In de Mozes en
Aaronstraat
Meneer,
wij gaan
op
vakantie
li
Protestanten in
Vlaanderen hebben
oudste rechten
voorlopig
m
Vandaag
De kerken en Angola
arbeid
VOORBIJGANGERS
ZATERDAG 19 JUNI 1976
KERK
TROUW/KWARTEl AT
door mevrouw mr. J. A. van Ruler-Hamelink
„In de Mozes en Aaronstraatis de titel van het boek. De ondertitel maakt verder duidelijk
waar het over gaat: beschouwingen over kerk, staat en maatschappij. Wat is nl. het geval? Deze
straat loopt in Amsterdam tussen het vroegere stadhuis op de Dam en de Nieuwe Kerk door.
Kerk en staat leefden hier vlak naast elkaar, bijna onder eikaars oog en oor. Er was een nauw
contact mogelijk. Maar de titel heeft nog een andere dubbele bodem, want Mozes. de volksleider,
symboliseert de overheid en Aaron, de priester, de kerk. Dus een aardig gevonden en subtiele
titel, maar deze uitleg moet er wel bij, wil het onderwerp de blik vangen.
De bundel telt elf hoofdstukken,
bestaand uit artikelen die al eerder
in tijdschriften zijn verschenen, en
een appendix. Door de rangschik
king van de onderwerpen wordt er
een goed overzicht gegeven van de
problemen die aan de orde waren en
nog zijn. wanneer er gesproken
wordt over de verhouding van kerk.
staat en maatschappij. Het gaat
over kerk en samenleving, gezag en
vrijheid. Calvijns tweeërlei rege
ring. Luthers leer van de twee regi
menten en de theocratische visie
van dr. Ph. J. Hoedemaker
Vooral het tweede en het vijfde
hoofdstuk geven een uitstekend
zicht op wat naar mijn oordeel het
grondpatroon van deze bundel is.
nl. de theocratie, het theocratische
levensbesef. Vanuit deze grondvisie
worden dan enkele onderwerpen
behandeld, zoals de doorbraak en
de christelijke organisatie, het neo-
marxisme in onze tijd, revolutie en
gerechtigheid, de dreiging van het
fascisme, apostolaire roeping en
participatie.
Rode draad
Op dit grondpatroon wil ik wat na
der ingaan. Twee teksten, een
Psalmvers en een tekst uit het Nieu
we Testament, zijn daarbij de Yode
draad die door de bundel loopt. Ze
worden opvallend vaak geciteerch
Het boek begint en eindigt ermee.
En het zijn ook prachtige teksten in
dit verband, vooral de tweede is een
vondst. Het Psalmvers uit Psalm 33
oude berijming is zelfs het motto
van het boek: Alles moet Hem eren'
Want het Woord des Heeren/, 't
Richtsnoer Zijner daan' Is vol
maakt rechtvaardig' Al onz' ach
ting waardig' Eeuwig zal t bestaan
Ir J. van der Graaf
Het tweede citaat staat in Openba
ring 21: 24 en 26. waar het gaat over
de koningen die de eer en heerlijk
heid van de volkeren,zullen indra
gen in het nieuwe Jeruzalem
Ja. alles moet Hem eren. want God
is Koning en regeert over allen en
alles Dat is een theocratisch le
vensbesef. een theocratische belij
denis die zuiver bijbels is. God moet
door de hele schepping geeerd wor
den. niet alleen door die Hem ken
nen. door de kerk, maar ook door de
samenleving, door de overheid en in
de staat. Dit dienen van God moet
daarin bestaan, dat er recht en
rechtvaardigheid, barmhartigheid
en liefde heersen en dat er geen
graaiende macht wordt uitgeoe
fend. maar een dienend gezag God
dienen. Jezus Christus volgen, dat
betreft alle terreinen van het leven:
het persoonlijke geloofsleven, maar
ook de inrichting van de samenle
ving en de vormgeving van de staat.
Dat houdt niet ergens in een nie
mandsland op.
Moeilijke tekst
Dit is dan, zegt ir. van der Graaf, die
eer en heerlijkheid van de volkeren.
Dit heeft volgens Openbaring 21
eeuwigheidsperspectief. Het is. zo
vervolgt hij. wel een moeilijke tekst
die we maar niet al te concreet
moeten duiden, maar het betekent
wel dat er elementen in de samenle
ving van de volkeren zijn die veel
betekenend zijn en meegaan tot in
de eeuwigheid. Daar vallen dan
misschien wel onder het oprichten
van tekenen van Gods gerechtig
heid en barmhartigheid en het in
het belijden èn in de praktijk reke
ning houden met Gods souvereini-
teit. ook door de overheid, door de
staat. De koningen zullen dit bin
nendragen. Zij dragen dus bij aan
deze tekenen en dit belijden, want
overheden die Gods souvereiniteit
niet erkennen zullen in deze stoet
niet meelopen.
Deze theocratie, zegt de schrijver, is
een torso, komt nooit af. blijft er
gens een ideaal maar is intussen wel
geloofsrealiteit. God regeert en Zijn
recht is volstrekt. Daarom hoeft de
theocratie niet krampachtig door
ons gerealiseerd te worden. Het is
een realiteit, een werkelijkheid
waaruit geleefd mag worden. De
vraag is echter wel hoe de belijdenis
van de theocratie in kerk en staat
handen en voeten kan krijgen. Het
moet toch een zekere gestalte krij
gen. Hoe kunnen wij daaraan mee
werken0
De Mozes en Aaronstraat in Amsterdam. Links de Nieuwe Kerk, rechts het voormalig stadhuis op
de Dam.
Getuigen
Laat de kerk daartoe toch spreken,
zegt ir. van der Graaf. Laat zij profe
tisch getuigen en het gehele maat
schappelijke leven onder de kritiek
van het Woord stellen. De kerk
moet gerechtigheid prediken en
daar óók tekenen van oprichten in
de samenleving, tekenen van het Relariff 1*1 ik
Rijk van God.
G. P. Puchinger. Daarin wordt ge
zegd dat de gereformeerde bond
een enorm reservoir van geestelijke
krachten is, maar dat ze doet alsof
er alleen het vraagstuk van de con
fessie is en dat ze geen oog heeft
voor de kerkelijke en wereldlijke
samenhangen, waarin de confessie
moet functioneren.
Theocratie dat betekent immers
ook. vanuit deze erkenning en van
uit dit belijden dat God Koning is
en Jezus Christus Heer, bezig-zijn
met de samenleving en de staat.
Maar dan wel echt bëzig-zijn, want
er moet wel wat gebeuren!
Mediteren, preken of lezingen hou
den is onvoldoende. En dat bezig-
zijn moet optimaal geschieden.
Kritiek
In het laatste hoofdstuk over parti
cipatie brengt ir. Van der Graaf de
kritiek ter sprake, die in dit opzicht
op de gereformeerde bond in de
hervormde kerk is uitgeoefend in
een van de interviewbundels van dr.
De heer Van der Graaf zit daar wat
mee en breidt het adres van de
kritiek uit tot de gereformeerde ge
zindte. Deze heeft juist altijd, zegt
hij, een duidelijke visie op en een
zorg voor de samenleving gehad. De
bevinding van de genade Gods
bleef niet steken in de binnenka
mer. De heiliging diende vanuit het
individuele leven uit te stralen naar
de maatschappelijke verbanden.
Waarom kan dan toch terecht dit
verwijt geuit worden? Want. zegt
hij. een feit is, de gereformeerde
gezindte staat niet in het voorste
gelid wanneer het gaat om de door
denking van de vragen die zich aan
ons voordoen in staat en maat
schappij Zijn wij dat soms verge
ten in de loop der tijden of geven
wij de moed op? Er is inderdaad te
weinig sprake van een integrale
participatie, al komt daar de laatste
tijd wel enige verbetering in.
Ik heb een hoofdlijn getrokken en
slechts een enkel ander punt aange
raakt. Het is een zeer belangrijk
onderwerp waarover wij nog lang
niet uitgedacht zijn. We mogen ir.
Van der Graaf dankbaar zijn dat hij
er ingedoken is op een wijze die de
problematiek voor iedereen toegan
kelijk maakt.
Tot slot nog een korte opmerking
over het appendix dat gaat over
gezin en maatschappij. Dit bestek
is te klein voor zo'n belangrijk on
derwerp. Als je deze paar bladzij
den leest, denk je: een aardige sa
menvatting voor een reeks lezin
gen: dat kan een interessante dis
cussie opleveren bv. over het om
gaan niet. de Schrift, de verhouding
ouders en oudere kinderen, of over
de emancipatie van de vrouw èn
van de man. Maar misschien krij
gen we daar nog eens een andere
bundel over.
*)Mevrouw Van Ruler, lid van het
moderaraen der hervormde synode,
bespreekt: "In de Mozes en Aaron
straat..." door ir. J. van der Graaf.
Uitg. Echo. J. van Oldcbarnevcltlaan
10. Amersfoort, 141 pag., prijs f.11.90.
door A. J. Klei
Mijn catechiseermeester citeerde
graag het arabisch spreekwoord dat
reizen een stukje van de hel is. Hij
gaf daarmee te kennen, ongaarne op
vakantie te gaan. Ik kon dit gezegde
gemakkelijker beamen dan
Sommige der kerkelijke leerstukken
welke hij ons voorhield, want ook ik
vertoon een zeer geringe bereidheid,
me buiten de stad mijner inwoning
te begeven. Het ontgaat me. welke
aardigheid er in schuilt om op
gezette tijden huis en haard te
verlaten en elders te gaan zitten,
waarbij je je boekenkast, je pick-up,
je hete scheerwater en de tramhalte
om de hoek inruilt voor een paar
vergeelde tijdschriften, een
warmwaterkraan waarvan je niet
weet of-t-ie het doet. en een
onduidelijke bus die maar om het
uur gaat.
Veel mensen leggen echter een grote
reislust aan de dag en ze kunnen
geestdriftig vertellen over dat
grappig hotel in Tunesië, waarvan de
lemen vloeren, toen 'tzo geregend
had. helemaal glibberig waren. Ik
luister er aandachtig naar. diep
dankbaar dat ik het zelf niet heb
hoeven doormaken. Nu is opvallend
dat onder hen die zo gretig verre
oorden opzoeken, zich nogal wat
personen bevinden die in den
vreemde pas het ware genot ervaren
als zij daar iets ontmoeten wat net zo
is als thuis
Dit verschijnsel doet zich
voornamelijk voorop het terrein van
het voedsel en menige vaderlandse
door Aldert Schipper
Als je er doorheen rijdt, geef je je er geen rekenschap van dat
Vlaanderen de oudste rechten in de Nederlanden heeft waar het
de reformatie betreft. De eerste martelaren in de Nederlanden
waren twee Vlamingen en de Antwerpse boekdrukkers komt de
eer toe. de bijbel bereikbaar te hebben gemaakt voor talrijke
Europeanen uit de zestiende eeuw. tot in Scandinavië toe.
Onze adressen:
AMSTERDAM
Postbus 859,
Wibautstraat 131
Tel 020-913456
Telex 13006
ROTTERDAM/DORDRECHT:
Postbus 948,
Westblaak 9. Rotterdam
Te' 010-115588
DEN HAAG/LEIDEN
Postbus 101.
Parkstraat 22 Den Haag
Tel 070-469445
ZWOLLE/GRONINGEN
PostDus 3.
Melkmarkt 56. Zwolle
Tel. 05200-17030
vakantieganger is opgetogener over
een berg kruimige aardappelen op
z'n bord dan over een berg in het
landschap. Niet alleen met
betrekking tot de spijze die vergaat.
De man dient getrouw en naarstig ui zijn
goddelijk beroep te arbeiden Zwoegen
vroeger en nu. Werken is een misvorming
voor me geworden. Mondiaal uitbuitingspro
ces? Bijna geen enkele beroep geschikt voor
een christen? Benadering vanuit de vrijheid
van dc sabbath. Ontkoppeling van arbeid en
inkomen. Consequenties van een ntcuw
arbeidsethos.
Autee us: D»s. Kee* W aavmans, Dr. Okke
Jager, radioman Anne Boermans. Dl. Paul
aan D|jk. Natuurlijk in VOORLOPIG In het
juni-nummer staat trouwens nog veel meer!
VOORLOPIG moest u toch feitelijk lezen'
26— p.j. (stud, 17.90). Uitgave: Kok/
Meinema.
Verrock mij te notereft als abonnee:
Het juni-nummer gratis aan mij toezenden
In open envelop aan \dm. VOORLOPIG.
Ant«oordno 101. Dcllt Geen postzegel.
ook als geestelijk voedsel in het
geding is, treffen we deze sterke
hang naar het van huis uit
vertrouwde aan. Wanneer iemand
me ter redactie opbelt en begint met:
meneer, we gaan op vakantie
behoef ik niet bevreesd te zijn dat
men mij begeert als medereiziger,
want ik weet al wat er komt. De
vraag namelijk of er in het land dat
reisdoel vormt, ook gewone
hollandse kerkdiensten zijn
Onlangs had het weekbulletin van
het hervormd persbureau, waar ze
blijkbaar ook benaderd worden door
kerkende vakantiegangers, een
artikeltje hierover. Daarin werden
eerst degenen die alleen maar
informeren naar kerkdiensten in het
algemeen, streng aangepakt. Ze
kregen te horen: .Wie-het
architectonisch interessante gebouw
weet te vmden. kan op eigen
initiatief ook meer aan de weet
komen over het gebruik ervan". Met
andere woorden: zoek het zelf maar
uit en zit mij niet aan m'n kop te
zaniken. En zij die verlangen naar
een dienst in eigen taal en naar eigen
snit. en daarmee toch de hervormde
vaan overal op aarde hoog willen
houden, werden eveneens koeltjes
bejegend. Ze kunnen thuisblijven
Dit laatste advies gaat eraan voorbij
dat in de rechterhoek van de kerk
reisclubs als paddestoelen uit de
grond schieten, die adverteren met
een dominee als reisleider. Zo'n man
mag voor niks mee, hoeft ook geen
bezienswaardigheden aan te wijzen,
maar levert des zondags waar ook ter
wereld een preek van de gewenste
kleur van thuis. Het evangelie is een
licht op ons pad. dat wel. maar ik
wou toch wel doorgeven wat ds. H
van der Schaaf in het nieuwe
jaarboekje van de christelijke
gereformeerde Kerken in zijn
jaaroverzicht hierover opmerkt:
..Tenslotte memoreren we, dat
verschillende reisbureau's en
-verenigingen uit de kring van onze
predikanten reisleiders aantrokken.
Ongetwijfeld zal naast de te bieden
geestelijke verzorging de commercie
een grote rol spelen!"
Nieuwe boeken
Ds W van Gorsel
EEN GOD VAN EEUWIG HEIL 80 blz 8,90
Meditaties over de heilsfeiten Persoonlek gerichte
kanttekeningen, opvallend door diepgang en dui
delijkheid
Ir J van der Graat
TE MIDDEN VAN TIJDGENOTEN EN
GEESTVERWANTEN
168 blz 17,50.
Aspecten van godsdienstig leven m deze tijd De
auteur wedt tijdgenoten en geestverwanten mate
riaal tot bezmmng inzake de eigentijdse geestelij
ke vragen en verschijnselen
Sipke van der Land
WAT BEZIELT ZE HET NIEUWE BOEK
OVER SEKTEN
GeiH 120 blz., 12,50.
Een boeiende bespreking van diverse sekten,
o a Unified Family. Hare Krishna Beweging.
Soeti Beweging. Mormomen. Jehova's Geluigcn
Mr H Schelhaas
EEN EN AL OOR!
64 blz 7,90.
Wat doen we met de kmdernevendienst' Uit
gangspunten en praktische tips voor leiders)sters)
van kmdernevendiensten voor dominees, kerkera-
den enz Een erg handig boekie
Dr Comefcs P van Andei
LAAT ONS NU VROLUK ZINGEN!
96 blz f 10.90.
Leven en werken van Paul Gerhardt (1607-1676)
Hi| behoort lot de betangnikste dichters van
kerkliederen in het Duitse taalgebied In het Lied
boek zi|0 13 liederen van hem opgenomen
Verkrijgbaar in de boekhandel
0^53] KOK KAMPEN
De geschiedenis van het protestan
tisme m Vlaanderen is opnieuw opge
tekend door de bejaarde en eerbied
waardige voorman van het protes
tantisme in België, ds. E. Pichal. Zijn
boek is toch een beetje teleurstel
lend. Ds. Pichal legt grote nadruk op
de tijd van de reformatie, waarover
hij omstandig vertelt. Hij doet dat op
een wat wijdlopige manier, komtr
nogal eens op zijpaden, maar blijft
daarbij onderhoudend en boeiend.
Ds. Pichal heeft een anekdotische
verteltrant en verrijkt de lezer met
heel wat vermakelijke details.
Naarmate ds. Pichal in zijn relaas
vordert wordt het verhaal be
kender. Zo vertelt hij over de reactie
van de Belgische protestanten in de
tijd na de Franse revolutie op de
mislukte samensmelting met Noord-
Nederland- Als hij in België vertoef
de. bezocht koning Willem I de pro
testantse kerken en de protestanten
beleefden deze periode als een nieuw
begin. Zo schreef de gemeente in Ver-
viers: ..Het zo rampzalige en langdu
rige tijdperk van de onverdraag
zaamheid (was» eindelijk afgesloten.
Sinds dat ogenblik heeft de herstelde
gemeente hare rustige opmars voort
gezet met langzame, maar blijvende
vorderingen".
Of de kerken dat nu wilden of niet, ze zijn betrokken geraakt bij
de oorlog in Angola. Dat kwam doordat de rooms-katholieke kerk
lange tijd leunde op en steun gaf aan het Portugese koloniale
systeem.
De andere kerken hinkten op twee
gedachten. Van het kolonialisme ver
wachtten zij weinig goeds, maar om
dat zij afkomstig waren uit het Wes
ten (bv. Amerika) moesten zij toch
ook iets in zichzelf overwinnen alvo
rens de Angolese onafhankelijkheid
onder een links georiënteerde man
als Agostino Neto te kunnen aan
vaarden. De kerken in het buitenland
hebben soortgelijke aarzelingen moe
ten overwinnen. In Nederland heeft
een groepje ..Komitee Kerken voor
Angola" genaamd, zich nogal druk
gemaakt voor deze aanvaarding.
De Horstink in Amersfoort heeft een
documentatie samengesteld, waarin
deze kerkelijke verwerking nog eens
uitgebreid is vastgelegd. Hoe snel
verouderen de dingen. In december
van het vorig jaar pleitte onze krant
OP
GROND WOORD
ijk
en
30
oen
ro-t
esl
eli
Liefde en trouw
moeten je niet verlaten!
Hang ze om je hals.
schrijf ze op de tafel van je hart.
dan zal je genegenheid en guiAoli
krijgen
in de ogen van God en mensen.
(Spreuken 3,3,4)
len
De vorm van de spreuken die in d nei
hoofdstuk geschreven staan is t< 0 i
kens dezelfde. In het eerste gedeel ot
is telkens sprake van iets dat gedai no(
moet worden, waarop dan een soo 27
belofte volgt. Als het ergens in h<ieg
leven op aan komt, dan is het liefc oei
en trouw. Liefde is in wezen verboi enl
denheid met God en de mensen. Zo ra;
der liefde valt het leven uit elkai
verpulvert het in een immens aanti
tegenstrijdige verlangens en beget
te. Liefde is het hoofdgebod en 1
gebinte van een mensenleven. Liel
verloren, al verloren. Trouw is
blijven bij die verbondenheid. H
advies luidt: om je hals hangen, da ev
kunnen ze niet weg. Als de tekst v
een verbond of een verdrag op
tafel van je hart schrijven! Dichterbf°n
kan niet. Het is daarmee een stuk va|aai
je leven geworden. Je leven zelf.
hebben hier te maken met ee
grondwoord voor alle mensenbee x
staan. Alleen zo staat het er goetf"
voor en kan het op weg gaan. D
belofte doet denken aan het wat
en toenemen van Jezus „in gen;
bij God en de mensen." Zo heeft H
in dit verband gestaan. De zoon d
mensen. Zo ontmoet je genegenhi
verbondenheid en gunst. Het levij
met de medemens gaat open en C
toekomst tegemoet.
CREDO
Neem vóór uw vakantie nog een
abonnement!
Schitterende uitgave! Positief. Evenwich-
tig
Thema juninummer: westerse
oosterse mystiek
-:P:
do
on
aa
tei
Uit de inhoud:
Dr. B. van Oeveren: Protestantse mystiek.
Ds. M.P. van Dijk: De vraag naar mystiek. Di
Drs. A. Schouten: Ondernemingsraad -
personeelsraad (actueel!)
Dr. R. Kranenberg: Geestverruimende
Je
In deze eeuw kwam het protestan
tisme in België wederom tot grote
bloei. Het is missionair van karakter,
hetgeen blijkt uit de grote inspannin
gen, die de kerk van België op de
zendingsvelden heeft geleverd. Voor
aan stonden de mensen van de zen
ding bij de bestrijding van de slaven
handel in de Kongo cn Ruanda en de
kerk heeft het eigen land ook steeds
als zendingsveld bewerkt. Hierbij
heeft de Belgische kerk vaak steun
uit het buitenland ontvangen, waar
door het Belgische protestantisme
soms wel eens een beetje te veel de
indruk gaf dat het geïmporteerd was.
Dat deze indruk vals is heeft ds.
Pichal met zijn boek ondubbelzinnig
beschreven. Het is te hopen dat hij
nog eens gelegenheid vindt om een
boek te schrijven over de hedendaag
se geschiedenis van het Belgische
protestantisme, want in deze eeuw
heeft het protestantisme in België in
zijn relatie tot het rooms-
katholicisme opnieuw een rijpheid
bereikt, waardoor het voor Noord-
Nederland tot een voorbeeld zou kun
nen zijn.
De Geschiedenis van het protes
tantisme in Vlaanderen. 235 pagi
na's. prijs 24,90. uitgave Standaard.
Amsterdam-Antwerpen.
KRONIEK: De V.U. en het communisme
Dialooggemeente
BIJBELSCHETS: 2 Korinthe.
Abonnementsprijs f 22.- per jaar
nummers) 40 pagina's per numnj
Studentenabonnement: f 16.- Opgavij
voor een abonnement/proefnummer k
u zonder postzegel sturen naar Ermek),j]
antwoordnummer 34. U kunt ook bellen:
03417-1542.
nog voorzichtig voor de erkenning
van de MPLA. de volksbeweging voor
de bevrijding van Angola. Wij heb
ben het later met dit commentaar
zelfs nog moeilijk gehad. Intussen
worden op dit moment al de huurlin
gen berecht, die toen nog tegen de
MPLA vochten. De oorlog is voorbij.
De oude vijanden van de MPLA bie
den hun samenwerking aan. Toch is
Angola nog maar een begin. Straks
komt onherroepelijk Rhodesië aan
de orde. Welke rol spelen de kerken
daar? En in Namibië? Zullen de ker
ken in staat zijn bij te dragen tot een
zoveel mogelijk geweldloze machts
overname? Misschien vormt het ver
leden een les voor de toekomst.
Zwart op Wit, de politieke situatie van
Angola cn de houding van de kerken,
uitgave De Horstink, Amersfoort, prijs
ƒ8.-.
NED. HERV. KERK
Beroepen te Finsterwolde: K. B. du
Pon kand. te Woudenberg; te Gies-
sen-Nieuwkerk: F. v. d. Sluis te
Nieuw Beijerland; te Amsterdam-
Watergraafsmeer: A. N. Doornhein te
Markelo.
Aangenomen naar streekgemeente
Oudemijnstreek: L. C. Vogelaar
(geest. veiz. verpleeghuis Het Zonne
huis te Zuidhorn), wonende te
Grijpskerk.
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen te Klaaswaal, Hilversum,
Amsterdam-C, Zwijndrecht en Meeu
wen; J. J. van Eckeveld, kand. te
Scherpenzeel.
GEREF. GEM. IN NED.
Beroepen te Gouda: A. van Straalen,
kand. te 's-Gravenzande.
GEREF. KERKEN
(vrijg.; B V.)
Beroepen te Vlaardingen: R. Brand*
kand. te Amsterdam.
GEREF. KERKEN
AANGENOMEN naar Zwijndrecht
A.C.Scherpenisse te Scheveningen.
Ds. G. A. A. Chappon
In een kerkdienst in de Pieterskerl
te Utrecht neemt Ds. G. A. A. Chap-f-
pon (66) morgenmiddag afscheid \i
de Waalse gemeente van Utrecht
tevens van Nederland. Hij gaat f
emeritaat en keert in verband daar-
mee terug naar Frankrijk. Sind» 1
1968 stond hij in Utrecht. Daarvoor
was hij predikant te Argenteuil f
Frankrijk. De laatste zes jaar was hij
tevens president van de „commissie
tot de zaken" (het bestuur) van de
Eglises Wallonnes in ons land.
zijn nog steeds zestien waalse ge
meenten in ons land, allen in
grote steden, met samen ruim drie
duizend zielen. Zij gebruiken de
Franse taal en betrekken hun predi-
kanten ook meestal uit Frankrijk
Sinds 1816 maken zij deel uit van de
Nederlandse hervormde kerk. waar-
van zij thans de 54e classis vormen 1
De eerste Waalse gemeenten werdenp
in 1574 en volgende jaren gestich
door vluchtelingen uit de zuidelijk
Nederlanden. In de zeventiende en a
achttiende eeuw kwamen daar vefcr1
hugenoten uit Frankrijk bij. zodat
op het hoogtepunt (omstreeks het
jaar 1700) 82 waalse gemeenten inf*
ons land waren.
d van -j
hten
t met J
