niamer overweegt
parlementair onderzoek
vapenaankoop
Regering krijgt steun
Stop
hoest
Met scholieren niet alleen meelij hebben
jsteenvuller
Alabastine
Druggebruik krijgt
aandacht in Kamer
elangrijk discussiepunt komende maanden
Yan 29 gewonden uit trein
zijn er 25 al weer thuis
Welzijn Surinamers ter discussie
Twee Nederlanders
gepakt in Thailand
Problemen niet zo groot dat schooltijd één tranendal is
De grootste
angst: voor
een beurt
Van Red Band
natuurlijk.
dag 31 augustus 1976
BINNENLAND
trouw/kwartjet 3
an vrij
*de vri1 Haa£ De ^^6 °f het parlement zich diepgaand moet
noord in bezighouden met het bestuderen van de gang van zaken bij
itPen_ en andere grote staatsaankopen nu en in het verleden
?n vanwordt de komende maanden een belangrijk discussiepunt in
n oon Tweede Kamer. Dat werd gisteren duidelijk uit de beschou-
vraag lgen van de fractievoorzitters over de conclusies van het
*eop" P°rt Donner
ristencj name door de linkse partijen
nis en d met meer klem dan voorheen
gelie h gedrongen op het instellen van
Vand parlementaire enquête, een on-
n moei soek door leden van het parle-
afval it. waarbij getuigen onder ede
is er i den gehoord. Dat onderzoek
kan Qet dan niet het doen en laten van
<k, zij is Bernhard nagaan, maar meer
1 iet algemeen de mogelijke aanwe-
w( ïeid van ongeoorloofde beïnvloe-
assa a g bij. wapen en andere grote
God itsaankopen.
aan
een parlementaire enquête werd
te val aangedrongen door de PvdA,
de PSP. D'66 de CPN en
gt alsijsen (onafhankelijk). De fractie-
izitters van de grote partijen
tevratt). KVP. ARP en CHU spraken
inzitermiddag niet over de mogelijk-
sn honjd van een nader onderzoek door
latuur parlement zelf.
m stel
e°rvr>deeld
:e con
en be£r de vraag wat een parlementaire
n wor uête-commissie precies zou moe-
rmoed onderzoeken bleken de voorstan-
ig hoes overigens gistermiddag en-
gen wtins verdeeld. Zo vond PPR-
ns verftievoorzitter De Gaay Fortman
hoe dat zo'n commissie behalve het
gesp'koopbeleid in zijn algemeenheid,
heel de vragen moet beantwoorden
en c het rapport Donner heeft open
aten.
die
welvj irmee doelde hij met name op
gsages in het rapport waarin ge-
^jmd werd dat Lockheed in 1974
mi pogingen heeft ondernomen Ka-
L ^Lrleden te beïnvloeden, en de
P^^jJQiclusie dat de aankoopprocedures
bij de militaire staven worden
olgd, niet waterdicht zouden zijn.
(ADVERTENTIE)
:ant
tot 1
fitere
lover
neil
ran
n, bl
r vo(
ïuwe
jn pr
en sc
ntwc
oden
van
ve. g
het
sit
d, m
het
sltu
Naast het bekende cellulose
vulmiddel brengt Alabastine
nu ook een speciaal steenvul
middel. Het is bedoeld voor
permanente reparaties aan
alle soorten steen-, beton-,
cement- en metselwerk.
Steenvuller van Alabastine is
onmisbaar bij het verankeren
van bouten, het vastzetten van
losgeraakte stenen, tegels en
dakpannen. Ook voor het uit
vlakken van betonnen vloeren
en voor reparaties om leidin
gen. rond kozijnen en venster
banken is steenvuller van Ala
bastine werkelijk steengoed.
Steenvuller van Alabastine is
water-, weer- en windbesten-
dig. Haal een pak bij uw leve
rancier en ontdek dat topkwa
liteit niet altijd duur behoeft te
zijn.
Verpakking van 1 kg. f 4,35
Verpakking van 2 kg. f 8,35
De fractievoorzitter van de PvdA,
Van Thijn, echter, vond een verster
king van de parlementaire controle
in zijn algemeenheid „geen overdre
ven luxe. zeker als men kennis
neemt van de handel en wandel in
een miljardenwinkel van de wapen
fabrikanten met hun dubieuze prak
tijken."
Hij vond daarom dat het parlement
degelijker moet omspringen met de
bevoegdheden die haar zijn toege
meten, en doelde daarbij op het mid
del van het in Nederland tot nu toe
slechts zelden gebruikte parlemen
tair onderzoek. De door De Gaay
Fortman genoemde onderzoekpun-
ten uit het rapport-Donner de
betrokken Kamerleden en de proce
dures bij de militaire staven wilde
Van Thijn respectievelijk door het
Kamerpresidium en de regering la
ten onderzoeken.
D'66-fractievoorzitter Terlouw
constateerde met de anderen dat de
onderzoekcommissie tot de conclu
sie is gekomen dat de vliegtuigindus
trie geen resultaten heeft geboekt bij
beïnvloeding van het Nederlandse
aanschaffingsbeleid, maar ziet daar
in geen rechtvaardiging om nu van
een verdergaand parlementair on
derzoek af te zien.
Voorkomen
Behalve onderzoek naar de gang van
zaken in het verleden wil de PPR
ook maatregelen om moeilijkheden
in de toekomst te voorkomen. De
Gaay Fortman kondigde aan dat
zijn fractie initiatieven zal nemen
om de controle op de gedragingen
van politieke functionarissen, inclu
sief de Kamerleden, te versterken.
„Het is niet verstandig elkaar volko
men vrij te laten in de wijze waarop
wij ingaan op contacten die worden
gezocht van de zijde van onderne
mingen die de staat iets willen ver
kopen," aldus De Gaay Fortman.
Volgens Van Thijn moet de defensie
commissie uit de Tweede Kamer de
komende maanden opnieuw tot
overeenstemming proberen te ko
men over de vraag of een parlemen
taire enquête er moet komen. Een
eerder daartoe in deze commissie
gedaan voorstel door PPR. PvdA en
D'66 kreeg dit voorjaar van de ande
re in deze commissie vertegenwoor
digde partijen geen steun.
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM Van de 29
gewonde Nederlandse vakan
tiegangers uit de gistermorgen
bij Compiègne, ten noorden
van Parijs, verongelukte ex-
prestrein Nice—Den Bosch zijn
er 25 uit het ziekenhuis ontsla-
Vervolg van pagina 1
hebben het daarmee beter voor dan
degenen die met een beroep op de
verdiensten van de schade niet wil
len horen. Onze parlementaire de
mocratie kan er tegen om kritiek
met trouw, maatregelen met respect
en afkeuring met toewijding te com
bineren".
Alleen de dissident van D'66 drs. G.
Nooteboom leek het gebeurde niet al
te ernstig te willen nemen: hij kriti
seerde als enige het rapport van de
Commissie van Drie en zag de prins
„welwillend als een makelaar in gel
den voor goede doelen, een positie
die kwetsbaar maakt".
Inbreuk
Drs. J. C. Terlouw (D'66) zag de ge
dragingen van de prins echter als
een inbreuk op de bundelende,
normgevende waarde die het ko
ningshuis zijns inziens vertegen
woordigt het hoge morele voor
beeld dat het moet geven. Om die
reden achtte Terlouw het niet vol
doende dat de prins zijn functies
neerlegt: de regering moet zich ook
buigen over de vraag hoe de ministe
riële verantwoordelijkheid voor het
koningshuis niet slechts achteraf
maar ook vooraf kan worden ver
sterkt.
Ook AR-fractieleider mr. W. Aantjes
had gepleit voor bezinning op het
functioneren van de ministeriële ver
antwoordelijkheid voor het gedra
gen van niet-onschendbare leden
van het koninklijk huis. Aantjes
meende dat herhaling van het ge
beurde al fataal kan zijn. „Had de
regering niet zo voorzichtig gehan
deld en had de Koningin niet de
bovenmenselijke bereidheid opge
bracht, ook nu de zuiverheid van de
constitutionele verhoudingen boven
haar eigen belangen te stellen, onze
constitutionele monarchie zou ern
stig in gevaar zijn gekomen", aldus
Aantjes.
PvdA-woordvoerder drs. Ed van
Thijn raadde de regering aan, in het
bijzonder aandacht te schenken aan
de problemen die kunnen ontstaan
wanneer leden van het koninklijk
huis openbare ambten bekleden. De
CH-spreker drs. D. F. van der Mei
zag er niets in. de ministeriële ver
antwoordelijkheid strakker te for
muleren en in gedetailleerde regelin
gen vast te leggen, omdat er ruimte
moet blijven voor het functioneren
van het vertrouwen.
Ook de fractieleider van de PPR. dr.
Bas de Gaay Fortman meende dat in
de toekomst nog veel vertrouwen
aan de leden van het koninklijk huis
zal moeten worden geschonken,
maar hij vond dat de regering niet
zal mogen terugschrikken voor be
paalde vormen van toezicht.
„Controle staat niet gelijk met wan
trouwen. Wie in een positie verkeert
waarin hij ernstige misslagen kan
begaan, mag alleen maar blij zijn
wanneer anderen zijn agenda ken
nen en met hem willen bespreken",
zei De Gaay Fortman.
Hij zei niet zozeer te denken aan het
ontwerpen van nieuwe regels als wel
aan meer invloed op benoemingen
van secretarissen en aan het regelen
van de contacten van de leden van
het koninklijk huis met de be
windslieden op wier terrein zij
werkzaam zijn. VVD-leider Wiegel
beperkte zich er op dit punt toe, van
de regering te vragen zich over de
ministeriële verantwoordelijkheid te
beraden.
Afschaffen
De PSP-er Van der Lek begaf zich
niet in dit soort staatsrechtelijke
problemen: hij wilde uiteindelijk het
koningschap eenvoudig afschaffen
omdat hij het een belachelijke en
wrede instelling vond, die zoals nu
is gebeurd wel tot de grootste
problemen moet leiden. Van der Lek
zag niet in dat de koningin in een
onmogelijke positie zou komen bij
een strafrechtelijk vooronderzoek
tegen haar echtgenoot.
Hij achtte zo'n onderzoek nodig ter-
wille van de gelijkheid van de
rechtsbedeling. Daarbij herinnerde
Van der Lek eraan dat de regering
bij de instelling van de Commissie
van Drie heeft laten weten dat een
strafvervolging vanzelfsprekend zou
zijn bij een vermoeden van een straf
baar feit. Zoals hiervoor al gemeld
stond de PSP-fractie in haar
standpunt volkomen alleen.
gen. Omstreeks het midder
nachtelijk uur kwamen zij in
Amsterdam aan.
Tot de gewonden die huiswaarts
mochten keren behoren veel reizi
gers met een gebroken sleutelbeen,
voet en armblessures en verwondin
gen in het gezicht. Op het ogenblik
liggen er nog vier gewonden in het
ziekenhuis. Het zijn de heer W. Wis-
pelwey uit Groningen, die een buik
wond heeft, mevrouw D. Zwierink-
Verschuere uit Rozendaal (handver
wondingen I, mevrouw W. Schouten
uit Oudschild en mevrouw A. Met-
ternich uit Arnhem, die er met nek-
verwondingen het ernstigste aan toe
is.
Het ongeluk gebeurde gistermorgen
om ongeveer kwart voor zeven. Oor
zaak ervan was een vrachtauto, die
op een naast de spoorlijn lopende
verkeersweg was gekanteld en over
de vangrails heen op de spoorbaan
terecht kwam. De chauffeur en zijn
bijrijder probeerden nog de aanstor
mende trein te waarschuwen, maar
waren daarvoor te laat.
Van de trein, die 450 terugkerende
vakantiegangers vervoerde (allen
hadden zij geboekt bij de Franse
Toeristen Service), ontspoorden de
locomotief en vier rijtuigen, waarvan
er twee kantelden. Dat er niet veel
meer en ernstiger gewonden waren,
kwam vooral doordat het eerste rij
tuig achter de locomotief leeg was.
De enige zwaar gewonde is de be
stuurder van de trein. Reddingsploe
gen zijn een uur bezig geweest hem
uit zijn cabine te bevrijden.
Aanvankelijk werden 37 passagiers
naar het ziekenhuis gebracht, maar
zeventien van hen. die slechts kleine
schrammetjes hadden opgelopen,
konden samen met de rest van de
passagiers gelijk naar huis. De Fran
se spoorwegen hadden daarvoor een
lege extra trein uit Parijs ingezet.
Intussen wordt het treinverkeer tus
sen Parijs en Bergen omgeleid. Rei
zigers van en naar Parijs moeten
daarom rekening houden met vertra
gingen van één tot anderhalf uur.
Op de foto: Een overzicht van de rava
ge. Op de voorgrond het verwrongen
wrak van de locomotief.
Van onze parlementsredactie
DEN HAAG Het druggebruik onder de jonge Surinamers.
vooral in Amsterdam en Rotterdam, zal morgen in de Tweede
Kamer van bijna alle sprekers grote aandacht krijgen. Het
gebruik van drugs, met name van heroïne wordt als een be
langrijke aanwijzing gezien vor het feit dat veel Surinamers zich
in Nederland nog lang niet opgenomen voelen in de samenleving.
Over hoe men die intergratie en een
groter welzijn van de circa 135.000 in
ons land verblijvende Surinamers
kan bevorderen wordt echter ver
schillend gedacht. De PvdA vindt
dat er eigenlijk voor aparte welzijns
organisaties van Surinamers geen
plaats meer is. Er zijn namelijk meer
kansarme groepen, en die kunnen
ook bij het gewone maatschappelijk
werk terecht.
De VVD vindt het wel wat voorbarig
te concluderen, dat het Surinaams
welzijnswerk tezijnertijd zal moeten
verdwijnen. De CDA-partijen, die
met één woordvoerder, de KVP'er
Piet van Zeil, komen, vinden dat een
goed overleg tussen overheid en
welzijnsorganisaties van Surinamers
mogelijk moet blijven. Ze betreuren
het dat dit overleg onlangs verbro
ken is. Alleen deze eigen organisaties
zullen waarschijnlijk in staat zijn
iets te doen aan het tegengaan van
het druggebruik en de daaruit voort
vloeiende hoge criminaliteit. De Su
rinaamse welzijnsorganisatis heb
ben daar onlangs zelf ook al op
gewezen.
Huisvesting
Over de huisvesting en spreiding van
de Surinamers zal binnen de Kamer
wel niet zo erg verschillend gedacht
worden. Over het algemeen vinden
de fracties, dat de spreiding nodig is.
maar op basis van vrijwilligheid
dient plaats te vinden. Het rege
ringsbeleid in 1975, het jaar waarin
zo'n 40.000 Surinamers Nederland
binnenkwamen, zal waarschijnlijk
weinig kritiek krijgen.
Ook bij de VVD is er begrip voor het
feit dat de Nederlandse instellingen
als het ware overrompeld werden
door de grote stroom Surinamers.
die, met de onafhankelijkheidsda
tum van 25 november in zicht, nog
snel naar Nederland kwamen. Zij
dellt niet de kritiek die DS'70 op het
punt van de immigratie uit Surina
me heeft. Overigens wil deze
laatstgenoemde partij een beetje af
van het imago onaardig tegen Suri
namers en gastarbeiders te zijn. Men
gaat het voorzichtig brengen.
Minder lief is DS'70 wel voor de
republiek Suriname, want er liggen
twee moties van de leden Staneke en
Verwoert bij de Kamer, die beide
beogen minder geld te storten in de
ontwikkelingsfondsen van Neder
land aan Suriname. Dat geld moet
dan dienen om de mogelijke terug-
BANGKOK (AFP) De Thailandse
politie heeft twee Nederlanders ge
arresteerd in verband met de vondst
van 150 kg. heroine. De beide gear
resteerden. de 37-jarige Albert Jo-
han C. uit Sneek en een (vermoede
lijke) medeplichtige M.A.M. hadden
de heroine als luchtvracht naar Bel
gië willen verzenden. Volgens de po
litie zou de gevonden partij op de
Westeuropese of Amerikaanse
markt een waarde hebben van vijf
tien miljoen dollar.
keer van Surinamers naar hun ge
boorteland te fincieren en ter dek
king van alle kosten die hier in Ne
derland gemaakt worden aan bege
leiding en opvang.
Bloemenhove
De Tweede Kamer behandelt deze
week verder de brieven van minister
Van Agt (Justitie) over de Bloemenh-
ove-kliniek. Zoals bekend zond de
bewindsman enige tijd geleden een
brief aan de Kamer over de hele
gang van zaken rondom deze kliniek,
waarin hij zijn twijfel uitsprak of hij
onder deze omstandigheden wel mi
nister van justitie kon blijven. Enige
tijd later deelde hij de Kamer mee
dat hij aan zou blijven omdat hij op
die manier invloed kon blijven uitoe
fenen op het beleid ten aanzien van
de abortuswetgeving.
Voorts zal het WD-Tweede Kamer
lid Portheine de regering aan de
tand voelen over het niet uitstellen
van de BTW-verhoging van zestine
naar achttien procent. De regering
heeft dit vorige week besloten, nadat
de WD om uitstel had gevraagd in
verband met de prijsverhogingen.
Er moet nog een tweetal onderwer
pen van vorige week worden afge
handeld, namelijk de ontwapenings
nota van de bewindslieden van bui
tenlandse zaken en de structuurnota
van minister Van Kemenade (onder
wijs). Als laatste wordt deze week
dan de toestand in de Nederlandse
visserij besproken.
ADVERTENTIE
door Piet Hagen
EINDHOVEN Scholieren hebben het ook moeilijk, maar toch weer niet zo
moeilijk dat je alleen maar meelij met ze moet hebben. Dat lijkt de meest voor
de hand liggende conclusie uit het Eindhovense onderzoek naar klachten van
scholieren van dertien tot twintig jaar (waarvan op pagina 1 de hoofdzaken al
zijn vermeld).
Het onderzoek van de heer B.
C. Lippens onder ruim vijf
tienhonderd leerlingen van
een negental rooms-
katholieke scholen voor havo
en v.w.o. in Brabant is vooral
interessant tegen de ach
tergrond van onze geringe
kennis op dit gebied. Er is in
ons land nauwelijks onder
zoek gedaan naar het welzijn
van scholieren. Het meest be
kend is het onderzoek dat dr.
M. Groen in 1969 deed op
scholen in Noord-Holland.
Het is geen toeval dat het
nieuwe scholieren^mderzoek
werd uitgevoerd onder lei
ding van dezelfde, inmiddels
hoogleraar aan de
Technische Hogeschool te
Eindhoven gepromoveerde
Groen.
De heer Lippens heeft bij de
presentatie van zijn gegevens
vooral geprobeerd een verge
lijking te trekken met de re
sultaten uit 1969 Alleen in de
inleiding spreekt hij over bui
tenlandse onderzoekingen.
Dan blijkt dat bijvoorbeeld
Amerikaanse scholieren heel
wat meer tobben dan Neder
landse leerlingen.
De vergelijking met het on
derzoek van Groen uit 1969 is
vooral interessant omdat nu
het effect van de invoering
van de mammoetwet (1969)
merkbaar zou kunnen zijn. Al
moet je wel voorzichtig zijn,
want er spelen ook andere
verschillen mee Rooms-
katholieke scholen in Noord-
Brabant anno 1976 zijn niet
zonder meer vergelijkbaar
met een Noordhollandse
stéekproef uit 1969. Toch kan
men zeggen dat de uit
komsten van Lippens de
eerste indrukken van Groen
uit 1969 bevestigen: scholie
ren hebben de nodige proble
men (zoals volwassenen de
hunne hebben), maar je kunt
niet zeggen dat hun school
tijd één tranendal is.
In volgorde van belangrijk
heid onderscheidt Lippens
schoolproblemen, zorgen om
toekomst en geld, persoonlij
ke problemen, problemen
met anderen, problemen met
de andere sexe. lichamelijke
klachten en problemen thuis.
Die volgorde was in 1969 niet
anders.
Lippens meent dat de leefwij
ze nu in Noord-Brabant iets
gezonder is dan die van scho
lieren in Noord-Holland in
1969. De klacht dat men zich
vaak niet lekker voelt en
gauw moe is. komt minder
voor. Daar staat tegenover
dat leerlingen vaker klagen
dat ze niet zo sterk zijn.
Hoofdpijn blijft veel leerlin
gen kwellen. Klachten over
pijnlijke voeten zijn verdwe
nen. Een deel van de leerlin
gen zit nog in over een slecht
figuur, maar een beetje te dik
wordt niet meer zo erg gevon
den, zegt Lippens.
Bij de schoolproblemen staat
de angst voor de mondelinge
beurt bovenaan. Eenderde
van de leerlingen noemt deze
klacht. De uitspraak „ik heb
moeite met wiskunde" is veel
leerlingen uit het hart gegre
pen. De verhoudingen met de
leraren is hartelijker dan ze
ven jaar geleden. De klacht
over het te strakke schoolsys
teem is verminderd. De angst
voor het zittenblijven komt
nog geregeld voor, terwijl
men het er toch over eens
lijkt te zijn dat zittenblijven
geen schande is. Dankzij de
invoering van keuzevakken
wordt er minder geklaagd
over het teveel aan vakken.
Wie denkt dat hierdoor ook
de interesse voor de studie is
toegenomen vergist zich.
Ook didactische vernieuwin
gen hebben op dat punt wei
nig verbeterd.
Taalbeheersing
slecht
Tereijde merkt de heer Lip
pens op dat het met de taal
beheersing van deze groep
"s>I
r*
Dat de verhouding tussen scholieren en leraren
verbeterd is blijkt ook uit deze tekening in het
Weekblad voor Leraren.
scholieren (havo en v.w.o
niet al te best gesteld is. Uit
de (soms negatieve) commen
taren die zij op hun vragen
formulieren schreven blijkt
dat ze de grammatica en de
spelling van hun moedertaal
onvoldoende onder de knie
hebben. Een soortgelijke op
merking over wiskunde. Door
invoering van de nieuwe wis
kunde is het vak er niet moei
lijker op geworden, maar bij
de natuurwetenschappen
blijkt wel dat veel leerlingen
de geleerde wiskunde slecht
kunnen toepassen.
Moeilijkheden met thuis ko
men minder voor dan men
zou denken Rooms-
katholieke scholieren in het
zuiden hebben nog maar
weing ervaring met
echtscheiding van de ouders,
tyiemand denkt erover van
huis weg te lopen. Wel vinden
velen dat hun ouders ouder
wetse ideeën hebben Lip
pens concludeert: over het al
gemeen zijn de scholieren te
vreden over hun ouderlijk
huis, al wordt er dikwijls ge
mopperd.
Werkloos
Opmerkelijk is dat bijna nie
mand zich zorgen maakt over
de (jeugdiwerkloósheid. De
in 1969 nog wel gehoorde
klacht dat je te weinig leuke
kleren kreeg is verdwenen.
Televisie ontbreekt nergens
meer. Een vast zakgeld blijft
voor nogal wat leerlingen een
vrome wens. Vandaar
misschien het verlangen bij
velen om een paar uurtjes per
week geld te verdienen (aan
de kassa van de supermarkt
of met een krantewijk). De
keuze van een goed vakken
pakket blijkt moeilijk. Hoe
wel de studievoorlichting
verbeterd is. weten velen
toch niet goed wat ze later
zullen gaan doen.
De contacten tussen jongens
en meisjes verlopen zonder
veel problemen. Afspraakjes
maken, met iemand thuis ko
men. samen uitgaan, dat
gaat allemaal redelijk vlot, zo
lijkt het. Ook de vraag hoe
ver je kunt gaan met vrijen
kost minder hoofdbrekens.
De angst dat anderen je niet
aardig vinden lijkt vermin
derd. Wel blijft de verlegen
heid verliefden parten spe
len: het is moeilijk een ge
sprek op gang te houden en
je vlot te gedragen.
Werk voor kerk
Zij die zich met onze
kerknieuwsrcdactic in verbin
ding willen stellen, doen het
best als volgt te adresseren:
Trouw
Kerkredactie,
Postbus 859,
Amsterdam.
Rita
Zorgen
Een deel van de scholieren
kampt met persoonlijke pro
blemen. Klachten over eigen
luiheid, over godsdienstige
problemen of besluiteloos
heid zijn afgenomen. Wel ge
ven veel leerlingen toe dat ze
(in het algemeen) zich zorgen
maken. De klachten zijn
misschien wel iets minder
ernstig geworden. De wens
nooit geboren te zijn komt
minder voor.
..Tommy heeft zijn broek gescheurd;
ik breng hem nu even naar huis."
