Amicales zijn onderdeel van het Marokkaanse regime 1 Henk van Halm heeft geen schoffel en ook geen hark ^Commentaar Meeste programmapunten van politieke aard Soweto Oosterschelde „Uitwijzing onmenselijk' DROOM Zonnig en warm weerrapporten Strandweer SÉ [IJDAG 18 JUNI 1976 BINNENLAND TROUW/KWARTET 5 be wrede slachting die in Soweto, leen stad voor zwarte, Zuidafrika- pen, onder schoolkinderen is aange richt, is meer dan een verbijsterend jpcident. Het is een nieuw teken van hardheid van de handhavers van apartheid, die weliswaar bezig lijn voor de buitenwereld een nieuw jeeld van zichzelf te scheppen, maar pesondanks geen greintje verande ring hebben ondergaan. j)e gebeurtenissen in Soweto zijn een incident. Dat kon dan nog wel nie ezegd worden van het inmiddels pi ;lassiek geworden bloedbad van je liharpeville. Nu is er meer aan de ^de iand. Daarvoor moet men proberen sich voor te stellen, hoe de zwarten u" n Zuid-Afrika de laatste ontwikke- Be ingen in hun werelddeel hebben »eleefd. ie i gre" let heeft lang geduurd, eer de ver- t ei] inderingen die de Britse premier Mc dillan omstreeks de jaren zestig _yoor Afrika aankondigde, de zuid- >unt van dat continent bereikten, let ene zwarte land na het andere verd zelfstandig, maar in het zuiden eek het westers kolonialisme en de jlanke overheersing alleen maar ^werker te worden. Totdat Portugal zijn greep op Ango- a en Mozambique verloor. In een num van tijd waren in Mapoeto de iwarte mannen de baas en de negers n Zuid-Afrika verbaasden zich, dat lun blanke premier Vorster het snel >p een akkoordje gooide met Samo- a Machel, die even tevoren nog als ;en terrorist was beklad. Toen volgde Rhodesië. Premier 'orster bleek ineens voor Rhodesië wel een democratische oplossing te 'ensen. Waarom gaat dat dan niet >p voor Zuid-Afrika? vroegen de warte Zuidafrikanen zich af. De ingelukkige oorlog in Angola, met lijn voor Vorster zo roemloos einde, Tlrerd door dezelfde Zuidafrikanen een overwinning van henzelf jevierd. 'rouwens: de wijze waarop de zwar- !e Zuidafrikanen de politieke ont- 'ikkelingen in de buurlanden ver- AL^erken, hun nieuwe zelfbewustheid, lun identificatie met de nieuwe lei- Iers in deze landen, bewijst in welk agisch isolement in eigen land de egering-Vorster is geraakt. De vra- oucfcen, die bij de meerderhéid van de adafeuidafrikaanse bevolking leven, P\fejngen niet tot de machthebbers in ^Tretoria door omdat zij zich afscher- ban|Kn voor wat er werkelijk leeft, thaa oedeflm gehoord te worden, zijn inciden- ataJün nodig. En dat het dit keer kinde- avoiten geweest zijn, die in opstand e bjikwamen; dat de regering-Vorster te- et, c gen een demonstratie van kinderen zeyfzo gewelddadig optrad dat zijn Mjigp tekenen. jQf1 )len kan er zich nu van afmaken Dor foor te zeggen, dat hier sprake is van chtt vat misleide raddraaiers. Kinderen aar lebben aangegeven hoe diep en wijdverbreid de angst en de verbitte- injj ing over het vernederende systeem ,n v; van de apartheid is. De regering e hf leeft met haar reactie op haar beurt ees langegeven hoezeer de blanke sa- iPs nenleving van Zuid-Afrika dagelijks ip de toppen van haar zenuwen ,n noet leven, klei i fi Wat Soweto betekent in het geheel 08 van de Afrikaanse ontwikkeling, we- en wij niet. Wij weten alleen dat ioweto een nieuwe bevestiging is van de zekerheid dat de apartheid aai een heilloze en tot de ondergang V0lj eidende weg is. 'enzij de machthebbers zich door een gebeurtenis als deze tot de wer kelijkheid laten terugroepen ten- ij ook het daarvoor al niet te laat is. Het lijkt ons onjuist de nu gekozen oplossing van een stormvloedkering met pijlers en schuiven voor de Oosterschelde te karakteriseren als een compromis. Niet omdat dat een geladen of besmet begrip zou zijn, maar omdat het woord tekort doet aan de geweldige en unieke uitda ging die ons land met dit werk aandurft en dat een zeer grote ver rijking van de ervaring en kennis van onze waterstaatbouwers zal be tekenen; een ervaring, die straks mogelijk ook andere landen ten goede kan komen. door James Dorsey AMSTERDAM „Ondanks de bele concrete bewijzen die wij aan de rijksrecherche hebben doen toekomen over de directe bedreigingen door de Amicales jegens de 182 Marokkanen die verleden jaar in hongerstaking gingen en de reële intimidaties zelfs ten opzichte van familiele den in Marokko, beweert staatssecretaris Zeevalking van justitie geen gegevens te hebben gekregen waaruit onge wenst optreden van de Amica les blijkt". Dit verklaarde het Komitee Marok kaanse Arbeiders in Nederland (KMAN) deze week na het bekend worden van de beslissing van Zeeval king om geen verblijfsvergunningen te geven aan de 182 Marokkanen die verleden jaar om deze reden in hon gerstaking gingen. In een brief aan de vaste Kamercom missie voor justitie, waarin Zeeval king zijn beslissing toelicht, zegt hij dat acties van Marokkanen in het buitenland tegen de Amicales hen bij een eventuele terugkeer naar Marok ko niet in gevaar kunnen brengen. Volgens Zeevalking lopen alleen die Marokkanen gevaar „die, waar dan ook, deelnemen aan activiteiten ge richt op de omverwerping van het regime" van koning Hassan II. Actieprogramma Ten onrechte impliceert staatssecre taris Zeevalking, dat de Amicales geen onderdeel zijn van het Marok kaanse regime. Tot de oprichting van de Amicales werd in de zomer van 1973 besloten door een vergadering van Marokkaanse werkgevers, rege ringsvertegenwoordigers en andere politieke functionarissen. Zij waren van mening dat de ongeveer achthonderdduizend in het buiten land verblijvende Marokkanen niet aan hun lot mochten worden overge laten. Er moesten in het buitenland verenigingen worden opgericht, die in nauw overleg met de Marokkaanse regering, de belangen van de Marok kaanse arbeiders zouden behartigen. De Amicales, of Widadiyat zoals zij in het Arabisch heten, deden zich voof als een organisatie, die zich met za ken zoals onderwijs, moskeeën, ille galen en Arabische begraafplaatsen wilde bezig houden. Maar na een on derzoek van de statuten van de Ami cales kwam Mieke den Elt in het blad Motief tot de conclusie: „Als de Ami cales hun actieprogramma zouden willen verwezenlijken, dan zal de ver eniging zich onvermijdelijk moeten bedienen van middelen, die in de doelstelling uitdrukkelijk zijn afge wezen Immers het merendeel van de programmapunten is van politie ke aard". in oktober 1975 brachten ambtena ren van het Marokkaanse ministerie van arbeid een bezoek aan ons land om in samenwerking met de Marok kaanse diplomatieke vertegenwoor digingen in Nederland de Amicales van de grond te krijgen. Van de Ma rokkaanse regering kregen de Amica les een bedrag van 1,8 miljoen gulden ter beschikking. Mondigheid y Helemaal uit alle problemen is men echter nog niet. Er zal de komende -maanden hier en daar, in het open- k-4 baar en achter de schermen, nog geducht touwgetrokken worden over de omvang van de doorlaatope- ning en het daarmee samenhangend getijverschil na de voltooiing van het werk (65 of 90 procent bij Ycrse- ke). Daarbij zal het verschil in kos ten tussen beide oplossingen wel de 'doorslag geven, omdat naar de woorden van Rijkswaterstaat .,de huidige stand van milieu onderzoek nog geen mogelijkheid biedt tot een exacte kwantificering van de ecologische gevolgen, ver- pu bonden aan een wijziging van het Marokkanen in de Mozes- en Aaron- kerk in Amsterdam. Van een onzer verslaggevers ROTTERDAM In een open brief aan staatssecretaris Zee valking spreekt het actiecomi té Pro Gastarbeiders ernstige ongerustheid uit over het lot van de 182 Marokkanen, die in november en december in hon gerstaking waren gegaan en die toch niet in aanmerking kun nen komen voor legalisatiepa pieren. Pro Gastarbeiders be ziet deze hongerstaking als een laatste wanhopige poging om dat van hen het onmogelijke werd gevraagd: de mensen be schikten niet over loonstroken, ziekenfondskwitanties en an dere papieren ofschoon zij al jaren in Nederland waren. Pro Gastarbeiders acht de uitwij zing onmenselijk, gezien de ge volgen welke deze mensen na uitwijzing wacht in hun eigen land als gevolg van hun politie ke verleden in Nederland. Ma rokkanen die zich over politiek hebben uitgelaten, zouden door toedoen van de ook in Nederland werkende Amicale bij hun terugkeer in Marokko reeds bij de grens worden gear resteerd. waarschuwden zij heftig tegen deze organisatie. Zij stelden, dat de Ma rokkaanse regering door middel van het stichten van de Amicale een greep probeert te krijgen op haar onderdanen in het buitenland met het doel „de politieke en sociale mon digheid van haar onderdanen te on derdrukken". Zo vroeg dé heer Koppe van de Stich ting opvang en begeleiding van bui tenlandse werknemers in Dordrecht zich af, hoe het kan, dat een dictato riaal regime in Marokko, dat zelf iedere op een vakbond lijkende orga nisatie verbiedt, nu in het buitenland naar de belangenbehartiging van de Marokkaanse arbeiders kon streven. Zich baserend op ervaringen elders in Europa zei de Industriebond NKV, dat „zelfs ontvoeringen niet ge schuwd worden om Marokkanen die actief zijn in het vakbondswerk defi nitief de mond te snoeren". Al gauw kwamen er ook in ons land tal van berichten over ontoelaatbare praktijken van de Amicales. Via druk op familieleden in Marokko zouden de Amicales geprobeerd heb ben om een greep op de Stichting Moskee in Amsterdam te krijgen. Deze stichting legde zich tot dusver uitsluitend toe op het zieleheil van de Marokkanen. Vorige maand maakte de voorzitter van het toen pas opgerichte Marokkaanse cultu reel centrum N. Figuigui bekend, dat de Amicales hem over wilden halen om lid van hun Utrechtse afdeling te worden. Daarbij is hem een brief getoond van zijn moeder in Marokko waarin stond dat hij voorzichtig moest zijn. „Je vader is oud gewor den en er moet niets met hem gebeu ren", zo stond er en deze zin laat weinig te raden over. Volgens Figui gui betekent dit dat de Marokkaanse politie contact met zijn ouders heeft opgenomen. Ook de hongerstakers van verleden jaar kunnen tal van verhalen vertellen over hoe de Ami cales geprobeerd hebben om hun staking, zonder succes overigens, te breken. Onrechtvaardig Het KMAN is ontsteld over de brief van Zeevalking. Gezien al deze be wijzen begrijpen zij noch het besluit van de staatssecretaris om hun een verblijfsvergunning te weigeren, noch zijn passiviteit ten opzichte van de Amicales. Het spreekt van zelf, dat de Amicales hun activitei ten zo goed mogelijk zullen proberen te camoufleren. Bovendien zijn Marokkanen gemak kelijk te intimideren. Niet alleen om dat velen van hen illegaal in het buitenland verblijven, maar ook om dat in hun land vrije organisaties verboden zijn. Het systeem, dat ar restaties, martelingen en andere re- pressiemiddelen toepast heeft hen wel het zwijgen geleerd. Vandaar dat het KMAN de beslissing van staatssecretaris Zeevalking on rechtvaardig en onjuist noemt. KMAN-leden wijzen erop dat het maar twee weken geleden is. dat minister Van Doorn subsidie aan de Amicales geweigerd heeft, omdat hij de organisatie niet vertrouwt. Het KMAN is van mening, dat de 182 hongerstakers bij terugkeer in Ma rokko een gevangenisstraf te wach ten staat, omdat hun namen bij het Marokkaanse consulaat bekend zijn. Het KMAN stelt dus ook de staatsse cretaris en de Nederlandse regering verantwoordelijk voor de gevolgen van deze beschikking. Wat het KMAN tegen de beschikking zal on dernemen zal pas na de vergadering van overmorgen duidelijk worden. Dit is het tweede en laatste artikel naar aanleiding van de beschikking van staatssecretaris Zeevalking over het verblijf van 182 Marokkanen in ons land. Het eerste stond in de krant van 17 juni. DE- Tekeningen, bij voorkeur in liggend formaat, sturen aan: Trouw, jury politieke prent, Postbus 859, Amsterdam. Naam en adres aan de achterzijde vermelden. Voor geplaatste prenten is er een boekenbon. VAN EEN LEZER- Voor het opzetten van de Amicales in Nederland werden in eerste instantie de Stichtingen voor buitenlandse werknemers in verschillende provin cies benaderd. In de meeste gevallen bleken deze echter weinig voor een dergelijke organisatie te voelen. Toen er door het Marokkaanse con sulaat oprichtingsvergaderingen van de Amicales werden uitgeschreven gingen de stichtingen en de vakbon den tot de tegenaanval over en tegenwoordige stroom- en getijre gime". Op grond van dat laatste hebben wij de neiging te zeggen: ,,AIs je het niet weet, hou je dan aan de veilige kant van het grootst mogelijke getij- verschil, te meer daar Rijkswa terstaat de dam met de grootste doorlaatopening technisch mogelijk acht en daarmee een even grote veiligheid garandeert." Die neiging hebben wij, maar wij houden dat oordeel toch nog maar even achter de tanden, omdat wij er nog niet alle consequenties van overzien, waardoor zo'n uitspraak op dit ogenblik gemakkelijk een niet helemaal juiste indruk zou kunnen maken. En voor wie de neiging krijgt al te zeer zich blind te staren op de kos ten van de thans gevonden oplossing nog dit. Er zullen met de uitvoering van dit werk niet alleen belangrijke, maar moeilijk te wegen goederen worden gewonnen of behouden (een geweldige technische ervaring: een biologisch rijk milieu), maar er zal bovendien een grote hoeveelheid extra werkgelegenheid worden ge schapen (ruim tweemaal zoveel als bij algehele afsluiting) en de werkgelegenheid in bijvoorbeeld de visserij zal behouden kunnen blijven. ■J OZEF'S BRNGE <3» Loes Smit is deze en de volgende week met vakantie. Daarom geen rubriek „Dichtbij en verder". door A.J. Klei Van onze medewerker Henk van Halm is een boek verschenen, dat geknipt is om in zijn veertiendaag se rubriek „Bloem en plant" aan gekondigd te worden. Hij vindt het echter een beetje mal zijn ei gen pennevrucht aan te prijzen. Deze beschroomdheid valt te lo ven, maar hoeft natuurlijk niet een krachtige aanbeveling mijner zijds in de weg te staan. Welnu, ik wek de schare vaste afnemers van Henk van Halm op, zich „Tuinie ren buiten het boekje" (ondertitel: de tuin als leefruimte voor plan ten, dieren en mensen) aan te schaffen. Het is een uitgave van Zomer Keuning in Wageningen en kost 14,50 (blijkens onze ad vertentierubriek krijgen abonnees het voor een lagere prijs). Over het boek kan ik kort zijn. Het is gebaseerd op (en nu neem ik de opgetogen taal van de uitgeefster over) de mooiste artikelen van Van Halm uit onze krant. Ze zijn niet zomaar aan elkaar geplakt, maar bewerkt tot hoofdstukken die met elkaar een ordentelijk ge heel vormen. Ik wil van de gele genheid gebruik maken om iets te zeggen van de auteur, die elf jaar geleden ietwat verlegen met een paar recensies van boeken over biologie kwam aanlopen, vier jaar geleden met zijn rubriek begon en nu niet meer uit onze kolommen is weg te branden. Schilderachtig Henk van Halm is een schilder achtige verschijning, uitgedost in spijkergoed en aan de uiteinden bekleed met leer. dat wil zeggen: fikse laarzen aan de voeten en een breedgerande leren hoed op het zeer royaal van rood haar voorzien hoofd. Hij is veertig jaar, een op passend echtgenoot en Vader van vier kinderen. Hij verdient zijn brood als redacteur bij de Amster damse uitgeverij Ploegsma. Hij woont onder de rook van Amster dam en heeft een eigen (beschei den) tuin. Dit laatste verbaast mij in hoge mate. Ik kan me namelijk niet voorstellen dat iemand die er een tuin op nahoudt, zo onbevan gen en geestdriftig over tuinieren kan schrijven. Ik zal niet beweren dat ik een zware jeugd gehad heb, maar ik denk wel met afgrijzen terug aan de uren dat ik moest schoffelen, harken of een maaltje bonen plukken, altijd op momen ten dat ik net lekker zat te lezen. Henk van Halm „Ik heb geen schoffel en geen hark", verklaart Henk van Halm, „wel een schep maar die heb ik sinds de aanleg van m'n tuin nooit meer gebruikt". Dit is. naar de lezers van „Bloem en plant" we ten, geen luiheid van hem, maar gevolg van zijn tuinier-filosofie, die rust op eerbied voor de grond en voor de natuurlijke kringloop, en op afkeer van kunstmest en vergiftigd spul. Enfin, dat stond ook in de krant en het staat nu in zijn boek. Liefhebber Henk van Halm is geen tuln- vakman. hij is alleen maar liefheb ber en wil dat weten ook. Van hem geen technische adviezen om een bloemsoort op te frutselen of zo. Hij heeft zich altijd geweldig geïn teresseerd voor wat leeft en bloeit en vindt het leuk. van zijn kennis en ervaring door te geven. Er ko men heel wat reacties op zijn bij dragen en dat werkt ook stimule rend. Hij legt er de nadruk op dat tuinieren-buiten-het-boekje geen uitvinding van hem is: „Het hing op een gegeven moment gewoon in de lucht, de mensen kregen genoeg van nette bloembedden en gladgeschoren gazons, waar je amper op mocht zitten". Henk van Halm gaat niet zover dat hij de boel maar in 't wilde weg laat opschieten: „Als er iets scheef dreigt te gaan, grijp ik in. dan ga ik even weiden, en als een plant echt een opkikkertje nodig heeft ben ik niet zo star dat ik geen mest geef, maar het blijven uitzonderin gen". Samenvattend: „Het gaat me om het léven in de tuin, om de bloemen, de planten, de insekten, de wormen. het gaat me niet om het werken in de tuin". ADVERTENTIE Van onze weerkundige medewerker Naarmate de zomer meer en meer op gang komt, groeit gestadig het aantal Nederlan ders dat vakantieoorden in het buitenland opzoekt. Het warmste weer treffen ze aan in Zuid-Europa, waar een brandende zon de alleen heerschappij voert en de tem peraturen veelal tussen 25 en 30 graden liggen. Thessaloni ki in Griekenland meldde vanmiddag 32 graden. 30 gra den was het om één uur in zuid-oost Italië, Spanje, on der meer in Barcelona, Major ca en ook in Perpignan, vlak ten noorden van de Pyre neeën in zuid-oost-Frankrijk. In midden-Europa herstelt de zomer zich naar kwikstanden van 25 graden. In het woensdag zo door regen en onweer geteisterde Zagreb was het droog en vrij zonnig geworden bij 20 graden In Engeland en Schotland is de laatste dagen hier en daar re gen gevallen (Birmingham 6 mm in 6 Uur). Verder zakt over noord-Finland een re genstoring af en nu we daar toch eenmaal zijn: het weer in noord-oost-Europa is alles be halve fraai door depressieac tiviteiten met wisselvallig heid en plaatselijk veel wind in Finland en oost-Zweden. De impulsen gaan uit vaneen actief centrum van 985 milli bar bij Leningrad. Verder ook buien en koel weer in Polen en Rusland. De nattigheid in Engeland hing samen meteen depressie ten noorden van Schotland die ook in de hogere niveaus goed herkenbaar is mét name aan de cyclonale luchtbewe ging. dat wil zeggen tegen de wijzers van het horloge in, op niveaus tussen vijf en twaalfduizend meter. De zuid-westelijke tot westelijke stromingen op 9 a 11 duizend meter hoogte drongen ook door boven het zeegebied tus sen Engeland en Nederland en later verder naar het oos ten. Vandaar, dat wij gister middag hoge bewolking van uit het westen dichter bij za gen komen, zonder dat dit di rect een belangrijke verslech tering inluidde. De zonneschijn zal de komen de dagen wellicht wat meer getemperd worden, maar voor het overige blijft het eerst nog wel droog of nage noeg droog. Een storing met buien uit Scandinavië die la ter Duitsland zal bereiken, gaat denkelijk ten oosten van ons land voorbij. Een oce aanfront zal boven de Britse eilanden vermoedelijk wel vertragen, zodat wij zaterdag nog wel op zonnige perioden mogen rekenen. Zondag wordt de situatie wat minder zeker, maar of genoemd front dan in staat zal zijn werkelijk regen van betekenis te bren gen moet beslist nog worden afgewacht. De afgelopen peri ode is er vaker zo'n situatie geweest, dat ondanks een nogal grillige, hoge en naar regen neigende bewolking er werkelijk niets of maar heel weinig uit te voorschijn kwam Nederland blijft dus voorlo pig rustig en veilig onder een klein hogedrukgebiedje lig gen waarvan het centrum gis termiddag met 1024 millibar door een schip ten westen van Den Helder werd gepeild. Wie indertijd gedacht heeft dat de voorjaarsdroogte in de zomer wel gecomoenseerd zou wor den. komt tot nu toe bedro gen uit. Het opvallende her stel dat zich telkens voor doet, doet het vertrouwen groeien dat dit patroon ook in de komende zomermaanden nog zal gelden. Franse meteo rologen - in Frankrijk is de droogte bijna ongekend - voorzien tot september geen wezenlijke verandering. Zij houden dus rekening met een extreem droge zomer die ver moedelijk ook nogal warm zal uitvallen. Hoe droger en/of warmer de atmosfeer, hoe hoger de bases vaq de mooiweer-cumuli: wij noteerden voor Hamburg gis termiddag 1500 meter. Eelde en De Bilt 1200 meter. Schip hol en Maatstricht 1350 me ter, vliegveld Mansten in Zuidoost-Engeland 900 meter en Belfast 600 meter onbewolkt onbewolkt half bewolkt licht bcw half bcw onbewolkt onbewolkt half bewolkt onbewolkt hall bewolkt motregen onbewolkt half bewolkt zwaar bcw onbewolkt huif bewolkt onbewolkt onbewolkt onbewolkt licht be* onbewolkt 23 gr 24 gr 24 gr 23 gr 24 gr 20 gr 21 gr 24 gr 20 gr 24 gr 15 gr 28 gr 30 gi 24 gr 32 gr 23 gr 24 gr 24 gr 19 gr 21 gr lloog wutrr 19 juni Vlitaingen 7 03 19.17 HaringvlieUluizen 7 08 Rotterdam 9.12 - 2J.II Srhrvrningcn 8.00- 20 13 IJmuidrn 8.47 21.12 Den llclder 12.0B- Marlingen 2.18 14.39 Delfzijl 4.55 - 16.59 Vandaag droog en vrij zonnig Een zwak o( matig windje noordelijk of veranderlijk Luchttemperatuur 19 tot 20 graden, zeewater 13 tot 15 graden. Verdere vooruitzich ten: het weekend wordt wis selvalliger, maar aanvanke lijk nog zonnige perioden hall bewolkt licht bew. onbewolkt geheel bew half bewolkt onbewolkt onbewolkt geheel bew onbewolkt onbewolkt onbewolkt

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1976 | | pagina 5