEREF. KERKEN
Beroepen te Rotterdam-
Alexanderstad: B. Koekkoek te
Waddinxveen.
GEREF. KERKEN (VRIJG.)
Beroepbaar: R. van Nus, voorheen
zendingspred. te Curasao, Hoekse-
kade 39, Bergschenhoek.
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen te Genemuiden: A. Hoo-
gerland te Krabbendijke.
Adjuta Meeus
Zaterdag wordt zuster Adjuta
Meeus, franciscanes van Dongen,
honderd jaar. Zij werd in Nieuw-
Vossemeer geboren en trad in 1907
in bij de zusters van Dongen. Meer
dan 45 jaar was zuster Adjuta kok
kin in verschillende huizen van de
congregatie. Thans woont ze in een
bejaardentehuis te Dongen.
Hans Küng
De bekende Duitse r.k. theoloog
Hans Küng is van mening, dat het
Vaticaan de kwestie-Lef eb vre ver
keerd aanpakt. Met wat meer begrip
voor de mensen, wat meer geduld en
wat minder formalisme, legalisme
en autoritarisme van de kant van
Rome had de verharding van het
conflict vermeden kunnen worden,
zei Küng in een gesprek met de
„Neue Zürcher Zeitung". Küng, die
zelf om zijn vrijzinnige denkbeelden
meermalen niet bepaald zachtzinnig
door Rome is aangepakt, zei, dat de
kerk niet in dit soort conflicten
moet trappen. „Christen zijn is be
langrijker dan traditionalist of pro
gressief zijn."
Lefebvre
Aartsbisschop Lefebvre heeft aan
gekondigd, dat hij zondag weer ie
mand priester zal wijden. Dat zal
gebeuren in Besancon. Patrick Gro-
che, die in juni door Lefebvre gewijd
werd, zal een mis opdragen. Vrijdag
zal Lefebvre zelf in ons dans. in
Stein in Limburg, een mis celebre
ren. Volgens Milanese dagbladen
zou Lefebvre prof. Ferretti bereid
hebben gevonden, voor hem te be
middelen in het Vaticaan. Ferretti
doceert kerkrecht aan de katholieke
universiteit van Milaan.
