Groeiende onrust in Bolivia bedreigt positie van Banzer ibische bemiddelaar Ivecht zoveelste èstand in Libanon Nieuw geweld in Zuid-Afrika Kissinger bepleit meer handel met communisten 1 Engeland wil wapenverkoop opvoeren vperden in Irak Men weer" geinktasi wint orfkiezingen Srks Cyprus Israël beperkt defensiebegroting IC >G 22 JUNI 1976 BUITENLAND TROUW/KWARTET 7 mpET, DAMASCUS (Reuter, UPI, AP) De Libische premier Abdel Salam Jalloed verklaarde n <fen erin geslaagd te zijn een bestand tot stand te brengen tussen alle strijdende partijen in ijpn. Syrische en Libische militairen met een bloem in het knoopsgat en witte vredeshelmen op griofd kwamen gisteren bij de Libanese hoofdstad Beiroet aan. De linkse moslims verwelkom ing wapenstilstand met het afvuren van vreugdesalvo's. d( om de besprekingen met de Palestij- nen te hervatten. 5dl vei»ijdende partijen in Libanon ini&oord gegaan met de legering ;or(n Arabische vredesmacht in acfci. De voorhoede van deze le- e oiht, bestaande uit Libische en en*e troepen, is gisteren opge- eleh naar het internationale /asjd van Beiroet met het doel slot heropenen voor het vliegver- lis^eze voorhoede zal vervolgens belast met het toezicht op tuinigtrekken van het geregelde aaije leger. Vandaag zullen alle h i| uit Beiroet moeten vertrek- i e*arna zouden de Syrische troe- i Ór ook uit de overige delen van ïi moeten terugtrekken. j betreurde het, dat nog geen .Arabische landen troepen ter itking hadden gesteld voor een the vredesmacht. Hij deed een ir^d beroep op de Arabische lan- v Cnog troepen te sturen. Volgens Bche premier waren de Syriërs aralestijnen het eens geworden In akkoord, nadat beiden zich 1 waren geworden van het ge- lernt uitging van „een complot 'er4 Amerikaanse imperialisme". 5 %ende stap zal nu het werk zijn !nafen uitgebreid akkoord, aldus n®4 De Libische premier werd teryond nog in de Libanese Pv4ad Beiroet verwacht, ïetf ^ische Liga dejische troepen die nu Libanon Dll^nengetrokken hebben een an- iwetatus dan de 15.000 Syrische noten die de afgelopen weken het eein binnengekomen. De nieuwe ieid opereren onder de vlag van tofcische Liga. Ier. ettetaris-generaal van deze orga- enj Machmoed Riad heeft in een ^aaf op de oproep van premier mq verklaard, dat binnenkort ftarabische en Soedanese troe- ebh zullen voegen bij de Libische t dfeyrische eenheden. Overigens brqlat de missie van deze troepen t was tot de heropening van ïanese vliegveld om de voed- ""ziening weer op gang te van een dergelijk contact melding wordt gemaakt. n. benadrukte dat de Libische Gisteravond verklaarde een woordvoerder van de Syrische rege ring echter dat Damascus nu zijn troepen voorlopig in Libanon zal hou den om druk uit te oefenen om te komen tot een politieke regeling. PLO. De Palestijnse Bevrijdingsorganisa tie heeft om een bijeenkomst van de ministers van buitenlandse zaken van de Arabische Liga gevraagd. De secretaris-generaal van deze organi satie heeft inmiddels tot op zekere hoogte voldaan aan het verzoek van de PLO. Morgen komen in de Egyp tische hoofdstad Cairo de ambassa deurs van de aangesloten landen bij een. In kringen van de Liga verwacht men niet, dat er op de vergadering meer zal gebeuren dan dat Riad ver slag uitbrengt over de vorderingen in de richting van een gezamenlijk Ara bische vredesmacht. Gisteren kwamen in de Saoedi- arabische hoofdstad Riad de leider van de PLO, Jasser Arafat, koning Khaled van Saoedi-Arabië en de Egyptische president Sadat bijeen om zich te beraden over de situatie in Libanon. Het Egyptische staatshoofd kwam rechtstreeks uit de Iraanse hoofdstad Teheran, waar hij een officieel bezoek van een week had gebracht. De Verenigde Staten hebben zich inmiddels geschaard achter het Franse voorstel om de vredesbespre kingen tussen de verschillende par tijen in Libanon in de Franse hoofd stad te houden. Ook de Syrische president Assad heeft zich met het Franse voorstel akkoord verklaard. De Franse en de Syrische leiders zouden het er echter over eens zijn dat de Palestijnen niet aan dergelij ke besprekingen zouden moeten deelnemen, aangezien de Libanese burgeroorlog een zaak is van het Libanese volk alleen. Dit is mogelijk een reden dat de Libische premier en bemiddelaar Jalloed het voorstel voor besprekingen in Parijs belache lijk heeft genoemd. Dergelijke be sprekingen moeten in Libanon wor den gevoerd, aldus Jalloed. Golf van verzet houdt aan JOHANNESBURG (Reuter, AP, DPA) De onrust in zwarte Zuidafrikaanse stadswijken is gisteren opnieuw hoog opgelaaid. Op verscheidene plaatsen trokken grote menigten rond, een spoor van vernielingen achterlatend. De zwaar bewapende politie trad daartegen op met traangas en geweersalvo's. Volgens de regering zijn er maandag zeker tien doden gevallen. Het totale aantal doden is daarmee op 140 gekomen. Syrische en Libische eenheden trekken onder de vlag van de Arabische Liga op naar het internationale vliegveld van Beiroet. Toenadering PARIJS(Reuter,ANP) De westerse landen moeten hun handel ^op^rakt^n"^ potéïetójv™. met de communistische landen uitbreiden, zo meent de Ameri- maar zei nadrukkelijk dat slechts en- kaanse minister van buitenlandse zaken Henry Kissinger. Vol- kelen zich daar schuldig aan maken ge'ns hem kunnen de Sowjet-Unie en de Oosteuropese landen en dat de overgrote meerderheid van belangrijke bronnen van energie en mineralen zijn voor het ondernemers zich onberispelijk ge westen. De onrust was het hevigst in enkele stadswijken rondom Pretoria. Met name in Mabopane, Mamelodi en At- teridgeville waren tienduizenden zwarten op de been. Volgens de poli tie begon het in Mabopane met een staking van 170 zwarte arbeiders, die meer loon eisten. Kort daarna was het onrustig in de hele wijk. Er wer den aanvallen ondernomen op bus sen, politiewagens werden met ste nen bekogeld. In Atteridgeville trokken jongeren van school naar school om anderen over te halen te demonstreren tegen het blanke bewind. Overheidskanto ren werden vernield. De scholieren kalkten leuzen op de muren als: „Bidt niet, vecht", „Steun Soweto" en „Macht aan Soweto". Soweto is de zwarte stad bij Johannesburg waar het zwarte verzet vorige week plotse ling uitbarstte. De politie voerde gisteren direct ver sterkingen aan in de wijken bij Preto ria. Een woordvoerder van de politie waarschuwde dat er „niet slap" zou worden opgetreden. Opnieuw maak te de politie verschillende keren ge bruik van de vuurwapens. Zij gaf toe dat daarbij in Mabopane twee zwar ten werden gedood. Andere bronnen spraken hier van vier doden. Boerderij pp strikt neutraal zouden zijn c\t ze de christelijke ge- n {happen in Libanon zullen ver- h. Hij voegde eraan toe dat .rs Vch te weer zou stellen tegen vl Joging om een einde te maken ihe(t Palestijnse verzet. Verder 3 spanon een eenheid te blijven, chfe Libische premier. Hij ver eeik ervan overtuigd te zijn dat de ozfe president Assad bereid is 'n)l ïeeffiN (Reuter) Koerdische bijijdelingen in het noorden van ïatijebben hun strijd voor onaf- r lelijkheid weer hervat na een in de gevechten van 15 maan- jj de nieuwe gevechten zouden noc{kse soldaten om het leven zijn lepjht. Dit werd gisteren meege- Din de Britse hoofdstad door vèordvoerder van de Koerdi- >1 eiDemocratische Partij. Een n droerder van de Iraakse ambas- jarai Londen heeft de bewering aliens volslagen ongegrond injid. erlil lerdische woordvoerder zei dat jechten opgelaaid waren begin maand, toen de Koerdische )t Ing in het grensgebied met jch verzette tegen de deporta- I Koerden naar het zuiden van [et zouden de eerste gevechten jdert de overeenkomst die in 1975 gesloten werd tussen b Iran. Iran beloofde toen de entfean de Koerdische opstande- ochl stop te zetten in ruil voor P dfe concessies met betrekking de londerlinge grensgeschillen. Mal Dn dl wijl palklA (Reuter) De Turks- he leider Rauf Denktasj jzondag by de verkiezingen :n president van de „Turkse staat Cyprus" een grote ing behaald. Denktasj, die tari de Turkse federale staat ig uitriep, kreeg 40.700 stem lijn voornaamste tegenstan- idhat Berberogloe, leider van jrkse Republikeinse party, p^'l 1.774 stemmen. dsli? 's °0^ S6^111*1 voor een par- - op het Turkse gedeelte van 7tsrfand- ®olc hierby haalde de fjale Eenheidspartij van jsj een comfortabele voor- pbi? op de andere partyen. Deze .behaalde ruim 400.000 stem- |e Gemeenschappelijke Bevry- ;Jarty 150.000. de Turkse Repu lse party bijna 100.000 en de Het Franse persbureau AFP meldde gisteren dat president Sadat van Egypte erin geslaagd was de Veren igde Staten en het Palestijnse verzet met elkaar in rechtstreeks contact te brengen. Deze rechtstreekse contac ten zijn naar buiten gebracht door het hoofd van de Egyptische diplo matie, Ismael Fachmi, en later be vestigd door president Ford van de Verenigde Staten. Volgens minister Fachmi werden de contacten onder houden door de leider van de Pales tijnse Bevrijdingsbeweging Jasser Arafat en de Amerikaanse zaakge lastigde in Beiroet. Bij deze mededeling past het giste ren gepubliceerde bericht dat de Amerikaanse minister van buiten landse zaken, Henry Kissinger, een dankbetuiging heeft gestuurd aan de Palestijnse Bevrijdingsorganisa tie voor haar medewerking bij de evacuatie van Amerikaanse en Euro pese burgers uit Libanon en het transport van het stoffelijk over schot van de twee vermoorde Ameri kaanse diplomaten. De dankbetui ging werd overigens verstuurd via het Egyptische ministerie van bui tenlandse zaken, omdat de Verenig de Staten de PLO niet officieel er kennen. Het is de eerste maal dat Minister Kissinger zei dat gisteren in Parijs op de jaarlijkse ministerscon ferentie van de OESO, de organisatie voor economische samenwerking waarbij 24 westerse landen zijn aan gesloten. Hij wees er op dat de Sow jet-Unie de tweede economische macht ter wereld is, maar geen rol van betekenis speelt in de wereldeco nomie. Nu willen veel Oosteuropese landen wijzigingen in hun handelspa tronen, die sterk gericht zijn op el kaar met de Sowjet-Unie als de over heersende factor,. De landen van de OESO zouden daarom hun econo mische betrekkingen met Oost- Europa systematisch moeten uitbrei den, zo zei Kissinger. Waarschuwing De Amerikaanse minister waarschuwde er voor dat meer han del met communistische landen wel gevaren inhouden voor de kapitalis tische landen. De communistische landen zouden hun centraal (en strak) geleide economie kunnen misbruiken tegenover het westen. Zij zouden bijvoorbeeld verschillende landen tegenover elkaar kunnen uitspelen, aldus Kissinger. Om deze moeilijkheden te voorkomen is een nauwe samenwerking ten opzichte van Oost-Europa geboden, meende de minister. Steekpenningen De OESO-ministerraad heeft giste ren een soort gedragscode voor mul tinationale ondernemingen goedge keurd. De code keert zich vooral te gen steekpenningen en afpersing. Verder bevat de code een aantal af spraken over de wijze waarop rege ringen kunnen voorkomen dat hun beleid geheel wordt doorkruist door multinationale ondernemingen. De draagt. Kissinger riep alle landen op te proberen via de Verenigde Naties bindende afspraken tegen malafide praktijken van het zakenleven te maken. Indirect gaf Kissinger kritiek op Ne derland. Hij zei dat westerse landen op internationale conferenties hun standpunten beter moeten coördine ren. In dit verband wees hij op „re cente ongelukkige ervaringen op de UNCTAD in Nairobi." Op deze confe rentie was het Nederland die er voor zorgde dat de Europese Ge- meenschap(EG) niet met een geza menlijk standpunt kon komen. De OESO-conferentie wordt voor Neder land bijgewoond door de ministers code is echter op geen enkele wijze Van der Stoel en Lubbers. Het geweld verspreidde zich gisteren ook tot buiten de stadswijken. Een woedende menigte overviel een boer derij van een blanke, ongeveer veer tig kilometer van Pretoria. De boer, Nathan Lebezohn. werd daarbij ge wond, zijn boerderij werd vernield. Volgens het persbureau UPI heeft de politie op de overvallers van de boer derij geschoten en daarbij twee zwar ten gedood. Er was gisteren ook sprake van ge welddadigheden in de thuislanden (gebieden die bestemd zijn voor de zwarte bevolking) Lebowa, Qwa-Qwa en Bophoetatswana. Nadere bijzon derheden daarover zijn niet be kendgemaakt. Ongeregeldheden op kleinere schaal waren er in de wijken Daveytown, Wattville en Doedoeza in de buurt van Johannesburg. Gisteravond zei de politie dat zij alles in de hand had. Volgens ooggetuigen heeft de politie gisteren vooral gepro beerd te voorkomen dat zwarte me nigten naar de blanke wijken van Pretoria trokken. Deze laatste stadsdelen werden met zwaar bewa pende eenheden afgegrendeld. Uit de meeste bedreigde gebieden is de blanke bevolking geëvacueerd. Er zijn eenheden van de Zuidafrikaanse strijdkrachten in staat van alarm ge bracht, maar voor zover bekend wer den zij gisteren nog niet ingezet. Vorster in Bonn Terwijl in Zuid-Afrika het zwarte ver zet tegen zijn regering weer oplaaide vergaderde premier John Vorster in Bonn met zijn ambassadeurs. Het ambassade-gebouw waar de vergade ring werd gehouden, was zeer zwaar bewaakt. Leden van de Westduitse anti-apartheidsdemonstratie hielden een demonstratie. Vorster sprak in Bonn met de Zuidafrikaanse ambas sadeurs in Europa, Noord-Amerika en Israël. De bijeenkomst wordt van daag voortgezet. Morgen vertrekt de Zuidafrikaanse premier naar Beieren voor zijn ontmoeting met de Ameri kaanse minister van buitenlandse za ken. Henry Kissinger. JERUZALEM (AP, Reuter) De Is raëlische regering heeft besloten de defensiebegroting te verlagen on danks verzet van de minister van defensie, Simon Peres. Het geld dat hierdoor vrijkomt zal aangewend worden voor de bestrijding van de inflatie. Voor het komend jaar gaat er 185 miljoen gulden van de begroting af. wat neer komt op een vermindering van drie procent. Het overeengeko men bedrag is een compromis. Minis ter van financiën, Rabinowitz vroeg meer. Minister Peres wilde helemaal niets inleveren. Functionarissen legden er de nadruk op, dat de verlaging van de begroting geen verband houdt met berichten dat president Ford van de Verenigde Staten de tussentijdse speciale hulp aan Israël zou verlagen van de ge vraagde 550 miljoen dollar tot 200 miljoen dollar. ALDERSHOT (Reuter) De Britse wapenfabrikanten gaan vandaag en morgen duchtig aan de weg timme ren in de legerplaats Aldershot. In en rondom een reusachtige tent zullen 125 producenten van oorlogsmateri aal daar hun koopwaar tentoonstel len voor belangstellenden uit onge veer tachtig landen. Twintig legers zullen zelf vertegenwoordigd zijn door hun stafchef. Hoewel er op Aldershot ook lichte wapens te zien zullen zijn, ligt de nadruk op zwaar materieel, zoals ra ketwerpers en pantservoertuigen. Tot dusver was het de gewoonte van de Britse wapenproducenten hun landmachtwapens zonder veel tam tam aan te prijzen. De grote repre sentatie in Aldershot betekent een breuk met deze traditie. Binnen de regerende Labour-partij zijn ver schillende groeperingen niet erg ge lukkig met deze wapenschouw. Ver wacht wordt dat er vandaag ook veel demonstranten tegen de bewapening zullen zijn als de show begint. Engeland is één van de belangrijkste wapenleveranciers ter wereld. De grootste twee zijn de Sowjet-Unie en de Verenigde Staten, terwijl Enge land en Frankrijk elkaar de derde plaats op de lijst bewtisten. Volgens militaire bronnen verschaft de Britse wapenindustrie werk aan ongeveer 800.000 mensen. door Herman Amelink De sociale onrust in Bolivia neemt toe. Er wordt voortdurend melding gemaakt van ernstige ongeregeldheden bij de studentendemonstraties in de hoofdstad La Paz. Hierbij zijn al verscheide ne doden gevallen. Op uitgebreide schaal vinden 'er stakingen plaats, vooral onder de arbeiders in de tinmijnen. Zal president Banzer in staat zijn de groeiende onvrede in zijn land te beteügelen? twi arty by na 90.000. 1 hfciese zetelverdeling van het eleaent was giste1"3™1111 n°g niet Jp. Denktasj betuigde zyn te- Jheid over de uitslag van de or fingen. „Het zal nu mogeiyk ine een wat' Bemakkeiyker sfeer voor de toekomst te maken. Op allerlei wijzen komt Bolivia de laatste tijd in het nieuws. Vorige maand werd in Parijs de Boliviaanse ambassadeur neergeschoten door een lid van de internationale "Che Guevara-brigade". Onder niet opge helderde omstandigheden kwam daarna de vroegere president van Bo- liivia, Juan Jose Torres, om het leven in Argentihië. Samen met de demon straties van studenten en de stakin gen van de mijnwerkers zijn dit symptomen van toenemende sociale en politieke spanning in en om Bolivia. De huidige president, Hugo Banzer, die in 1971 bij de 186ste staatsgreep in Bolivia aan de macht kwam, heeft het er maar moeilijk mee. De econo mische situatie waarin het land ver keert, zit hem ook al niet mee. In 1974 ging het Bolvia erg goed. De prijzen voor tin en olie, twee voorname uit- voerprodukten, liepen snel omhoog. De import nam toe en van de stijgen de welvaart profiteerde ook een deel van de arbeiders. In het jaar daarop werd Bolivia ech ter flink getroffen door de internatio nale economische teruggang. De in komsten liepen terug en de regering zag zich genoodzaakt de invoer te beperken en de lonen en de prijzen te beheersen, wat bij de lonen beter lukte. De koopkracht van de arbeiders is teruggelopen, terwijl de prijzen 'ran de eerste levensbehoeften stijgen. Onderdukking Op de sociale onrust reageert de rege ring met een steeds groter wordende onderdrukking. Een aantal vak bondsleiders en studenten is gearres teerd. De regering heeft op 9 juni de president staat van beleg afgekondigd. De mij nen zijn bezet door militairen. Als reden voor dit harde optreden geeft de regering aan "een complot dat Bolivia in een burgeroorlog dreigde te storten". De protesten van de mijnwerkers richten zich met name tegen de groei van de particuliere tinondernemin gen. De door de staat geëxploiteerde mijnen zijn overigens veel minder rendabel door de verouderde technische middelen en de looneisen van de arbeiders. De protesten van de studenten rich ten zich tegen het besluit van de regering de studenten geen uitstel voor militaire dienst te geven en te gen de onderdrukking van de vrij heid van meningsuiting in het alge meen. De kerk, die een jaar geleden met de regering in de clinch lag over de aantasting van de rechten van de mens, heeft onlangs een rapport ge publiceerd over de verhouding tus sen rijk en arm. In dit rapport protes teert de kerk tegen de opeenhoping van de rijkdom in de handen van een kleine toplaag. Sedert twee en een half jaar hebben de mijnwerkers deze maand voor het eerst weer een congres kunnen hou den. Aanvankelijk wilde de regering dit verbieden, maar de groeiende on rust weerhield haar daarvan. De mijnwerkers besloten op dit congres te gaan staken als hun lonen niet zouden worden verhoogd. De leden herkozen als hun .leider de mijn- veteraan, Juan Lechin Oquendo, on danks het feit dat deze niet meer in Bolivia mag wonen. Een en ander wijst er wel op, dat ondanks een formeel verbod op activiteiten van politieke partijen en vakbonden, Banzer het niet aandurft alle politie ke activiteiten met alle geweld te verhinderen. Daarvoor is zijn positie kennelijk niet sterk genoeg. Militairen Toch ligt de voornaamste bedreiging voor president Banzer niet zo zeer in de sociale en politieke onrust. Er is veel meer kans, dat het leger hem op een moment gewoon zat wordt. Eind vorig jaar kwam de regering met de mededeling dat er in principe een akkoord bereikt was met de Chileen se regering voor een vrije haven aan de Stille Oceaan. In 1879 raakte Bolivia zijn kustge bied kwijt bij een oorlog tussen Chili aan de ene kant en Peru en Bolivia aan de andere. Deze oorlog werd door Chili gewonnen en als prijs werd de kuststrook, de huidige Chi leense provincie Aantofagasta, door Bolivia overgedragen. Het verlangen naar een vrije haven aan de Stille Oceaan heeft sedert die tijd steeds gespeeld in de Boliviaanse politiek. Banzer heeft er steeds op gewezen dat het met Chili bereikte voorlopige akkoord zeer aanvaardbaar is. De tegenstanders van Banzer in de strijdkrachten benadrukken echter voortdurend dat de president te gro te concessies aan het buurland ge daan heeft. Chili zal namelijk in ruil voor de streek land naar de ha venstad Arica een ander deel van Bolivia terugkrijgen. Terwijl de president volhoudt, dat hij een goede onderhandelingsbasis heeft om te komen tot een definitief akkoord met Chili, stellen deze mili tairen, dat de regering van Pinochet overdreven eisen stelt. Zo zou Boli via moeten afzien van het gebruik van het water van de rivieren in deze streek en een onevenredig groot deel van zijn grondgebied aan Chili moe ten afstaan. Vooral bij de jongere officieren bestaat hierover grote on tevredenheid. Belongnjke wea Jo Bij zijn streven naar een vrije haven aan de Stille Oceaan wordt Banzer krachtig gesteund door Brazilië. Brazilië zou graag via Bolivia over een haven aan de Stille Oceaan wil len beschikken. Een Braziliaanse on derneming is bezig met de bestude ring van de mogelijkheid van de aan leg van een spoorlijn tussen Santa Cruz en Cochabamba. Wanneer deze verbinding tot stand gebracht zou worden, dan is er een directe spoor verbinding tussen Sao Paolo in Bra zilië en Arica aan de Stille Oceaan. Om te voorkomen dat hij het slacht offer zou worden van de I87ste mili taire staatsgreep heeft Banzer de leiders van de drie strijdmachton derdelen (Bolivia heeft ook een mari ne) vervangen. Tien dagen later wer den zeventien generaals en kolonels met pensioen gestuurd. Half februari werd een groep opposanten, over de grens met Paraguay gezet. De radicale militairen vrezen van deze Braziliaanse bemoeienis een steeds verdere groei van de invloed van dit toch al zo machtige land. Zij bepleiten een toenadering tot Peru en Argentinië, van oudsher de tegen polen van Brazilië op het Zuidameri- kaanse continent. Zij beschouwen het herstel van de diplomatieke be trekkingen door Banzer met Chili als een historische vergissing. Toch lijken de militairen niet klaar te staan Banzer te vervangen. Men herinnert zich nog al te goed de slachtingen van augustus 1971 toen Banzer aan de macht gebracht werd. Bovendien lijkt er Zich ook nog geen nieuwe sterke man aan te dienen om Banzer op te volgen. Ondertussen probeert de regering de positie van het land te verbeteren. In april dreigde de regering de interna tionale tinovereenkomst te verlaten, als er geen hogere prijzen betaald zouden worden. Binnenkort zal er een pijpleiding voor de levering van aardgas aan Brazilië aangelegd wor den. De regering is in onderhande ling over hogere prijzen van het aardgas dat het aan Argentinië le vert. Als Bolivia bovendien kans ziet de komende tijd meer olie aan te boren en de inflatie binnen de per ken te houden, dan zou Banzer het nog wel eens politiek allemaal kun nen overleven tot 1980, het laatste jèar dat hij nog president wil zijn.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1976 | | pagina 7