Strikt uitgavenbeleid moet
}énprocentsnorm aanvullen
p
Wit voor zomer 1976
Kerken protesteren
tegen per-besluit
Bisschoppen willen de
hogeschool in Tilburg
katholiek houden
Imbuigen voor het te laat is
Artsen wegens
mislukte abortus
voor de rechter
Jongen zwaar
gewond bij
viaduct gevonden
Prof. Nagel: huurlingen in
Angola kregen eerlijk proces
irfÉRDAG 19 JUNI 1976
BINNENLAND - MODE
TROUW/KWARTET 11
r prof. dr. A. J. Vermaat
de afgelopen weken heeft de regering via een aantal nota's
ngegeven welk beleid zij wil gaan voeren ter bestrijding van
fkloosheid en inflatie. In een drietal artikelen zal ik in kort
Stek de hoofdlijnen van dit voorgenomen beleid becommenta-
ren. In dit eerste artikel komt vooral de zogenaamde één-
pcentsnorm van Duisenberg aan de orde.
rct na de tweede wereldoorlog
ift heel Nederland een opbouwbe-
1 gevoerd. Het herstel van de
fkgelegenheid en het externe
pwicht was de eerste opgave. In
joop van de jaren vijftig werd dit
|1 bereikt en werd de wel-
jrtsgroei de leidende doelstelling.
dit werd een succes. De particu-
inkomens stegen wondersnel,
t de collectieve sector kwam in
temende mate aan haar trekken.
pr in het begin van de jaren zeven-
fcwamen snel donkere wolken op-
ADVERTENTIE
TVOORAL EEN ONVERWACHT
|[.CADEAU GEEFT PLEZIER
)c
vlidzömernachtzon
-langer
N ZWEDEN GEKREEERD
N GOUD OP ZILVER VER
VAARDIGD
•EN BLIJVENDE UITING
/AN LIEFDE
In een strikt beperkte editie
litgegeven
^sluitingsdatum:
!5 juni 1976, middernacht
Onze Zweedse traditie van het
Midzomernachtfeest gaat terug
!ot de tijd van de Vikings -
ten eerbetoon aan de zon,
gewijd aan geliefden. Onze
mdere traditie is die van het
creëren van mooie, elegante
juwelen. Wij van Franklin
vlint AB in Stockholm hebben
beide tradities nu gekombineerd
to De Midzomemachtton Hanger
ifreëerd in 24 karaat goud op
•ling zilver. Het ontwerp
•wijst naar onze Midzomer-
-htdromen: de stralende
ddernachtzon en de bloemen
e jonge meisjes plukken om
nder hun kussen te leggen
)dat ze van hun aanstaande
an dromen. Het is een prach-
juweel geworden, met een
licht mat reliëf dat afsteekt
tegen een als een zon glanzende
fchtergron'd.
De Midzomernachtzon Hanger
van 39 mm (23 gram) is een
leel geschikt cadeau om uit
ietde te geven - het is immers
vooral het niet verwachte
cadeau dat ontvanger en gever
rovecl genoegen schenkt. Bin
nenkort zal Franklin Mint AB
deze hanger, de eerste uit haar
jeschiedenis, in een strikt
perkte editie uitgeven. Per
iteller zal niet meer dan één
langer verkrijgbaar zijn, die
Itrikt op bestelling zal worden
:leverd. Dé prijs van f 150,--,
inklusief goud op zilveren ker
ing van 60 cm, hoeft u nu nog
liet te betalen; wij sturen u
hiervoor een akseptgirokaart.
E)f uiterste besteldatum is 25 juni
976. Op die dag dient nu
(Stelling uiterlijk door de PTT te
lijn afgestempeld.
Doorvirdt jy mm. op naregnmtti
ujgtbeeU. 24 lurjut ffm J oj) Helling
zilver ma bijpuuenJe gm/J op zih eren
letting iun 0II iw.
Teken deze coupon als u de hanger
Bn wilt schaffen en geef hieronder
Sn of u al een klantennummer van
Tanklm Mint Nederland hebt.
uw order aan Franklin Mint
IB, p/a Franklin Mint Nederland
IV, Amsteldijk 166. Amsterdam
010 - Antwoordnummer 7816 in
en enveloppe zonder postzegel.
Ik heb een klantennummcr
lanrln-ki-rum.-
Ittum
•aam
Htes
laats
zetten. De werkgelegenheid begon af
te brokkelen en dit proces kwam in
een stroomversnelling na de recente
wereldrecessie. De inflatie bleef
voortduren, zeker na verveelvoudi
ging van de olieprijzen. Elke regering
van welke snit ook wordt in zo'n
situatie voor de pijnlijke vraag ge
steld: hoe verder?
Vooruitzichten
Vooruitzichten bij ongewijzigd
beleid zijn zwart. Op een sterke im
puls van de wereldhandel behoeft
niet te worden gerekend. De econo
mische groei zou dan afnemen, de
inflatie blijven voortduren en de
werkloosheid zou nog aanzienlijk
toenemen. Dit weinig aanlokkelijke
beeld was reeds bekend, toen vorig
jaar de miljoenennota 1976 werd ge
presenteerd.
Vandaar dat de regering daarin een
ombuigingsplan aankondigde, de zo
genaamde een-procents-norm voor
de collectieve sector. Hierbij is dus
sprake van enig gewijzigd be
leid. want de sterke groei van over
heidsuitgaven en overdrachts
inkomens wordt verminderd. Neemt
men deze wijziging in de prognose op,
dan valt er wel enige verbetering te
constateren. De groei komt dan te
liggen op circa drie procent per jaar.
De structurele werkloosheid wordt
met de helft verminderd. De inflatie
kan beperkt worden tot zes a zeven
procent en de private inkomens be
hoeven niet meer te dalen.
De regering is met een dergelijk re
sultaat nog niet tevreden, en terecht.
Zij meent dat de werkgelegenheid
verder versterkt moet worden, niet
alleen terwille van de resterende dui
zenden werklozen, maar ook vanwe
ge de ontwikkelingslijnen na 1980.
Door de te lage bedrijfsinvesteringen
van vóór 1980 zal later immers de
groei toch weer afnemen, terwijl juist
in die periode gerekend moet worden
met een groter (demografisch) aan
bod van werkenden en een uitputting
van de aardgasreserves.
Daarom meent de regering dat naast
de één-procent-operatie nog verdere
maatregelen moeten worden geno
men ter stimulering van de bedrijfs
investeringen.
Eén-procentsoperatie
In de afgelopen decennia Werd Ne
derland steeds geconfronteerd met
korte perioden van werkloosheid,
veroorzaakt door een tekortschieten
Van de totale bestedingen. Het be
strijden hiervan door middel van de
opvoering van collectieve en private
bestedingen was in het algemeen niet
moeilijk en voor politici zelfs een
dankbare taak.
Nu kennen wij in ons land ook een
ander type van werkloosheid, de zo
genaamde structurele werkloosheid.
Prof. dr. A. J. Vermaat
Twee van de voornaamste oorzaken
zijn de volgende. In de eerste plaats
zijn de loonkosten van de produktie
dermate snel gestegen, dat gezien de
internationale concurrentiepositie
(waarbij de dure gulden ten gevolge
van het rijke aardgas mede een rol
speelt) een volledige doorberekening
in de prijzen niet is gelukt. Dit leidt
na enige tijd tot stillegging en afsto
ting van produktiecapaciteit. In de
tweede plaats is de inkomensverde
ling in de afgelopen jaren nogal een
zijdig gewijzigd. De overheid en de
niet-actieven hebben een groter aan
deel verkregen. De actieven hebben
hun aandeel behouden, zodat de be
drijfswinsten sterk zijn teruggelopen.
Vooral in de laatste twee jaren is dit
aanzienlijk geweest. De rentabiliteit
is op een dieptepunt beland. De nei
ging tot investeren is nagenoeg ver
dwenen. De financiële weerstand is
sterk verzwakt door de te geringe
groei van het eigen vermogen.
Wil men deze ontwikkeling ombui
gen, dan ligt het voor de hand, ten
eerste: dé stijging van de loonkosten
(inclusief sociale premies) te beper
ken en ten tweede de groei van de
collectieve sector af te remmen. Dit
laatste beoogt de één-
procentoperatie, namelijk een kleine
re groei van de collectieve sector met
één punt van het nationale inkomen
per jaar in plaats van de huidige 1,75
punten. r*
Hierdoor hoopt men de bedrijfswin
sten weer te kunnen laten stijgen tot
een wat meer normaal peil. De ar
beidsinkomens moeten dan uiter
aard in de hand gehouden kunnen
worden om deze ruimte niet weer te
laten verdwijnen. Met name als de
conjuncturele werkloosheid weer
gaat teruglopen ten gevolge van enig
herstel van de wereldhandel wordt
het moeilijk de lonen in de hand te
houden.
Aanvullende
stimuleringen
De één-procent-operatie beoogt een
deel van de jaarlijkse groei te laten
toevloeien naar de bedrijfswinsten
door de trend in de personele en
materiële overheidsuitgaven en voor
al de uitgaven voor de sociale zeker
heid wat naar beneden bij te buigen.
Vèn onze onderwijsredactie
TILBURG De Nederlandse bisschoppen willen de katholieke
signatuur van de hogeschool te Tilburg behouden. In het benoe
mingsbeleid laat de bisschoppenconferentie (die de benoemingen
moet bekrachtigen) zich nog altijd leiden door een voorkeur voor
roomskatholieke kandidaten.
Dit heeft de bisschop van Breda,
mgr. Ernst, gezegd in een gesprek
met het Tilburgse Hogeschoolblad.
Bisschop Ernst reageert op het rap
port van een werkgroep aan de ho-
Van een verslaggever
AMSTERDAM Twee Amsterdam
se artsen die begin deze maand door
het medisch tuchtcollege voor zes
maanden als arts zijn geschorst, zul
len op 22. 23 en 24 juni voor dezelfde
zaak voor de rechtbank in Amster
dam moeten verschijnen.
De artsen waren verbonden aan de
inmiddels gesloten abortuskliniek
I Sarphati-huis in Amsterdam. In deze
I kliniek werd op 9 mei '74 een 37-
J jarige Belgische vrouw uit Turnhout
I (moeder van vijf kinderen), die meer
I tten drie maanden zwanger Was ge-
aborteerd De vrouw overleed nog
diezelfde dag in het Weesperpleinzie-
I kenhuis aan inwendige bloedingen.
Het effect op de werkgelegenheid
kan op korte termijn gezien de
belabberde uitgangs-situatie voor
het bedrijfsleven zeker niet specta
culair zijn. Op korte termijn zullen de
bedrijfsinvesteringen niet veel toene
men. Het beste effect is nog het voor
komen van een verder verlies aan
arbeidsplaatsen. Dit is een essentiële
zaak, maar politiek-psychologisch
moeilijk aan de man te brengen.
Teneinde de investeringen en
daarmee ook de werkgelegenheid
wat sneller op te peppen, worden nog
enige aanvullende maatregelen aan
gekondigd. Naast specifieke maatre
gelen voor sectoren en regio's gaat
het hierbij vooral om twee elemen
ten. In de eerste plaats is er sprake
van een algemene investeringspre
mieregeling met een jaarlijkse
fondsvorming van ruim twee miljard
gulden. In de tweede plaats is sprake
van de mogelijkheid van een aanvul
lende subsidiëring van loonkosten
welke in 1978 een omvang van ruim
één miljard gulden kan hebben
bereikt.
Verder bijbuigen
Mijn eigenlijke commentaar wil ik
beginnen met het betuigen van adhe
sie aan de gekozen doelstellingen en
aan het plan om een keer te brengen
in de desolate ontwikkeling van de
werkloosheid. Vervolgens stel ik de
vraag, of de aangegeven weg vol
doende snel en intensief bewandeld
wordt. Op dit punt koester ik sterke
twijfel. Ik zal mij voorzichtig uitdruk
ken om niet op één hoop geveegd te
worden met de oppositie, die „veel te
laat en veel te weinig" zal blijven
roepen.
Overigens is „te laat" niet ver bezij
den de waarheid, want voor de be
strijding van de structurele werk
loosheid is 1976 voor wat betreft de
collectieve sector een welhaast ver
loren jaar. Het min-of-meer aanvaar
den van een tegenvaller van twee
miljard gulden - zoals de voor
jaarsnota te kennen geeft - is een
misser. Het geeft in ieder geval aan.
dat het mikken op een norm als de
één-procent bijvoorbeeld perse aan
gevuld moet worden met een zeer
voorzichtig en stringent uitgavenbe
leid. Tegenvallers komen immers va
ker voor dan (echte) meevallers.
Jackjes van gefinished katoen (20,op witte t-shirts met
opdruk (18,Overalls met kleurige biesjes afgezet kos
ten 85,—, C&A.
Jurken.en tunieken met zijsplitten en aangeknipte of
wijde mouwen staan uitstekend op witte rechte broeken.
Witteveen.
De mode heeft wit herontdekt deze
zomer. Een wandeling door de stad,
langs de terrasjes en de etalages
levert hoog zomerse taferelen van
mannen in witte pakken en opval
lend veel vrouwen in het wit. Wit
flatteert de meeste mensen, al den
ken ze tvaak van niet. Een beetje
bruin wordt door wit extra geaccen
tueerd.
Wit is feestelijk. Wit is voor alle
leeftijden. Witte katoen is heerlijk
koel om te dragen en makkelijk in
het onderhoud. Bij echt warm weer
ziet zelfs een donker gedessineerde
jurk er snel smoezelig en gekreukt
uit, dus het argument van dan moet
je zo vaak wassen," geldt heus niet
alleen voor wit. De stoffen worden
steeds perfecter, vragen nauwelijks
enig strijkwerk. Vaak is het een
kwestie van 's avonds een sopje en de
volgende ochtend kan het witte pak
weer aan. Wit is uitstekend te combi
neren. hetzij met pasteltinten, hetzij
met donkere en felle kleuren zoals
zwart, marine en rood.
Wie wit kiest voor een romantische
feestjurk, een makkelijk zonne-
jurkje, een spijkerbroek of een bla
zer voor het werk: je voelt je net even
anders in het wit.
Van flinterdunne India katoen drie hoog zomerse modellen van Foxy Fashion,
rond de honderd gulden.
geschool, cue eveneens vóór handha
ving van bet katholieke karakter had
gepleit.
Enkele jaren geleden was er in Til
burg sprake van dat men de katholie
ke signatuur wel wilde inruilen tegen
de status van rijksinstelling. Vooral
wanneer de hogeschool universiteit
zou worden (al dan niet in combinatie
met de hogeschool te Eindhoven),
zou dit voor de hand liggen.
Het tij lijkt nu gekeerd. Bisschop
Ernst kondigt aan dat de bisschop
penconferentie te zijper tijd een offi
cieel standpunt zal innemen over de
positie van de katholieke hogeschool.
Uit zijn woorden mag worden afge
leid c^at dit erop neer komt dat de
hogeschool katholiek is en blijft.
LcicrtijJ J - 4 u et tl/ TA
Rht lyjö, Krjnlilin Mint Ab
Aan de beide artsen is nu het plegen
van abortus zonder voldoende me
dische indicatie ten laste gelegd.
Verder het veroorzaken van dood
door schuld, subsidiair zwaar licha
melijk letsel, de dood ten gevolge
hebbend.
Van een verslaggever
ARNHEM De achttienjarige J.H.
uit het Westduitse Emmerik is gis
teren zwaargewond gevonden bij een
viaduct in de Kempenbergerweg in
Arnhem. Volgens de politie moet hij
van het viaduct gevallen zijn. Onder
zocht werd gisteren nog of er van
mLsdrijf sprake is. De jongeman is
met schedelletsel in een ziekenhuis
opgenomen.
Pessimistisch
Pessimistisch ben ik over de één
procent-norm. Het ziet er niet naar
uit dat de actieven zich vier jaar lang
op de nullijn laten zetten. Evenmin
is het erg waarschijnlijk dat op korte
termijn de /groei van 3,75 prcent per
jaar zal worden gehaald (resp. de
opgeloepn achterstand zal worden
goedgemaakt). Wil men in deze situ
atie toch de werkgelegen-
heidsdoelstelling handhaven, dan
lijkt mij een verder bijbuigen nood
zakelijk.
Afhankelijk van de resulterende
groei zal de financiële norm in de
periode 1977-1980 moeten liggen in
de marge 0,5 tot 0,7 punten. Ik besef
heel goed welke haast onoverkome
lijke bezuinigingsproblemen dit op
levert, zeker voor een kabinet van de
huidige snit na de eertijdse politieke
uitspraken. Op de vraag of zo'n extra
bijbuiging politiek wel haalbaar is,
kom ik in mijn tweede artikel terug.
Andere bezwaren
Ik wil dit eerste commentaar beslui
ten met een tweetal andere kritie
ken. In de eerste plaats staat en valt
het nieuwe beleid met de uitkomst
van de wissel die men trekt op de
monetaire politiek. Het totale finan
cieringstekort is historisch gezien to
renhoog. De creatie van nieuwe li
quiditeiten door de te verwachten
monetaire financiering en de over
schotten op de lopende rekening
leidt tot een risico, welke ik persoon
lijk nie* .ou willen aanvaarden. De
kans op een mislukking van het be
leid ten gevolge van extra inflatie en
daardoor een verslechterde ex
portpositie nopen tot vermindering
van net overheidstekort in de eerste
jaren. Ook deze beschouwing leidt
tot dezelfde conclusie als hiervoor,
namelijk een verdere bijbuiging van
het beleid.
In de tweede plaats nog een com
mentaar met betrekking tot de aan
vullende financiële plannen ter sti
mulering van de bedrijfsinvesterin
gen door middel van een algemene
investeringspremie. Voor zover het
hierbij (gedeeltelijk en in eerste in
stantie) gaat om een extra financiële
injectie Is het beoogde effect moge
lijk.
Na het omzetten van bestaande fis
cale faciliteiten, als de vervroegde
afschrijving en de investeringsaftrek
in een nieuwe investeringspremie,
zal een veel geringer effect hebben
omdat hierdoor in feite eerst voor elk
bedrijf de vennootschapsbelasting
verhoogd wordt en slechts voor de
facto investerende bedrijven wordt
verlaagd. Men moet oppassen dat
zulk een systeemverandering - en dit
geldt eveneens voor de aangekondig
de Hofstra-studie over het fiscale
winstbegrip - niet leidt tot proble
men voor de tamelijk marginale be
drijven.
Anders gezegd, men zou zich nog
eens moeten buigen over de vraag of
enig gedifferentieerd tarief in de ven
nootschapsbelasting ten faveure van
de kleine ondernemingen wenselijk
zou zijn.
Dit is het eerste van een serie van drie
beschouwingen van de hand van prof.
dr. A. J. Vermaat. hoogeleraar in de
economische politiek aan de Vrije
Universiteit van Amsterdam.
Deze ideale basis kleren komen van
Lampe/Haags Modehuis. Zowel de ka-
Voor een zomers feest of een bruiloft, super romantische katoenen jurken met toenen blazer als de broekrok kosten
veel kant, stiksels en ruches van Laura Ashley. Beiden honderd dertig gulden. rond de negenenvijftig gulden.
Commissie vroeg doodstraf niet uit te voeren
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG De Nederlandse criminoloog prof. mr. W. H. Nagel
meent dat de dertien huurlingen uit Engeland en de Verenigde
Staten, die momenteel in Angola terecht staan voor hun daden
tijdens de afgelopen oorlog, een eerlijk proces hebben gehad.
Nagel was lid van een commissie van
vertegenwoordigers uit 37 landen, die
op uitnodiging van de Angolese rege
ring het proces de afgelopen veertien
dagen heeft bijgewoond. Tegen alle
huurlingen is de doodstraf geëist, het
vonnis is echter nog niet bekend. De
commissie heeft er bij de Angolese
justitie op aangedrongen de dood
straffen, zo die worden opgelegd, niet
tot uitvoering te brengen.
Volgens Nagel hebben ook niet alle
huurlingen zich aan dezelfde misdrij
ven schuldig gemaakt. Sommigen
van hen hebben inderdaad op grote
schaal gemoord, maar anderen heb
ben volgens hem nog geen schot
gelost.
Volgens Nagel zou het vonnis tegen
de huurlingen positief beinvloed kun
nen worden indien met name de Brit
se regering nu ernst gaat maken met
het verbod voor Britse onderdanen in
vreemde krijgsdienst te treden. Uit
de verhoren in Angola is gebleken
dat de Britse autoriteiten de werving
en het vertrek van de huurlingen
naar Angola geen strobreed in de weg
hebben gelegd. Integendeel, de Brit
se politie heeft zelfs meegeholpen
huurlingen te beschermen tegen
journalisten en bij het vertrek uit
Groot-Brittannië was het zelfs niet
nodig dat ze hun paspoort lieten zien.
De Angolese regering zou met name
willen dat de Britse autoriteiten een
einde maken aan de ronselaarsactivi
teiten van de Engelsman Banks. De
ze heeft voor de strijd in Angola
tegen de linkse bevrijdingsbeweging
MPLA een kleine driehonderd Britse
ex-militairen in zijn land aangewor
ven. Banks zou nu ook een rol spelen
in de werving van huurlingen die
voor het blanke minderheidsregiem
in Rhodesië zouden moeten gaan
vechten.
Van een onzer redacteuren
AMSTERDAM De kerkeraden van de greformeerde kerk in
Amsterdam en Oegstgeest/Akersloot hebben in brieven aan de
generale synode protest aangetekend tegen het besluit van de
synode, de aanbeveling van het speciale fonds van het we
reldraadprogramma tot strijd tegen rassenwaan op te schorten.
De gereformeerde kerk te Amster
dam zegt dat zij het besluit als een
schok heeft ervaren en doet een drin
gend beroep op de synode haar be
sluit te herzien. De kerkeraad meent
dat juist de financiële steun aan het
anti-racisme fonds door de onder
drukten in de derde wereld en in het
bijzonder door de zwarte meerder
heid in Zuid-Afrika, gezien wordt als
een bewijs van daadwerkelijke soli
dariteit met hun zaak;
Zij vindt dat de synode is gezwicht
voor de dreigementen (om alle ban
den te verbreken) van de „blanke"
NG-kerk. die harerzijds van harte in
stemt met de apartheidspolitiek van
de Zuidafrlkaanse regering, althans
daartegen niet ten principale in gaat;
De Amsterdamse kerkeraad vindt
dat de synode door haar beslissing in
feite tegen haar wens in morele
ruggesteun verleent aan een rassen-
beleid, dat de synode in hetzelfde
besluit van 26 mei J.l. terecht ver
werpt.
..Een kerk. die terecht wel be
lijdt. maar terugdeinst voor de conse
quenties, ontneemt in ernstige mate
de kracht aan haar goede
boodschap", besluiten de Amster
dammers.
Steek
De kerkeraad van Oegstgeest zegt in
haar brief dat het synodebesluit, al
was het niet zo bedoeld, bij voor- en
tegenstanders van de apartheid over
gekomen is als een keuze ten gunste
van dit systeem. „Onze zwarte broe
ders en zusters in Zuid-Afrika voelen
zich in de steek gelaten. De blanke
christenen voelen zich gesteund in
hun ideologie. Wanneer deze gevoe
lens overgaan enerzijds in wanhoop
en anderzijds in nog grotere zelfver
zekerdheid, dan is het niet on
denkbaar dat de fatale botsing tus
sen de volken van Zuid-Afrika door
Uw besluit eer verhaast dan ver
traagd is. Dan zoudt U het tegendeel
bereikt hebben van hetgeen U be
doelde',, aldus de kerkeraad.
Zij doet een beroep op de synode
haar besluit te vervangen voor een
ondubbelzinnige keus voor het pro
gramma tot strijd tegen rassenwaan.
De kerkeraad kondigt aan dat zij een
storting doet op de girorekening van
het speciale fonds.
