paanse gevangenis
acht opstandig
Hevige woordenstrijd
tussen Egypte en Syrië
Conferentie over zeerecht in kritieke fase
Oeganda arresteert
weer twee Britten
Verenigde Indiase
oppositie vreest
autoritair bewind
Jiterst links pleegt bomaanslagen
Vijfde zitting in New York
Italië vraagt
Vietnam
ihulp
in gifgaszaak
Jordanië koopt toch
luchtafweersysteem
in Verenigde Staten
India haalt fel uit tegen Westerse pers
Saoedi-Arabië doet beroep op strijdende Libanezen
Legertop zou ook aangehouden zijn
Arabieren staken in
bezet gebied
AANDAG 2 AUGUSTUS 1976
BUITENLAND
TROUW/KWARTET 5
IADRID (Reuter, UPI, AP) Een groep van ruim 300 niet-politieke gevangenen is zaterdagnacht
n opstand gekomen tegen hun uitsluiting van de amnestie in Spanje maar heeft zich gistermorgen
tl weer laten insluiten. Bij bomaanslagen, waarvoor een uiterst linkse organisatie de verantwoor-
lelijkheid heeft opgeëist, zijn zaterdag twee mensen omgekomen.
)e groep niet-politieke gevangenen
dom zaterdagavond op het dak van
de grote Carabanchelgevangenis in
ROME (AFP) Italië, dat in ver
band met de ontsnapte gifgaswolk
in Seveso al bijstand had gevraagd
van Amerikaanse en Britse deskun
digen, heeft nu ook de hulp ingeroe
pen van Vietnam. De Italiaanse re
gering gaf haar ambassade in Hanoi
opdracht professor Ton That Thoet
van het Vietdoec-ziekenhuis in Ha
noi te verzoeken naar Italië te ko
men om advies te geven bij het
elimineren van het gif, dat al tiental
len mensen in ziekenhuizen heeft
doen belanden en de gewassen heeft
aangetast.
De Vietnamese hoogleraar beschikt
lover een grote ervaring op dit ge
bied. die hij heeft opgedaan tijdens
1de oorlog toen de Amerikanen zich
[bedienden van ontbladeringsmidde-
flen om schuilplaatsen en bevoorra
dingswegen van de Vieteong bloot
te leggen.
Madrid om met spandoeken onmid
dellijke vrijlating te eisen. De bewa
kers grepen niet in. De gevangenen
protesteerden tegen het feit dat zij
niet onder de amnestieregeling, die
vrijdag is bekendgemaakt, vallen.
De groep bracht de hele nacht door
op het dak van de gevangenis maar
keerde zondagmorgen naar de cellen
terug.
De 'anti-fascistische verzetsgroep
van de eerste oktober." een uiterst
linkse organisatie, heeft gisteren de
verantwoordelijkheid opgeëist voor
de bomaanslagen, die zaterdag in
vijf Spaanse steden zijn gepleegd.
In Sevilla kwamen hierbij twee van
de leden van de groep om het leven.
De groep heeft het dagblad El Pais
telefonisch meegedeeld dat de bewe
ging „niet zou aarzelen te blijven
strijden tot het verfoeilijke fascis
tische regiem zou zijn verdwenen."
De explosies deden zich voor kort
nadat de regering de amnestierege
ling Jiad afgekondigd. De beweging
heeft ook de verantwoordelijkheid
opgeëist voor de bomaanslagen op
18 juli, de verjaardag van het uitbre
ken van de Spaanse burgeroorlog.
Bij beide gelegenheden waren rege
ringsgebouwen en burgeroor
logsmonumenten het doelwit van de
aanslagen.
AMMAN (UPI) Premier Madar Ba-
dran van Jordaniejj heeft gisteren in
interviews met een Syrische en een
Jordaanse krant bekendgemaakt
dat zijn land een Amerikaans
i luchtverdedigingssysteem gaat
I kopen.
„De moeilijkheden die de transactie
in de weg stonden zijn nu uit de weg
geruimd en zij bevindt zich nu in het
afsluitende stadium," zei Badran,
die negentien dagen geleden Zeid
Rifai als eerste-minister opvolgde.
Onder Rifai had Jordaniey aanvan
kelijk afgezien van het aanschaffen
van het Amerikaanse systeem om
dat het steeds' duurder zou zijn ge
worden. Onderhandelingen in Mos
kou voor de levering van een Rus
sisch systeem mislukten.Voor de
Jordaanse order betaalt Saoedi-
Arabie.
Uit goed ingelichte kringen in Wash
ington verluidde gisteren dat het
Amerikaanse ministerie van defen
sie na het jongste bezoek van koning
Hoessein aan Moskou nauwelijks
meer had verwacht dat Jordanieij
het Russische aanbod zou afwijzen.
De Verenigde Staten hadden zich
vooral "Zorgen gemaakt over de mo
gelijkheid dat de plaatsing van een
modern Russisch raketsysteem in
Jordanieij politieke invloed van het
Kremlin op het koninkrijk tot gevolg
zou hebben.
Oppositie
nist zei tijdens een gesprek in Rome
dat de amnestie ook van toepassing
is op hem en andere communistische
leiders in ballingschap en dat hij in
september naar Spanje terug wil.
Carlistenleider prins Carel Hugo van
Bourbon Parma vond de amnestie
„een pas vooruit, die niet voldoende
schijnt."
NIEUW DELHI (DPA, Reuter)
De verenigde oppositie in India ziet
in de grondwetswijzigingen die door
de regerende Congrespartij worden
voorbereid, een poging om tot een
autoritair bewind te komen. Een
door de oppositie ingesteld nationaal
comité voor onderzoek van de voor
genomen wijzigingen heeft gisteren
zijn kritiek aan de pers bekendge
maakt.
Bijzonder onaangenaam vindt de op
positie de voorgenomen invoering
van een lijst van burgerplichten en
de beperking van de controlerende
functie van het hooggerechtshof.
Een woordvoerder van het comité zei
dat de bevolking door steeds nieuwe
burgerplichten en strengere bestraf
fing tot slavernij dreigt te worden
gebracht, terwijl de regeerders zich
aan vervolging kunnen onttrekken
als zij strafbare feiten begaan.
De oppositiepartijen vinden dat het
tegenwoordige parlement, dat eigen
machtig zijn mandaatstijd heeft ver
lengd. niet het recht heeft de
grondwet te veranderen. Ook het
hooggerechtshof heeft duidelijk ge
steld dat de grondbeginselen van de
grondwet niet mogen worden gewij
zigd. Tenslotte heeft het kwaad
bloed gezet bij de oppositie, dat over
de voorgenomen grondwetswijzigin
gen niet openlijk mag worden gedis
cussieerd en dat dc oppositie ook
niet tot gesprekken erover wordt uit
genodigd.
Ondertussen heeft India dit week
einde weer een nieuwe aanval ge
daan op de westelijke nieuwsmedia.
Mohammed Yunus, een hoge rege
ringsfunctionaris en voormalig se
cretaris-generaal bij het ministerie
van buitenlandse handel, zei in een
toespraak tot de Indiase persclub dat
dr westelijke persbureaus optreden
.alsof zij door God almachtig zijn
gesticht met Jezus Christus als hun
directeur". Yunus haalde ook uit
naar landen als de Verenigde Sta
ten, Engeland, de Duitse Bondsre
publiek. Zo noemde hij president
Ford een „rugby-speler" die aan de
macht was gekomen door ,,één van
de vieste mensen in de geschie-"
denis".
India, aldus Yunus, had dertig jaar
lang kritiek, onnauwkeurige be
richtgeving en aanvallen op zijn re
gering geslikt, „maar het gaat nu
terugslaan". De Indiase regerings
functionaris. die het besluit van de
niet-gebonden landen om een ..pool"
van persbureaus te vormen kwam
toelichten, noemde de geloofwaar
digheid van de westelijke persbu
reaus een mythe". Het is volgens
hem ook onhoudbaar te suggereren
dat alleen westelijke persbureaus
accuraat nieuws over de niet-
gebonden landen zouden kunnen le
veren. ,,Ik betaal al deze westelijke
bureaus grote sommen geld om mij
leugens te vertellen", zei hij. Yunus
zei dat slechts vier of vijf landen het
idee van de niet-gebonden landen
om een ..perspool" te vormen niet
leuk hadden gevonden. „Wij willen
de nieuwsstroom niet beperken. De
ze machtige bureaus mogen zeggen
wat zij willen" aldus Yunus.
De Indiase functionaris zei dat India
nieuwsuitwisselingen zal beginnen
met minstens 20 landen. Dat zal de
komende dagen al zijn beslag krij
gen. Hij had met name kritiek op dc
Economist, New Statesman, The
Guardian, The Observer, New York
Times. Time en de Londense Times,
die, volgens hem, regelmatig en on
nauwgezette kritiek op India hadden
gepubliceerd. De Westduitse media
hebben hun methoden van Goebbels
geleerd, zei Yunus.
De Spaanse oppositie heeft de am
nestie. die vrijdag door de koning is
afgekondigd, algemeen als „een
eerste positieve stap" begroet. Vol
gens hen kan dit leiden tot de vereoe-
ning van alle Spanjaarden.
Ook de Spaanse pers heeft zich bijna
unaniem blij getoond met de rege
ling. De voorzitter van de gematigde
Democratische partij meende dat
met de amnestie een onvoorwaarde
lijke stap is gezet en de socialist
Tierno Galvan omschreef de amnes
tie als „een eerste stap. die de hou
ding van de oppositie tot nu toe zou
kunnen veranderen."
Basken
Zowel de monarchistisch-liberale
Garcia Trevijano als de communist
Santiago Carrillo noemden de
uitsluiting van de Baskische sepera-
tisten van de amnestieregeling een
„ernstige politieke fout." De commu-
TEGOECIGALPA (UPI) De mi
nister van buitenlandse zaken van
Honduras, Roberto Palma Galvez
heeft dit weekeinde El Salvador er
van beschuldigd, ondanks de on
langs overeengekomen wa
penstilstand een aanval op zes Hon-
durese grensdorpen. Honduras heeft
inmiddels een klacht tegen El Salva
dor bij de Organisatie van Ameri
kaanse Staten (OAS) ingediend.
Volgens de wapenstilstand die verle
den week werd overeengekomen en
vrijdagnacht van kracht had moe
ten worden zou een veiligheidszone
van drie kilometer langs beide kan
ten van de grens worden ingesteld.
De groep niet-politieke gevangenen, die niet van de amnestie in Spanje profiteren, klommen zaterdagnacht op het dak
van de Carabanchelgevangenis. Gistermorgen was de actie voorbij.
Vervolg van pagina 1
Dit weekeinde brak (evenals na de
ondertekening van het Sinai-
akkoord) weer een hevige woorden
strijd uit tussen Cairo en Damascus,
waarbij zij elkaar beschuldigingen
naar het hoofd gooiden.
Egypte beschuldigde Syrië ervan
met agenten van de Israëlische in
lichtingendienst samen te zweren tot
het vermoorden van Palestijnse
guerrillaleiders, onder wie PLO-
leider Jasser Arafat.
Syrië zei dat Egypte het vuur van de
Libanese burgeroorlog voedde en on
enigheid onder Arabieren kweekte
teneinde een vredesregeling met Is
raël te bereiken.
De vertenwoordiger van Al Fatah in
Saoedi-Arabië heeft gisteren koning
Khaled en kroonprins Fahd bedankt
voor hun „vastberaden steun aan de
Palestijnse revolutie".
Saoedi-Arabië had eerder dit week
einde een dringend beroep op de
strijdende partijen in Libanon ge
daan de evacuatie van gewonden uit
het belegerde Palestijnse kamp Tal
el Zaatar mogelijk te maken.
In een communiqué van het konink
lijk paleis werd gezegd dat „zonder
zich te mengen in de binnenlandse
aangelegenheden van Libanon, heeft
Saoedi-Arabië de Libanezen altijd
verzocht een vreedzame oplossing
voor hun problemen te vinden".
„Maar, door het lijden van de gewon
den van Tal el Zaatar en door de
onmogelijkheid van hun evacuatie,
en gezien pok het lijden dat vrou
wen, noch kinderen, noch bejaarden
wordt bespaard, kunnen wij niet lan
ger het zwijgen bewaren", aldus het
communiqué dat besluit met een be
roep „op alle partijen een einde te
maken aan het bloedvergieten en,
uit medelijden van de gewonden,
hun evacuatie te verzekeren".
De evacuatie van gewonden uit het
al meer dan een maand belegerde
Palestijnse vluchtelingenkamp Tal
al Zaatar, in de oostelijke wijken van
de Libanese hoofdstad Beiroet, werd
dit weekeinde opnieuw voor onbe
paalde tijd uitgesteld. Dit heeft een
woordvoerder van het internationale
comité van het Rode Kruis be
kendgemaakt. Het is nog niet geheel
duidelijk wat de reden van het
uitstel is, maar het heeft er alle
schijn van dat het Rode Kruis niet
over de minimale garanties beschikt
om veilig de gewonden uit het kamp
weg te halen.
Een functionaris van het Rode Kruis
zei later dat een van de partijen die
de veiligheid tijdens de evacuatie
moet garanderen een „grenspunt"
had vastgesteld dat het konvooi van
het Rode Kruis niet zou mogen over
schrijden.
KAMPALA (Reuter, UPI) Twee in Oeganda wonende Britten
zijn aangehouden op beschuldiging van spionage. Volgens een
Keniaans zondagsblad heeft president Idi Amin een aantal hoge
legerleiders, onder wie de minister van defensie laten arresteren.
Diplomatieke kringen in de Oegan-
dese hoofdstad Kampala zijn be
vreesd voor de veiligheid van de 300
in Oeganda wonende Britten na dé
arrestatie van twee van hen. De 38-
jarige piloot Graham Clegg werd vo
rige week dinsdag in Oost-Oeganda
aangehouden op verdenking van spi
onage.
De aanhouding gebeurde de dag
voor Groot-Britannië de betrekkin
gen met Oeganda verbrak. De twee
de Brit, de 65-jarige Jack Tulley
werd gearresteerd toen hij op een
plaatselijk politiebureau naar Clegg
kwam informeren. Beide mannen
zijn naar Kampala overgebracht
De Franse ambassade, die de Britse
belangen in Oeganda behartigt,
heeft nog geen reactie gekregen op
haar navraag bij de Oegandese auto
riteiten over de aanhoudingen. Vol
gens berichten zouden de twee Brit
ten samen zijn opgepakt met 23 an
deren. onder wie veel Kenianen.
Knielen
President Amin heeft de Britten in
Oeganda gewaarschuwd dat hij ze
nauwkeurig in de gaten zal laten
houden en dat daarvoor een speciale
veiligheidsbrigade wordt opgericht.
In de bitterste aanval van Amin op
de Britten sinds de verbreking van
de diplomatieke banden tussen zijn
land en Londen zei de Oegandese
leider dat alle Britten in het vervolg
moeten knielen als ze hem ontmoe
ten. Hij waarschuwde de Britten dat
ze zich niet moeten inlaten met on
dermijnende activiteiten en kwaad
aardige propaganda.
Volgens het Keniaanse zondagsblad
Nation citeerde gisteren „welinge
lichte kringen", die zeiden dat hoge
legerofficieren onder wie de vier
commandanten van de militaire een
heden in het land zijn gearresteerd.
Als arrestanten noemde Nation mi
nister van defensie Adrisi, het hoofd
van de eenheid voor openbare veilig
heid Toweli, de commandanten van
de marine-, commando- en parachu
tistenregimenten. De officieren zijn
opgesloten in een met prikkeldraad
omgeven hotel in Kampala.
Zuid-Afrika
De ondertekening van het contract
tussen Zuid-Afrika en een Frans con
sortium voor de bouw van een
kerncentrale bij het Zuidafrikaanse
Koeberg is enkele dagen uitgesteld,
zo is officieel meegedeeld in Johan
nesburg.
Volgens Zuid-Afrika is het uitstel het
gevolg van een laatste reeks onder
handelingen van technische aard
over detailpunten van het contract.
De overeenkomst zou eerst afgelo
pen zaterdag worden bekrachtigd.
De Veiligheidsraad heeft Zuid-
Afrika met 14 stemmen voor en één
onthouding (de Verenigde 8taten)
veroordeeld voor een aanval op een
dorp in Zambia. De Amerikaanse
ambassadeur bij de Verenigde Na
ties William 8cranton gaf als reden
voor de stemonthouding de pogin
gen. die zijn regering heeft gedaan
om de Afrikaanse problemen op te
lossen. Hij veroordeelde echter de
aanval op het Zambiaanse dorp wel.
JERUZALEM (UPF, Reuter) Ara
bische winkeliers op de door Israël
bezette westelijke oever van de Jor-
daan hebben gisteren hun zaken ge
sloten uit protest tegen het invoeren
door Israël van btw van acht pro
cent op alle goederen met uitzonde
ring van fruit en groenten.
Israël voerde de btw op 1 juli in en
besloot de maatregel op 1 augustus
uit te breiden tot de bezette gebie
den met het oog op de grote handel
tussen beide zijden. Inwoners van
het gebied van de westelijke oever
zeggen dat de Israëlische maatrege
len niet op hen kunnen worden toe
gepast daar zij vallen onder de Jor
daanse wetgeving.
DEN HAAG (ANP) De conferentie van de Verenigde Naties over het internationale zeerecht is in
een kritieke fase beland. Bij het begin van de vijfde zitting (in het VN-hoofdkwartier in New York
van vandaag tot 17 september) worden de delegaties uit alle landen geconfronteerd met de
dwingende noodzaak op korte termijn tot een globaal akkoord te komen, waarin het gebruik en de
exploitatie van zeeën en oceanen wettelijk wordt geregeld.
In de wateren rond IJsland is het de afgelopen jaren vaak heet toegegaan tussen Britse trawlers en
IJslandse marineschepen, die de Britten het vissen onmogelijk probeerden te maken. Verscheidene
malen werden netten stukgevaren en schepen van beide landen geramd. Op de foto houdt een
IJslands patrouillevaartuig een Britse visser in het oog.
Die noodzaak blijkt bijvoorbeeld uit
de recente „kabeljauw-oorlog" tus
sen Engeland en IJsland. Verder
hebben reeds een aantal landen, wa-
ronder Amerika, Canada en Noorwe
gen, gedreigd in navolging van IJs
land eenzijdig een 200-mijlszone af
te kondigen als de VN-conferentie
niet spoedig tot besluiten komt.
Vooral uit economische overwegin
gen kunnen in een dergelijk geval
andere landen niet achterblijven.
Zo zijn ook de ministers van buiten
landse zaken van de EG een begin
selverklaring overeengekomen waar
in ze zich gezamenlijk opstellen voor
de uitbreiding van de visserijgrenzen
tot 200 mijl uit de kust. Verder werd
besloten dat binnen EG-verband
maatregelen genomen zouden wor
den als de conferentie in New York
niet tot overeenstemming zou kun
nen komen.
Tijdens deze jongste bijeehkomst
van de Europese Raad in Brussel
had vooral de Britse premier James
Callaghan zich sterk gemaakt voor
een 200-mijlszone voor de „Europese
wateren", omdat volgens Callaghan
Russische vissersboten op het
ogenblik al een zesde tot een vijfde
van de vis in de Europese 200-
mijlszone vangen.
„Als de Gemeenschap niet snel tot
actie overgaat zullen onze visvoorra-
den in die wateren snel uitgeput ra
ken," aldus Callaghan.
Meningsverschillen
Over de kans dat de delegaties tij
dens de komende zitting in New
York tot een algemene concensus
over het zeerecht zullen geraken is
men in conferentiekringen zeer voor
zichtig. Men wijst erop dat enerzijds
nog essentiële meningsverschillen
bestaan tussen de rijke landen (die
met hun geavanceerde diepwater-
technologie in staat zijn de rijke
schatten van de zeebodem te ontgin
nen) en de arme landen (die niet over
dergelijke technologische middelen
beschikken).
Anderzijds bestaat bij de geogra
fisch benadeelde landen, de zoge
naamde „land-locked"-staten die
niet aan zee grenzen, nogal wat
weerstand om de kuststaten exclu
sieve rechten toe te kennen in bij
voorbeeld een economische zone van
200 mijl De eerste groep landen
meent dat zij evenzeer aanspraak
kan maken op de rijke schatten aan
nikkel, koper, kobalt en mangaan,
maar ook olie en gas van de zeebo
dem. De open zee en de daaronder
gelegen zeebodem worden immers
door de conferentie betiteld als „het
gemeenschappelijk erfgoed van de
mensheid".
Prof. mr. W. Riphagen, Juridisch ad
viseur van het ministerie van buiten
landse zaken in Den Haag, zei on
langs dat het op de komende zitting
in New York inderdaad niet eenvou
dig zal zijn uit de problematiek te
komen. „Het kan echter wel", zo
verklaarde hij, wijzend op het feit
dat sinds de eerste zitting van de
conferentie in Caracas (1974) over
een aantal punten toch eenstemmig
heid tussen de delegaties is gegroeid.
De voorzitter van de conferentie
over het zeerecht, Hamilton Amera-
singhe van Sri Lanka, heeft een
week voor het begin van de vijfde
zitting in een verklaring aan alle
lidstaten van de VN nog eens de
punten aangegeven waarover nog
geen algemene overeenstemming is
bereikt. In de wat hij noemt „meest
kritieke fase van de conferentie"
zullen de delegaties zich moeten
concentreren op:
1. De structuur van de voorgestelde
internationale autoriteit voor het
zeerecht, details van de ontginning
van de zeebodemschatten en het
voorkomen van negatieve gevolgen
uit deze ontginning voor de econo
mische situatie van de ontwikke
lingslanden. Zoals uit de voorgaan
de zittingen al duidelijk werd. staan
de arme landen voor de open zee een
internationaal orgaan voor dat be
heer en exploitatie van de zeebodem
regelt en de opbrengsten verdeelt op
basis van gelijkwaardigheid. De rij
ke landen bilden aanvankelijk een
orgaan dat zonder beperkingen li
centies uitgeeft voor exploratie en
ontginning. Volgens prof. Riphagen
leeft nu de gedachte overeen gelijke
verdeling van dezeebodemschatten.
De inschakeling daarbij van een in
ternationaal staatsbedrijf is alge
meen aanvaard, alleen de vorm
daarvan is nog een probleem Ja
maica en in een latere fase ook Mal
ta hebben zich kandidaat gesteld als
toekomstige zetel van dit staatsbe
drijf
2. Het waarborgen van de belangen
van geografisch-benadeelde landen,
met name in internationaal gebied.
3. De rechtsverhouding tussen het
concept van een exclusieve econo
mische zone en de tot nu toe gebrui
kelijke opvatting van de volle zee
Vrijwel algemene overeenstemming
bestaat op de conferentie over
uitbreiding van de territoriale wate
ren tot 12 mijl (inclusief de vrije
doorvaart door die wateren) en de
instelling van een economische zone
van 200 mijl. Over de eventuele
exclusieve rechten op de bo
demschatten in zo'n zone moet nog
gesproken worden.
4. Het probleem van het we
tenschappelijk zee-onderzoek bui
ten de territoriale wateren.
5. Het mechanisme voor de verplich
te beslechting van geschillen. Hier
bij zijn volgens prof. Riphagen ver
schillende oplossingen mogelijk, zo
als gebruik maken van het Interna
tionaal Gerechtshof.
„Heel wat werk"
Vorige week zei de Colombiaan Ber
nardo Zuleta, die door secretaris
generaal, Kurt Waldheim van de
Verenigde Naties is aangewezen als
diens speciale vertegenwoordiger
bij de komende zeerecht
conferentie. dat hij geloofde dat te
gen deze herfst een veelomvattende
conventie over het zeerecht kon
worden voltooid. Hij sloot de moge
lijkheid niet uit dat die conventie
dan in 1977 in de Venezolaanse
hoofdstad Caracas zou kunnen wor
den ondertekend.
Over het zeerecht is thans vier maal
vergaderd sinds 1973: tweemaal in
New York. eenmaal in Caracas en
eenmaal in Genève en tot nu met
bitter weinig succes. Voor de vijfde
vergadering zijn 158 landen uitgeno
digd.
Volgens Zuleta was er ten aanzien
van een aantal grote problemen „al
een mate van vooruitgang" geboekt.
Maar hij voegde eraan toe „dat er
nog heel wat werk verzet moest
worden".
