3e padden in mijn tuin
De echtpaarlijke Tafel-ronde
eekend-puzzel
m M m
Aandacht voor Vrolijks vingervlugge varianten
Timman contra Brown
a&
Ifrattige kruipers met prachtige ogen:
1*
pl
e
Q
y
e
1©
schaken
a mil
AS A
A A
&s B
9U-.B
BAS
I
SS SS 1 i
BI
Niet piekeren maar puzzelen
591e opgave voor de ladderwedstrijd
Lezers
schrijven
]>ERDAG 19 JUNI 1976
BINNENLAND
TROUW/KWARTET 21
f komen twee soorten padden in mijn tuin: de rugstreeppad, die je makkelijk aan de zwavelgele
gstreep en de donker olijfgroen met roodbruine wratten kunt herkennen, en de gewone pad,
jofdzakelijk donkerbruin van kleur, hoewel er van dier tot dier nogal wat variatie is in kleur en
kening. Hun wrattigheid schrikt veel mensen af, maar het helpt om die afschuw te overwinnen,
s je eens in hun prachtige gouden ogen kijkt. En wie dan eens op hun grappige manieren let, als
bij voorbeeld een slak op de korrel nemen, is meteen voor padden gewonnen.
e rugstreeppad is het talrijkst,
rerdag schuilend in holletjes on-
r de drempels van de buitendeu-
n, onder losse stenen en bielzen
i in de avond met zacht geritsel in
it dorre blad op de grond rondlo-
ind op jacht naar slakken, kevers
wormen. Er zijn jaren geweest
t ze bij vier, vijf tegelijk over het
rras kuierden en toen zag je ze
ik regelmatig overdag, vooral als
it bewolkt weer was. Inmiddels
jn er een paar flatblokken verre-
i tussen mijn tuin en de polder,
heen ze elk voorjaar terugke-
om er te paren en eieren te
gen. Die hindernis op hun jaar-
tse trekweg is in mijn tuin aan de
ntallen te merken.
het voorjaar zijn er in de polder-
otjes niet minder dan vroeger,
un aanwezigheid verraden ze van-
eind april in niet te koude nach-
en soms al in de middag door
n aanhoudend gekwaak, dat heel
ders klinkt dan dat van de kik-
rs. Het is een ratel die uit de verte
je komt als een aanzwellend en
gzakkend „errrrrrr-orrrrr-errrrrr-
rrnrr Duizenden padden
en mee aan die koorzang, die
Ier klinkt naarmate er meer in-
en wegebt als er vele zwijgen.
:ijn de mannetjes die het geluid
n, waarbij ze hun keel oppom-
tot een grote blaas die als
:kast voor hun stem dient. Ze
^inpen zich met de voorpoten
it aan wijfjes die op het punt
hun in lange snoeren verenig-
eitjes te leggen. De omarming is
vig dat het mannetje daarmee
Ipt de eitjes uit het moederlijf te
ien. Terwijl ze daaruit te voor-
ijn komen, laat hij er zijn sper-
over los en worden de eitjes
cht.
edaanteverwisseling
Jt het padderit komen larven die
|el weghebben van de bullekopjes
l kikkers en net zo'n gedaante
wisseling doormaken: eerst een
ktaart „visje", later met achter-
lotjes, dan met voorpootjes, ten
Itte een padje met een staart die
pl verdwijnt. Jonge rugstreep-
Idjes zijn maar anderhalve centi-
feter lang. Die diertjes zijn natuur-
k een welkome prooi voor heel
kt andere dieren en er zijn er niet
pl die een grootte bereiken waar-
ze minder gevaar lopen.
omstreeks Sint-Jan (24 juni)
i je de roep van de paddeman-
ïtjes boven de weiden horen. Dan
platen ze dat gebied en zwerven
uit over de omringende tuinen. Je
ziet daarom dicht bij het huis de
meeste rugstreeppadden in de
maanden julie en augustus. Ze lo
pen als muizen, tamelijk snel, maa-
rom de halve meter stoppend.
Springen kunnen ze niet,» want
daarvoor zijn hun achterpoten te
kort. Daarom zijn het ook niet zulke
beste zwemmers: ze maken in het
water loopbewegingen zoals een
hond, maar als ze haast hebben,
kunnen ze ook hun twee achterpo
ten tegelijk bewegen, al houden ze
dat niet lang vol.
In de tuinen zijn ze uiterst nuttig, al
beseffen de meeste tuinliefhebbers
dat niet. Een paar jaar geleden we
melde het tussen de gevlekte dove-
netels van de slaslakjes, twee centi
meter lange bleekbeige naaktslak-
ken. Elke zomeravond waren daar
de padden, het kon niet missen. Nu
doen slaslakken in mijn tuin, waar
zoveel van hun gading te vinden is
dat ze zich niet aan levend blad
hoeven te vergrijpen, geen kwaad,
maar in een tuinderij wel degelijk.
Wel heb ik last van een bijna zwar
te, vleugelloze snuitkever, die ronde
gaten vreet in het blad van allerlei
planten, ioals clematis, druif en
dracaena. Deze bij sierplantenkwe
kers zeer beruchte lapsnuittor of
taxuskever kom ik in huis ook vaak
tegen. Door de loep of vergroot op
een foto is het een prachtig dier: het
zwart glanst op de gebulte ribbels
van de dekschilden en de ka
neelkleurige haarbosjes ertussen
vormen een aardig contrast. Maar
daar denk je niet aan als ze een
dierbare plant onooglijk maken.
Eens vond ik de lijken van wel
twintig taxuskevers bij elkaar, alle
maal onthoofd, op het tuinpad. Hoe
die daar kwamen was een raadsel,
tot ik eens een rugstreeppad een
paar taxuskevers achter elkaar zag
ophappen. De keiharde keverlijven
moeten in een uitwerpel van zo'n
pad hebben gezeten en overgeble
ven zijn toe de rest door de regen
was weggespoeld.
De andere pad
De rugstreeppad is vooral gewoon
in de duinstreek en wordt daarom
vaak duinpad genoemd. Hij komt
zelfs voor op de Waddeneilanden,
waar vrijwel geen amfibieën leven,
omdat ze met hun tere huid erg
gevoelig zijn voor zeewater en dus
de Waddenzee niet kunnen overste
ken. De duinpad schijnt een kort
verblijf in zee te kunnen overleven.
De gewone pad zie ik in mijn tuin
maar een doodenkele keer. niet ver
weg zijn wel een paar sloten waar ze
elk jaar komen paren en eieren leg
gen, maar die liggen niet in de na
bije polder. Omdat de gewone pad
vooral 's nachts jaagt en je alleen
heel jonge dieren overdag tegen
komt, valt hij ook minder op. Hij
kan wel een beetje springen, maar
gedraagt zich in de tuin bijna een
der als de rugètreeppad.
Tijdens de paring laten de wijfjes
vaak een onderbroken piepen ho
ren, dat ze onder water maken, wat
heel eigenaardig klinkt. Het geluid
van de mannetjes is een laag blaf
fend kraken, afgebroken en minder
luid dan de roep van de rugstreep
pad, omdat ze geen kwaa'kblaas
hebben: Hoewel de gï-ootste padde-
soort van Europa hij haalt met
gemak vijftien centimeter, de rugs
treeppad maar acht meten jonge
gewone padden nog geen centime
ter. Ik heb er wel eens honderden
tegelijk zien krioelen ^n een karres-
poor, dat te diep voor ze was om
eruit te klauteren. Ten slotte dit:
padden kunnen een huidvocht af
scheiden dat weilichtzwak giftig is.
bedoeld als afweermiddel tegen vij
anden, die de smaak niet zullen
waarderen. Maar het is een ba
kerpraatje dat je er wratten van zou
kunnen krijgen. Spaar de padden
dus als nuttige, aardige en onschul
dige bewoners van de tuin. En niet
alleen omdat ze net als kikkers en
salamanders door de wet volledig in
bescherming, zijn genomen en ieder
die ze doodt of zelfst alleen maar
vangt, strafbaar is.
Wellicht kent U de tweemaandelijkse uitgave De Vrienden-
damkring, die over een klein jaar zijn tienjarig bestaan hoopt te
vieren. De hoofdredacteur van dit, voor elk wat wils biedende,
damblad is Arie Storm, die bij de technische beslommeringen
terzijde wordt gestaan door niemand minder dan o.a. Krijn
Toet en Jan Weerheijm.
In het laatst verschenen nummer
treft men o.a. een interview aan met
Ton Sijbrands, die zijn motivatie
voor zijn recente clubverandering
uiteenzet. Wanneer u interesse
hebt, om ook nog op een andere
manier op de hoogte te blijven van
het wel en wee in de damwereld,
kan dit via De Vriendendamkring
op een erg plezierige wijze! De
abonnementsprijs bedraagt 17.50
per jaar. Te voldoen door storting
op postgiro 338924 t.n.v. A.J. Storm
te Den Haag; gewenste tijdvak ver
melden). In no.3 vindt u de rubriek:
Vrolijks vingervlugge varianten of
Vrolijks virtuoze verhandelingen",
waarin een achttal problemen ter
oplossing worden aangeboden. Eni
ge van deze combinaties intrigeer
den mij ten zeerste, en deze wil ik u
dan ook niet onthouden.
Wit wint na 16-21? Kunt u er niet
uitkomen, dan vindt u onderaan
deze rubriek mijn eigen oplossing.
9
m
9
O
0j
Als enige richtlijn kan ik zeggen,
dat de oplossing nogal voor de hand
ligt.
De tweede diagramstand toont een
vrij eenvoudige vorm van de coup
Royal, die voor een ieder op te los
sen moet zijn. Wit speelt en wint,
maar.verplaatst nu de zwarte
schijf op veld 15 eens naar veld 35
en probeer dan nog eens de winst te
ontdekken!
De derde en laatste diagramstand
toont weer een iets minder moei
lijke opgave, die niet al te veel pro
blemen mag opleveren. Zwart wint.
Oplossingen:
Opgave 1: 1. 24-19 13x24 2. 35-30!
24x35 3. 34-30 35x24 4. 33-28 24x31 5.
28-22 18x29 6. 39-34 27x18 7. 36x7
12x1 8. 34X5!
Opgave 2: 1. 38-33 29x49 2. 48-43
49x38 3. 32x43 21x41 4. 36x47 23x32
5. 43-38 32x43 6. 44-39 43x34 7. 40x7!
Opgave 2a (schijf 15 op 35): 1. 38-33
29x49 2. 27-22! 49x18 3. 37-31 23x32
4. 44-39 35X33 5. 31-27 18x31 6. 36x7!
Opgave 3: 1. 22-17? zwart wint nu
door: 1. 24-29 2. 17x19 18-22 3.
27x18 30-35 4. 16x27 29-34 5. 39x30
35x33! en het afspel levert geen
moeilijkheden meer op.
FRANK DROST.
Na de partijen Timman—Karpow en Olafsson—Browne in de
vorige rubriek volgen nu nog uit de Euwe—Vierkamp de
ontmoetingen van Timman en Browne.
De eerste won Timman en bij de
tweede nam Browne op deskundige
wijze wraak. Deze vier partijen zijn
m i. theoretisch de interessantste
partijen; de overige acht partijen
komen voor een rubriek minder in
aanmerking.
e5!? 15. fe5 de5 16. Pf5 Lf5: 17. Lf6:
Lf6: 18. Tf5: De7 19. Tdfl Tc6 (0-0??
20. Tf6:) 20. a4!? Lg5t 21. Kbl 0-0 22.
Pd5. Het is duidelijk, dat 22. a5?
wegens Tc3:! 23. bc Pa4 slecht is.
22.Pd5: 23. ed5 Tb6.
28. a5! f6 29. Te6 Tc8 (Td8 30. Te7)
30. D6 Td8 31. c5 f5 32. Te7 Tb4 33.
Kc2 Kf8 (Tc8 34. d7 Tc5:t 35. Kdl Td4
36. Te8+).
34. Kc3 Tg4 35. Tb7: Tg2: 36. Lc4
Th2: 37. Tf7t Ke8 38. Tg7: Th3t 39.
Kd4 f4 40. Tg8t Kd7 41. c6t. Opge
geven.
L. PROKES
Cs. Sach, 1941
De volgende week hoop ik tijdig een
paar „verse" partijen uit Manila te
kunnen sturen. Duitsland is nu on
verwacht met twee spelers verte
genwoordigd in c^e twee komende
interzonale toernooien om het we
reldkampioenschap: Huebner in
Biel. Zwitserland en ondergeteken
de in Manila.
De volgende partijen vertonen bei
de een interessant eindspel.
Siciliaans.
TIMMAN—BROWNE.
I. e4 c5 2. Pf3 d6 3. d4 cd4 4. Pd4: Pf6 5.
Pc3 a6 6. Lg5 e6 7. f4 Lc7 8. Df3 Dc7 9.
0-0-0 Pbd7 10. Ld3 h6 11. Dh3. Beter
dan 11. Lh4 g5!
II. Pb6. Noodzakelijk, daar b5? 12.
e5! de 13. Pe6:! fe 14. Lg6t tot een
beslissende aanval leidt.
12. Thfl Ld7 13. Lh4 Tc8 14. Dg3
w
spi i^S mi
Stelling na 23.Tb6
24. De5:! Een kansrijk kwaliteitsof
fer. Er dreigde Tb2:t! 24. De5: 25.
Te5: Lf6 26. Tf6:! Tf6: 27. c4 Tf4. 1
Voor een tegenaanval is er geen tijd:
27. Tf2 28. Le4 f5 29. Lf3 met c5 en
d6.
O-
v
iïj&fis
W .---.-V-, SXSSW
Wm BB fp|
V'
jn
Wit speelt en wint.
Men zou erover van mening kunnen
verschillen, of dit eindspel een
eindspelstudie is of slechts een inte
ressante partijstand, die belangrijk
is voor de theorie van het eindspel.
In elk geval is de oplossing leerrijk.
Siciliaans.
BROWNE—TIMMAN.
1. e4 c5 2. Pf3 e6 In de vorige partij
speelde Browne 2. d6. 3. d4 cd4 4.
Pd4: Pf6 5. Pc3 d6 6. Le2 Le7 7. 0-0
Pc6 8. Le3 Ld7 9. f4 Pd4: 10. Ld4:
Hier komt 10. Dd4: ernstig in aan
merking.
10. Lc6 11. Del! 0-0 12. Dg3 g6!?
En hier moet Dc7 met Tfd8 cn Pc8
gebeuren. 13. e5 zou wegens Pc8 nau
welijks gevaarlijk zijn.
13. De3! Da5 14. e5 de 15. fe5 Pd7 16.
Lf3 Lf3: 17. Tf3: Lc5 18. Tel Ld4: 19.
Dd4: Db6 20. Db6: Pb6: 21. Pe4 Tac8
22. c3 Tc7 23. b3 Pd5 24. c4 Pb4 25.
Pd6! a6 (Pa2: 26. Tal met Ta7:). 26.
Te2 Td8 27. a3 Pc6 28. Td3 b6 29. b4
a5 30. c5! bc5 31. bc5 Pb8 32. Tc3 Tc6
33. Td2 Pa6 34. Tdc2 Td7 35. Kf2
Tdc7 36. Pe4 Tc8 37. Ke3 Tb8 38.
Td2 Pc7 39. Pf6t! Kg7 40. Td6 Pb5.
(Td6: 41. cd6 Pb5 42. Tb3).
41. Tc6: Pc3: 42. Tb6! Td8 43. Td6
Tc8 44. c6 g5 45. Kd4 Pa4 46. c7! Kg6
47. Pe8! Opgegeven wegens Te8: 48.
Td8 enz.
Oplossing eindspel: 1. Kf4 Kg7 2.
a8D! Ta8: 3. Ke5 Kf7 4. Kd6 Ke8 5.
Kc6 Tc8 6. Kd6! Ta8 7. Kc6. Remise.
L. PACHMAN
Ze speelden een geheimzinnig spel, waarvan ik de bedoeling niet
snapte. „Ze" waren drie echtparen, die aan een ronde tafel zaten,
met telkens een man tussen twee vrouwen en elke man links
naast zijn vrouw.
Ze hadden elk een aantal witte
kaarten: de mannen Jan' 12, Klaas
10 en Piet 20; de vrouwen Lies 8,
Miep 24 en Truus 18. Daarna werd
een aantal zwarte kaarten uitgege
ven. De verdeling kon ik niet pre
cies volgen, maar ik weet, dat de
mannen onderscheidenlijk in één of
andere volgorde 2, 12 en 18 zwarte
kaarten kregen en de vrouwen 16,
18 en 26.
Vervolgens begon een geheimzinni
ge manipulatie. Elk gaf aan zijn of
haar rechterbuur de helft van zijn
of haar witte kaarten en aan zijn of
haar linkerbuur de helft van zijn of
haar zwarte kaarten.
Hierna vroeg Jan: „En, dames en
heren, klopt het?" Bevestigend
knikken.
Op mijn schuchtere vraag, wat nu
eigenlijk klopte deelde Jan mij mee
(met enige verontwaardiging over
mijn zwakke bevattingsvermogen),
dat nu elk der zes aanwezigen even-
Horizontaal. 1. denkbeeldig, 7.
mengmest, 13. kalief van Syrië, 14.
Spaans paard, 16. water in N.-Br.,
17. Regia Majestatis (afk.), 18. in
memoriam (afk.), 20. Bretonse zang,
21 senior (afk.), 22. scheik. element,
23. vrucht, 26. land in Europa, 28
Turkse titel, 30. kwetsuur, 31. reeds,
33, statenbond, 35. muzieknoot, 36.
ogenblik, 38. muzieknoot, 39. oude
lengtemaat, 40. danspartij, 41.
kleefstof, 42. hulpmiddel op sche
pen, 43. vertragingstoestel. 44. voge
leigenschap, 45. telwoord, 46. name
lijk (afk.), 48. jongensnaam. 50.
voertuig, 51. zuinig, 55. eminent
(afk.), 56. badplaats in Tirol, 57.
houten klepper, 59. onhelder en
vochtig, 62. begeleider van een oor
logsschip, 64. jongensnaam, 65.
scheik. element. 66. duw, 68.
Rijkstelefoon (afk.), 69. lidwoord
(fr.), 70. vervelend wezen, 72. zeden,
74. myth, figuur, 76. zangstem, 77.
Pools burgemeester.
Verticaal. 1. afmeting van papier, 2.
honingbij, 3. circa (afk.), 4. zege
praal, 5. landbouwwerktuig, 6. he
vig, 7. steen, 8. deel van de Bijbel. 9.
wapenschouw, 10. voorzetsel, 11.
half, 12. kwast als versiering, 15.
houten bakje, 19. pachter, 21. bijna
loodrecht, 24. lidwoord (Fr.), 25. ver
lies in een gevecht, 26. kostschool.
27 lidwoord. 29. muzieknoot, 30.
welaan, 32. krijgsmacht. 34. uitrus-
ter van schepen, 35 netelachtige
planten, 37. plomp, 40. waterblaas
je, 44. verfstof, 45. deel van het jaar,
47. naderhand. 49. ongeveer, 51.
soort hond, 52. meisjesnaam,53. zus
ter (afk.), 54. leidsman, 56. mount
(afk.), 58. Lord (afk), 60. jon
gensnaam. 61. droog, 63. landschap
in Griekenland. 66. nachtgewaad,
67. zaak, 71. antwoord betaald (op
telegrammen), 72. familielid, 73 Sint
(afk.), 75. muzieknoot.
Oplossingen t/m woensdag a.s. per
briefkaart zenden aan: Trouw Kwar
tet, Postbus 859, Amsterdam,
linksboven vermelden: week
endpuzzel.
Oplossing:
Horizontaal: 1. patent. 6. tortel. 12.
tere, 14. moed. 16. as, 18. Rg, 19. sta,
21. eg, 22. Lt, 23. starost, 26. re
medie. 29. tele, 30. tegel, 32. leeg, 33.
e.p., 34. uk, 36. lis, 37. i.e., 38. re, 39.
krom, 41. Anne, 43. de, 44. kazerne,
45. na, 47. aren, 49. krat, 52. as,
54.o.r„ 55. mes, 57. tr, 58. R.L., 59
paan, 61. manen. 63. ipeel, 65. pan
doer, 67. melodie, 69. er, 70. el, 71.
kei, 73 Ee, 74. Ne, 75. gein, 77. rede,
79. Geleen, 80. Gemert.
Verticaal: 2. at, 3. terreur, 4. ergo. 5.
ne, 7. om, 8. roem, 9. Tegelen, 10. ed.
11. pastel. 13. Rt., 15. stegel, 17. step,
19. stel, 20. Ares, 22. lier, 24. al, 25.
St., 27. el, 28. de. 31. gireren, 35.
koker, 37. inert, 39. Kea, 40. man, 41.
ank, 42. ent, 46. kapper, 48. rondeel,
50. armoede, 51. alleen. 5'3. Saar, 55.
mark, 56. semi. 58. rein, 60. An. 61.
me. 62. Ne. 64. e.d., 66. olie, 68. leem,
72. eb, 75. ge. 76. Ne,77. re, 78.er.
De prijswinnaars van de vorige wee
kendpuzzel zijn: B. van Holst,
Zwartvenseweg 46, Tilburg, A.
Boom, Lingscdijk 56, Dalem (Gld.),
Chr. Trijssenaar. Kluizeweg 153,
Arnhem.
veel witte als zwarte kaarten had.
Tot goed begrip voegde hij er nog
aan toe: het hoogste aantal kaarten
(evenveel witte als zwarte dus) had
nu een man, het laagste aantal een
vrouw.
Was dat nu alles, vroeg ik mij af,
maar durfde uit minderwaardig-
heidscomplexistische overwegin
gen niet verder te vragen. Maar wél
stelde ik mijzelf de volgende vra
gen, die ik ook aan u. waarde lezer,
wil voorleggen:
1) Welke tweetallen vormden de
echtparen?
2) Hoe was de verdeling der
zwarte kaarten bij het begin én bij
het einde?
3) Hoe zaten de zes?
Drie vragen, die u elk drie punten
kunnen opleveren. Die punten zijn
bestemd voor onze doorlopende
ladderwedstrijd, waaraan iedere le
zer (ook niet-abonnees) kan of kan
gaan deelnemen. Zij worden op uw
persoonlijke kaart genoteerd.
Zendt u meermalen in, dan stijgt
uw puntentotaal voortdurend, tot
dat het ogenblik komt dat geen der
andere ladderklimmers een hoger
totaal heeft dan u en u de ladder-
prijs krijgt. De punten blijven
steeds geldig, ook als u lange tijd
niet inzendt.
Wilt u voor deze opgave een waar
deringscijfer geven (10 als hoogste,
1 als laagste waardering)?
De oplossingen moeten uiterlijk
over vier weken binnen zijn bij mr.
G. van Vorden, postbus 58 te Eer
beek. Op briefkaart of briefomslag
vermelden: „Niet Piekeren maar
Puzzelen." In uw schrijven uw volle-
Zij zaten en kaartten te zamen:
Drie echtparen, maar met zes namen..
dige naam en adres in blokletters
schrijven of tikken. En geeft u voor
al eventuele adres- en/of naamsver
anderingen op?!
Niet alleen uw oplossingen, ook uw
kritiek, toelichtingen, uitingen van
dichtkunst en dergelijke zijn harte
lijk welkom. En als u vragen heeft
(bijvoorbeeld over uw pun-
tenstand), dan is een sterk prijsver
hogend likkertje van 55 cent de
sleutel tot het antwoord.
Lezers-serie. Binnenkort begint
weer een serie puzzels, samenge
steld door de lezers. Zij worden met
naam en portret bij hun puz
zelbreinvruchten vermeld indien
deze worden geplaatst. Met grote
belangstelling wacht ik op uw pro
blemen!
MR. G. VAN VORDEN
Kamper uien
Uw verslaggever (Trouw 12/6) is bij
een hoogst onbetrouwbare bron te
rade gegaan als hij de oorsprong der
z.g. Kamper uien denkt te weten. Uit
mijn jeugd doorgebracht in Kam
pen herinner ik mij dat men in
Kampen niet over „uien" sprak,
maar van „look". Een „lookje" moest
de sla pittiger maken. Elke rechtge
aarde onderzoeker begrijpt dan al
dat aan die z.g. Kamper uien een
luchtje zit. De oorsprong is gemakke
lijk na te gaan. want de „Kamper"
uien zijn betrekkelijk jong: een teelt
variatie uit het midden der vorige
eeuw. Boekhandelaars, drukkers, uit
gevers en een dichter hebben de teelt
gezamenlijk ter hand eenomen. In
1844 kwam bij G. C. J. Fels te Kam
pen het eerste zestal uit van de
„Kamper stukjes, berijmd door een
Kampenaar". Achter „een Kampe
naar" was J. J. Fels, broer van G. C. J.
verscholen. J. J. Fels was een
kunstzinnig mens. vaardig dichter,
tekenaar en schilder. Op het stadhuis
van Kampen hangen nog door hem
geschilderde stadsgezichten. De
broers hadden de „stukjes" ergens in
Duitsland opgediept. Terwille van de
verkoop werden het „Kamper" stuk
jes. Reeds in 1846 verscheen een
tweede zestal. Na ettelijke herdruk
ken bij verschillende uitgevers groei
den in 1927 door middel van uitgever
Ph. Zalsman de,.stukjes" uit tot
Kamper „uien".
De roemruchte uitgever J. H. Kok sr
ontdekte de werkelijke bron. Werd
zijn geboortestad Dokkum niet met
dezelfde verhaaltjes onwelriekend
gemaakt? Trouwens voor Dalfsen,
Stavoren. Leiden, Utrecht, Amster
dam, Deventer, Delfzijl, Zwolle en
andere plaatsen diste men het uien-
gerecht evengoed op. Maar men
drukte er geen boekjes over, al wor
den de uienplaatsen wel vermeld in
diverse sagen- en legendeboeken van
o.a. Jozef Cohen, Franke en Sin-
ninghe. Men moet inderdaad tot de
middeleeuwen terug om de oorspron
kelijke bron te vinden. In Duitsland
deden deze verhaaltjes de ronde in
lange winteravonden als het
hardvuur brandde. Reeds als incuna
bel (wiegedruk) werd in 1497 „Seltza-
mer Geschichte der Lallen zu
Lallburg" te „Lalaburg" gedrukt.
Honderd jaar later kwam „Das Lale-
buch" Het narrenboek) uit, even
eens anoniem gedrukt „zu Lalenberg
Anno 1597". Ziehier de ware bron:
een vertaling uit het Duits. Wie er
meer van weten wil leze: J. H. Kok,
De Kamper-uien import. Kampen.
1936.
DEN HAAG G. H. A. Krans
