De bekentenis van Rudolf Bultmann
D
k
r
I
Amro-bank heeft belang
bij handhaving apartheid
AaÉlll^
Vandaag
Di
Pater Franzoni uit
priesterschap gezet
„Die Burger"
gist over
kernreactor
Onze adressen:
Meer vrijheid voor
kerk in Kroatië
Wereldraad antwoordt Nederlandse Bank:
VOORBIJGANGERS
Nieuwe boekei
DONDERDAG 5 AUGUSTUS 1976
KERK/BINNENLAND
TROUW/KWARTET
door drs. E. de Vries
Deze titel. „De bekentenis van Rudolf Bultmann". is een abstractie. Deze vorige week overleden
Duitse theoloog heeft voor de een heel iets anders betekend dan voor de ander. Hij heeft
bewonderaars en leerlingen gehad. Hij is ook fel aangevallen. Veel is over hem geschreven. In veel
herkende hij zichzelf niet. In veel voelde hij zich mistekend of nog erger: miskend. Wat heeft
Bultmann zélf willen betekenen? Zou men niet veel meer deze vraag moeten stellen?
Bultmann. domineeszoon, heeft ook
zelf gepreekt. In heel zijn theoretisch
werk heeft de prediking van het
evangelie centraal gestaan Heel zijn
oeuvre stond in dienst van de vraag,
hoe er gepredikt moet worden En
deze vraag moet gewijzigd, zodat hij
luidt: hoe kan er gepredikt worden?
Hoe scheppen wij de vooronderstel
lingen voor het overkomen, het ver
staan van het te prediken woord van
God-»
Of weer anders geformuleerd en wel
licht iets beter hoe ruimen wij aller
lei onechte, onwezenlijke, toevallige,
historische bedenksels en beletsels
op. zodat elk mens geconfronteerd
wordt met de ware ergernis, die be
sloten ligt in de prediking van het
aanstotelijke kruis? Hoe kan er
recht aan gedaan worden, dat de
levende God heden ten dage wil. dat
er aan de huidige levende mensen de
levende, verstaanbare boodschap
van heil effectief, of in elk geval
onontkoombaar gebracht wordt?
Aan een mens. aan elk mens moet zo
duidelijk en onmiskenbaar het
woord Gods gebracht, dat hij niet
meer zeggen kan ..Maar dat kan ik
niet geloven," maar zeggen moet:
„Dat wil ik niet geloven, dat wil ik
niet aanvaarden." Aan de dag tre
den moet het karakter van ongeloof
als weigering, als ongehoorzaam
heid. als desertie, als onbekeerlijk-
heid. Een mens moet zich achter
niemand of niets meer kunnen ver
schuilen. Elke uitvlucht of alibi
moet hem worden ontnomen. Hij
moet geconfronteerd worden met
het kruis van Christus, met de zin
van dat kruis, met het beslag dat de
boodschap van dat kruis op hem
leggen wil.
Evangelist
Ik waardeer deze gestorven theo
loog als iemand, die bij zijn leven de
rol van evangelist heeft willen spe
len Als ik het wel heb. is het door
zijn invloed, dat Dorothee Sölle zich
tot bijbel en christendom gewend
heeft In de vertolking van
Bultmann heeft „het" haar geraakt.
Ik druk me met opzet ietwat vaag
uit Maar voor mijzelf waardeer ik
genoemd feit zeer positief Wie doet
zo n goed woord voor Jezus, dat de
moderne mens geraakt wordt?
Bultmann heeft missionaire theolo
gie willen bedrijven. Hij heeft de
kerk van Christus willen dienen. Hij
was kwantitatief een minimalist,
omdat hij kwalitatief het maximum
wilde: het ene nodige.
Hij had er alle aandacht voor. dat
Jezus een historisch persoon was.
Hij had er alle begrip voor. dat de
boodschap van het nieuwe testa
ment alles te maken had met Grieks
en Hebreeuws, met het culturele en
maatschappelijke, nationale en in
ternationale beschavingsnuveau. de
beschavingsetappe van de eerste
eeuw. De mensen van toen hebben
kunnen begrijpen, waar het om
ging. Bultmann heeft datzelfde wil
len doen voor de mensen van nu. Hij
heeft niet willen elimineren. Hij
heeft willen interpreteren. Maar zo
als hij alle begrip had voor het een
malige van de situatie en van de
vertolking van de zin van Christus
toen. zo had hij ook alle begrip voor
het historisch bepaalde en eenmali
ge van zijn eigen vertolking nu.
Historisch
De betekenis van Bultmann is een
historische. Hij heeft, letterlijk en in
een diepere zin. zijn tijd gehad. Zijn
invloed zal uiteraard steeds indirec-
ter worden. Hij is reeds veel beschre
ven. Hij zal nog veel beschreven,
ontleed, betiteld, gesystematiseerd
worden. Hij zal nog het meest bete
kend hebben en betekenen voor
hen. die aan hem geestelijk verwand
zijn of die zijn intentie doorzien en
zich aldus geplaatst zien voor het
dilemma: wil en zal ik mij bekeren of
niet?
Maar naarmate de tijd voortgaat,
zal Bultmanns begrippenmateriaal
onbegrijpelijker worden, tenzij zich
de historie herhaalt, zoals Bultmann
zelf een analogie zag tussen de oude
gnostiek en de „moderne" filosofie
van Heidegger. In andere tijden zal
men Bultmann weer moeten uitleg-
Rudolf Bultmann
gen. Wellicht is het beter, in
Bultmanns eigen lijn. om in die tij
den direct maar de bijbelse
boodschap te vertolken.
Piëtist
In zijn absolute voorkeur voor de
prediking, de aanspraak, het leven
de woord, is Bultmann verwant aan
piëtisten, maar ook, wonderlijk ge
noeg. aan de inslag van de gerefor
meerde bond. Alhier heeft men be
zwaar tegen de beschouwelijke
heilshistorische prediking. Er moet
heilsordelijk gepreekt. Het gaat om
de aanspraak, omdat het om de be
kering gaat. De preek dient bevinde
lijk te zijn. De heilshistorische preek
is een vóór-stadium van de horizon
talistische preek. Hij is intellectua
listisch en objectiverend. Er kan
haast een tegenstelling ontstaan
tussen de oude verhalen en de „mo
derne" preek in die kringen.
Ik denk. dat Bultmanns meest type
rende werk zijn uitlegging van het
evangelie naar Johannes is. Heel
zijn theologie is in wezen bepaald
door deze evangelist en niet door
Paulus. Hij kan dan ook aan Paulus
minder recht doen. Alleen die ge
deelten uit Paulus. die min of meer
analoog zijn aan johannelsche in
tenties komen uit de verf. In een
ander geval kan Bultmann Paulus'
betoog fataal noemen. Bultmann
heeft hetzelfde willen doen als de
vierde evangelist: de logos (het
Woord) zo brengen, „opdat gij ge
looft". Omdat de vierde evangelist
een heel bepaald lezerspubliek op
het oog had. is ..zijn" evengelie ge
worden. zoals het geworden is.
Ik heb een moment overwogen om
als motto te gebruiken het woord
van Shakespeare: „Het kwaad, dat
mensen doen. leeft na hen voort, het
goede wordt vaak begraven met hun
gebeente". De intentie, in ons mi
lieu. zal menigeen duidelijk zijn.
Ik besluit echter maar met een
woord van de apostel Paulus. als hij
het heeft over verscheidenheid (van
motieven) van de Christusverkondi
ging: „Wat doet het ertoe? In elk
geval wordt Christus verkon
digd; en daarin verblijd ik mij en zal
ik mij ook verblijden." Gezonde re
lativiteit. Bijbelse.
Apostelen kennen elkaar.
Drs. De Vries is wetenschappelijk
hoofdmedewerker nieuwe testament
aan de theologische hogeschool van
de gereformeerde kerken te Kampen.
Ambassadeur Z.-Afrika:
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG De Zuidafrikaanse
ambassadeur in ons land. O. F. de
Villiers Booysen zegt „geen ambte
lijke inlichtingen te hebben" dat het
contract voor de bouw van een
kernreactor tussen Zuid-Afrika en
Frankrijk niet getekend kan
worden.
Hij noemde de berichten in het
Zuidafrikaanse dagblad „Die Bur
ger" (waarover wij gisteren be
richtten) „gissingen van Die
Burger".
Volgens de inlichtingen van de am
bassadeur zijn er technische proble
men tussen Escom (de Zuidafri
kaanse opdrachtgever voor de
bouw) en Framatome (de Franse
bouwer van de reactor), waarvoor
echter een oplossing gevonden kan
worden. En zelfs al zou het contract
met de Fransen toch niet doorgaan,
dan gaat naar de mening van de
ambassadeur „Die Burger" te ver
met de bewering dat de Escon in dat
geval weer naar het consortium (van
Nederlandse. Amerikaanse en Zwit
serse ondernemingen) zou stappen.
„De Nederlandse regering heeft im
mers de Nederlandse firma's in dit
consortium gediskwalificeerd", al
dus ambassadeur De Villiers
Booysen.
In een bericht uit Parijs meldt „Die
Burger" dat vermoedelijk eerst op
17 september het contract tussen
Frankrijk en Zuid-Afrika zal worden
ondertekend en wel in Rio de Janei
ro tijdens een vergadering van het
Internationaal Atoombureau.
PNI
OVER-SPROKEN?
Slechts in een flard hoorde ik he
dagelijks komen er 180.000 woordrfan
via de pers India binnen en slechi
1500 verlaten dit land in dezelfde™
tijd. U begrijpt dat het een informfr
tie betrof uit een reportage ovrei
India. Toch pittig, zo'n mededelin °n
Een dergelijk land wordt blijkbat
compleet overspoeld. Over-sprokdet
zou je maeten zeggen. Voordat dag
een of andere Indiër persgewijs ziiaar
mond open doet heeft hij al velen
volzinnen over zich horen uitstofOZ
ten. Geen vraag bij wie het initiatifleei
ligt. Nu kan iedere Indiër zich gient
makkelijk troosten met de gedachtleki
dat spreken zilver, maar zwijgewal
goud is. Hij zal er op wijzen dat droc
wijze eerst denkt voordat h
spreekt en ook dat is moeilijk tegdoor
te spreken. Je moet je. verder demizi
kend, zelfs afvragen of de situatitrw
uitgedrukt in deze getallen, wel wefoia
kelijk zo ontstellend is. Wie kan ujoor
zulke getallen afleiden dat Indill]
niet zoveel aan de wereld te vertetijg
len heeft? Het omgekeerde kan wa*i d
zijn. Het kan een kwestie van kwajouc
titeit en kwaliteit zijn. „De werelcfenu
praat maar raak en braakt z'n infojng
maties, nuttig of niet. goed u-
kwaad, maar uit en ook India ligt i
deze braak-zone. Maar India heei^
niet zoveel terug te zeggen. Het lui£,3
tert en af en toe stelt het een vraa
of geeft een summiere reactie. NcöJ*j
niet zo heel gek.
UIT
Korte, duidelijk eeschreven. liefst
aan één kant getypte, brieven
kunnen worden gestuurd naar:
Secretaris Hoofdredactie Trouw/
Kwartet, Postbus 8S9. Amsterdam.
BIJ publlkatle wordt de naam van
de schrijver vermeld.
VAN LEZERS
Kafka
Het is het hek van de dam. om
bewakingsdiensten (zoals op Schip
hol en in de treinen) een schietbe-
voegheid te verlenen. Waarom er nu
ineens geschoten mag gaan worden
in de treinen door spoorwegmensen,
is mij een groot raadsel. Nu al wordt
de telerail van de trein gebruikt, om
bij het volgende station politie klaar
te hebben staan voor de gewenste
trein. Het is niet goed te verklaren,
waarom de ene particulier wel wa
pens mag gebruiken en de andere
niet.
Deze bewapeningswedloop is met de
computisering een verdere stap in
de richting van perfectionering van
het politiefunctioneren. Men herin-
nere zich het volgende voorbeeld de
advokaat mr Bakker Schut wordt
onder bedreiging aan de grenspost
Bergen uit zijn auto gehaald omdat
zijn naam staat op de computer van
het Bondsmisdaadbureau in Wies-
baden. Wie moge denken, dat men
in ons land „vrijuit" gaat. herinnere
zich de „aanschaf" van een compu
ter op Schiphol. Volgens een
woordvoerder „voor een snelle af
handeling" Onder het mom van
„verkeersveiligheid" worden allerlei
dingen aangeschaft bij de politie,
zoals Porsches, helikopters en com
puters. zodat de Kafka-achtige
staat niet verweg is. Immers, wie zal
ooit het misbruik of onnodige ge
bruik van deze hoogwaardige appa
ratuur willen vaststellen? Boven
dien worden de „privileges" van po
litie ten opzichte van de burgerij zo
vergroot, dat elk vergelijkend on
derzoek van de burger kansloos
wordt, bij gemis aan dezelfde „facili
teiten".
Amsterdam
Radikalenerlass
Tijdens de Hitlerperiode waren er
lieden in Nederland die trachtten
ons te doen geloven, dat er slechts
één politiek alternatief bestond:
Mussert of Moskou. Conform dit ste
madvies heeft mevrouw Schaeffer-
de Gooyer haar keuze bepaald. Het
illegale Trouw had t^etere opvattin
gen ten aanzien van de politieke
moeilijkheden Uit het artikel van
Aldert Schipper trek ik de conclusie,
dat onze oosterburen inmiddels dui
delijk aan vriendelijkheid en wijs
heid hebben gewonnen en dat
Trouw van nu z'n lezers poogt wijs
te maken, dat de SEW het vrije
democratische bestel in de zin van
de Verfassung zal respecteren.
Doorwerth
A. Pool
Vissende dominee
Een leuk. fris stukje dat over de
vissende dominee (Trouw van 2 au
gustus). Alleen jammer dat hij
schrijft dat vissen in de eerste plaats
een sport voor mannen is. Laten we.
toch eens van die geijkte rolpatro
nen afkomen. Een dominee die elke
laatste zondag in mei over de milieu
problematiek spreekt, moet weten
dat mannen en vrouwen over één
vijver van interesses beschikken
waaruit een elk overeenkomstig zijn
talenten en geaardheid zijn eigen
Interesse mag vissen.
Den Haag Harry Wiersinga
K. Samplonius
Van Agt
Mr. Van Agt blijft dus aan met als
hoofdargument, dat hij door af te
treden zijn invloed op de gang van
zaken verliest. Ondanks alle sympa
thie voor mr Van Agt moet echter
geconstateerd, dat zijn invloed op
de abortuspraktijken in Nederland
al vrijwel nihil is. Men is op de
Bloemenhovekliniek meer bevreesd
voor de Duitse dan voor de Neder
landse Justitie Toch vraag ik me af.
of een rooms-katholieke minister,
die naar de zedelijke normen van
zijn kerk wil leven voor deze schan
delijke abortuspraktijken nog enige
verantwoordelijkheid durft te dra
gen en de moed niet heeft kunnen
opbrengen als minister af te treden,
met alle gevolgen van dien.
Overschie W. VAN DER KRAAN
AMSTERDAM
Postbus 859.
Wibautstraat 131
Tel 020-913456
Telex 13006
ROTTERDAM/DORDRECHT:
Postbus 948.
Westblaak 9. Rotterdam
Tel 010-115588
DEN HAAG/LEIDEN
Postbus 101.
Parkstraat 22. Den Haag
Tel 070-469445
ZWOLLE/GRONINGEN:
Postbus 3.
Melkmarkt 56. Zwolle
Tel 05200-17030
Psalmberijming (3)
Een volmaakte psalmberijming
blijft een utopie! Dat neemt niet
weg. dat voor het lofoffer aan de
Koning der kerk het beste nauwe
lijks goed genoeg is. Al heb ik voor
sommige vertolkingen in de nieuwe
berijming gezien het gigantische
werk van een psalmberijming wel
waardering, het is wel gebleken dat
aan dit dichter-psalter veel te veel
fouten kleven om voor de eredienst
aanvaardbaar te zijn. Ik heb
evenals de heer Wissel in zijn brief
thans doet in mijn enkele jaren
geleden verschenen boekje „On
kruid tussen tarwe" een klein aantal
daarvan opgesomd.
Afgezien van de taalkundige gebre
ken. die in een psalmboek, bestemd
voor de zang in de eredienst eenvou
dig niet mógen voorkomen, heeft
„een stroom van ongerechtigheden"
daarin de overhand ten opzichte van
de verhouding woord en toon. Er
komt praktisch geen strofe in deze
bundel voor waarin niet gezondigd
wordt tegen de elementaire wetten
voor deze verhouding. Dat begint al
bij Psalm 1. vers 1 (regel 4):
Waar ieder lacht mêf God en zijn
geboden Behalve het feit. dat men
niet lacht „met" God. maar „om"
God. is dat woordje geplaatst op een
zeer sterk accent (z.g. ..intervals-
accent". een stijgende sext op een
hele teleenheid). Juist zou hier b.v.
zijn: „waar iedereen God tart en zijn
geboden."
Welgeteld vindt u alleen al in die
eerste psalm minstens zes soortge
lijke „conflicten" tussen woord en
toon. en dat gaat zo de hele bundel
door!
Ik zie reikhalzend uit naar de dag
dat de reformatorische kerken
eensgezind de handen aaneenslaan
om te komen tot een voor deze ker
ken aanvaardbaar psalter, waarin
redelijkerwijs geen „ergernissen"
aan de gemeente in de weg worden
gelegd bij haar psalmgezang.
Zondvloed
Een zekere professor André Capart
wil beweren dat de Zondvloed 8476
jaren geleden gebeurd is. dat had hij
uit de natuurwetenschap.En dat er
meer Noachs geweest zijn. Dat het
smeltwater van de gletsjers aan de
polen het water vijftig meter deed
stijgen. En dat de kustgebieden en-
"kel maar ondergelopen zijn. maar de
gehele aarde niet. Mijn Bijbel leert
mij in Genesis 7. dat de Heere tot
Noach sprak en in het elfde vers
staat er. dat de sluizen des hemels
werden geopend, en dat alle afgron
den de fonteinen der aarde water
spoten en opengebroken waren
Waar blijft die professor dan met
natuurwetenschappen, die heeft
God niet nodig hoor
Urk Frans Post
BELGRADO (KNA) De Joegosla
vische deel republiek Kroatië krijgt
meer godsdienstvrijheid Het r k
tijdschrift „Glas Konzila" verwacht,
dat reeds volgende maand een nieu
we wet op de godsdienst van kracht
wordt.
Priesters mogen dan ongehinderd
ziekenhuizen, bejaardenhuizen en
dergelijke inrichtingen betreden,
mits dit gebeurt op uitdrukkelijke
wens van een patiënt of bejaarde In
ziekenhuizen zullen gebedsruimten
ingericht mogen worden ten behoe
ve van zieken, die niet naar de kerk
kunnen gaan De christelijke pers
zal dezelfde behandeling genieten
als andere persorganen Dat bete
kent onder meer dat verkoop in ki
osken mogelijk wordt.
De nieuwe wet komt in veel opzich
ten overeen met de reeds van kracht
geworden wet in de deel-republiek
Slowenië.
ZEIST De politie in Zeist heeft de
25-jarige verpleger A. J. van der V.
aangehouden. Hij wordt ervan ver
dacht ten nadele van inwoners van
het bejaardencentrum Heerewegen
in Zeist geld te hebben gestolen.
Van een inwoonster, wier pension
kosten door de bijstand werden be
taald. zou de verpleger 34.000 gulden
gestolen hebben Een deel van het
geld is teruggevonden, de rest had
hij besteed voor de aanschaf van
onder meer een auto.
GENEVE De Amro-bank heeft belang bij het instandhouden van de huidige Zuidafrikaanse
regering. Zowel het heengaan van de huidige regering, als vermindering van de apartheid, waarop
de Zuidafrikaanse economie berust, zouden de belangen van de bank schaden. Aldus secretaris
generaal dr. Philip Potter van de wereldraad van kerken in een brief aan de Amro-bank.
Beroepsingswerk
tra a
erst
NED. HERV. KERK
Beroepen te N.O.P. (wijkgetfj?1
Marknesse-Luttelgeest): J. de Gir,
te Oosterend en Oudeschild; te Zrel
venbergen: G. Bos te Terheijde.
lok
Aangenomen naar Zoelen: C. L.
Rooij, kand. te Utrecht.
Potters brief is het antwoord van de
wereldraad op de brief van de Amro-
bank van april 1975. Daarin had de
bank uiteengezet, waarom ze niet
bereid is Zuid-Afrika te boycotten.
Gelijk bekend heeft de wereldraad
daarom de bij haar aangesloten ker
ken en christenen gevraagd, hun re
laties met de bank te verbreken.
Eind juni riepen ook de progressieve
partijen op. hun rekeningen bij de
Amro-bank op te zeggen. Dit leidde
tot scherpe protesten van minister.
Duisenberg en van de Nederlandse
bankiersvereniging.
„De kern van de zaak is. dat u geen
andere keus hebt. dan de wetten en
praktijk van de apartheid in Zuid-
Afrika te aanvaarden." schrijft
Potter nu aan de president van de
raad van bestuur van de Amro-bank.
Inkonsekwent
Volgens Potter hanteert de bank
vooral twee argumenten. Het eerste
is. dat Amro zich rekent tot degenen,
die apartheid verafschuwen, maar
deze or een „meer praktische wijze"
tegemoet wil treden, dan zij „die als
ze daarin succes hebben. Zuid-
Afrika in een economisch en geeste
lijk isolement zouden terecht doen
komen". Het tweede argument is.
dat de bank een eigen, in de aard van
het bankwezen gelegen doelstelling
heeft, die de enige factor is die haar
gedrag bepaalt. Dit zou betekenen
aldus dr. Potter dat de daden van
de bank geen politieke gevolgen zou
den kunnen hebben. Dit tweede ar
gument geldt echter niet meer, zo
schrijft de wereldraad, wanneer de
bank zegt. dat zij een „meer prak
tische methode" hanteert om zien
tegen apartheid te verzetten en zich
daarmee toch op politiek terrein
begeeft.
„Wanneer u zegt op het eerste argu
ment te vertrouwen, dan moeten we
tot de slotsom komen, dat u de Zuid
afrikaanse realiteit verkeerd beoor
deelt en dat het onze taak is die te
beschrijven. Als u op het tweede
argument wilt bouwen, dan geloven
we dat Amro zich publiekelijk meer
schade berokkent, dan het ooit kan
beweren van ons te vrezen," aldus de
brief.
Zelfgekozen
De wereldraad, aldus dr. Potter, is
van mening, dat Zuid-Afrika een
speciaal geval is, „niet omdat wij
dat verkozen, noch omdat derden
dit beslisten, maar omdat het zelf
verkoos dat te zijn".
Wat Zuid-Afrika van elk ander land
doet verschillen is", dat zijn
grondwet elke mogelijkheid uitsluit
een samenleving te doen ontstaan,
waarin menselijke wezens naar hun
menselijke waarden worden beoor
deeld en niet op grond van hun
huidskleur". Wie beweert, dat het
onthouden van leningen aan dit
land het in een geïsoleerde positie
zou brengen ziet niet in. hoe Zuid-
Afrika zichzelf reeds heeft geiso-
leerd.
Dat het instandhouden van het con
tact met Zuid-Afrika de discrimina
tie zou verminderen acht de brief
ondermeer weersproken door het of
ficiële jaarboek van 1971, waarin de
Zuidafrikaanse regering stelt, dat
ROME (Reuter, UPI) De bekende „rode" pater Giovanni
Franzoni is het priesterschap ontnomen. Kardinaal Poletti, die
namens de paus het bisdom Rome bestuurt, heeft hem terugge
zet in de lekenstand.
De maatregel kwam niet onver
wacht Franzoni leefde al lang in
onmin met de kerkelijke autoritei
ten. De druppel, die de emmer deed I phvrp
overlopen was. dat hij voor de Ita-
liaanse verkiezingen van vorige
maand openlijk propaganda maakte
voor de communistische partij.
sticht onder het volk van God." al
dus de verklaring van het Vaticaan. Pater Franzoni
Vlaardinfen
Jac. Polak.
Franzoni is 48 jaar. Drie jaar geleden
was hij nog abt van het benedictij
nerklooster bij de basiliek Sint Pau
lus bulten de muren, een van de vier
hoofdkerken van Rome. Maar in
1973 legde hij dat ambt neer. Hij
ging zich helemaal wijden aan de
basis-gemeenschap, die hij gevormd
had in een van de armste wijken van
de stad. Hij was actief in allerlei
politieke demonstraties.
Twee Jaar geleden had hij al een
verbod gekregen om zijn priesterlij
ke functies uit te oefenen, omdat hij
zich in het openbaar had uitgespro
ken voor de Italiaanse echtschei-
dingswet. „Hij heeft zijn gelofte van
gehoorzaamheid aan de kerkelijke
autoriteiten herhaaldelijk openlijk
geschonden en grote verwarring ge-
De geschorste oerconservatieve
Franse aartsbisschop Marcel Le-
febvre zet zijn strijd tegen de leiding
van de kerk voort. In „Le Figaro"
van gisteren zei hij. eraan te twijfe
len of de huidige paus wel werkelijk
paus is. Er kunnen redenen zijn. dat
een paus nooit echt paus geweest is.
of het niet meer is. De geschorste
aartsbisschop vroeg zich af. hoe een
echte opvolger van Petrus in korte
tijd een grotere verwoesting in de
kerk zou hebben kunnen aanrichten,
dan welke ketter ook
Lefebvre verzet zich vooral tegen de
nieuwe misliturgie, waardoor er vol
gens hem eigenlijk niet meer van een
mis gesproken kan worden. Toch is
hij teruggekomen op zijn plan. om
tijdens een grote demonstratieve sa
menkomst in Lille op 29 augustus
een mis volgens de oude liturgie op
te dragen Aan het Franse blad
..France Soir" zei hij. hiervan af te
zien om verdere complicaties te
voorkomen.
De rebelse aartsbisschop, die het Va
ticaans concilie verwerpt, heeft
steun gekregen van de internationa
le traditionalistenbeweging ..Una
Voce". In een telegram aan Rome
heeft deze beweging een commissie
van onderzoek gevraagd inzake de
schorsing. Volgens ..Una Voce" heeft
Rome de meest elementaire
rechtsnormen geschonden. Intussen
wordt er niet opgetreden aldus de
beweging tegen allerlei bisschop
pen. die dulden of zelfs bevorderen,
dat de officiële inhoud van geloof en
zeden met voeten wordt getreden. In
Nederland heeft het Michael-legioen
(Louts Knuvelder) verklaard, ernstig
geschokt te zijn door de schorsing
van Lefebvre
Van het seminarie van Econe. waar
over Lefebvre de leiding heeft, heb
ben vier seminaristen zich terugge
trokken. Zij zijn naar Rome gegaan
om hun studie daar voort te zetten.
„buitenlandse investeringen het
vertrouwen weerspiegelen in Zuid-
Afrika's economische stabiliteit en
groei".
In de laatste twintig jaar heeft men.
aldus de brief, kunnen zien dat de
toenemende brutaliteit van de
apartheid gepaard ging met een ge
weldige toename van de buiten
landse investeringen. Desinveste
ring is nog nooit in praktijk ge
bracht. zodat niemand kan bewij
zen. dat dat middel de opheffing van
de apartheid zou vertragen.
Macht
Over de functie van een bank als
Amro zegt de wereldraad, dat deze
alleen rekening blijkt te houden met
aandeel- en rekeninghouders. Het is
een private organisatie, met als enig
doel het vergroten van de macht van
haar belanghebbenden.
De wereldraad is een groep van 286
kerken, die niet allereerst aan zijn
leden, maar aan de Heer van de
oecumene, dat wil zeggen van de
gehele bewoonde wereld, re
kenschap moet afleggen. Omdat de
goddelijke liefde in de eerste plaats
gericht is op de armen, de randgroe
pen en de verdrukten, moet ook de
kerk dat in haar daden weerspie
gelen.
„Het enige geoorloofde gebruik van
kapitaal door christenen is het ge
bruik voor de dienst aan de wereld,
hetgeen noodzakelijkerwijs de be
vrijding van de armen en de ver
drukten inhoudt. Kapitaal is voor
de wereldraad een middel, terwijl
het voor Amro een doel in zichzelf
Over de opmerking van Amro. dat
de wereldraad zijn ideeën opdringt
aan anderen, vraagt dr. Potter zich
af. of de bank dit ook gezegd zou
hebben, als de wereldraad geadvi
seerd had de leningen aan de Zuid
afrikaanse regering te verhogen. De
bewering dat de bank zich altijd
heeft weerhouden haar apparaat
(noch in positieve noch in negetatie-
ve zin) voor politieke doeleinden te
gebruiken, kan de wereldraad niet
aanvaarden. Kapitaal is macht en
het gebruik daarvan dient altijd po
litieke doeleinden. Waar buiten-'
lands geld in Zuid-Afrika ertoe bij
draagt het beleid van de „geschei
den ontwikkeling" verder uit te brei
den. vindt de wereldraad dat de
bank in dit geval haar macht ge
bruikt voor een immoreel politiek
doel.
e ai
en t
Bedankt voor Alblasserdam: M.
duin te Brakel. g™
ts z
GEREF. KERKEN
Beroepen te Joure: drs. H. Dijkst?,-1/?
te Surhuisterveen. P"
traai
Lefebvre ïTe
De Franse aartsbisschop Marcel Lferd
febvre, die door de paus geschorst ïer r
herziet zijn plan om het pauseli^n w
gezag te trotseren door een mis lilde
celebreren volgens de oude Iiturgls in
De zeventigjarige prelaat, die vorip'arr
week geschorst is als priester en #n v
bisschop, maakte dit weekend b
kend. dat hij op 29 augustus in Lil
een dergelijke mis zou opdragë -p.
Maar nu heeft hij besloten, daarvj H
af te zien „om verdere complicati!
te voorkomen".
)V(
•bei
)n d
in e
Geweten
Ook gaat Potter in op de uitspraak
van Amro dat er volgens de bank
geen sprake van kan zijn, dat het
geweten een bindende uitspraak zou
kunnen doen hoe in de praktijk van
deze uiterst gecompliceerde
vraagstukken te handelen. Als wij
het geweten weigeren te laten spre
ken aldus de wereldraad laten
wij een recht en een plicht los. die
fundamenteel menselijk zijn. Verder
vraagt dr. Potter zich af. hoe dit te
rijmen valt met de opmerking dat
Amro wil werken voor een minder
discriminerende samenleving in
Zuid-Afrika
Inmiddels heeft een woordvoerder
van de bank laten weten, dat Amro
op de inhoud van de brief van de
wereldraad zal terugkomen
nie,
hrij:
Dagboek van pastoor Hoek" doui di
drs. G. Thuring. Uitgave Grafisch bfxdel
drijf H. W. Janssen bv in Gennep (21
blz. 38,85). nze
dj ge
ins
Na alle aandacht, besteed aan <nvt>
geallieerde actie Market Garden (C1 d'
slag om Arnhem) najaar 1944. (nen
vele boeken en de recente verf*02*
ming, is opnieuw een document gijte
publiceerd waarmee de herinnerifvoo
aan deze gedurfde maar misluk
operatie levend wordt gehouden. )rkg
n di
het
De feiten in dit boek werden opgebam
kend door pastoor Hoek. die t
tijde van de actie pastoor in Grof—
beek was en bijna van dag tot d
zijn belevenissen op schrift steld||^,
De aantekeningen werden na zilljl
dood in 1972 gevonden door z!
opvolger, pastoor drs. G. Thurii
die ze als executeur-testament!
aanvulde en liet uitgeven. n m)
n he
Zoals de titel al doet vermoed^*''
mag van het document (260 paginr'm;
tekst) geen aaneengeschakeld boP
end relaas worden verwacht. Vcf J*
het belangrijkste deel zijn het P«
soonlijke belevenissen, fragment!1-
uit een tijd. waarin het „Rijk vÊ s«
Nijmegen" in een van de bloedig^1 d<
slagvelden uit de laatste wereldoP df
log veranderde. |nw<
It ai
m m
Het verhaal is nuchter, maar 4* we
zeer gedetailleerd. Vooral door a?en
vullingen van ooggetuigen en ontf^1
zoek van de schrijver, die een gei1 vo
gen na-studie van de operatie mai sc*
te. levert het een berg nieuw hisjhet
risch materiaal op. dat vooral Jus
historisch geïnteresseerde van
zal zijn. Niet alleen zij. die de oorP} vc
ter plaatse hebben meegemaaden
ook zij die meer willen weten vnw*
wat zich in die roerige laatste ma!daa
den van 1944 rond Arnhem en iven.
megen heeft afgespeeld. Vooral ^kt
220. voor een groot deel nimnlaat
gepubliceerde, foto's geven daan! bor
een onverbloemd beeld. Hes t
D*en.
