lies in 't leven is voor
ij een groot mysterie
Verhoging
rentetarieven
fllsiltëlll
A
ya
5
Jw probleem ook het onze
5
/oegere tenor Evert Miedema (88):
6%%
Nieuwe boeken
ie,
■s.
DAG 12 JULI 1976
PTE -
BINNENLAND
TROUW/KWARTET 7
Utt KT It
an
/oort
a en
an 23
n tot
Een
d.
dicht
zichl
strai
Ze
231 al
S1
Fred Lammers
J ECHT Na de drukkende
in de Utrechtse bin-
tad is de koelte in de brede
van het oude grachten-
ien verademing. Als ik bo-
tan de hoge trap gekomen
)ning van de eens interna-
bekende tenor en later
-elen ook bekende foto-
Evert Miedema binnen
e ik op de deur in een flits
jrote schildering van een
a met daarbij het op-
ft „Welkom".
heeft mijn man zelf geschil-
Er zit een barst in de deur en op
1 manier is die onzichtbaar ge-
En nu weet iedereen die hier
de drempel komt meteen een
rdeerde gast te zijn", vertelt
ijj-. luw Jeanette Miedema als ik
later in de voorkamer in een
25 ckelijke stoel zit. Het huis
en hangt vol met kunstzinnige
neringen aan vele generaties
2 :ma. Schilderstukken van
5 vader, de bekende zeeschilder
lert Miedema; beeldhouwwer-
van vader Simon Miedema.
s lerijen die enigszins aan Van
doen denken, van oom Johan
tma en tenslotte, het bloed
,x t waar het niet gaan kan. schil-
tn en beeldhouwwerken van
Miedema zelf.
tog raaf
jlderen en beeldhouwen is de nu
rige Evert Miedema pas na zijn
ipte intensief gaan beoefenen.
\l heeft er echter altijd al ingeze-
technische basis daartoe
d gelegd toen ik op advies van
r naar de academie voor beel-
e kunsten in Rotterdam, de
waar ik ben geboren en opge-
d. ging. Ik heb die studie afge-
maar voordat ik de academie
t stond het al vast dat ik foto-
wilde worden. Als kind was ik
□e weer met een heel eenvoudig
eiletje. Ik fotografeerde men-
fnaar ook stadsgezichten. Vader
ke mij al jong de schoonheid van
p steden zien. Het gebeurde wel
T\üj zei: Vandaag hoef je niet.
pwhool. Wij gaan naar Delft". En
ti gmrtn we op stap. vader druk
tellend over alles waar we langs
[wamen. De volgende dag kwam er
ininde regel een verontwaardigd
efjevan mijn onderwijzer die wil-
jweten waarom ik had verzuimd.
Öer trok zich daar niets van aan
et die flauwekul houd ik me niet
was dan zijn reactie. Het ver-
krt dat ik me op school niet zo
l maakte en liever op avontuur
I bij de Kralingse Plas."
Er was een groepje dames dat mij
met monocles onder de loep nam.
Maar alles verliep naar wens. Ik
werd zelfs te dineren gevraagd en
moest na afloop nog iets zingen voor
de inmiddels ook thuisgekomen Sir
Henry zelf. Toen hy hoorde dat ik in
Londen geen eigen studieruimte
had. maar regelmatig voor één shil
ling een kamertje huurde by Chap-
pel, een bedryf dat soortgelijke
ruimten verhuurde aan mensen die
trompet wilden spelen en noem
maar op. kwam hij met het voorstel
in zijn huis te komen logeren. Later
heb inbegrepen dat dit gebaar mede
voortkwam uit het feit dat Sir Henry
een zoon had gehad van myn leef
tijd. die tijdens de eerste wereldoor
log was gesneuveld.
Ik heb een jaar in Hyde Park ge
woond. Sir Henry hielp mij waar hij
maar kon. Hij heeft er ook voor
gezorgd dat ik mijn eerste echte
concert kon geven Daartoe huurde
hij Wigmore Hall in Londen af. een
klein theatertje. Een paar jaar gele
den ben ik er nog eens geweest. Er
was in die ruim vijftig jaar niets
veranderd. Er hingen nog dezelfde
pluche gordijnen als toen ik er
optrad. Het leek alsof de tijd had
stilgestaan."
Abrupt einde
Evert Miedema: studieruimte voor een shilling.
en bevlieging
vader Miedema. die in zijn tijd
leel bekende beeldhouwer was
.otterdam zijn nog tal van zijn
stukken te vinden zoals de fon-
op de binnenplaats van het
ïuis en de gevelversiering aan
fitte Huis) zag dat het fotografe
lij zijn zoon meer was dan een
eging, liet hij enige werkstuk
zien aan fotograaf Leyenaar, de
die altijd nieuwe beeldhouw
en voor zijn archief moest foto
graferen. „De reactie van deze vak
man, die later behalve een goede
Collega een van mijn beste vrienden
is geworden, was positief. Ik ging bij
hem in de leer. Fotograferen was er
het eerste jaar echter niet bij. Ik
mocht het atelier aanvegen en glas
platen schoonmaken. Verdienen
deed ik evenmin. Integendeel, vader
moest 250 gulden per jaar op tafel
leggen voor de moeite die Leyenaar
nam mij in te wijden in de geheimen
van het vak".
Evert Miedema had het fotograferen
in zich en na enige jaren opende hij
een eigen zaak aan de Oostzeedijk,
waar hij spoedig tal van goede klan
ten had. met name architectenbu
reaus. Evert Miedema had echter
ook andere talenten en die dreven
hem een totaal andere richting uit.
Dat was de muziek. „Ik zong vaak in
huiselijke kring en dan kreeg ik
meestal te horen dat het jammer was
dat ik mijn stem niet verder ontwik
kelde. Ik liet degenen die dat zeiden
maar praten. Ik had immers een
zaak en die vroeg mijn volledige in
zet. Al hield ik mezelf dit telkens
voor, ik kwam er toch niet los van.
Ik hield van muziek en van zingen.
Had ik niet als jongetje van een jaar
veertien na een uitvoering van Lo
hengrin te hebben bijgewoond tegen
moeder gezegd dat zingen in de Lo
hengrin me het hoogste leek wat je
als mens kon bereiken! Ik was er
diep van onder de indruk. Nu nog is
het. als ik die muziek hoor, voor mij
altijd alsof God even naar beneden
komt en de aarde aanraakt.
Na er lang over te hebben nagedacht
ben ik naar de beroemde zangpeda
goge Cornelie van Zanten in Den
Haag gegaan. Zij was een kordate
vrouw, die altijd precies zei waarop
het stond. Tal van mensen, die al
enige bekendheid genoten op het
gebied van de zang zijn bij haar
huilend de trap afgekomen, omdat
zii onomwonden haar mening gaf.
Nadat ik iets had voorgezongen zei
ze: „Miedema, ik zie er wel wat in. Je
moet drie keer per week les bij me
komen nemen". Ik reageerde een
beetje geschrokken dat ik een zaak
had en dat zoiets heel moeilijk voor
me was en bovendien erg kostbaar.
Zij stelde dat ze daar niets mee had
te maken. „Geld hoeft geen pro
bleem te vormen. Je kunt hier ko
men en je hoeft niets te betalen.
Daar praten we later wel eens over",
riep ze uit. Ik ben les gaan nemen en
heb na een paar jaar mijn zaak aan
de kant gedaan om beroepszanger te
worden."
Sir Henry
Evert Miedema vestigde zich in
Londen, maar het viel niet mee van
de grond te komen. „Ik zong waar ik
maar de kans kreeg. Op een dag
kreeg ik een uitnodiging te komen
zingen op een matinée van de vrouw
van de botermagnaat Sir Henry van
den Bergh, die in een prachtig huis
in Hyde Park woonde. Ik was erg
zenuwachtig toen ik me daar presen
teerde.
Na het optreden in de Wigmore Hall
ging het Evert Miedema muzikaal
voor de wind. Hy zong in beroemde
concertzalen. In Nederland kreeg hy
bekendheid als lid van het Jo Vin
cent kwartet dat een groot aantal
geestelijke liederen op grammo
foonplaten liet vastleggen. „Al die
opnamen heb ik in mijn archief. Ik
draai ze echter nooit, want ze zijn
technisch niet om aan te horen",
zegt Evert Miedema er nu van. Zijn
zangcarrière ligt al heel lang achter
hem. Op het toppunt van zfjn roem
moest hij daar abrupt een punt ach
ter zetten. „In 1937 kreeg ik in
Antwerpen de mannelijke hoofdrol
in de Lohengrin. Myn jongensdroom
werd daarmee werkeiykheid. Na af
loop van een van die voorstellingen
kreeg ik een hartinfarct. De dokter
verbood verder zingen. Ik heb het
advies van de dokter opgevolgd en
ben weer fotograaf geworden."
In het huis aan de Nieuwegracht,
waar hij nu nog woont, vestigde
Evert Miedema zich in 1938 als
kunstfotograaf. Vooral op portret
ten legde hij zich toe. Vele beroemde
Nederlanders, vooral uit de wereld
van de kunst, lieten zich door hem
vereeuwigen. Acht jaar geleden
stopte Evert Miedema ook daarmee.
Het fotograferen kon hfj echter niet
laten. Hy ging voor zijn plezier kleu
rendia's maken en daarmee
klankbeelden samenstellen. Onder
werpen als „De Vecht" izfjn lieve
lingsklankbeeld); „De vier jaargetij
den" en „Langs het IJsselmeer" heb
ben de afgelopen jaren velen pretti
ge uren bezorgd, want Evert Miede
ma laat wie er naar vragen, en dat
doen vooral huisvrouwenverenigin
gen en bejaardentehuizen, graag
meegenieten.
Levensverhaal
Onlangs is er een klankbeeld bijge-
Als gevolg van de ontwikkeling op de geld- en kapitaalmarkt
worden met ingang van 16 juli 1976
de volgende rentetarieven verhoogd
Y&steTèrmijn
Spaarrekeningen
(\l/ 0/ op Spaarrekeningen met een vaste
y /4 /O termijn van 7 jaar (was 83/4%)
9 0/ op Spaarrekeningen rnet een vaste
/t) termijn van 5 jaar (was 81/4%)
J/(V op Spaarrekeningen met een vaste
/4 /O termijn van 4 jaar (was 8
81/0/ op Spaarrekeningen met een vaste
/4/0 termijn van 3 jaar (was
mop Spaarrekeningen met een vaste
termijn van 2 jaar (was 6'/a%)
Op reeds gestorte bedragen op lopende
Vaste Termijn Spaarrekeningen wordt
gedurende de looptijd geen rentewijziging
doorgevoerd.
Tegoeden met
opzegtermijn
op spaarrekeningen met een
opzegtermijn van 24 maanden
(was 6
op spaarrekeningen met een
opzegtermijn van 12 maanden
(was 5
op spaarrekeningen met een
opzegtermijn van 6 maanden
(was 4V2
op spaarrekeningen en spaar
boekjes met een opzegtermijn van
3 maanden (was 4V4
Direkt opvraagbare
tegoeden
1/0/ °P Bonus-Spaarrekening en
4/0 "Boekje (was 6 retourrente x
over ieder opgenomen bedrag.
A 1/0/ op spaarrekening en-boekje
L\/4/0 (was 4%)
Spaarwinstbiljetten
met een vaste looptijd
mop Spaarwinstbiljetten met een
spaartermijn van 6 jaar (was 8
7 0/ op Spaarwinstbiljetten met een
/O spaartermijn van 2 jaar (was 6Vz%)
Percentages berekend op basis van
rente op rente.
/4
Premie
met een
ie Spaarbiljetten
en variabele looptijd
8/4%
op Premie Spaarbiljetten met een
looptijd van 5 jaar (was 7'/2%)
op Premie Spaarbiljetten met een
looptijd van 4 jaar (was 7
op Premie Spaarbiljetten met een
looptijd van 3 jaar (was 6^2%)
op Premie Spaarbiljetten met een
looptijd van 2 jaar (was 6V4%)
NEDERLANDSCHE MIDDENSTANDSBANK
komen: „De gouden draad". Daarin
vertelt Evert Miedema zyn le
vensverhaal en dat van zyn vader en
grootvader. „Het is het laatste
klankbeeld dat ik heb gemaakt. Dat
fotograferen valt me te zwaar op
myn leeftijd. Ik ben echter wel van
plan voorlopig door te gaan met het
geven van voorstellingen. Ik heb er
zelf erg veel plezier in", vertelt Evert
Miedema als de dikke gordijnen zyn
gesloten en hy me zijn laatste
werkstuk laat zien en horen. „Door
deze activiteit heb ik nog een doel in
het leven en dat is op oudere leeftijd
heel belangrijk."
Als hij me later zelf naar de voordeur
brengt zegt Evert Miedema: „Het
kan wonderlijk lopen in een mensen
leven. Veertig jaar geleden moest ik
wegens mijn slechte gezondheid met
zingen stoppen. Nu ben ik bijna ne
gentig. In 1937 was het niet meer
mogen zingen een zware slag voor
mij. Achteraf heb ik begrepen dat
het goed is geweest. Ik heb mijn
andere talenten verder ontwikkeld.
Als zanger loop je de kans erg eenzij
dig te worden. Juist door de te
genslagen in mijn leven heb ik een
bredere kijk gekregen op de dingen.
Ik heb een rijk leven gehad. Al ben
ik nu 88. ik zit nog niet te wachten
op de dood. Ik ben dankbaar voor
alles wat ik heb mogen doen en nog
kan doen. Hoe ouder ik word hoe
meer ik tot de overtuiging kom dat
alles in het leven een groot mysterie
is. Je hoeft maar om je heen te
kijken. Dat een mugje leeft en
functioneert, dat de bomen hier op
de gracht elk najaar hun bladeren
verliezen en in het voorjaar weer
nieuwe groene bladeren krijgen, dat
zijn dingen waarover ik me blijf ver
wonderen".
Bij uitgeverij Elsevier te Amster
dam zijn weer enkel boekjes ver
schenen op het gebied van de foto
grafie 200 flitstips. door E Voogel en
P. Keyzer (110 blz ƒ8.90); hei
Olympus roflexbock, door C Woud-
stra 136 blz 16.90); Schaduwvor
ming in dc fotografie, door L. van
Oppen (92 blz 19.90).
Voetbal 75/76, landentitel en Europa
Cup door H. Molenaar. Uitg. Boeke
rij, Baarn; 192 blz 24.50
AO-boekje 1621 200 jaar USA door
dr H. Gaus. Uitg. Stichting IVIO,
Leleystad. 20 blz 1.40
1.1.
Vragen (één per brief) zenden naar uw probleem ook het onze. Postbus 507.
Voorburg. Naam en adres vermelden. Een gulden aan postzegels bijsluiten.
Geheimhouding is verzekerd.
AG: Men heeft mij gezegd dat
n muis in mijn knie heb. Wat is
want hoe zou dat nu kunnen?
'WOORD: Dat zou dan maar een
Ijk grapje zijn. Er kunnen splin
es van het bot of van het ge-
titskraakbeen afgesprongen
bij een val of een schop of iets
elijks. Zolang deze kleine stuk-
in het gewrichtsvocht vrij rond
men, geven ze geen ongemak,
r gaan ze vast zitten in de ge-
htsspleet. dan doet het gemeen
Door het voortdurend contact
de gewrichtsdelen worden die
jes glad en wit. Er zijn ook zach-
luizen. die ontstaan zijn uit res
van bloedingen. Als u inderdaad
gewrichtsmuis heeft, die u nood-
it nu en dan stokstijf te blijven
n. ga er dan toch mee naar uw
arts. zelfs als de pijn verdwenen
lAG: Hoe zijn resten van plak-
d te verwijderen van geverfde
en en deuren, zonder dat de verf
dt beschadigd0
i"WOORD: Probeer het eens met
bol, witte spiritus of eau de co
ie Meestal gaat de verf mèt het
iband mee en ontstaat er een
gat. Als de kinderen wéér eens een
kamer gaan versieren, zorg dan dat
er Tesa-Krep klaar ligt. Dit is speci
aal plakband dat zonder sporen na
te laten verwijderd kan worden.
VRAAG: Graagzouden wij iets meer
weten over (zo mogelijk een Christe
lijk) huwelijksbureau.
ANTWOORD: Er zijn erkende en
niet erkende bureaus. Een verstan
dig mens gaat niet af op niet erken
de zaken, Wij verwijzen u naar het
december nummer 1975 van de Con
sumentengids. bladzij 492. In dit ar
tikel worden zeven verschillende bu
reaus grondig bekeken, zodat u zelf
kunt vergelijken en een keus
maken.
VRAAG: Ik heb een oude kaart,
waarop een aanduiding staat die ik
niet kan vertalen. Misschien weet u
er meer van? HOLLANDIAE ANTI
QUORUM CATTHORUM-
SEDISNOVA DESCRIP-TIO AUC-
TORE IACO-BOADAVENTRIA.
ANTWOORD: Nieuwe uitvoering
(betekent eigenlijk beschrijving)
van de woonplaats van de oude
Chatten (dat is een van de stammen
van de oorspronkelijke bewoners in
Hollandia en daarmee worden dan
weer de lage landen bedoeld. Op
vele oude kaarten en munten vindt
men inplaats van Hollandia Belgica.
Men bedoelt er hetzelfde mee. 1 Jaco
bus van Deventer wordt hier Auctor
genoemd. Dit kan ontwerper, teke
naar. drukker en uitgever zijn, ook
wel al deze functies tegelijk. Een
aardig bezit en wel iets om zuinig op
te zijn!
VRAAG: Moet men nu een nieuwe
Suède jasje bespuiten voor het dra
gen of niet? De meningen lopen
uiteen.
ANTWOORu: Vóör het dragen moet
u volgens onze expert het jasje aan
de buitenkant bespuiten op een af
stand van 30 cm, Dit bespuiten
dient na elke reiniging herhaald te
worden. Het middel dat ons werd
aangeraden was Woly 3x3. Wij ver
moeden dat elke goede zaak welke
suède artikelen verkoopt een derge
lijk spuitmiddel in voorraad zal
hebben.
VRAAG: Mijn nieuwe vloerkleed
geeft mij steeds kleine schokjes. Ik
dacht dat is verbeelding, maar ande
re mensen voelen het ook Ik vind
het erg griezelig, vooral nu men mij
heeft gezegd, dat men er kanker van
kan krijgen en dat ik het kleed weg
moet doen. maar het is zo heel mooi
ANTWOORD: Waarschijnlijk willen
de mensen die dit tegen u zeggen,
zich wel voor u opofferen en het
kleed meenemen. Niet doen hoor!
Het verschijnsel van de schokjes is
iets heel normaals met nylon
vloerkleden. Waarschijnlijk is uw
kamer wat erg droog. Dc plaats
waar u regelmatig loopt moet u nu
en dan heel licht bestuiven met uw
plantenspuit met gewoon water,
desnoods met een paar korreltjes
zout erin. Stoelen moeten er niet
gezet worden als u pas „gestoven"
heeft, want dan komen er lelijke
plekken van de poten op de iets
vochtige vloerbekleding. Laat uw
plezier in uw gezellige kamer met
dat mooie vloerkleed niet bederven.
VRAAG: Wat moet ik toch doen
tegen die afschuwelijke hooikoorts?
Ik krijg wel eens pilletjes, maar ik
kom er niet af. Weet u geen kruiden
middel?
ANTWOORD: Hooikoorts is een
vervelende allergie, overgevoelig
heid die zeer vele. soms uiteenlo
pende oorzaken kan hebben. Wij
hebben ons oude kruidenboek eens
opgezocht, maar het woord hooi
koorts er niet in gevonden. Wel
helpen negen van de tien daarin
voorkomende aftreksels, theeën en
gorgeldranken tegen „voortdurend
niezen, tranende ogen en constante
kriebelhoest". met andere .woor
den: hoe meer recepten, hoe min
der men ervan gebruiken kan. Het
enige wat u kunt doen is bij uw
huisarts of via hem bij de specialist
te laten onderzoeken, welke aller
gie deze prikkeling veroorzaakt.
Als pilletjes en injecties helpen,
dan moet u die gebruiken en niet
zelf experimenteren. Het zal ook
voor een dokter moeilijk zijn direct
de juiste naald in de hooiberg te
vinden, maar dat is zijn vak en niet
het onze.
VRAAG: Duiven hebben mijn bal
kon zo vies gemaakt dat het vuil er
niet afkan Het lijkt wel cement.
Hoe maak ik dat nu schoon?
ANTWOORD: Als het droog is. ste
vig schuren met een staalborstel
De rest met warm (niet te heet»
water met een reinigingsmiddel en
daarvan zijn er heel veel „welke
allemaal goed zijn". Maar de ste
nen muur is nu eenmaal niet glad.
en er is een heel grote kans dat u
altijd, zelfs op die schone stenen
sporen zal blijven zien. In dat ge
val: De witkwast er over.
VRAAG: Ik wil mijn bootje pavoi-
seren. maar het moeten goede vlag
gen zijn. Waar kan ik daarvoor
terecht?
ANTWOORD: Waarschijnlijk kan
elke grote zaak in/watersportartl-
kelen u wel helper* Als u niet kan
slagen verwijzen wij u naar de
Vlaggenspecialist bij uitnemend
heid: J. Turmer. Mozartlaan 26.
Vlaardingen.
VRAAG: Binnenkort zullen we het
zoveelste eeuwfeest van onze
woonplaats vieren. Waar kunnen
we te weten komen wat voor kle
ding men in die oude tijden droeg?
ANTWOORD: Men kan wel wat Ie
ren in de musea waar afbeeldingen
uit die tijd aanwezig zijn. Maar het
lijkt me toch wel het aardigst, als er
een zekere eenheid is in de model
len van de feestkleren. die u gaat
maken en aantrekken. Het is de
taak van het feestcomité, daar
voorlichting over te verstrekken.
Als men bepaalde modellen daar
voor uitzoekt, valt daar met enige
fantasie genoeg afwisseling in te
maken.
VRAAG: Een paar maanden gele
den stond er in Trouw een stukje
over een kerkblad in de buurt van
Rotterdam, dat door een paar pre
dikanten in elkaar was gezet en dat
7' cent per nummer kost
ANTWOORD: In dit artikeltje werd
dit blaadje genoemd. Gereformeer
de kerkbode voor Rotterdam en
Omstreken po ds. S. v.d. Veen te
Krimpen a d IJssel. Hoe dit verder
reilt en zeilt kan lk u niet zeggen.
VRAAG: In mijn bezit is een grote
bel. die aan een scheepsbel herin
nert. Er staan slechts moeilijk te
ontcijferen letters op en ik zou
graag willen weten hoe het schip
heette waar de bel vandaan komt.
Vraag: Enige jaren geleden stond in
een krant het kan de Nieuwe
Haagse geweest zijn of een andere
uit die buurt een plaatje van een
boot, welke In een achtertuintje
was gebouwd, over de huizen heen
getild werd en zo te water werd
gelaten Ik dacht, nou, dat kan ik
dan ook wel en zo hebben we zeker
wel twee jaar aan die boot ge
bouwd. Nu is hij klaar, maar hoe
krijgen we hem nu over het dak van
ons. niet zo hoge. huisje heen?
Antwoord: Volgens ons had u die
vraag moeten stellen, voor u met
dit karwei begon. In elk geval heb
ben we uitgezocht, wie dit werk
heeft verricht. De uitvoerder, die
ons inlichtingen verstrekte, was
zeer somber: De kraan of de bok.
die de boot naar boven en over het
huis moet krijgen, moet een flinke
basis hebben, anders gebeuren er
grote ongelukken Verder zijn de
kosten per uur. voor een leek on
voorstelbaar hoog. Onze zegsman:
Ik wil niet vervelend zijn hij zei
het anders en ik kan ook niet in
die man z'n portemonnaie kijken,
maar zou zoiets financieel mogelijk
zijn en economisch verantwoord?
Het vervoer kost meer dan een paar
van die bootjes waard zijn. Het zou
voordeliger zijn een paar muren uit
te breken en de schuit door het huis
heen te slepen. (Ook dat lijkt me
geen goedkoop zaakje).
