Andrej
wil vrij zijn
Vliegers botsen met de
[LM over salarissen
King pepermunt heb je
altijd bij je...
Indruk van minister:
jagen gebeurt in
ons land verantwoord
>owjet-dissident komt naar Nederland
Slepend conflict dreigt uit te barsten
Directie zou
willen korten
Jonge tapir in Artis
Gemeente kan gemakkelijker
om extra-uitkering vragen
„De jager heeft een taak"
Van Dam tikt
stad Utrecht
op de vingers
5S10/f»DERDAG 15 JULI 1976
BINNENLAND
TROUW/KWARTET 9
oor Henk Wolzak
'andaag zal. als alles goed
lat, de bekende Russische
sidente historicus en
irijver, Andrej Amalrik. sa-
ien met zijn vrouw, de schil-
eres Gjoezel Makoedinova,
enEngjie Sowjet-Unie verlaten om
rette" ich voorlopig in ons land te
*nJestigen. De afgelopen weken
ebben de Amalriks voor een
er"verie aatste blik door de Sowjet-
orte. in jnie gereisd, om daarna met
iit scbo iroefheid „gedwongen" naar
iet westen te vertrekken met
le aan de waarheid grenzende
ekerheid, dat ze hun land
looit meer zullen betreden.
onde
gewij
als afl
er
Is
e>
leelslei rol
hoofdz 'el
■elgoei
bedrijv
Introv j]
Een nie(n(
l in de'
woerd.
?rdam
te
Vd rel
reeds
ot de w|ia
dit artikel een portret van Amal-
die eens zei: „Ik wil dit land niet
xlaten. Een andere kwestie is, dat
ik in staat zou zijn geweest een
eus te maken vóór mijn geboorte,
liever in een ander land zou zijn
tboren".
!a de vreselijke terreur onder
italin begon het er in de Sowjet-
Jnie op te lijken dat onder
door J^hroesjtsjow intellectuelen meer
logelijkheden kregen zich te ui-
i. Onder de huidige secretaris-
leneraal. Brezjnjev, is vrijheid van
neningsuiting ook nog lang niet
imeengoed. De politieke discussie
igon langzaam op gang te komen
de anti-Stalin-rede van
ïhroesjtsjov op het in 1956 gehou-
Jen twintigste partijcongres.
Begin 1960 verschenen twee tijd
schriften. Feniks en Sintaksis, zon
der toestemming van de autoritei
ten en ongecensureerd. De sa
menstellers publiceerden openlijk
hun voornamelijk literaire werk.
Hun activiteiten moeten we dan
l ok niet in de letterlijke zin als
mdergronds beschouwen. Deze
ïensen (leden van de oppositie)
pven zelf uit en daarmee ontstond
samizdat (doe-het-zelf-
uitgeverij). Enkele namen van dis
sidenten in de Sowjet-Unie die in
het westen grote bekendheid heb
ben gekregen zijn: Pjotr Grigoren-
ko, Anatoli Martsjenko, Joeri Ga-
lanskow, Wladimir Boekowski,
Alexander Ginzburg, Pjtor Jakir en
Andrej Amalrik
De thans 38-jarige Andrej Alexe-
witch Amalrik werd in Moskou ge
boren. Hij studeerde aan de histo
rische faculteit van de universiteit
van die stad. Vanwege zijn scriptie
over het Kiëwse Rusland werd
Amalrik in 1963 van de universiteit
verwijderd. De Russische dissident
woonde in die tijd met zijn vader in
een één-kamer-woning van een flat
gebouw van de verzekeringsmaat
schappij „Rossia".
De buren hielden de KGB Sowjet
veiligheidspolitie op de hoogte
van Amalriks doen en laten. Ze
klaagden dat hij niet werkte en dat
hij in zijn huis verdachte bijeen
komsten organiseerde. Omdat
Amalrik geen vast werk had stond
het voor hem vast dat men hem
wilde arresteren, vooral na een in
1961 genomen besluit tegen „leeg
lopers die een parasitair anti-
maatschappelijk leven leiden"
Omdat hlT het schrijven van ge
dichten en toneelstukken als werk
beschouwde, vond hij het niet no
dig om „normaal" te gaan werken.
Dit zou trouwens onmogelijk zijn.
omdat na de dood in 1961 van zijn
moeder hij de enige was die zijn
doodzieke vader kon verzorgen. Be
halve zijn vader moest hij ook zijn
tante, een zuster van zijn moeder
verzorgen. Bovendien veronder
stelde Amalrik dat de beschuldi
ging „leegloperij" een juridisch
voorwendsel was om hem in staat
van beschuldiging te stellen en niet
de werkelijke reden.
Psychiaters
Op last van de KGB moest Andrej
Amalrik een medische keuring on
dergaan en kwam hij voor het eerst
van zijn leven in aanraking met
psychiaters. Hij kreeg te horen dat
zijn hart niet deugde, hetgeen hij
„een pak van mijn hart" noemde.
Zijn aangeboren hartkwaal is de
reden waarom hij van militaire
dienst is vrijgesteld voor vredes
tijd.
Amalrik moest op 5 maart 1965
voor een onderhoud bij de rechter
komen, die in discussie over kunst
dezelfde argumenten hanteerde als
de Russische gesprekspartner van
prins Claus toen hij op zijn Rus
land-reis (10-25 mei 1973) dit onder
werp ter sprake bracht, namelijk
„kunstenaars moeten niet voor lief
hebbers werken, buitenlanders of
zelfs liefhebbers in hun eigen land.
m2ar voor het volk. pas dan zijn
het echte kunstenaars". Tevens
werd hem door de rechter te ver
staan gegeven dat hij voor 20
maart 1965 werk moest hebben.
Hoewel hij nog trachtte een baan
als bibliothecaris te krijgen, heeft
Amalrik verder niet op deze
waarschuwing gereageerd.
Bij huiszoeking werden een paar
exemplaren van zijn toneelstukken
in beslag genomen en ook zijn ge
dichtenbundel „Optocht der jaar
getijden". Zijn historische studie
„De Noormannen en het Kiëwse
Rusland" lieten de huiszoekers lig
gen, kennelijk omdat de KGB deze
studie al in bezit had. In 1961" wilde
Amalrik zijn studie zenden naar de
Deense slavist professor Stender
Petersen, met wie hij correspon
deerde. De Deense ambassade in
Moskou zou de verzending verzor
gen. maar zag daar later van af en
inplaats van de scriptie aan Amal
rik terug te zenden, had de ambas
sade zijn scriptie aan het Ministerie
van Buitenlandse Zaken van de
USSR gegeven, die het weer aan de
KGB overhandigde.
In de akte van beschuldiging stond
dat „zijn toneelstukken behalve
een duidelijk antisowjet, ook een
pornografisch karakter dragen".
Amalrik werd opgesloten in de
Boetyrka-gevangenis. Hier hoorde
hij de meest vreemde opvattingen
zoals: „Hoe eerder oorlog hoe lie
ver, dan komen de Amerikanen ons
bevrijden" (een opvatting die ook
veel werd gehoord in kampen en
gevangenissen onder Stalin) en
daarbij werden communisten met
fascisten vergeleken. Frappant is
de overeenkomst van Amalriks op
vatting over de periode dat hij vrij
•man was, met die van Wladimir
Boekowski, beiden verklaarden
slechts van één ding spijt te heb
ben: in de periode dat zij vrij waren
niet méér voor hun doel te hebben
gedaan.
door de wet vastgestelde vesti
gingsplaats.
In Siberië werkte Amalrik op een
collectief landbouwbedrijf
(kolchoz) Tijdens zijn verbanning
heeft hij het leven op de kolchoz
goed leren kennen en in zijn boek
„Niet begeerde reis naar Siberië"
heeft hij daarvan uitgebreid ver
slag gedaan. De intelligente Amal
rik werkte o.a. als koewachter, in
een melkerij en vroeg zich daar af
of het werk niet economischer ge
daan kon worden. Hij besefte ech
ter terdege dat „economische de
mocratisering niet mogelijk is zon
der politieke".
De toestand van de vader van
Amalrik werd ernstiger en hij kreeg
toestemming zijn doodzieke vader
te bezoeken. Op 23 september 1965,
voor dat hij in Moskou aankwam,
stierf zijn vader.
Huwelijk
Leegloperij
Op 28 mei 1965 werd Amalrik door
de rechtbank op beschuldiging van
..zich systematisch aan maatschap
pelijk nuttige arbeid te onttrek
ken" veroordeeld tot twee jaar en
zes maanden verbanning naar een
Nog voor dat Amalrik gearresteerd
was, ontmoette hij Gjoezel, een
schilderes, op wie hij verliefd werd.
Nu hij toch, naar aanleiding van de
ziekte en het overlijden van zijn
vader, verlof had gekregen naar
Moskou te gaan. besloot hij haar op
te zoeken. Zij besloten te gaan
trouwen en Gjoezel zou met Andrej
terug naar Siberië gaan. Haar ou
ders (Tartaren) verzetten zich hevig
tegen dit huwelijk en met ruzie
verliet Gjoezel het ouderlijk huis.
Met vrienden vierden zij het huwe
lijk in het huis van Amalriks vader.
Samen reisde het jonge paar naar
Andrej's verbanningsoord in Sibe
rië om de resterende periode van
zijn straf in eikaars gezelschap
door te brengen.
Na ongeveer vijf maanden ging
Gjoezel weer terug naar Moskou
omdat zij geen verblijfsvergunning
had. Andrej voelde zich zonder
haar eenzaam, bedronk zich soms
en droomde van zijn terugkeer
naar Moskou.
Op 9 juli 1966 ontving Amalrik een
telegram met de volgende inhoud:
„Vonnis vernietigd. Besluit volgt
per post. Je bent me een fles schul
dig. Ginzburg"; (Alexander
Ginzburg is een dissident van het
eerste uur). Op 29 juli werd zijn
hoop op een „halfje" (in augustus
zou de helft van zijn straftijd om
zijn) verwezenlijkt en kon Amalrik
als vrij man afreizen naar Moskou.
Het echtpaar Amalrik betrok een
éénkamerflat en de dissidente his
toricus werkte als journalist bij het
persagentschap Nowosti. Daar
werd hij op last van de KGB ont
slagen, waarna hij een tijdlang be
zorger van de Prawda was. Ook
werkte hij onder toezicht van de
veiligheidsdienst als postbode. In
deze tijd schreef hij zijn boek „Niet
begeerde reis naar Siberië" en zijn
in vele talen vertaalde „Haalt de
Sowjet-Unie 1984?" In dit boek le
vert hij kritiek op de starre bureau
cratische Sowjet-maatschappij.
Het boek eindigt met de voorspel
ling dat Rusland in een partizanen-
oorlog met China verzeild raakt,
wat de ondergang van het Sowjet
imperium betekent.
Op 21 mei 1970 werd Amalrik op
nieuw gearresteerd. Zijn boek werd
door de Sowjet autoriteiten laster
lijk gevonden. In november van dat
jaar volgde de veroordeling tot drie
jaar werkkamp wegens „het ver
spreiden van valse gegevens, nade
lig voor de Sowjet-Unie en het so
ciaal systeem". Omdat Amalrik de
rechtbank niet competent achtte,
antwoordde hij tijdens het proces
op geen enkele van de vragen die
de rechters hem stelden. Wel
maakte hij gebruik van het recht
op een laatste woord.
Op weg naar het werkkamp werd
Amalrik ernstig ziek. Bij onderzoek
in een gevangenishospitaal bleek
dat hij een hersenvliesontsteking
had opgelopen. Toch werd hij zon
der toestemming van de artsen
naar de gevangenis teruggebracht.
Ziek en ondervoed kwam hij in het
werkkamp, waar hij in conflict
kwam met de gevangenisautoritei
ten. Later kreeg hij een betere be
handeling.
Ongebroken
Moreel ongebroken heeft Amalrik
zijn straftijd, die op 21 mei 1973
afliep, uitgezeten, maar twee dagen
voor het verstrijken van die datum
ontving zijn vrouw bericht, dat hij
opnieuw wegens laster van de Sow
jet-Unie terecht moest staan.
Amalrik werd opnieuw tot drie jaar
werkkamp veroordeeld.
Het is vooral aan het moedige
optreden van de Russische No
belprijsdrager voor de vrede, de
kerngeleerde Andrej Sacharow. te
danken dat er in het westen fel
tegen deze onwaardige behande
ling is geprotesteerd. Met name
heeft de Duitse Nobelprijswinnaar
voor literatuur, Heinrich Böll, ge
protesteerd. De internationale
PEN-club in Londen en een groep
Amerikaanse geleerden pleitten
voor vrijlating van Amalrik.
Amalrik zelf ging in hongerstaking,
hetgeen hij 117 dagen volhield, tij
dens welke periode hem met ge
weld voedsel wordt toegediend.
Het hielp, want in november 1973
werd het vonnis gewijzigd in drie
jaar verbanning. Gjoezel kwam bij
hem wonen en Andrej werkte tij
dens zijn verbanning in een labora
torium.
Inmiddels hebben de Harvard Uni
versiteit. de George Washington
Universiteit en de Universiteit van
Utrecht Amalrik uitgenodigd. Na
zijn verbanning moest Andrej nog
steeds boeten voor zijn anders den
ken. Hij kreeg geen toestemming
om in Moskou te wonen. Sinds sep
tember van het vorige jaar werd hij
regelmatig door de KGB voor korte
tijd gearresteerd, omdat hij zonder
verblijfsvergunning in Moskou ver
bleef. Hem werd gesuggereerd een
verzoek in te dienen om naar Israël
te emigeren. Tot voor kort wilde hij
daar niet op ingaan, maar uiteinde
lijk zijn de Amalriks bezweken on
der druk van de Russische autori-
reiten een verzoek om naar Israël te
emigreren in te dienen, hoewel zij
geen joden zijn. Daarom zal Amal
rik zich eerst voorlopig in Neder
land vestigen.
an onze sociaal-economische redactie
CHIPHOL Een al jaren slepend loonconflict tussen de directie en de vliegers van de KLM
reigt op korte termijn tot uitbarsting te komen. Concrete acties worden nog niet overwogen,
laar de ledenraad van de Vereniging van Nederlandse Verkeersvliegers spreekt wel van een
scherpe tegenstelling, die een eventuele harde confrontatie niet uitsluit". Inzet van het conflict is
in poging van de KLM-directie op de salarissen van de vliegers te korten.
ruzie loopt al sinds 1974, toen de
.M-directie van vliegers,
ordwerktuigkundigen en cabine-
rsoneel wegen de slechte financië-
resultaten van de maatschappij
te dat zij hun loonkosten dras-
ch zouden verminderen. Voor de
egers kwam dat neer op bijna een
rde van hun bruto-inkomen, voor
boordwerktuigkundigen op een
rmindering van tien procent en
or het cabinepersoneel op vijf
ocent.
•ordwerktuigkundigen en cabine-
rsoneel legden zich neer bij deze
op voorwaarde dat de vliegers dit
k zouden doen. De vliegers hebben
eis van de directie evenwel met
rontwaardiging van de hand gewe-
Die verontwaardiging van de
egers liep zelfs zo hoog op, dat het
stuur van de Vereniging van Ne-
rlandse Verkeersvliegers wegens
n te milde houding tegenover de
ectie naar huis werd gestuurd,
let bestuur heeft in de mogelijkhe-
den van overleg met de directie een
eindeloos geduld en een onbegrensd
vertrouwen," constateerde de leden
raad en dwong het bestuur vervol
gens tot aftreden.
Het gevolg van het conflict was. dat
er in 1975 geen nieuwe CAO kwam,
waarin voor het vliegend personeel
iets was vastgelegd over eventuele
compensatie voor de gestegen prij
zen. Daarvan gebruik makend heeft
de KLM de vliegers sinds 1 januari
1975 geen enkele prijscompensatie
meer op de betrekkelijk hoge salaris
sen toegekend. Op deze manier heeft
de KLM buiten het overleg om toch
een aanzienlijke loonsom weten te
besparen. Ondanks hun verzet zijn
de vliegers inmiddels vijftien pro-
AOVERTENTlE
Maar je gebruikt deze 'instant verkwikker' pas
als het ogenblik daar is - voor een frisse mond
en frisse nieuwe energie.
KIN O Op zak, in tas of autokastje
cent in koopkracht achteruit ge
gaan. Gebruikmakend van het
conflict en de voortdurende inflatie
zou de KLM volgens de vliegers op
den duur toch toekomen aan een
bezuiniging van een derde op de
loonkosten, zonder dat de betrokke
nen metzo'n inkorting akkoord kun
nen gaan.
Misbruik
De ledenraad van de VNV, die zich
door de KLM danig in het nauw
voelt gedrukt, verwijt de directie dat
zij misbruik maakt van de huidige
inflatie, „waardoor uiteindelijk iede
re werknemer naar de overlegtafel
geforceerd kan worden." In een ver
klaring zegt de ledenraad dat er
maar één antwoord mogelijk is, na
melijk eveneens handelend optre
den. „De harde werkelijkheid van
herstel van machtsevenwicht is
noodzakelijk voor het bereiken van
een redelijk compromis." aldus de
verbolgen vliegers.
Overigens is niet precies bekend om
welke bedragen het gaat. Het bruto
salaris van een KLM-vlieger varieert
van minimaal 3580 gulden per
maand tot 16.220 gulden per maand,
maar noch de KLM noch de VNV
wenst aan te geven hoeveel de ge
middelde vlieger verdient en hoeveel
hij volgens de directie moet inle
veren.
De KLM-directie heeft inmiddels
verklaard dat zij hangende het over
leg met de vliegers geen mededelin
gen zal doen. Wél wil de KLM kwijt
dat haar beleid erop gericht blijft om
met de VNV in goed overleg tot over
eenstemming te komen.
Voorlichtingscampagne
Europese verkiezingen
Van een verslaggever
DEN HAAG De Europese Bewe
ging in Nederland gaat de Neder
landse kiezers voorlichten over de
verkiezingen die in 1978 voor het
europese parlement zullen worden
gehouden. Het comité, dat zich zal
inzetten voor het succes van de Eu
ropese verkiezingen, staat onder lei
ding van dr ir A. Vondeling. Nu de
Europese raad heeft besloten tot
rechtstreekse verkiezingen, wil de
beweging gaan strijden voor uitbrei
ding van de bevoegdheden van het
Europese parlement.
In Artis werd deze jonge tapir geboren. Het grappige diertje weegt
10 kg. en heeft de eerste maanden een gestreept „pakje" aan. Na
een half jaar ziet zij (hij) er net zo uit als moeder Tapir.
DEN HAAG Gemeenten met een zwakke financiële positie
zullen in de toekomst wat gemakkelijker een extra-uitkering van
het gemeentefonds kunnen vragen.
Indien zij een beroep doen op het bij
gemeentebestuurders bekende arti
kel twaalf van de wet die de financië
le verhouding tussen rijk en gemeen
ten regelt zullen zij het minder moei
lijk krijgen bij de ministeries van
binnenlandse zaken en financiën.
Dit blijkt uit een circulaire die
staatssecretaris Polak (binnen
landse zaken) mede namens zijn col
lega De Goede (financiën) aan de
gemeentebesturen verzonden heeft.
Gemeentebesturen die dat willen
kunnen nu tijdens de behandeling
van de aanvraag meepraten. Ook
wordt de procedure waar mogelijk
verkort, zodat de gemeenten sneller
weten waar ze aan toe zijn. Tevens
worden tekorten op het vlak. van het
onderwijs mede in aanmerking geno
men. wat tot nog toe niet het geval is
geweest.
De gemeenten krijgen het grootste
deel van hun inkomsten uit het ge
meentefonds. De verdeling ge
schiedt volgens objectieve maatsta
ven zoals grondoppervlak en inwo
nertal. Omdat er op grond van deze
vorm van verdeling geen rekening
gehouden kan worden met bijzonde
re omstandigheden, kunnen de ge
meenten een beroep doen op een
extra uitkering.
Die bijzondere omstandigheden
kunnen bijvoorbeeld bestaan uit te
drassige bodemgesteldheid, of een
kostbare historische stadskern. Ook
bestaan er nogal wat streekverzor-
gende stadjes.(zoals Zutphen) waar
een onevenredig hoog aantal bejaar
den woont, die van het platteland
zijn verhuisd naar een bejaarden
huis in de .nabijgelegen stad. en hier
nu hun huisvestingskosten door een
uitkering van de bijstand gedekt
zien. Voor dergelijke gemeenten kan
artikel twaalf uitkomst bieden.
De meeste gemeenten met deze
moeilijkheden proberen echter angs
tvallig een beroep op artikel 12 te
vermijden omdat ze daardoor een
stukje zelfstandigheid verliezen. De
laatste jaren maakt derhalve een
steeds groter wordend aantal ge
meenten gebruik van de zogenaam
de verfijningsregelingen, waarmee
specifieke extra kosten door bodem,
sociaal zwakke samenstelling enz.
bestreden kunnen worden zonder be
roep op artikel twaalf.
Van onze parlementsredactie
DEN HAAG Minister Van der Stee van landbouw heeft de
stellige indruk dat jagen in Nederland verantwoord gebeurt. De
meeste jagers willen er bewust aan bijdragen dat het wild dat
schadelijk is voor de eigenaar van de jachtgrond beperkt blijft,
terwijl ze anderzijds waken tegen het overmatig afschieten van
bepaalde soorten waardoor die uit dreigen te sterven.
De minister schrijft dit in zijn memo
rie van antwoord op het voorlopig
verslag van de Tweede Kamer inza
ke de wijziging van de jachtwet. Het
is de bedoeling om deze gewijzigde
jachtwet op 1 april 1977 te laten
ingaan.
In de uitvoerige memorie wijst de
minister er, mede namens zijn colle
ga van justitie en de staatssecretaris
van CRM nog eens op. dat de jacht
een historisch gegroeid gegeven is.
Bovendien heeft de Jager een taak.
In hoeverre deze de jacht als een
ontspanning ervaart doet voor de
bewindsman niet ter zake.
Beperking van het aantal gastjagers
in een bepaald gebied is via de wet
niet mogelijk, omdat jachtacten niet
aan een bepaald terrein maar aan de
houder gebonden zijn. Maar de ja
gers zelf beperken het aantal gasten
secuur, aldus de heer Van der Stee.
Bescherming
Imn de memorie wordt vervolgens
een aantal diersoorten genoemd die
geheel, gedeeltelijk of nog steeds be
schermd worden. Zo aarzelt de mi
nister nog of hij het advies van de
jachtraad zal opvolgen, waarmee de
Jacht op de kleine rietgans mogeijk
wordt. Hetzelfde geldt ten aanzien
van de krakeend. Nachtelijke jacht
op zwijnen blijft verboden, behalve
wanneer er aan bepaalde terreinen
zoveel schade toegebracht wordt
door deze beesten, dat het afschieten
overdag niet toereikend is.
Bunzing, hermelijn en wezel worden
niet langer schadelijk wild genoemd
Van 16 februari tot 15 Juli mag er niet
meer op deze dieren gejaagd worden.
Alleen de gebruikers van de grond
mogen dat tijdens het jachtseizoen
blijven doen maar dan alleen op hun
erf.
Varend jagen
Tenslotte gaat men het varend jagen
beperken, door een maximumsnel
heid van vijf kilometer per uur in te
voeren, waarvoor dan tevens een
speciale vergunning nodig is. Semi-
automatlsche hagelgeweren zullen
door de minister verboden worden,
blijkt nog uit de memorie.
Van onze parlementsredactie
DEN HAAG Staatssecreta
ris Van Dam (volkshuisves
ting) heeft de gemeente
Utrecht op haar vingers getikt.
Deze gemeente weigert name
lijk om alleenstaanden bene
den dertig jaar in te schrijven
als woningzoekenden. Utrecht
mag dit echter niet doen om
dat deze gemeente is aangewe
zen als plaats die verplicht is
een onderzoek uit te voeren
naar de huisvesting van al
leenstaanden en tweeper
soonshuishoudens.
Staatssecretaris Van Dam -
heeft B. en W. van Utrecht ge
schreven dat. als z(j subsidie
willen hebben voor dat onder
zoek, zi) in ieder geval moeten
voldoen aan de voorwaarde,
dat alleenstaanden vanaf
achttien Jaar ingeschreven die
nen te worden als woningzoe
kenden De bewindsman zegt
verder in zijn antwoord aan het
Tweede-Kamerlid Van der
Spek iPSPi. dat hjj de gemeen
ten die subsidie krijgen voor
het onderzoek nauwlettend in
de gaten zal houden of zij vol
doen aan de voorwaarden.
Doen zij dit niet. dan lopen zij
de kans dat de subsidie wordt
Ingetrokken.
