Luchtverontreiniging
moeilijk vast te stellen
dichtbij
4:
-1
Dmmentaar ^eel 'nstar|ties meten en vaak op verschillende manier
ikbaarheid
Veel ouderen naar
pastoraal overleg
Soorten vuil
Voorbeeld van
overheid niet
altijd goed
gezondheid in de elfde eeuw
olympisch
wennen
het weer
Aanhoudende hitte
weerrapporten
Strandweer
DAG 29 JUNI 1976 BINNENLAND TROUW/KWARTET 5
ag is het 65 jaar geleden, dat
Bernhard in Jena (nu Oost-
land) werd geboren.
29-ste juni is dus een heel
idere dag in het leven van de
;enoot van onze Koningin, van
ider van vier gelukkige dochters
iet hun echtgenoten en de elf
ikinderen. Met het Koninklijk
op Soestdijk zullen met name
udere lezers terugkijken op de
bijgevlogen jaren,
leven van de Prins is tot nu toe
zonder gevaar geweest. Ver-
Ie wi '^ene ma'en hing het aan een
kw; ;n draad. Nog vóór zijn huwelijk
de toenmalige Kroonprinses der
door Hans Schmit
d Iw
erlanden ontsnapte hij in 1934
smid
labb
DEN HAAG Het is verre van gemakkelijk vast te stellen waar,
waarmee en in welke mate de lucht die wij inademen verontrei
nigd is. De Raad inzake de luchtverontreiniging die minister
Vorrink van advies moet dienen, kan daarover meepraten. Want
hoewel de raad sinds 1970 de wettelijke plicht heeft jaarlijks een
overzicht te geven van de luchtverontreiniging in Nederland, is
pas onlangs voor de eerste keer aan deze verplichting voldaan.
de dood bij een vliegtuigonge-
En nauwelijks drie jaar later
^allé ovemher 1937 werd de Prins
n bl ernstig gewond bij een auto-
elvui ;'uk op de toenmalige Muider
vaatweg. Het is bekend: ook in de
lede Wereldoorlog week het ge
niet van zijn zij.
slechte lichamelijke conditie van
Bernhard (nare nasleep van
ongeluk bij Muiden) bleek uit
noses, tijdens zijn verblijf in het
rjerikaanse Walter Reed-
II enhuis in 1952. Specialisten
spelden de Prins (toen 41 jaar)
hij nog maximaal acht jaar te
had.
nks dat, zijn Prins Bernhard,
lie onheilspellende boodschap
Amerikaanse specialisten, tot
ogenblik toch nog vierentwintig
:ve jaren gegeven,
hier bleek weer eens te meer:
hebben het leven niet in eigen
Bernhard mag vandaag met de
en zijn 65-ste verjaardag vieren,
is hier nu niet de plaats een
isschets van de Prins der Neder-
len te geven.
iele jaren geleden merkte
cvrouwe mr. C. W. I. Wttewaal
Stoetwegen, sprekende over de
njes, eens op: „Het zijn ook
ar gewone mensen met fouten en
reken". Dat geldt ook voor de
idaag overheerst verre de
baarheid, dat Prins Bernhard
jaar gespaard werd in een actief
'eelzijdig leven naast de Vorstin,
het voor hem en voor zijn
onze Koningin en haar
jilieleden een stralende en tot
mèe dankbaarheid stemmende dag
„"Éet uitgenodigd
Srot€ Westerse landen. Ameri-
West-Duitsland, Frankrijk. En-
geeand, Italië en hun (economische)
:nd in het Verre Oosten Japan
r ni >ben er af en toe ineens behoefte
een afzonderlijke bijeenkomst
el resultaten levert dit „topover-
in de regel niet op, maar toch
ustf», nien er moeilijk afstand van
en. Blijkbaar wil het ene grote
rw^ d het andere op zo'n bijeenkomst
erb>ral laten voelen er ook bij te
n oogen) horen. Dit keer is de aan-
ng om bij elkaar te komen vooral
uch jegaan van de Amerikaanse pre-
entient ^ord. Vermoedelijk niet zo
iml; r omdat er brandende internatio-
'e zaken zijn die nodig om een
Crossing vragen, dan wel om zijn
elijlluchte concurrent binnen het rc-
>likeinse kamp (en zijn aanhan-
n b s) te laten merken dat hij. Ford
man van grote initiatieven is.
ft al afwijking van eerdere bijeen-
m I risten is dit maal ook Canada
genodigd. Speciale redenen om
r Amerikaanse buurland te invite-
-olg^ zijn er niet. Eerder moet worden
oed dat een goede relatie Ame-
a-Canada gunstig is voor Ford's
stige in eigen land.
i vervelende bijkomstigheid van
overleg op hoog niveau is de
lodige irritatie die er mee gewekt
rdt bij de kleinere Westerse lan-
waartoe ook Nederland kan
den gerekend. De „groten" vin-
het niet nodig Nederland. Bel-
en Zweden om maar enkele te
men, er ook bij te halen. Vorig
r toen de topleiders in Rambouil-
(bij Parijs) samen kwamen waren
kleinere landen ook uitgeslo-
Men zou zich echter vergissen
denken dat het in vroegere jaren
Iers zou zijn geweest. En het
:ft ook niets te maken met de
iliteit of de politieke kleur van dc
cring die een klein land op een
•aald ogenblik heeft.
Nederland niet is uitgenodigd
idt dus geen enkel verband met
feit dat ons land thans een extra-
lementair kabinet heeft onder
ing van een socialistische minis-
i \president. Het is misschien wel
jdig even te herinneren aan een
enkomst van dc ministers van
nciën van de „grote vijf" in 1967
f het Engelse landgoed
I hequers".
I ons land was dr. J Zijlstra toen
iistcr-president en tegelijkertijd
ister van financiën. En ook dc
Ir Zijlstra kreeg geen uitnodiging,
t omdat hij de bekwaamheid zou
sen maar eenvoudig omdat de
ote vijf" ook toen al van de
vatting uitgingeh dat alleen zij
monopolie zouden bezitten om
economische en financiële wc-
j/Jlproblemen beter te kunnen op-
De voorzitter van de raad, de vroege
re defensie-minister S. H. Visser,
bood onlangs het eerste overzicht
van de situatie in 1973 en 1974 aan
minister Vorrink aan. Het is een uit
voerig rapport, waarin elf soorten
van verontreiniging zoals die op leef-
hoogte voorkomen aan de orde wor
den gesteld.
De raad bestaat sinds 1962 en kreeg
in 1970, bij de gedeeltelijke invoering
van de wet luchtverontreiniging, een
wettelijke basis. In de raad zitten
vertegenwoordigers van de lagere
overheden en afgevaardigden uit de
groepen die verontreiniging veroor
zaken (zoals verkeer en industrie) en
die door de verontreiniging worden
getroffen (zoals volksgezondsheids-
en natuurbeschermingsdeskundi
gen). Tot het uitbrengen van het
eerste overzicht heeft de raad alleen
aan zijn andere plicht, het verstrek
ken van al dan niet gevraagde advie
zen, kunnen voldoen.
Kon de raad in het verleden geen
overzicht samenstellen omdat de be
nodigde gegevens ontbraken, ook nu
schrijft de raad er niet in geslaagd te
zijn een overzicht te geven „dat in
alle opzichten evenwichtig is." Ten
dele wordt dit toegeschreven aan
een gebrek aan tijd, ten dele ook aan
het feit dat „de gegevens over de
luchtverontreiniging niet op een uni
forme wijze beschikbaar zijn". Een
voudig gezegd komt het erop neer
dat het met het meten van de vervui
ling nog steeds aanmodderen is. Op
lang niet alle plaatsen die daarvoor
in aanmerking komen, wordt ook
inderdaad gemeten. Voorts meet een
groot aantal instanties (zoals TNO,
Milieubeheer Rijnmond, gemeente
lijke diensten, provinciale watersta
ten en het Rijksinstituut voor de
volksgezondheid) de vervuiling
waarbij verschillende methodes wor
den gebruikt. Het gevolg is dat er
verschillende resultaten zijn, die niet
met elkaar kunnen worden vergele
ken. Bovendien worden op verschil
lende plaatsen verschillende stoffen
gemeten. De onderlinge afstemming,
zo concludeert de raad vriendelijk,
verkeert nog niet in een vergevor
derd stadium.
De raad doet de minister Vorrink
een groot aantal suggesties tot ver
betering van de huidige situatie aai.
de hand. Er zal meer en beter moe
ten worden samengewerkt, er zal
een duidelijke keus moeten worden
gemaakt wat nu precies wordt ge
meten, de wijze van meten moet op
elkaar worden afgestemd en taken
van het rijk en de lagere overheden
(provincies en gemeenten) moeten
duidelijk worden verdeeld. De raad
laat minister Vorrink weten, van
haar impulsen te verwachten om de
verbeteringen te verwezenlijken.
Het overzicht van de luchtverontrei
niging is door dit alles een overzicht
geworden dat nauwelijks een indruk
van de vervuiling geeft en ook nau
welijks aangeeft of de situatie nu
eigenlijk verbetert dan wel ver
slechtert. Slechts in enkele duidelij
ke gevallen legt de raad een ver
band, zoals tussen de toename van
het verkeer en de toename van lood
op een bepaald punt van rijksweg 13
bij Delft en tussen de afname van
polycyclische koolwaterstoffen en
de overschakeling op aardgas.
Geen vaste norm
Zelfs wanneer de luchtverontreini
ging wel duidelijk in kaart kan wor
den gebracht, blijft het meten een
min öf meer vrijblijvende zaak, om
dat (nog) niet is vastgesteld wat nu
precies aan verontreiniging toelaat
baar is en wat niet. De meetresulta
ten kunnen niet worden getoetst
aan een vaste norm. Nederland
houdt het „stand-still principe" aan.
hetgeen betekent dat niet méér vuil
in de lucht mag komen dan er op een
bepaald tijdstip was. Maar in de
UTRECHT Ruim de helft van de
tot nu bekende 71 afgevaardigden
naar het derde landelijk pastoraal
overleg van de r.k. kerk is tussen de
veertig en de zestig jaar oud.
Slechts ongeveer tien behoren tot de
leeftijdsgroepen van achttien tot
dertig jaar. De jongste deelnemer is
een student van negentien jaar. On
geveer twintig afgevaardigden ko
men uit de leeftijdsgroep van dertig
tot veertig jaar. Onder de afgevaar
digden zijn 48 mannen en 23
vrouwen.
In totaal zal het landelijk pastoraal
overleg 81 afgevaardigden tellen
(waarbij dan nog de zeven bisschop
pen komen), maar het bisdom Roer
mond heeft zijn achtmansdelegatie
nog niet aangewezen. Ook worden
nog twee vertegenwoordigers van de
buitenlandse werknemers gezocht.
Van de 71 thans bekende afgevaar
digden komen slechts twee van „de
werkvloer": een bouwvakker en een
etiketteerder. Er zijn vier huisvrou
wen onder, waarvan de meesten .een
sociaal-maatschappelijke functie
hebben, in vrouwenorganisaties.
Zwaveldioxide cn slwndaartlronk. Wordt voor
namelijk veroorzaakt door verbranding van ko
ken en die voor energie-opwekking en warmte.
Fluoriden. Vrijwel uilsluitend geproduceerd
door de industrie, zoals kunstmesifabrieken. alu
minium- en staalfabrieken, glas- cn steenfabrie
ken en enkele chemische industrieën.
Stikstofdixydcn. Voornamelijk afkomstig van
verbrandingsprocessen: warmteproduktic, ener
gie-opwekking cn verkeer.
Ozon. Ontstaat door reacties van koolwa
terstoffen. stikstofoxiden en zuurstof onder in
vloed van voldoende zonnestraling.
Koolmonoxide. Ontslaat bij slechte verbran
ding. De voornaamste bron is het verkeer.
Lood. Wordt als antiklopmiddel aan benzine
toegevoegd. Komt voornamelijk vin uitlaatgassen
in dc lucht.
Lagere koolwaterstoffen. Vooral afkomstig
van verkeer en petrochemische industrie.
Polycyclische koolwaterstoffen. Worden veel
gevormd bij verbranding van kolen, stookolie en
benzine.
Stof en verontreiniging i.n regen. Alle stoffen
die voor kortere of langere tijd in de lucht zweven
en naar dc bodem zakken of door dc regen
worden meegevoerd. Apart gemeten is ook de
aanwezigheid van verschillende materialen in
het stof.
Slank. Vormt geen direct gevaar voor dc licha
melijke gezondheid. Zou vanwege het gevaar
voor dc geestelijke gezondheid meer aandacht
situatie die nu als norm geldt, kan
de vervuiling best al te hoog zijn
geweest. Dat kan worden voorko
men door het stellen van een
grenswaarde: een ojectieve norm,
die stelt: tot hier en niet verder.
Zowel bedrijfsleven als natuurbe
schermers zouden die grenswaarden
graag zien vastgesteld, omdat dan
vast staat wat schoon en wat vuil is.
Bovendien hebben de bedrijven
meer rechtszekerheid.
Een gevaar van het vaststellen van
grenswaarden is echter dat de nor
men kunnen worden opgevuld. Bo
ven de Veluwe is bij voorbeeld de
lucht schoner dan de grenswaarde
aangeeft en dan zouden bedrijven
daar kunnen lozen zonder de norm
te overschrijden. Dure voorzienin
gen die in bij voorbeeld Rijnmond
nodig zouden zijn omdat daar de
grenswaarde wel zou worden over
schreden, kunnen dan achterwege
In de strijd tegen de luchtver
ontreiniging geeft de overheid
lang niet altijd het goede voor
beeld. Uit het eerste overzicht
van de Raad inzake de
luchtverontreiniging blijkt dat
ook semi-overheidsbedrijven
de geldende wetgeving nege
ren. Het blijkt een normale
zaak dat elektrische centrales
en installaties voor de verbran
ding van vuil worden gebouwd
of worden uitgebreid zonder
dat de op grond van de Wet
luchtverontreiniging vereiste
vergunning is verkregen. De
raad kan niet aangeven of de
situatie zich in gunstige zin
wijzigt. Als voorbeelden van
inrichtingen die zonder ver
gunning zijn gebouwd of uitge
breid, noemt de raad:
De elektrische centrale in
Maasbracht;
De elektrische centrale aan
de Eemshaven;
De uitbreiding van de con
ventionele. elektrische centra
le in Borssele;
De elektrische centrale op
de Maasvlakte;
De vuilverbranding in
Duiven;
De vuilverbranding in Rijn
mond;
Een nieuwe smeltoven van
de SMDK in Utrecht.
blijven. Dat kan worden opgevan
gen door grenswaarden per streek
vast te stellen. Hierbij doen zich
echter juridische problemen voor,
want het is niet duidelijk of de rijks
overheid en de provinciale overhe
den de bevoegdheid hebben
grenswaarden vast te stellen. De
Groningse milieunota. waarin stren
ge normen worden gesteld, heeft in
ieder geval ook kritiek van juri
dische aard ontvangen.
Luchtverontreiniging is een van de
moeilijkst grijpbare vormen van mi
lieubederf. De wind zorgt voor een
grillig transport en onder invloed
van de zon kunnen zich allerlei ver
anderingen in de lucht voordoen
waarvan de gevolgen op de lange
duur niet zijn te overzien. We meten
echter alleen op leefhoogte; wat op
grote hoogte gebeurt is nauwelijks
bekend. De raad gaat hier vanwege
de grote onzekerheid niet uitgebreid
op in, maar uit wel de wens de
luchtverontreiniging terug te drin
gen „tot hoeveelheden die verwaar
loosbaar zijn ten opzichte van de
hoeveelheden die rondgaan in de
natuurlijke kringloop".
Snuffelpalen
Zover is de strijd tegen de luchtver
ontreiniging (en het meten is in die
strijd niet meer dan een dure metho
de om inzicht te krijgen waar de
schoen knelt, zonder dat daarmee
ook maar één vuiltje van de lucht
verdwijnt) zover is de strijd nog
lang niet. Momenteel wordt gewerkt
aan een landelijk meetnet, dat zal
bestaan uit 250 „snuffelpalen" die
hun gegevens (voorlopig alleen nog
over zwaveldioxyde) doorgeven aan
negen regionale centra, die weer zijn
verbonden met een „moeder-
computer". Met de snuffelpalen
wordt alleen globaal de vervuiling
gemeten: de boosdoener (die ook ver
buiten de grens kan zitten) blijft
buiten schot. Om die boosdoener op
te sporen, moet worden gemeten
wat uit de schoorsteen en de uitlaat
komt. Hiertoe wordt door het minis
terie van volksgezondheid en mi
lieuhygiëne de landelijke emmissie-
registratie luchtverontreiniging
(ERL) opgezet. Voorlopig wordt in
Zuid-Holland en Limburg aan een
dergelijke registratie op provinciaal
niveau gewerkt.
Tekeningen, bij voorkeur in liggend formaat, sturen aan: Trouw,
jury politieke prent. Postbus 859, Amsterdam. Naam en adres aan
de achterzijde vermelden. Voor geplaatste prenten is er een
boekenbon.
VAN EEN LEZER-
onder redoctie van bes smil
Wollen kleding. Aard: warm en
droog. Voorkeur: van fijne wol
uit Vlaanderen. Heilzaam: be
schermt het lichaam tegen koude
en houdt het warm. Schadelijk:
prikkelt de huid. Tegenmiddel:
voering van fijn linnen.
Behalve dat de fijne icol per se
uit Vlaanderen schijnt te moeten
komen, zou zo'n beschrijving heel
goed nu in een of ander handboek
kunnen staan. In werkelijkheid is
het een advies van een middel
eeuwse Arabische arts. Ibn Bot-
lan, die voluit Abul Hasan al
Muhtar ibn al Hasan ibn Abdun
ibn Sadun ibn Butlan heette. Een
vermaard heelmeester in zijn
tijd, geboren in Bagdad, die later
naar Egypte verhuisde, vervol
gens naar Constantinopel trok en
zich uiteindelijk in een klooster
in Antiochië terugtrok niet
zonder reden, want hij hield zich
ook met theologie bezig waar
hij in de tweede helft van de elfde
eeuw overleed.
Hij schreef nogal wat medische
verhandelingen, die in het Wes
ten erg in trek waren. Daaronder
bevonden zich de „tacuina", een
Latijns woord voor het Arabische
..taqwim". door kenners met ..ta
bellen" vertaald.
Zo'n tacuinum was bedoeld voor
gewone mensen, die zelf. zonder
tussenkomst van een arts. al in
het dagelijks leven konden letten
op „het juiste evenwicht" tussen
de zes elementen die toen van
belang voor de gezondheid wer
den geacht, „waarvan de versto
ring. als God het in zijn glorie en
verhevenheid toelaat, ziekte ver
oorzaakt".
Dat sloeg toen al op onder meer
voldoende lichaamsbeweging en
rust. het juiste voedsel en de be
heersing van het eigen tempera
ment „door gematigdheid in
vreugde, toorn, vrees en droefe
nis". Wat een mens uit de middel
eeuwen daarvoor in de gaten
moest houden, was in de tacuina
zo beschreven „dat de lezer zich
niet behoeft te ergeren aan de
breedsprakigheid der ge
leerden."
Om dit allemaal te kunnen door
vertellen. hebben we niet de oude
Arabische handschriften hoeven
doorworstelen. De tacuina zijn in
de late middeleeuwen in het la-
tijn vertaald en van illustraties
voorzien, juweeltjes van miniatu
ren, waarop het behandelde on
derwerp is uitgebeeld. Die illus
traties geven bovendien een goed
beeld van het leven in die tijden.
De tacuina geven geen letterlijke
vertaling van Ibn Botlans wer
ken. maar een soort samenvat
ting.
Eeuwenlang heeft niemand meer
van hun bestaan geweten, totdat
een aantal aan het eind van de
vorige en in de loop van onze
eeuw orytdekt werden in verschil
lende grote bibliotheken in Euro-
Een van dc schitterende miniatu
ren, waarmee in de late middeleeu
wen de uit het Arabisch vertaalde
medische handboeken van Ibn
Botlan geïllustreerd zijn.
pa. Zelf daar hebben toe ze niet
hoeven zoeken, want bij uitgeve
rij Het Spectrum in Utrecht is
van vijf van deze geïllustreerde
manuscripten een facsimile-
uitgave verschenen onder de ver
zamelnaam „Tacuinum Sani-
tatis
Het is een duur boek geworden
(f. 75.-). maar dan wel gedegen in
linnen gebonden en compleet met
48 grote vierkleuren-
reprodukties van de oorspronke
lijke miniaturen. 243 kleinere in
zwart-wit, met naast de Latijnse
tekst een Nederlandse vertaling
en een uitvoerige, goed gedocu
menteerde inleiding van Luisa
Cogliati Arano.
De onderwerpen met adviezen
gaan voornamelijk over kruiden,
bloemen, vruchten, groenten, de
natuur, de winden en seizoenen
en etenswaren. Samen een kleine
driehonderd soms alleen grappi
ge. vaak ook behoorlijk moderne
raadgevingen voor een evenwich
tige levenswijze.
Zo zou de zuidenwind naar mid
deleeuwse opvattingen heilzaam
zijn voor de borst, maar schade
lijk voor de zintuigen, deegwaren
zijn niet best voor zwakke inge
wanden en de maag. Asperges
bevorderen de bijslaap en gaan
verstopping tegen, en knolraap
veroorzaakt verstopping in de
aderen. Warm water reinigt de
maagwand en wordt aanbevolen
bij ouderdomszwakte, verse grote
kippeneieren veroorzaken sproe
ten en bietensap zou hoofdroos
verwijderen, maar het bloed ver
hitten. Kastanjes zorgen voor
winden en hoofdpijn, behalve als
ze gekookt worden. Vlees van
kleinze gazellen werkt heilzaam
bij koliek en verlamming, maar
droogt de zenuwen uit.
Wie ondanks de oorspronkelijke
teksten en miniaturen de echte
originelen onder ogen wil heb
ben. kan nog aardig wat bereiken
via de uitgebreide bibliografie
achterin het boek.
In Montreal, waar binnenkort de
Olympische Spelen losbarsten, is
alles opeens „Olympisch" gewor
den. Overal vind je het embleem
met de vijf ringen terug, want het
zakenleven is uiteraard direct aan
het Olympisch-zakendoen ge
gaan. Je kunt er nu speciale Olym
pische hoeden, petjes, munten,
postzegels, asbakken, paraplu's
en truitjes kopen en in restaurants
worden nu al Olympische menu's
en drankjes geserveerd wèt dat
dan ook mag wezen. Een echt
Olympisch uitzicht vanaf een to
renhoog bankgebouw is er ook al
je moet er wel letterlijk een
vérziende blik voor hebben, want
de stadions liggen er minstens vijf
kilometer vandaan en zelfs,
weet het Zwitserse weekblad Wir
Brückenbauer, worden de w.c.'s
Olympisch aangekleed: in plaats
van het gebruikelijke, gestyleerde
mannetje voor de „heren" en
vrouwtje voor het damestoilet
staan er nu Olympische figuurtjes
van lang geleden op de wc
deuren, nogal ouderwets in het
pak, maar gelukkig nog wel als
mannetje en vrouwtje herken
baar.
De kleine kinderen van de Ameri
kaanse stad Northampton zullen
misschien niet zo bang meer zijn
als ze ooit naar een ziekenhuis
moeten. Ze kunnen daar alvast
wennen voor het geval dat. Een
groot ziekenhuis in die stad zet
zijn deuren één zaterdag per
maand open voor kinderen van
drie tot acht jaar. die er al spelend
en frutselend aan van alles en nog
wat hun angsten kwijt kunnen
raken.
Ze mogen weliswaar niet op de
ziekenkamers komen, maar krij
gen wel op dia's te zien hoe het er
toe gaat. en verder mogen ze bij
voorbeeld met een echte stetho
scoop eikaars hartslag beluiste
ren, kijken hoe de bloedruk geme
ten wordt en zoveel vragen en
praten als ze maar willen. De
eerste maanden zijn alle wen-
zaterdagen al 'volgeboekt', zoveel
kinderen willen er graag bij zijn
of zoveel ouders willen hun kinde
ren er graag heen hebben.
Van onze weerkundige medewerker
Het wordt zo langzamerhand
tijd eens even een tussenba
lans op te maken. De periode
met warm tot zeer warm weer
heeft nu een week geduurd
Daarbij is zondagmiddag in
Volkel in Oost-Brabant met
35 graden Celsius het hoogte
punt bereikt. Dat was een
evenhoge temperatuur als
tijdens de augustus-hittegolf
van 1975 in Eelde op 10 au
gustus. In Zuid-Engeland
kwam gisteren voor de vierde
achtereenvolgende dag de
temperatuur op 32 gr.C of
hoger dat is 90 graden Fah
renheit. Het was een record
voor deze eeuw De noor
delijke dagbladen wisten te
melden dat op het biologisch
station Wijster in Drente,
waar onder meer het micro
klimaat wordt waargenomen,
in de heide op een stukje
zandgrond in de volle zon
met een stralingsmeter 75
gr.C. is waargenomen oftewel
167 gr F
Over de hoge temperaturen
nog dit. Sommige mensen
claimen zelf extremere waar
den te hebben gemeten dan
de officiële waarnemingssta
tions zoals de Biit, Vlissingen
of Eelde opgeven. Het is ech
ter zeer twijfelachtig of die
cijfers wel „brandschoon"
zijn en wel hier om. In de
eerste plaats moet er in de
schaduw gemeten worden en
dus niet in de zon. Op zo'n
schaduwplek mag verder
geen reflexie (terugkaatsing»
van het zonlicht plaatsvin
den door bijvoorbeeld een
muuroppervlak op enige
afstand.
Teneinde deze straling zo
goed mogelijk buiten te slui
ten kan de termometer het
beste in een hut worden ge
plaatst: een wit geverfd kast
je met dubbele jaloezieën en
een dubbele open bodem en
een dubbel dak voorzien van
gaten om de windstroom zo
goed mogelijk door te laten.
Verder, en niet het minst be
langrijke de thermometer
moet van uitstekende kwali
teit zijn. Hij mag niet. zoals
met goedkope instrumenten
voor een gering bedrag te
koop in allerlei winkels, wat
vaak het geval is één. twee of
drie graden miswijzen. De
goede, gekwalificeerde ama
teur verricht zijn waarnemin
gen dan ook met door het
KNMI geijkte termometers.
die wat duurder uitvallen in
aanschaf.
Wat de verdere vooruit
zichten betreft: een krachtig
hogedrukgebied boven Enge
land en de Noordzee gaat on
verminderd door met de pro
ductie van warm tot zeer
warm zomerweer Heel gelei
delijk schuift dit maximum
wat naar het oosten op waar
door de wind de neiging ver
toont de komende dagen van
noordoost naar oost te rui
men wat ook in de kustpro
vincies waar momenteel wat
lagere waarden worden be
reikt, een stijging van tempe
ratuur doet verwachten. Het
is me het zomertje wel
Ook vandaag weer uitste
kend strand- en bcdweer.
Veel zonneschijn een tempe-
ratuurmaximum van 25 tot
27 gr.C., op de Waddeneilan
den iets lagere waarden. (Gis
terenmiddag was het daar
niet warmer dan 21 tot 23
gr.C.». Zeewatertemperatuur,
dicht bij het strand 18 tot 20
graden. Er zijn momenteel
flink wat kwallen, maar van
een betrekkelijk onschuldig
soort Vooruitzichten voor
woensdag en donderdag: wei
nig verandering
Amsterdam
De bilt
Dcelen
Eelde
Eindhoven
Den Held.
Lurhth Rld
Twente
Vliumgen
Zd Limburg
Aberdeen
Athene
Barcelona
Bordeaux
Innsbruck
Kopenhagen
Lissabon
Londen
Luxemburg
Madrid
onbewolkt
onbewolkt
onbewolkt
onbewolkt
onbewolkt
onbewolkt
onbewolkt
onbewolkt
onbewolkt
licht b*-*
onbewolkt
hull bewolkt
