KYP-partijraad blijft
achter Yan Agt staan
Arbeid rechtvaardiger gaan verdelen
Bestuur KVP mag
de noodprocedure
gaan voorbereiden
Frans consortium
levert kerncentrale
Commentaar
ag
)pen vragen
Ook als abortuskwestie tot crisis zou leiden
Onvoldoende zekerheid over CDA
jjfinst Hockeyteam
n oefenwedstrijd
Brand verwoest
pension in centrum
van Amsterdam
Grote schade bij
brand in Coevorden
Kunstenaars-protest
Voorzitter Werkende Jeugd van CNV:
Jongeren met
lage opleiding
komen in knel
ANDAG 31 MEI 1976
BINNENLAND
TROUW/KWARTET 3
het
e kwestie van de levering van de
actorvaten aan Zuid-Afrika mag
in nu van de baan zijn; dat bete
nt nog niet dat tegelijk alle poli-
eke emoties en spanningen zijn
irdwenen. Het is zelfs te verwach-
n dat de echo van deze zaak nog
ng in de Nederlandse politiek zal
jorklinken. (en dat waarschijnlijk
et tot genoegen van alle betrokke-
n), al was het alleen maar omdat
zoveel niet meer te beantwoorden
agen zijn overgebleven. Daarom
straks iedere betrokkene met
jn verhaal en speculaties de kant
t die hem het beste lijkt-, zonder
!t gevaar te lopen met feiten te
orden gelogenstraft, want ook het
irhaal van de tegenpartij zal voor
:n groot deel uit speculaties moe-
n zijn opgebouw.
file k at *>etekent overigens niet dat niet
ter n' hee' korte termijn een paar pun-
i schn al kunnen worden opgehelderd,
ikel.io bijvoorbeeld de vraag wanneer
betrokken bedrijven nu eigenlijk
ecies de regering op de hoogte
^■bben gesteld van die uiterste
urn van vrijdag 28 mei. Minister
luisenberg een onverdachte ge-
atVt ge op dit punt, gezien zijn
ins bindpunt vertelde op de televisie
ste t hij eerst woensdag 26 mei die
turn voo het eerst gehoord had.
s ^at waar 's' ziJn ook de bedrij-
eig n rijkelijk laat geweest.
aar wat daarvan zij, dan is er ook
relabg de vraag over de datum van 21
J^'ei, die achteraf in Zuid-Afrika
ken :r£i gePubliceerd en een zekere
ijshate van waarschijnlijkheid werd
geleSeegegeven, omdat volgens dat-
lev Ifde bericht op maandag 24 mei de
ns cifiderhandelingen met de Franse le-
ranciers al begonnen waren.
et is duidelijk; Wie antwoord wil
ibben op alle hier liggende kwes-
M s. kan niet alleen bij de Neder-
idse regering en het Nederlands
drijfsleven te rhde gaan. Men
oet ook in het buitenland zijn licht
W>steken, maar zich daarbij er wel
bewust zijn dat bijvoorbeeld de
id-Afrikaanse betrokkenen geen
ikel belang hebben bij het naar
brengen van de waarheid,
iisschien moet men er zelfs wel
{kening mee houden, dat de uit die
afkomstige inlichtingen be
id kunnen zijn om een rookgor-
ijn te leggen en de Nederlandse
?gering in discrediet te brengen.
Youwens: het hele internationale
fpect van deze zaak is een beetje
•p de achtergrond geraakt, zelfs in
e beleidsvorming van de Neder-
indse regering. Terecht mag haar
erweten worden dat zij zo laat
fey ontact heeft gezocht met de Ameri-
ÉRnanse regering, die toch immers
||m)or dezelfde problemen stond als
jylgj zowel zakelijk als principieel.
«Bet antwoord op de vraag hóe het
Hkierikaanse standpunt zou zijn ge-
eest, zal nooit meer komen. Toch
>u juist dét antwoord voor de be-
ïrdeling van de hele zaak van het
;ootste gewicht zijn geweest. In-
erdaad: speculaties, maar wie deze
jpecten buiten beschouwing laat
n alleen de Nederlandse regering
et verwijten te overladen, mistc-
int de zaak. Het enige verwijt
larvoor plaats is, moet luiden dat
:s zo laat op een zo uitputtende
jze in het Catshuis aan de orde is
steld en dat is een niet gering
'ijt. Toch moet ook dat gerelati-
:rd worden als wij niet tot in alle
tails kennis dragen van de rol van
autoriteiten in Pretoria (en de
lid-afrikaanse ambassade in Den
iag.
iin en slotopmerking erg gelukkig
wij niet zijn met de afloop
een|n deze zaak; niet om wat er in de
ma)'aktijk uitgekomen is, maar om de
a beijze waarop dat gebeurde. Daar-
>r is ook de vraag naar de morele
rmen van onze politiek in wezen
;n gebleven.
Van onze parlementsredactie
NIJMEGEN/UTRECHT De KVP-partijraad blijft achter het beleid van minister Van Agt inzake
de abortus staan, ook als dat beleid tot een kabinetscrisis „de uiterste politieke consequentie"
zou leiden.
Van onze parlemensredactie
NIJMEGEN Met duidelijke aarzeling is de partijraad van de
KVP zaterdag op een vergadering in Nijmegen akkoord gegaan
met het voorstel van het partijbestuur, een noodprocedure voor
te bereiden die de partij in staat moet stellen, zich zo nodig in
haar eentje om te vormen tot een christen-democratische partij
die zelfstandig aan de verkiezingen kan deelnemen.
Minister Van Agt van justi
tie, partijvoorzitter Vergeer
en fractievoorzitter
Andriessen (van links naar
rechts) tijdens de zaterdag
in Nijmegen gehouden bij
eenkomst van de KVP-
partijraad. De raad betuig
de onder meer steun aan
het beleid van minister Van
Agt inzake de Bloemenho-
ve-kliniek en bood het be
stuur de mogelijkheid de
noodprocedure voor het
vormen van een christelij
ke partij te gaan voorbe
reiden.
tRECHT Het Nederlands hoc-
ïyelftal heeft op het kunstgrasveld
J6*n Kampong in Utrecht een oefen-
edstrijd tegen de Batavieren met
gewonnen. Het duel duurde 3x30
inuten.
stand na de eerste periode was
l. Na het tweede half uur was de
ore In evenwicht: 3-3. Voor het
ïderlandse team scoorden Geert
"lantn Eyck (3), Bolhuis (strafcorner) en
ensfanenberg. Bij de Batavieren
hrgden Weerstra, Mundt (2x uit een
t hrafbal) en Van Geel (strafcorner)
itrwor de treffers
Het partijbestuur acht zo'n noodpro
cedure nodig, omdat het nog niet
geheel zeker is dat ARP en CHU bij
de eerstvolgende verkiezingen aan
een gemeenschappelijke CDA-lijst
zullen deelnemen. Beide partijen
hebben immers voorwaarden gesteld,
die in september moeten worden ge
toetst. Verscheidene afgevaardigden
naar de partijraad hebben zich zater
dag bezorgd afgevraagd of de
noodprocedure ARP en CHU niet te
zeer zou irriteren. Velen achtten de
stok achter de duer' niet meer nodig
nu beide zusterpartijen zich met gro
te meerderheden in principe vóór de
ene lijst hebben uitgesproken.
Krachtig verdedigd
Partijvoorzitter W. J. Vergeer heeft
de noodprocedure echter ongewoon
krachtig verdedigd. Hij verzekerde
dat hij ARP en CHU niet wantrouwt.
Van een verslaggever
AMSTERDAM Een felle brand
heeft gistermiddag omstreeks vijf
uur het café-pension Moulin Rouge
aan de Warmoesstraat in de Amster
damse binnenstad verwoest. Een
meisje raakte gewond bij een sprong
van de derde, bovenste verdieping,
die even later zou instorten.
Bij het uitbreken van de brand wa
ren in totaal drie mensen in het
gebouw aanwezig. De pensionhou
der bracht zich bijtijds in veiligheid.
De oorzaak van de brand is onbe
kend.
De brand trok veel belangstelling.
De brandweer had veel moeite het
pension 100 meter verwijderd van
het politiebureau Warmoesstraat
via de nauwe straatjes in de omge
ving te bereiken. Een van de
brandweerwagens raakte betrokken
bij een botsing. Het pension staat bij
de politie als „slecht" bekend.
COEVORDEN Gisteren is om
streeks half vier 's middags brand
uitgebroken in de garage van de
Drentse vervoersmaatschappij
(DVM) aan de Parallelweg in Coevor
den. De garage brandde geheel uit en
zeven autobussen gingen in de vlam
men op. De schade wordt geraamd
op 800.000 tot een miljoen gulden.
Naar de oorzaak wordt een onder
zoek ingesteld, aldus de rijkspolitie
in Coevorden.
maar wel meende hij dat het feit dat
er voorwaarden zijn gesteld, eenvou
dig moet worden geconstateerd. Hij
herrinnerde er ook aan dat AR
leider Aantjes heeft uitgesproken dat
de voorwaarden gewetensvol zullen
moeten worden getoetst. Overigens
betreurde Vergeer het dat „de AR
partij is uitgeschakeld wanneer op 25
september zal worden beoordeeld of
aan de voorwaarden is voldaan." Niet
de kiesverenigingen maar de partij
raad zal beslissen.
Nadat Vergeer enkele ontwerp
resoluties. onder andere van het ge
west Gelderland, die beoogden de
noodprocedure te stoppen, „vol
strekt onaanvaardbaar" had ge
noemd, werd het bestuursvoorstel
zonder tegenstemmen aanvaard. Er
waren alleen enige stemonthou-
dingen.
Wat de AR voorwaarden betreft
besprak Vergeer de mogelijkheid van
een intentieverklaring voor de ver
kiezingen. Een regeer-akkoord in wel
ke vorm dan ook wees hij af. maar
wel voelde hij voor vergelijking van
programma's of bespreking van
hoofdpunten van beleid vóór de ver
kiezingen, -mits dat alles kan gebeu
ren op basis van wederkerigheid. De
KVP-voorzitter meende te hebben
begrepen dat Aantjes in bepaalde
gevallen een eenzijdige intentie
verklaring niet uitsluit, maar daar
moest Vergeer niets van hebben: „Ik
meen hiertegen ernstig te moeten
waarschuwen, aangezien dit voor het
CDA geen goede zaak zou zijn," zei
hij.
Tegen PvdA
De fractieleider in de Tweede Kamer,
mr. F. H. J. J. Andriessen, en Vergeer
hebben zich in hun redevoeringen
nogal hevig tegen de PvdA afgezet.
Andriessen herhaalde dat het ont
werpprogramma van de PvdA onvol
doende basis voor de vorming van
een nieuwe coalitie biedt. Hij zei dat
de partij zal moeten kiezen tussen dit
ontwerp en de tendens van het pro-
gramma-Duisenberg.
Hij ontkende dat de KVP tegen het
kabinet zou complotteren: „Wat het
kabinet nog moet doen is te groot en
te belangrijk om op een crisis uit te
zijn. Nieihand heeft er belang bij
als het aan innerlijke zwakte zou
bezwijken. Maar er zijn grenzen aan
wat men nog kan aanvaarden. Die
grenzen driegen te worden overschre
den," aldus Andriessen.
Vergeer uitte grote ontstemming
over uitspraken van PvdA -leider drs.
Ed van Thijn, die Van Agt de onbe-
trouwbaarheidsprijs had willen ui
treiken en de KVP ervan verdenkt,
dat zij zich van het kabinet wil ont
doen. Vergeer vond deze uitspraken
„nauwelijks fatsoenlijk te noemen."
De partijraad heeft dit zaterdagmid
dag op een vergadering in Nijmegen
uitgesproken, ondanks verzet van de
leider van de Tweede-Kamerfractie,
mr. F. H. J. J. Andriessen tegen de
passage over de politieke consequen
ties. Andriessen achtte het uit over
wegingen van politiek tactische aard
niet verstandig dat erbij te zetten,
maar partijvoorzitter W. J. Vergeer
vond dat het er best in mocht blijven
staan om de kiezers maximale duide
lijkheid te bieden. Minister Van Agt
zelf liet in de wandelgangen van de
Nijmeegse schouwburg merken, dat
de partijraad er zijns inziens verstan
dig aan had gedaan, naar de fractie
leiding te luisteren.
„Verscheurdheid"
De motie waarin de steun aan Van
Agt was vervat werd ingediend door
de voorzitter van het gewest Bra
bant. A. Wagemakers. Zij kreeg een
aanzienlijke meerderheid van stem
men. Tevoren had de partijraad lang
durig geklapt toen Andriessen de
Boemenhove-kliniek „een teken van
de verscheurdheid van een volk dat
met zijn rechtsbestel geen raad meer
weet" had genoemd. De KVP-leider
zei dat het wetsontwerp van PvdA en
VVD tot legalisering van de abortus,
de bescherming van ongeboren leven
principieel aantast. „Liberalen en so
cialisten verwerpen daarmee een van
de hoekstenen van onze rechtsorde",
aldus Andriessen.
In een interview voor de KRO-tv ver
klaarde Van Agt zaterdagavond dat
hij er niet op uit is, een kabinetscrisis
te forceren, maar hij zei erbij: „Geen
kabinet van welke samenstelling dan
ook is meer waard dan bescherming
te bieden aan ongeboren leven of
meer waard dan de rechtsorde hoog
te houden die wij in dit land hebben
opgebouwd".
De yereniging van Iraanse studen
ten in Nederland heeft zaterdag in
Den Haag geprotesteerd tegen het
bewind van de Sjah van Perzië.
Volgens de studenten maakt de
Sjah zich schuldig aan moord op
politieke gevangenen. Sinds het be
gin van dit jaar zijn in Iran zo'n
veertig „patriotten" dood gescho
ten. aldus de vereniging. „Zij zijn
het slachtoffer van de fascistische
en imperialistische politiek van
Iran". V
Op een pleintje in het centrum van
Den Haag hielden leden van de
vereniging tussen dranghekken
een ommegang. Gemaskerde stu
denten droegen borden en spandoe
ken. Op een verhoging was een
jonge man met een blinddoek aan
een paal gebonden en via een ge
luidsinstallatie werden teksten om
geroepen. In Amsterdam werd gis
teren een soortgelijke manifestatie
gehouden op de Dam.
Met een grote meerderheid van
stemmen nam de kerngroep van de
PPR die zaterdag in Utrecht verga
derde. een motie aan waarin het
optreden van Van Agt wordt veroor
deeld en waarin van de Tweede Ka
merfractie wordt gevraagd alles in
het werk te stellen om te bereiken dat
er met justitieel ingrijpen wordt ge
wacht tot de rechter zal hebben ge
sproken. In de kerngroep was
merkbare teleurstelling over de wei
nig geruchtmakende opstelling van
de Kamerfractie. De Gaay Fortman
wees erop. dat ondanks het feit dat
een minderheid in de fractie geen
steun zal geven aan het abortu-
sontwerp van PvdA en WD. de frac
tie vorige week toch in haar geheel
gestemd heeft vóór de motie waarin
minister Van Agt door een Kamer
meerderheid werd gevraagd te wach
ten op een uitspraak van de rechter.
NVSH solidair
De verenigingsraad van de NVSH
heeft zich zaterdag solidair verklaard
met de bezetters van de Bloemenho-
vekliniek. Alle door de bezetters ge
stelde eisen werden door de vereni
gingsraad onderschreven. Deze eisen
zijn: abortus uit het wetboek van
strafrecht, abortus in het zieken
fondspakket. de vrouw beslist, de ga
rantie van de minister van justitie en
regering dat het openbaar ministerie
niet mee^ eigenmachtig zal ingrijpen
in abortusklinieken, en tenslotte
geen verder uitstel van legalisering
van abortus. De leden werden opge
roepen a?n de bezetting mee te
werken.
AMSTERDAM Duizenden kunstenaars en sympatisanten heb
ben zaterdag in de Amsterdamse RAI in het kader van een
anti-cultuurrem-manifestatie geprotesteerd tegen het beleid van
minister Van Doorn van CRM. Enkele musicerende demonstranten
zijn hier op weg naar de RAI, waar het stoppen van de bezuinigings
plannen in de culturele sector werd geëist.
JOHANNESBURG (AFP, AP, UPI. ANP) Zuid-Afrika's eerste
kernenergiecentrale zal worden gebouwd door een Frans consor
tium, dat bestaat uit de firma's Framatome, Alsthom en Spie
Batignolles. Dit is zaterdag van officiële zijde in Johannesburg
meegedeeld.
Het contract is 800 miljoen rand
waard en voorziet in de bouw van de
centrale in Koeberg bij Kaapstad,
aldus Escom. het Zuidafrikaanse
elektriciteitsbedrijf van de staat. De
centrale, die energie zal leveren aan
Kaapstad en omstreken, zal bestaan
uit twee lichtwaterreactors, elk met
een elektrische produktie van 922
megaWatt. Het Zwitsers-Nederlands-
Amerikaanse Consortium Brown-
Boveri, Rijn-Schelde-Verolme, Gene
ral Electric had bovenaan de lijst van
Escom gestaan.
Tegenstanders van het project heb
ben erop gewezen, dat de reactoren
ongeveer duizend pond plutonium
per jaar kunnen produceren, wat vol
doende is voor ongeveer honderd
atoombommen van de omvang van
de bom, die in de tweede wereldoor
log op Nagasaki in Japan werd ge
gooid. In Nederland en de VS was er
verder op gewezen, dat Zuid-Afrika
niet tot de ondertekenaars behoort
van het verdrag tegen verspreiding
van kernwapens. Zuid-Afrika heeft er
met nadruk op gewezen, dat het zijn
kernenergie alleen voor vreedzame
doeleinden zou gebruiken, al heeft
het toegegeven technisch in staat te
zijn tot het vervaardigen van de
atoombom.
„Geen politiek"
Escom had bedongen dat het consor
tium dat het contract zou krijgen de
garantie zou moeten geven, dat het
geen politieke motieven zou laten
meespelen bij het project. Het derde
consortium dat had ingeschreven
was Kraftwerk Union in West-
Duitsland. die zou hebben samenge
werkt met de Zuidafrikaanse firma
Murray, and Roberts. De Franse en
Westduitse consortia waren er
klaarblijkelijk in geslaagd de nodige
kredietgaranties van hun regering
voor dit project los te krijgen.
Escom-functionarissen zeiden zater
dag dat het bedrijf afgelopen maan
dag de onderhandelingen met het
Amerikaans-Zwitsers-Nederlandse
consortium had opgeschort. Dit van
wege het feit. dat de Nederlandse
regering niet voor de gespecificeerde
datum van 21 mei de noodzakelijke
garanties had afgegeven.
De eerste eenheid van de kerncentra
le wordt in november 1982 opgele
verd en de tweede een jaar later, zo is
althans de opzet. In Zuid-Afrika wist
men zaterdag nog niet hoeveel ar
beidsplaatsen er in Frankrijk door de
keus van Pretoria gecreëerd zullen
worden, maar men houdt rekening
met een aantal van meer dan 30.000.
In juli zal met de werkzaamheden
worden begonnen.
De Zuidafrikaanse zondagsbladen
brachten met grote koppen het be
richt. dat de order aan het Franse
consortium is toegekend. Ze zien
daarin het begin van een tijdperk van
nauwe economische samenwerking
tussen Frankrijk en Zuid-Afrika. Ook
nieuwsuitzendingen van radio en te
levisie waren grotendeels aan deze
kwestie gewijd.
Van een verslaggever
UTRECHT „Er moet een verbod tot werken komen voor 65-plussers. Zolang
arbeid schaars is, zou het rechtvaardig moeten worden verdeeld over de afhanke
lijke beroepsbevolking. De 65-plussers horen daar niet bij. Zij hebben pensioen of
een AOW-uitkering." Dit zei zaterdag de voorzitter van de Werkende Jeugd (WJ)
van het CNV. Jan van Treuren, tijdens de algemene vergadering van deze
organisatie in Utrecht.
V*
chr,u' ,s er aan de hand? Je
nden zijn nog schoon."
Daarnaast moeten er. aldus
Jan van Treuren, bescher
mende maatregelen komen
voor de werkgelegenheid van
werkende jongeren. Vooral de
jongeren met het laagste op
leidingsniveau komen in de
knel te zitten. Dit komt door
dat werkloze academici solli
citeren naar banen, die iets
beneden het niveau liggen.
waarvoor ze zijn opgeleid. De
groep die ze verdringen wordt
daardoor gedwongen ook
naar een lagere functie om te
zien. Werkende jongeren met
het laagste opleidingsniveau
kunnen niet lager en zullen
daardoor in de knel komen, zo
voorspelde de voorzitter van
de Werkende Jeugd-CNV.
Minimum
jeugdloon
De jongerenbond is voorstan
der van het invoeren van het
minimum-jeugdloon. onge
acht het aantal gewerkte uren
per week Op dit moment is
het zo. dat wanneer een jon
gere minder dan dertien uur
werkt, zijn baas niet verplicht
is hem het minimum-
jeugdloon te betalen. De
optrekking van het mini
mum—jeugdloon is op de lan
ge baan geschoven, aldus Van
Treuren. Dat is onze bijdrage
als jongere om de slechte eco
nomische situatie te helpen
oplossen, zo meende hij.
Van Treuren vroeg de minis
ters Boersma (sociale zaxen)
en Van Kemenade (onder
wijs) snel met hun reeds toe
gezegde stage-nota te komen.
In deze nota zal omschreven
staan wat stagelopen precies
inhoudt en hoe dat wettelijk
geregeld gaat worden. „Het
bedrijfsleven loopt hier en
daar vooruit op deze nota en
probeert daarbij de wet op
het minimum-jeugdloon te
ontduiken Bij deze bedrijven
kun je als jongere leerling
worden zonder arbeidsover
eenkomst. Van Treuren: „Wij
vinden dat de rechtspositie
van de jongeren niet in het
geding mag komen."
Zoals bekend hebben vier be
drijven in Hengelo, te weten
Hollandsche Signaal, Hee-
maf, Hazemeyer, Stork en het
Drunense bedrijf Lips, de af
gelopen maanden aangekon
digd met ingang van het nieu
we bedrijfsschooljaar in -
augustus de status van arbei
der en leerling van elkaar los
te maken. De leerlingen zul
len dan een vergoeding ont
vangen die ver onder het mi
nimum-jeugdloon ligt.
Een andere jongerenbewe
ging. de KWJ. en de Indus-
triebond-NKV hebben al la
ten weten met deze gang van
zaken bij de vijf bedrijven
geen genoegen te nemen
Woedend
Volgens goedingelichte kringen zou
den Zuidafrikaanse regeringsfunctio
narissen woedend zijn geweest van
wege de controverse rond de levering
van kernenergiecentrales, vooral in
Nederland en de VS.
De keus van het Franse consortium
werd. aldus het Franse persbureau
AFP. al twee maanden geleden ver-,
wacht, al spreekt dit bureau nog van
een ...effect als van een donderslag bij
heldere hemel", „het supercontract
van de eeuw., en het „terugkomen
van Escom van de optie, die het geno
men had op de aanbieding van het
Amerikaans-Zwitsers-Nederlandse
consortium vanwege de politieke
obstakels, die in de VS en Nederland
in de weg van de kredietgaranties
zijn gelegd
President-directeur Schultess van
Brown-Boveri heeft zondag ver
klaard zeer teleurgesteld te zijn. dat
de Zuidafrikaanse order naar Frank
rijk is gegaan. Hij zei. dat ook in de
toekomst, als Zuid-Afrika meer
kernreactors wil' laten bouwen, de
Franse maatschappij vanzelfspre
kend weer de gegadigde zal zijn. Vol
gens Schultess waren Brown-Boveri,
General Electric en Verolme nage
noeg rond met Zuid-Afrika en is het
aan de Nederlandse regering
„te danken", dat de zaak uiteindelijk
is stukgelopen.
