Lsrifei Verschuiving naar links brengt nog geen oplossing kissinger: gesprek met /orster is geen steun Libanon George Knobel spreekt; De achter gronden van Soweto; De bezuiniging. f2,25 Nestlé vereenvoudigt proces tegen actiegroep Britse actie voor ander kiesstelsel Temperatuur bij verkiezingsstrijd Portugal stijgt Veroordeling van zes anarchisten in West-Berlijn Italiaanse verkiezingen m ïrrf! NSDAG. 23 JUNI 1976 BUITENLAND TROUW/KWARTET 7 itand Zuid-Afrika lijkt te luwen asiri snsi opjtIJS (Reuter, UPI, AP) De Amerikaanse minister van buitenlandse zaken Henry Kissinger in dt dat zijn ontmoeting met premier John Vorster van Zuid-Afrika in geen enkel opzicht een w<fcrikaanse goedkeuring voor het optreden van de Zuidafrikaanse regering tegen zwarte betogers finger zal vandaag in Beieren zijn e b bespreking hebben'met de ilrikaanse premier. Hij zei het te asw uren dat de ontmoeting plaats ou5 tegen de achtergrond van de rsting van geweld in Zuid Afri jd issinger wees er op dat de Ver- nnZ e staten al in de Veilig- 00 lfraad blijk hebben gegeven van en: afkeuring van het optreden van nft luidafrikaanse regering tegen ïstr^ demonstranten. De minister j de ontmoeting met Vorster ech- 5 v%ch laten doorgaan. De bedoe- ïm een bijdrage te leveren aan een 174, Zame oplossing van het conflict delijk Afrika, zo legde Kissinger itstel had volgens hem geen zin t over vier of acht weken het heJeem niet gemakkelijker zal zijn. f trarte opstand van de afgelopen Qnji had volgens hem de ernst van t tuatie in zuidelijk Afrika op- r aangetoond. ;dC t spectaculair woordvoerder van premier ter heeft gisteren gezegd „geen {aculaire resultaten" van de ont- verèng Vorst-Kissinger te verwach- wonkl ng ziet mist ïstrtVen Marsbodem ludej |Ilei1DENA' Califomië (AP) Op fv^jlaneet Mars, verhoudingsgewijs p jerg droog beschouwd, komt Jfimist voor op grotere schaal jmen tot nog toe dacht. Dat vaar uit *oto's die de afgelopen da- jj^Tkijn gemaakt door de rondcirke- B Viking 1. In de lage gebieden fle rode planeet blijkt het schijn- vater dat zich in bevroren toe- fl op of in de grond bevindt, op vinhlvarmste gedeelte van de dag te e aipmpen. 's Nachts bevriest het v4 Breo informatie past in een nieuwe dat het water op Mars nd chien tijdelijk vloeibaar is tij- ever de overgang van bevroren toe- da naar damp. Tot dusver was Mgenomen dat water in vloeibare Fraand niet op de planeet voor- hoewel rivierachtige geulen het, wezen dat het er vroeger wel was geweest. I de onderzoekers die naar de Hl tn van levende organismen ioeken, betekenen deze nieuwe 'ens een zekere steun in de rug. ;ns onze (beperkte, aardse) er- ;en zouden levende organis- het moeilyk zonder vloeibaar kunnen stellen. In de landings- die voor de Viking 1 is geko- aldus een van de geleerden in indstation in Pasadena, zou zijn lage ligging wel eens een rilde vochtigs te plaatsen in de ,rfldjt kunnen zijn. star ten. Hij vertelde al vast dat Zuid- Afrika niet bereid is mee te doen aan de econorpische boycot tegen Rhode- sië. Verwacht wordt dat Kissinger de Zuidafrikaanse premier zal vragen al zijn invloed te gebruiken om een op lossing voor Rhodesië te vinden. De Amerikanen geloven dat eigenlijk al leen Vorster de blanke regering van Rhodesië kan bewegen iets van haar harde houding tegenover de zwarte meerderheid prijs te geven. Rhodesië is voor zijn economische betrekkin gen met de rest van de wereld nage noeg geheel afhankelijk van Zuid- Afrika. Vorster zou daarom naar het oordeel van de Amerikanen veel meer druk kunnen uitoefenen op de Rhodesische premier dan hij tot nu toe heeft gedaan. Maar Vorsters woordvoerder Volk Delport zei giste ren in Bonn: „Wij zijn er niet om Rhodesië te zeggen wat het moet doen. Zij moeten hun eigen proble men oplossen en het is niet aan ons om te dicteren." Schmidt tegen De Westduitse regering heeft giste ren nog maar eens uiteen gezet dat het de apartheidspolitiek van Zuid- Afrika volledig afwijst. Regerings woordvoerder Klaus Boelling vertel de gisteren voor de radio dat kanse lier Helmut Schmidt dat ook duide lijk zal laten weten als hij vrijdag een gesprek heeft met premier Vorster. De Westduitse minister van buiten landse zaken Genscher heeft gisteren al zijn Zuidafrikaanse collega Hil- gard Muller ontmoet. Na afloop werd gezegd dat Genscher bij Muller had aangedrongen op onafhankelijkheid voor Namibië, het Zuidwestafrikaan- se gebied dat Zuid-Afrika onder be heer heeft tegen de wil van de Ver enigde Naties. Rustiger In Zuid-Afrika zelf was het gisteren aanzienlijk rustiger dan maandag, toen opnieuw zeker tien doden vielen bij botsingen tussen zwarte betogers en politie in steden rondom Pretoria en Johannesburg. Dinsdag was er nog maar een enkel opstootje in de wijken voor zwarten, waarbij enkele gebouwen en bussen met stenen wer den bekogeld. Van massale en ge welddadige betogingen zoals vorige week en begin deze week was geen sprake meer. De politie heeft beloofd een onder zoek te zullen instellen naar de doodsoorzaak van de slachtoffers. Ooggetuigen hebben verklaard dat vele zwarten zijn gedood door politie kogels, maar de politie zegt dat de meeste slachtoffers zijn gevallen door toedoen van de demonstranten zelf. LUIK De drugbrigade van de Luikse gerechtelijke politie heeft vier mensen, onder wie twee Neder landers, aangehouden wegens drug handel. In de auto van de Nederlan ders, de 27-jarige H. E. uit Roermond en zijn 30-jarige zuster, vond de poli tie drie kilo amfetamine in poeder- vorm. De waarde daarvan wordt ge schat op anderhalve ton. IADVERTENTIE Een onthullend verslag uil de sportwereld: wie liet hel ontslag van Knobel uitlekken? Hoe ruzie den Hogewoning/Stoop en Burg- wal/Meuleman?/Bericht uit Sowe to: hoe de kleine Apartheid de basis legde voor de opstand./Opnieuw de bezuinigingen: het geschuif, de be rekeningen cn wat er nog kan ko men./ W H. Nagel in Angola: ver slag van een huurlingenproccs./In terview met John Glenn: van astro naut tot Carters' kandidaat-vice president. De zachtmoedigheid van Lino Ven- tui aVoedsel de geheime opmars van liet kunst\\eesJ Kunst: de dia loog tussen een kunstenaar cn een papegaai./Verslag uit Vancouver: Habitat, de krakers en het verzet van opperhoofd Oude Slang./De vrijblijvendheid van staatssecreta ris Van Dam./Dichten: Poetry In ternational cn de werkelijk heid. /Muziek hel Studenten Ka merorkest loopt dood op welwil lende subsidiegevers./riw/mi'i/s; de Open School. LOSSE NUMMERS VRIJ NEDERLAND ■FJl Een Britse beambte ontvangt in de Griekse havenstad Pireaus zijn landgenoten die uit Libanon zijn geëvacueerd. Vervolg van pagina 1 De verschijning van nieuwe Syrische troepen in een neutrale rol heeft sceptici overigens al de opmerking ontlokt, dat de ene Syrische strijd macht eenvoudig door de andere wordt vervangen. Syrische soldaten van de eenheden, die de afgelopen weken Libanon zijn binnengetrok ken, waren bezig hun voertuigen met witte strepen te beschilderen, zodat ze nu deel uit kunnen maken van de vredesmacht van de Arabische Liga. BERN (DPA, Reuter) Het proces van de multinationale onder neming Nestlé tegen zeventien activisten is gisteren heropend. Kort na de heropening verraste de advocaat van Nestlé door drie punten van de aanklacht in te trekken. Bemiddelaar Gisteren is de Libische premier en bemiddelaar Jalloed in Beiroet aan gekomen om met de Palestijnse en linkse leiders te spreken over de te rugtrekking van de Syrische militai ren ten gunste van de eenheden van de Arabische Liga. Jalloed kwam per helikopter uit Damascus aan op het vliegveld van Beiroet. Radio Beiroet, die in handen is van de moslims, liet weten dat de luchthaven vandaag weer zal worden opengesteld voor het vliegverkeer. De samenstelling van het vredes- korps dat optreedt onder de vlag van de Arabische Liga blijft onduidelijk. De hoofdmoot van de ten zuiden van Beiroet gelegerde eenheden bestaat uit Syrische militairen, uitgerust met Syrische materieel. Palestijnse functionarissen ver klaarden aanvankelijk dat 500 Sy- riërs en 500 Libiërs waren gearri veerd. Later wijzigden ze deze aan tallen: 400 Syriërs en 400 Libiërs. Verslaggevers die het vliegveld van Beiroet bezochten zeiden slechts en kele Libiërs te hebben gezien. Ook de controleposten langs de grote weg naar het zuiden waren vrijwel uitsluitend door Syriërs bemand. Het Nestlé-concern had tegen de ze ventien een proces aangespannen wegens smaad omdat zij deel uit maakten van een actiegroep die de verkoopmethoden van Nestlé in ont wikkelingslanden aan de kaak heeft gesteld. De groep beschuldigt Nestlé ervan op onverantwoorde wijze de afzet van babyvoedsel iri ontwikke lingslanden op te voeren. Door onvol doende voorlichting te geven en voor bij te gaan aan de bijzondere onhy giënische omstandigheden in warme landen is Nestlé indirect verantwoor delijk voor de dood van vele zuigelin gen, aldus de actiegroep. Nestlé had oorspronkelijk de groep op vier punten aangevallen. Eén punt van de aanklacht richtte zich tegen het verwijt dat Nestlé (en andere con cerns) onethisch en amoreel zouden handelen. Een tweede punt betrof de beschuldiging dat Nestlé ver antwoordelijk zou zijn voor de dood of de verminking van duizenden kin deren. Verder verzette Nestlé zich in de aanklacht tegen het verwijt dat de bevolking van ontwikkelingslanden opzettelijk wordt misleid doordat verkoopsters van voeding worden voorgesteld als verpleegsters. Deze drie punten van de aanklacht zijn gisteren zonder duidelijke ver klaring ingetrokken. De zeventien ac tievoerders moeten zich nu alleen nog verantwoorden voor de titel van hun rapport „Nestlé doodt baby's." In de rechtszaal in Bern gaf de advo caat van het Zwitserse wereldcon cern geen motivering voor het snoei en in de aanklacht. Maar later werd tegen de pers gezegd dat Nestlé de procedure wilde vereenvoudigen. In de rechtszaal zal nu waarschijnlijk veel minder uitvoerig worden inge gaan op de gedétailleerde beschuldi gingen van de actiegroep. LONDEN (Reuter) Ruim honderd vooraanstaande politici, academici en industriëlen hebben dinsdag in Londen een landelijk comité opge richt dat voor hervorming van het Britse kiesstelsel moet gaan ijveren. De voorzitter van het comité, de vroegere conservatieve minister en oud-ambassadeur in de Verenigde Staten Lord Harlech, zei op een persconferentie dat hij een „uitge sponnen gevecht van misschien wel jaren" verwachtte om tot eerlijker verkiezingen te komen. In de laatste tijd zijn steeds meer stemmen opgegaan voor een veran dering in het systeem waarbij Groot- Brittannië verdeeld wordt in distric ten die elk door slechts één parle mentslid worden vertegenwoordigd de man of vrouw die in elke lokale verkiezingsstrijd de meeste stem men heeft gekregen. LISSABON (UPI,REUTER) Bij de verkiezingscampagne voor het presi dentschap van Portugal begint de temperatuur behoorlijk op te lopen Groepen mensen die generaal Eanes steunen raakten gisteren slaags met aanhangers van de communistische kandidaat Pato. Drie mensen werden bij de gevechten het ziekenhuis in geslagen. De politie van Lissabon greep in. toen aanhan gers van generaal Eanes het hoofd kwartier van de communistische Jeugdorganisatie met stenen beko gelden. De verschillende groeperin gen beschuldigden elkaar ervan aan plakbiljetten over die van de andere partij te hebben geplakt. Generaal Eanes lijkt tot nog toe de grootste kanshebber bij de verkiezin gen, die aanstaande zondag zullen plaatsvinden. Bij de laatst gehouden opiniepeiling kon hij rekenen op 33 procent van de stemmen, meer dan alle andere kandidaten samen. Premier Azevedo, een van de kandi daten voor het Portugese presi dentschap, werd gisteren door een invloedrijke militair beschuldigd van machtswellust. Brigade-generaal Va- sco Lourenco, een van de officieren die deelnam aan de staatsgreep van 1974, zei het te betreuren dat premier Azevedo het presidentschap niet be zag vanuit het perspectief van het algemeen belang, maar dat het hem er alleen om ging een goede baan te krijgen. De premier zou aangeboden hebben zich uit de race om het presi dentschap terug te trekken als hij een andere hoge positie zou kunnen krijgen. Inmiddels hebben admiraal Azevedo en majoor Otelo de Carvalho gene raai Eanes beschuldigd van rechtse sympathiën. Eanes zou zelfs na ver loop van tijd het presidentschap wil len overdragen aan de vroegere presi dent De Spinola, aldus Otelo. BERLIJN (DPA, Reuter) Een ge rechtshof in West-Berlijn heeft giste ren zes anarchisten, die in 1974 een van verraad verdachte medestander doodschoten, veroordeeld. Conform de eis werd de hoofdverdachte, de 38-jarige Ilse Jandt, veroordeeld tot levenslange gevangenisstraf. Vijf an dere verdachten, die bij de pleging van het delict nog minderjarig wa ren, kregen straffen van vier tot acht jaar jeugdgevangenis. De verdachten zijn schuldig bevon den aan moord op de 22-jarige Ulrirh Schmtlcker. Schmücker had in 1973 terecht gestaan als lid van de anarchistische beweging „de tweede juni" wegens een aantal aanslagen Hij kreeg een straf van dertig maan den maar kwam wegens het uiten van beschuldigingen jegens mede verdachten vervroegd op vrije voe ten. Schmücker dook onder in Ber lijn, waar hij onder een andere naam weer met de anarchisten in contact probeerde te komen. Hij werd toen door Jandt als politiespion ontmas kerd en in een Westberlijns park geëxecuteerd. door J. den Boef ond Bo'n overwinning en ik ben verloren. Deze vele eeuwen geleden door koning Pyrrus van Epirus ist ijijn overwinning op de Romeinen getrokken conclusie, kunnen de Italiaanse christen- '"""Scraten tot de hunne maken. Het resultaat van de parlementsverkiezingen van de afgelopen ente#1 laat ouwelijks een andere gevolgtrekking over. ieavq. H Het feit dat de christen-democraten serend karakter hebben gehad, waar- zich ten opzichte van 1972 konden handhaven, is louter te danken aan de in het midden en rechts van het midden levende vrees voor de toene mende invloed van de PCI. De Demo- crazia Cristiana haalde stemmen weg bij de sociaal-democratische PSDI, de neo-fascistische MSI en de Libera le partij Deze partijen zijn zwaar gehavend uit de strijd tevoorschijn gekomen. De PSDI ging terug van 5.1 k on<Femocrazia Christiana is de n defte partij van het land gebleven ;iteitlcommunistische PCI is er niet ovilaagd, veel meer binnen te ha- heé11 hetgeen zij bij de regionale, edeeÜciale en plaatselijke verkiezin- e gra[n vorig jaar al deed. Maar daar gracf alles mee gezegd. Want van ervoifarïkactie bij degenen, die toen enï steunden, is niets gebleken. In ruim0161" van afgevaardigden kreeg re partij 34.4 procent van de stern en e\?n in de Senaat 33.8 procent. WOrfter resultaat dan de 33.4 pro- W,'an 1975. men de door de PCI be- I percentages met die van de lentsverkiezingen in 1972, dan 'dat zij in de Kamer van 27.2 34.4 procent en in de Senaat 1.2 naar 33.8 procent is gegaan, lis uitgedrukt betekent dit een S van 179 naar 228 in de Kamer 94 naar 117 in de Senaat. Dat kleinigheid en de Democrazia ia heeft volop reden om zich lorgen over te maken. Want ..lomen mag worden, dat de 7//ÖVan de PCI voornamelijk te a is aan de stemmen van de democratische „spijtkie- .dschj ïft get nsa^ti winstpunt van ^mocrazia Cristiana zal er dan aan doen, het door haar volgende percentage niet te vergelij- het voor haar ongunstige itage van vorig jaar: 35.3. Het ,f de DC zo'n dikke 3 procent geboekt. In werkelijkheid lij in vergelijking met de ntsverkiezingen van 1972 •ositie nog maar net kunnen iven. Dat men dat in de Demo- Cristiana als een winstpunt dat eigenlijk verlies ten op- van vorig jaar werd gevreesd, 'einig ter zake. van overigens ter linkerzijde ook de socialistien het slachtoffer dreigen te worden. Machtsblokken Het ontstaan van twee machtsblok ken kan betekenen dat alle kleinere partijen geen toekomst meer hebben en dat één van de machtsblokken na verloop van tijd de meerderheid in de naar 3.4 procent in de Kamer en van wacht sleept. In welke mate de op- >eiikie! lana 5.4 naar 3.1 procent in de Senaat. Bij de (zeer conservatieve) liberalen kwam de klap nog harder aan. Zij vielen in de Kamer terug van 3.9 naar 1.3 procent en in de Senaat van 4.4 naar 1.4 procent. De neo-fascisten zagen hun percentage voor de Kamer teruglopen van 8.7 naar 6.1 en dat in de Senaat van 9.2 naar 6.6. Uit al deze cijfers blijkt, dat de verkiezingen van zondag en maandag een sterk polari mars van de communistische partij nu al verschuivingen teweeg heeft gebracht, blijkt het duidelijkst uit de zetelverdeling in de nieuwe Kamer en Senaat. De meerderheid die christen democraten, socialisten, sociaal democraten en republikeinen in de oude Kamer hadden, is geslonken van 371 tot 349. De DC ging terug van 267 naar 263, de PSI van 61 naar 57. de PSDI van 29 :t in r ani c mee) blei nten. de Einduitslag voor de Kamer van afgevaardigden Partijen 1972 1975 1976 pet zetels pet reg. verk. pet zetels Democrazia Cristiana 38.8 267 35.3 38.7 263 Communisti sche partij 27.2 179 33.4 34.4 228 Socialisti sche partij 9.6 61 12 9.6 57 Sociaal democraten 5.1 29 5.6 3.4 15 Republikeinen 2.9 14 3.2 3.1 14 Neo-fasc. MSI 8.7 56 6.4 6.1 35 Liberalen 3.9 21 2.5 1.3 5 Prol-democraten 15 6 Radicalen 1.1 4 Zuidtiroolse volkspartij 0.5 3 0 5 3 naar 15 en de republikeinen handhaafden zich op 14 setels. Daar komt nog bij dat de niet als rege ringspartners in aanmerking komen de liberalen en neo-fascisten in de Kamer terugliepen van respectieve lijk 21 naar 5 Zetels en van 56 naar 35 zetels. Deze cijfers laten zien, hoe de PCI van 179 op 228 zetels (een winst van 49) kon komen, vooral door stem men van vroegere christen democratische kiezers. De mogelijkheid van een „volksfront", waar de-socialisten veel voor voelen, is nog niet aanwezig. Samen hebben PCI met 228 zetels en PSI met 57 zetels in de Kamer slechts 285 van de benodigde 316 zetels om een meerderheid te verkrijgen. Als we de 6 zetels van de Proletarische democraten en 4 zetels van radicalen er bij tellen, dan blijft een 'links blok' nog 21 zetels van de meerderheid verwijderd. Het is uitgesloten, dat met de medewerking van tientallen linkse christen-democraten tot de vorming van een volksfront zal wor den besloten. Het feit dat voor het eerst sinds vier jaar uiterst linkse afgevaardigden in het parlement zijn doorgedrongen, zal door de communisten niet worden toegejuicht. In Italië zetten de links- radicale groepen zich nl. fel af tegen de welwillende houding van de PCI ten opzichte van de Democrazia Cris tiana. Totdusver waren deze groepe ringen aangewezen op zuiver buiten parlementaire acties. Van nu af kun nen zij zich ook in het parlement doen gelden, maar het is de vraag of hun activiteiten 'op de straat' daar door zullen verminderen. Nu „links" nog enkele tientallen ze tels van de meerderheid in de Kamer is verwijderd, zullen buitenparlemen taire acties eerder toe- dan afnemen, met name als de communistische partij niet bij het regeringsbeleid wordt betrokken. Dat dit laatste wél zal gebeuren moet sterk worden be twijfeld, omdat de PCI tijdens de felle verkiezingscampagne haar 'his torische compromis' van zijn oor spronkelijke betekenis heeft ont daan. De door de communistische partij voorgestelde samenwerking geldt sindsdien minder voor de De- Einduitslag voor de Senaat: Partijen 1972 1975 1976 pet zetels pet reg.verk. pet zetels Democrazia 38.2 136 35.3 38.9 136 Cristiana Communisti 28.2 94 33.4 33.8 117 sche partij Socialisti 10.7 33 12 10.2 29 sche partij Sociaal 5 4 11 5.6 3.1 6 democraten 3 0 5 3.2 2.7 6 Republikeinen 9.2 26 6.4 6.6 15 Neo-fasc. MSI 4 4 8 2.5 1.4 2 Liberalen Prol-democraten Radicalen Zuidtiroolse 0 4 2 0.4 2 volkspartij Communisten volgen de bekendmaking van de resultaten van de verkiezingen op de televisie. mocrazia Cristiana zelf. dan voor de vormd, dat de lopende zaken behan- progressieve christen-democraten delt tot het resultaat van de nieuwe binnen deze partij. verkiezingen bekend zal zijn De PCI, die liever gewild had. dat de verkiezingen waren uitgebleven tot mei volgend jaar. zal moeite hebben om waar te maken, dat het 'histo rische compromis' met de Democra zia Cristiana ook na de verkiezingen mogelijk blijft. De christen democratische leiders zullen niet ten onrechte overigens de commu nistische leiders herinneren aan hun uitspraken tijdens de verkiezings campagne. Deze ontboezemingen lie ten er geen twijfel aan bestaan, dat de PCI er alleen nog maar op uit is om een splitsing teweeg te brengen tussen de conservatieve en progessie- ve groeperingen binnen de Democra zia Cristiana. Nieuwe verkiezingen? Intussen is het duidelijk, dat nieuwe verkiezingen niet lang kunnen uitblijven. Waarschijnlijk zullen al in de herfst van dit jaar de krachten opnieuw worden gemeten, tenzij christen-democraten en socialisten, gesteund door sociaal-democraten en republikeinen alsnog tot langdurige samenwerking zouden besluiten. Ge beurt dit echter niet, dan moet toch een overgangskabinet worden ge- Het heeft geen zin, daar nu al óp vooruit te lopen. De christen democraten zullen misschien in de gelegenheid worden gesteld, een min derheidskabinet te vormen voor een overgangsperiode, waarvan de duur in het midden wordt gelaten. Een andere mogelijkheid is er niet, gezien de verhoudingen in het parlement. Bovendien lijkt het teveel van de Italiaanse kiezers gevraagd om op korte termijn opnieuw de gang naar de stembus te maken Daar komt nog bij, dat de vakantietijd is aangebro ken, waarin verkiezingen toch al niet tot hun recht komen. In een overgangsperiode kunnen de omstandigheden, waaronder verkie zingen gehouden moeten worden, niet ingrijpend veranderen Zelfs een economische opleving ln Italië zou maar weinig verbetering kunnen brengen in de positie van de christen democraten, die met een minder heidskabinet deze opleving op hun credit zouden kunnen schrijven De veranderingen in Italië zouden wel eens van fundamentele aard kunnen zijn. (Dit is het vierde artikel in een serie over de Italiaanse verkiezingen).

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1976 | | pagina 7