igyptische kunst in het
itadhuis van Bolsward
n zomer worden meeste
>randwonden opgelopen
Cartoons uit Latijns-Amerika
Legacy' beperkte film
over duur verdriet
Personalia
lok en aardewerk
ra" t Het Prinsenhof
Delft gestolen
.«.„«.'ederland draagt
ocumenten aan
idonesië over
Rijksmuseum
Delft weer open
FILMPREMIÈRES VAN DEZE WEEK
Taxichauffeur
ziet tijdelijk
af van 'n snor
Nederlander wegens
hasjiesj in arrest
lenige barbecue wordt drama - maar ook ongelukken op boten en in caravans
Verpleging van
„bijzondere
ziekte"
vrij intensief
'KWARIAG 30 JULI 1976
BINNENLANb
TROUW/KWARTET 9
erg
tu no GaJ
i Rotterd
'AN. 29 te]
smrdnrflr G. KrUIS
n. CONST.
5elia-b-4jSWARD De traditionele zomertentoonstelling in het stadhuis van Bolsward is dit keer
;tt?r?amYJjd aan de Egyptische kunst. ..Dodenkunst als levenskunst" samengesteld door het Bureau
i te Rottlde Rijksinspecteur voor Roerende Monumenten, uitstekend gemaakt en erg origineel begeleid
een catalogus, helemaal in de sfeer, een soort papyrus, die uitgerold meer dan twee meter
delbrougW
.agos, JOf
MR oVNÖ exPositie die. zoals de sa-
nr zei pellers zelf zeggen, niets anders
•ndeert dan het laten zien van
tleine voorwerpen (uit het oude
atein een thematische rang-
i.oo Kking.
'•®o entieloos, maar 't doet je toch
i'oj) wat als je op een gegeven mo-
w> t tegen een paar puntgave san-
[•JJq n van gevlochten palmblad
.'50 t aan te kijken en dan op het
ooo We leest: Nieuwe Rijk. 18e dy-
_50 ie- ca-1400 vóór Christus, 'n Paar
,'oo (en beeldengroepjes staan er.
sjouwers in een graanschuur.
2!oo bierbrouwers, beeldjes, die wer-
■®®tmeegegeven in het graf, zodat de
[oo 'ledenen in het hiernamaals zou-
3,00 kunnen blijven beschikken over
3,00 ioneel. Dat gebeurde zo'n goede
oo I jaar geleden.
kunstenaar in het Egyptisch:
LFT Uit het stedelijk museum
jo l Prinsenhof te Delft zijn een
j® fcnde klok en een aantal zeldzame
io jrwerpen van aardewerk, samen
waarde van 140.000 gulden, gesto-
Vermoedelijk is er meer dan een
io reker aan het werk geweest. Vol-
)s de politie is de inbraak deskun-
lo gepleegd: er waren gaatjes in
•o inningen geboord en een deur is
Vakbekwame manier uit de spon-
o gen gelicht.
gestolen voorwerpen, die het mu-
im in permanente bruikleen had.
g geni volgens de politie zeer moeilijk
9«.S9koopbaar omdat ze enig in hun
•fffrt zijn in de wereld. De aardewer-
97.000 voorwerpen zijn gestolen uit het
«Mgfa van het Prinsenhofcomplex dat
loo'.aosend staat als het Schoutenhuis.
225,50
'AKARTA De Nederlandse am-
psade in Djakarta heeft documen-
i die betrekking hebben op ge-
iirtenissen in 1944, 1948 en 1949
ergedragen aan het nationaal
|hief van Indonesië.
I overdracht gebeurde in het kader
h het cultureel verdrag tussen hei
landen. Volgens een woordvoer-
r van het nationaal archief waren
documenten door Nederlandse
[epen in Djogjakarta buitge-
lakt.
hij die doet leven maakte geen
kunst om de kunst, maar zorgde er
voor dat de overledenen niet een
zaam zouden zijn. niet onverzorgd.
Vandaar die groepen beeldjes, van
echtparen met kinderen, van vrou
wen alleen, van dienaren, arbeiders,
dieren, modellen van huizen en sche
pen. veel vaatwerk en sieraden. Daar
zijn hier veel voorbeelden van. uniek
aardewerk, onnoemelijk oud. uit de
prehistorische culturen van Negada
en Gerza. zo'n 3300 jaar vóór Chris
tus gemaakt, stenen kommen van
2600 v Chr.. een kleine 5000 jaar oud
dus.
Dieren
Het dier als uitingsvorm van goden,
als schakel tussen goden en mensen,
of gewoon, als vriend van mensen,
speelt in de Egyptische kunst een
belangrijke rol. Ook op deze exposi
tie windselamuletten, een aap en
een koe. een ram. een jakhals, een
varken, vis en kikvors, maar ook
grotere beelden, zoals de prachtige
bronzen katten, de granieten valk of
de diervoorstellingcn op de sarco-
laagjes en op de reliëfs Dieren wer
den ook dikwijls gemummificeerd:
hier zijn mummies'van een kat. een
slang, een paling zelfs en een hage
dis. Dieren waren immers schakels
tussen goden en mensen en daarom
was het voor een Egyptenaar ze
ker die uit de Late Tijd 600-100 v.
Chrtoen de dierverering een hoog
tepunt beleefde ondenkbaar zo'n
dier. door het geen heilige begrafenis
te geven, de eeuwigheid te ontzeg
gen. Eigenlijk een vanzelfsprekend
uitvloeisel van een cultuur die als
geen andere doorweven was met ge
dachten over de eeuwigheid.
Een tentoonstelling, die in klein be
stek toch zeer veel moois en interes
sants te bieden heeft.
Tot 28 augustus.
DELFT Het Rijksmuseum „Huis
Lambert van Meerten" aan de Oude
Delft 199 te Delft is na een periode
van sluiting in verband met vernieu
wingswerkzaamheden aan de
centrale verwarming weer voor het
publiek opengesteld.
Van die gelegenheid is gebruik ge
maakt om de opstelling van de col
lectie te veranderen en de verzame
ling schilderijen te restaureren Het
statige neo-renaissance grachten
pand waarin het museum is geves
tigd is van 1893 Het is gebouwd in
opdracht van de kunstverzamelaar
Lambert van Meerten, die er zijn
collectie 16e en 17e eeuwse Neder
landse architectuurfragmenten en
zijn verzameling kunstnijverheid in
onderbracht. Na 2ijn dood werd het
door bemoeienissen van 2ljn vrien
denkring een museum waarvoor, in
1909, het Rijk de zorg op zich nam.
Schenkingen
Een van de belangrijkste schenkin
gen was de tegelcollectie van de
Deiftse glazenier Jan schouten, de
eerste directeur van het museum.
De belangrijkste verandering ls de
Inrichting van de tegelkamer. In de
ze kamer hangen honderden tegels
uit verschillende perioden en stre
ken (van Nederland). Ook de tegels
die vroeger in het depot waren opge
borgen zijn nu te zien. Het Rijksmu
seum „Huis Lambert van Meerten"
nu dus weer open, dagelijks van
10.00 tot 17.00 uur. Zon- en feestda
gen van 13.00 tot 17.00 uur.
AMSTERDAM Op de entresol
van het Tropenmuseum in
Amsterdam 2ijn een vijftigtal teke
ningen te zien van zes cartoonisten
uit Latijhs-Amerika: Blankito uit
Uruguay. Fortuna uit Brazilië, Nai-
de uit Columbia, Palomo uit Chili.
Ruis uit Mexico en Sanzol (van wie
hier een prent is afgedrukt) uit Ar
gentinië. Over de vrije pers in die
landen valt op het moment weinig
goeds te zeggen, verschillende bla
den zijn verdwenen, andere volko
men gekneveld. Ook de getekende
humor en zeker de politieke prent
deelt in deze trieste malaise De
meeste cartoonisten van wie op deze
tentoonstelling werk te 2ien is, heb
ben verschillende kranten en tijd
schriften. De Chileen Palomo. die nu
in ballingschap leeft, werkte bij
voorbeeld voor de geïllustreerde bla
den Ganso, Novedades. Viejo Verde.
Chile Hoy. Ramona en de dagbladen
El Siglo en Purö Chile Al deze bla
den zijn in 1973 verdwenen. Sanzol.
Argentinië, begon bij Tia Vicenta.
2ette zijn loopbaan voort bij Tio
Landrua. dat Tia Vicenta opvolgt
nadat het verboden is. Hij was één
van de oprichters van het blad Sati-
ricon, d3t alle (Argentijnse) records
brak met een oplage van 300 000.
totdat het in 1974 werd verboden
Van de hier getoonde cartoons heeft
overigens maar ongeveer een derde,
en dan nog vrij voorzichtig, betrek
king op de politiek, voor de rest zijn
het lekker getekende, vaak heel vin
dingrijke grappen Tot 1 september,
dagelijks van 10 tot 17 uur, 's Zon
dags van 12 tot 17 uur.
..Legacy" werd door Joan Hotchkis voor haarzelf geschre
ven. als een theatermonoloog, en Karin Arthur, die al wat
korte films gemaakt had, zag er haar eerste speelfilm in.
Een zeer beperkte film. want een
monoloog, in dit geval een me
vrouw die een hele dag (terugge
bracht tot anderhalf uur) hardop
in. en over. zichzelf loopt te pra
ten. biedt niet meer te zien dan
die mevrouw. Joan Hotchkis dus.
En die heeft niets te doen. Man en
kinderen zijn op réis. het perso
neel is met vakantie. Niemand
kan haar tegenspreken of aflei
den. Zij scharrelt doelloos door
haar bungalow, die In een adver
tentie terecht riant genoemd zou
worden. Met een witte telefoon
naast het verzonken vierkante
bad en zo Droevig van armoe en
dergelijke zorgen kan zij niet zijn.
Toch is zij tegen zelfmoord aan.
Dat is blijkbaar (de titel zegt hét
ook) erfelijk
De seniel totaal afgetakelde moe
der. ook in zo n huis met e^n
zwembad in de tuin, en de zoon
die op zijn achtste nog in bed
plast, worden dan ook even ge
toond We zien en horen terloops
ook dat de man een sportieve
succesvolle zakenman is. Maar hij
bevredigt nooit en daar heeft me
vrouw het dan uitvoerig over. te
gen zichzelf Terwijl zij baadt, en
kleedt en beuzelt Zij dekt bij
voorbeeld de tafel voor een diner
dat er niet zal zijn. En stort zich
dan in een hysterisch verdriet
over verdwenen botermesjes. Er
zijn er nog maar zestien Daarom
gaat zij vulgair te keer tegen de.
afwezige, keukenmeid, andere ne
gers. Ieren. Joden en al wat niet zo
puur is als mevrouw zelf. Ze is
duidelijk over haar toeren en dat
komt dus. even duidelijk, door
haar vervelende bevoorrechte
Amerikaanse mevrouwenleven
Joan Hotchkis speelt dat uit met
al haar acteertalenten, en Karen
Arthur heeft dat opgenomen, met
een slechte cameraman, en achter
elkaar geplakt, (te monteren viel
er niet veel)
Nu kan er op zo'n manier toch een
tragisch, oi verdrietig, portret van
een vrouw ontstaan, maar dan
moeten de woorden wel meer uit
de diepte komen, en de beelden
meer laten voelen dan ledereen zo
al zelf kan zien. En dat miste ik.
Het meeleven met die vrouw was
er niet bij. Ik kreeg gedachten als
..wat een drukte om een paar bo
termesjes" en aan het slot. als zij
huilend op het karpet ligt en de
telefoon niet opneemt „wie zou
daar bellen?' Ik ging er dus niet
écht in op. Maar dat kan aan mij
liggen
Amsterdam, Leidseplcinthcater,
18 jr.
Van een verslaggever
ROTTERDAM Om de sfeer
tussen de directie van het Rotter
damse taxibedrijf Eurotax b.v. en
de taxichauffeur Theo de Boer zo
goed mogelijk te houden heeft de
werknemer op advies van de ver-
voersfederatie NVVNKV besloten
tijdelijk ai te zien van het dragen
van een snor Dit duurt totdat de
rechter een uitspraak heeft gedaan
in het proces tegen het autoverhuur
bedrijf. dat zijn chauffeurs verbiedt
snorren en/of baarden te dragen.
De districtsbestuurder van de ver-
voersfederatie in Rotterdam de heer
K. Marges, meent dat Theo de Boer
zo alles van zijn kant doet om de
sfeer zo goed mogelijk te houden.
Voorts wordt de principe-zaak niet
beïnvlloed door persoonlijle aange
legenheden. Als de rechter een posi
tieve uitspraak doet ten gunste van
de chauffeur, zal hij zijn snor weor
laten groeien. Hij zal dit onder meer
doen in het belang van de persoon
lijke vrijheid van zijn collega's, die
geen haargroei op wang of kin mo
gen toelaten Zolang Theo een snor
draagt, mag hij van de directie geen
auto besturen.
Penningmeester NKV De heer G.
Joris (59). nu penningmeester van de
industriebond NKV, is door de ver-
bondsraad van het NKV gekozen als
opvolger van de huidige pen
ningmeester de heer J. van Dorp. die
per 1 augustus het NKV verlaat.
De heer Van Dorp. die sinds 1 april
1965 het penningmeesterschap van
het NKV heeft bekleed, wordt
rijksconsulent voor de complemen
taire arbeidsvoorzieningsregelingen
in de provincie Utrecht.
Van een verslaggever
TOULOUSE De Franse douane
heeft 65 kilo hasjiesj gevonden in de
kampeerauto van de twintigjarige
Nederlander Gert Witmans. Deze is^
gearresteerd. Hij had volgens de.
Franse douane de hasjiesj gekocht"
in Marokko. Via Spanje en Frank.-
rijk was hij op doortocht naar Ne
derland.
Omgekomen
in Frankrijk
Van een verslaggever
TOURS De 56-jarige Roelof
Velthuisen uit Hazerwoude ls In Cel-
le SaintAvant (midden-Frankrijk)
omgekomen toen hij bij het overste
ken van de weg werd aangereden
door een auto.
aor Kees de Leeuw
E VERWIJK „Er ligt hier
in patiënt, die zich heeft ver-
tand bij het tanken van LPG-
ïs. Met uitgebreide verwon
ingen over zijn lichaam werd
ij binnengebracht, rnaardank
j het feit, dat hij direct is
FON&an koelen met koud water, is
138.9 ^jn verbranding tweedegraads
Gcr$worden in plaats van derde-
«.-taads. In dat laatste geval had
17* 't zijn dood kunnen zijn.
noen we hem later vroegen
daarom hij zo had gehandeld.
f 33 i hij dat ergens te hebben
7!lezen in een folder van de
Richting."
:n 13
132 r. R. P. Hermans zegt het laatste
io et enige nadruk om duidelijk te
ïaéaken. hoe belangrijk voorlichting
f 94!!1 Prpventie wel is Hiiis een van de
rat. 'p chirurgen van het Rode Kruis-
13 ekenhuis en de grote stimulator
J in het daarin gehuisveste
195 randwondencentrum. Daarnaast is
3® ij ook directeur van de Nederlandse
29 randwondenstichting. die zich be-
105 ghoudt met voorlichting op dit ge-
ied en het behulpzaam zijn bij het
ia prichten van enkele brandwonden
centra met speciaal opgeleid perso-
g etfeel. zoals dat in Beverwijk
7
een rum hier bestaat in zijn hui-
a ige opzet nu ruim twee jaar en is in
18 iveerre uniek voor Nederland, dat
154öïicr een gespecialiseerd team klaar
li taat om mensen met verbrandingen
i helpen. Dat dit nodig is blijkt wel
jij it het feit. dat er jaarlijks zo'n vier-
ry uizend mensen met ernstige
i i530Lrandwonden in ziekenhuizen moe-
f k» en worden opgenomen Van hevn
ïaifljverlijden er elk jaar enkele honder
en, terwijl van diegenen, die het
verleven pen groot aantal voor het
?ven verminkt of gehandicapt, is.
[oewel het hele jaar door brandon-
elukken gebeuren, kan met name
gedurende de zomermaanden toch
•vel van een piek worden gesproken
Menige barbecue, waar men op hu-
otskooivuur varkensvlees of lamsbu-
ot probeert te roosteren, ontaardt in
een familiedrama als gevolg van het
feit. dat op de smeulende huotskool
spiritus of petroleum wordt gegooid.
Dit .n een poging het vlees wat snel
ler gaar te krijgen, maar de manier
watrop het voor dan reageert, had
men nu ook weer niet bedoeld.
Ook boot en caravan
Nut alleen bij barbecues en trou
wens ook open haardvuren, maar
ook op boten en in caravans gebeu
ren brandongevallen door het on
voorzichtig omgaan met gastankjes.
Vorig jaer lag het centrum in Bever
wijk vol met dit soort slachtoffers.In
totaal moesten er 120 patiënten wor
den opgenomen Vijf ervan overle
den aa i hun verwondingen en vijf
tien petiënten waren voor meer dan
45 procent derdegraads verbrand
Er be-itaat overigens een groot ver
schil in brandwanden of thermische
letsels, zoals dr Hermans ze noemt
Eerste-graads verbrandingen zijn
oppervlakkig en veroorzaken rode
plekken, tw-ede-graads gaan tot de
bodem van de huidcellen en bij der-
de-graads verbrandingen zijn alle
huidlagen vernietigd.
Dr Hermans: „Ik vergelijk het altijd
met een gazon. Dat kan gewoon wor
den gemaaid (eerste graads), heel
kort worden gemaaid, waarbij de
wortels intact blijven (tweede
graads) en derde-graads In het
laatste geval zijn de graspollen er
met wortel en al uit. Op die plaatsen
groeit dan geen gras meeer en moet
opnieuw worden gezaaid, want alles
is weg Hetzelfde geldt voor een der
de-graads verbranding De huis ge
neest niet meer uit zichzelf en er
moet transplantatie aan te pas
komen"
Dat transplanteren probeert men in
Beverwijk zo snel mogelijk na het
ongeluk te doen. waardoor de kans
dat er Infectie optreedt de ergsie
vijand kleiner is en het genezings
proces wordt bevorderd. Het verple
gen van mensen met ernstige
brandwonden is vrij intensief De
patiënten moeten gemiddeld drie
maanden in het centrum blijven en
er gaat vaak een jaar of drie over
heen. voordat men geheel genezen ls
verklaard In die tussentijd staat
men onder voortdurende controle.
De verpleegprijs bedraagt gemid
deld 635 gulden per dag en dat is een
stuk hoger dan de gemiddelde
dagprijs in een gewoon ziekenhuis.
Dit beOrag kan de eerste paar dagen
vaak oplopen tot duizend gulden als
gevolg van de constante bewaking
die vereist is in verband met onder
meer ademhalingsmoeilijkheden die
optreden Het verpleegkundig perso
neel. dat speciaal hiervoor is opge
leid. staat inder enorme belasting,
zowel lichamelijk als geestelijk en de
meesten stoppen er na verloop van
een tot twee jaar dan ook mee. om
dat ze het niet langer kunnen vol
houden
Onvoorzichtigheid
Tijdens een bezoek aan het
Brandwondencentrum, waarbij ar.
Hermans foto's en dia's laat zien van
patiënten die door verbrandingen
deerlijk zijn verminkt en die associa
ties oproepen aan bijvoorbeeld na
palmslachtoffers van de oorlog ln
Vietnam, komt men onder de indruk
van het werk. dat hier wordt gedaan.
Dr Hermans: „Je moet niet verge
ten, dat het gaat om gezonde kinde
ren en volwassenen, die door eigen
onvoorzichtigheid of die van een an
der. nu voor hun leven invalide zijn
geworden. Met behulp van plas
tische chirurgie en fysische therapie
worden vaak 2eer knappe resultaten
bereikt, maar er 2ijn ook gevallen bij.
waarbij de littekens blijven bestaan,
al doen wij er alles aan om de ver
minkingen zo klein mogelijk te
houden".
Ruim de helft van alle brandwon-
dengevallen vindt thuis plaats, de
overige in het verkeer en in de indus
trie, vertelt mevrouw Conny van
Heljningen. die gezien het bo
venstaande vooral wil proberen
voorlichting te geven aan de basis,
zoals bij verenigingen van huisvrou
wen en op scholen om de mensen te
wijzen op de gevaren in huls.HetziJn
vooral vloeistofverbrandingen, met
name koffie, thee, soep of een heet
badje Het grootste percentage
slachtoffers dat'daarbij valt. betreft
kinderen.
Veel moeders maken een badje klaar
voor het kind en gieten daar dan
eerst een hoeveelheid heet water in
om het met koud te vermengen Het
gebeurt nogal eens dat ondertussen
de bel of de telefoon gaat en de
moeder even wegloopt Het kind
denkt dat het badje klaar is en stapt
daar nietsvermoedend in. met als
gevolg afschuwelijke brandwonden.
Water id namelijk gevaarlijker dan
bijvoorbeeld kokend vel. De soorte
lijke warmte van water is hoger en
daardoor kan het dieper inwerken op
de huid Er ontstaat dan in feite geen
wond meer. maar een grote diepe
plek. waarbij het soms erg moeilijk is
om vast te stellen tot hoever de
huidelementen zijn verbrand. Vaak
denken mensen die verbrand zijn en
geen pijn meer voelen, dat het alle
V
A
Ernstige verbrandingen behoren tot de afschuwelijkste verwondingen, die een mens kunnen
overkomen.
maal wel meevalt, maar juist dan is
het zaak naar een ziekenhuis te
gaan, omdat dan de zenuwen zijn
verbrand.
Bijzondere ziekte
Men kan de verbranding een bijzon
dere ziekte noemen, die begint met
de verwonding van de huid. Binnen
enkele uren echter raken in ernstige
gevallen vrijwel alle organen van het
lichaam, zoals lever en nieren, bij de
ziekte betrokken en ontstaat het
beeld van de zogenaamde verbran
dingsziekte ..Een brandwondenpa
tiënt krijgt psychisch vaak een enor
me klap te verwerken, omdat hij het
ongeluk bijna altijd bewust mee-
moatk Hij heeft het vuur recht op
zich af zien komen en zichzelf in
brand zien staan.' aldus dr. Her
mans ..Weken kan hij In levensge
vaar verkeren Daarbij komen dan
nog alle pijnlijke verbandwisselin-
gen elke dag en het vooruitzicht min
of meer verminkt in de maatschap
pij te mieten terugkeren Aan het
ziekenhuis is dan ook een psycho
loog verbonden om de mensen te
begeleiden
Vooral de terugkeer naar de maat
schappij is vaak erg moeilijk, omdat
men bang is door zijn omgeving te
worden afgewezen, wat ook regelma
tig voorkomt. Veel mensen durven
zich in het openbaar niet of nauwe
lijks meer te vertonen, laat staan in
een zwembad of aan het strand
Vereniging
Twee ex-brondwonden-pauënten en
een voormalige hoofdverpleegkundi
ge van het centrum in Beverwijk zijn
bezig met de -prichting van de Ne
derlandse vereniging voor ex-
brandwonden-patiënten om de hon
derden mensen, die het effect van
een verbranding aan de lijve hebben
ervaren, behulpzaam te zijn Uit er
varing weten zo. dat talloze mensen
die van een v. rbrandlng zijn her
steld. in een uitzonderingspositie te-
recht zijn gekomen, waardoor ze in
hun contacten met de omgeving
worden gehinderd en zo op een ei
land leven Doel van deze vereniging
is hen in contact te brengen met
andere ex-patiënten en doormiddel
van onder meer gesprekken te pro
beren dat isolement te doorbreken
Dr Hermans tot slot: „Je kunt echt
wel zeggen, dat dit centrum uitge
rust is met zeer moderne appara
tuur. maar uit ervaring weet ik ook
dat techniek niet het enige is. Uitein
delijk zijn het mensen, die het moe
ten doen".
