Meerderheid CHU voor gezamenlijke lijst van het CDA Bedankt! Wim Kok lanceert plan voorderde weg' Speciale druk op confessionelen om reactorvaten Drentse dorpen als één man tegen Groningen im ment aar ïdietgarantie (1) Behoudens als situatie zich wijzigt fedietgarantie (2) k'v>p- /riN f*?;edietgarantie (3) Uitvoering van program CDA komt te duur Demonstratie vóór Harm Dost brand verwoest Bjj bewerken van Als particulier het laat afweten overheid als ondernemer ,va£Ü DAG 24 MEI 1976 BINNENLAND TROUW/KWARTET 3 jde belangrijkste ongeschreven van ons staatsrecht behoort i de eenheid van de minister- naar buiten toe. Deze regel |i in dat, hoe hoog in zijn onder- discussies de meningsverschil- of>ok oplopen, de raad van minis- JTin het openbaar niets daarvan f\ blijken en als één man achter beleid en besluiten staat, bjn er tegenwoordig die de ho- jeniteit van de ministerraad zien n;«en krampachtig in stand gehou- 'ïctie die door ieder kan worden of als een falsificatie die rkenbaarheid van de aan de e deelnemende regeringsge- partijen versluiert, rkelijkheid echter is de homo- leit van de ministerraad de iteen van onderling vertrouwen Bn de bereidheid, door geven en en een beleid op te bouwen en ig M buiten toe te verdedigen. Een Y°bct brengt zijn onderlinge me gaverschillen pas in de openbaar- gag zodra samenwerkingmiet meer rderplijk is doordat die meningsver- mden niet meer kunnen worden ;n«brugd. Op zo'n moment treedt ^minister af of heft een kabinet helemaal op. Het is -echtelijk gesproken een on- ijkheid publiekelijk verslag te terti van wat er in de ministerraad is in <Voken en gedaan, vóórdat zo ^.^ataal moment is aangebroken. L heeft het bewind van de Entie-Den Uyl ons echter geleerd al hwat staatsrechtelijk gesproken n hogelijk is, in de praktijk nog utts ^an 8c^euren- Herhaaldelijk let?rs heeft een beurtelings ver een le en geamuseerde buitenwacht isteiartijen vechtend op straat kun- :ijn'aantreffen, om een trefzekere 1 Icteristiek van de communist Ter te citeren. Politieke vernieu- j van deze soort kunnen wij n als kiespijn, omdat zij ertoe dat bewindslieden worden tot tbazen van partijen; dienaren de Kroon tot knechten van ngen. Jis van deze achtergrond uit dat ^optreden van minister Lubbers, J^dagavond voor de KRO- 'isie, betreurd moet worden. De Lubbers heeft zich van tevoren •beerd te rechtvaardigen door te wijzen dat hetgeen hij uit de •terraad zou klappen, toch al leen bekend was. Dat laatste is itelijkheid natuurlijk niet on- maar dat verplichtte hem nog de discussies in de ministerraad len publieke vermakelijkheid te Van onze parlementsredactie UTRECHT met een zeer grote meerderheid van stemmen heeft de algemene vergadering van de CHU zich zaterdagmiddag in Utrecht uitgesproken voor een gemeenschappelijke CDA- kandidatenlijst bij de eerstvolgende verkiezingen. Alleen als de politieke situatie met name de verhouding tussen KVP en ARP aan de ene en de CHU aan de andere kant zich tussen nu en september wijzigt, kan de beslissing van de Unie-vergadering opnieuw worden overwogen. De Unieraad het hoofdbestuur van de CHU kan tot een dergelijke heroverweging besluiten, waarna de algemene vergadering opnieuw bij een moet komen. pgens heeft de heer Lubbers steeds doen kennen als een bnder loyaal bewindsman jal aan de coalitie wel te ver- Daarom is zijn optreden in jtdpunt op zichzelf een teken aan land. Misschien moeten we zeg- meer nog dan wat hij heeft Jgd, moet worden betreurd dat lich kennelijk genoopt heeft ge- te doen hetgeen hij heeft i. om een andere reden is het leden van minister Lubbers op barend: namelijk waar het in- latie verschaft over de feitelijke Tergronden van de kwestie die de orde is, het al of niet verle- van een kredietgarantie voor de komtlandse bijdrage aan de bouw een Zuidafrikaanse kerncentrales, hank feitelijke achtergrond betreft mrmmstandigheid dat de betrokken r v^erlandse bedrijven in hun ta- h.eHakket een wijziging hebben ëbelebracht om hun activiteit poli- aanvaardbaarder te maken. De |c vraag is inmiddels geworden 3ie ondernemingen deze wijzi- wel of niet op aandrang van de van het kabinet-Den Uyl heb- aangebracht. nneer namelijk door of namens kabinet een dergelijke aandrang ":geoefend, kan het de kredietga- ie waarschijnlijk niet meer wei- Dejn zonder in strijd te komen met Is S(tisen van behoorlijk bestuur, ale sPijnlijkc is nu dat op de vraag of ide Tan zo'n beïnvloeding door of nstvttns het kabinet sprake is ge- -Eu%t. verklaringen worden afge- ,r°b' die diametraal tegenover elkaar Minister-president Den Uyl Her? vrijdagavond op zijn wekelijk- ie Lpersconferentie gezegd dat hij van ..waarachtig" geen weet ft. Minister Lubbers daarente- rant et zater^agavonc^ voor te'e" "er wcten dat hÜ tot de w>jz>g'ng ?rke: het Nederlandse takenpakket i kaft bijgedragen in overleg met aa»collega's van financiën en socia- /ere;zaken én met de minister- va}ident. s. (jverklaringen van premier Den rdaien van minister Lubbers kunnen den beide waar zijn. Eén van de bewindslieden spreekt onwaar- ^J. Het is én voor de beoordeling e be^et kabinetsbeleid dat inzake de aile?ietgarantie wordt gevolgd én ter ïherming van de politieke en :uurlijke zeden nodig dat hier- elb^ ten spoedigste klaarheid wordt :ichl het omstreden punt zelf aan- hot: doordat het kabinet de se ^beslissing zo lang voor zich uit Bovendien werd zaterdagmiddag met algemene stemmen een motie aangenomen waarin staat dat niet het beleid van het kabinet, maar een duidelijk geprofileerd CDA- programma uitgangspunt moet zijn bij de verdere besprekingen met KVP en ARP over het toekomstige regeringsbeleid. Volgens deze motie moet voorts een aantal CDA-politici als kandidaat-ministers naar voren worden geschoven. De voorzitter van de Unie mr O. W. A. baron Van Verschuer vroeg in ver trouwen aan het bestuur ruimte te laten voor de onderhandelingen die nog moeten worden gevoerd. Daarbij zal met. name de door de ARP ge noemde voorwaarde van de intentie verklaring voor de verkiezingen aan de orde komen. Van Verschuer voor spelde dat de discussie hierover meer van academische dan van praktische betekenis zal blijken te zijn. Aan twee kanten De voorzitter van de Eerste Ka merfractie prof. dr J. W van Hulst had zich in een toespraak overigens krachtig tegen een intentieverklaring uitgesproken: „Een intentieverkla ring in de richting van links doet een deel van onze aanhang onmiddellijk besluiten onze gelederen te verlaten en maar regelrecht naar het liberale kamp over te stappen. Een intentie verklaring in de richting van rechts zal op een ander deel van onze aan hang precies het tegenovergestelde effect hebben: zij gaan dan liever direct socialistisch stemmen", aldus prof. Van Hulst. Hij veronderstelde dan ook dat bij een verklaring in de nchting van de PvdA bij de WD de champagneflessen en bij een verkla ring ten gunste van de WD bij de PvdA de flessen open zullen gaan. De fractieleider in de Tweede Kamer dr R. J. H. Kruisinga sprak zich uit voor een kabinet met een zo breed mogelijke basis „waarin het natio naal karakter van onze inspanning zo goed mogelijk tot uiting komt". Krui singa: „een van de diensten die het CDA aan ons volk kan bewijzen is net oproepen tot eenheid bij het overwin nen van de problemen. Als het beplei ten van nationale eenheid van een politieke beweging verwacht mag worden, dan is dat zeker van het CDA. Van onze parlementsredactie UTRECHT Algehele uitvoe ring van het CDA-programma zou betekenen dat de collectie ve uitgaven met 0,8 tot 0,9 pro cent per jaar toenemen. Een berekening onder leiding van staatssecretaris Van Rooyen (financiën) heeft dit uitge wezen. Dr. L.M. van Leeuwen, CH-lid van de commissie Goudzwaard die het ontwerp-programma voor het CDA heeft opgesteld, heeft dit zaterdagmiddag mee gedeeld op de algemene verga dering van de CHU. Zoals bekend geeft het ont werp-programma aan dat de overheidsuitgaven en sociale voorzieningen met niet meer dan met 0.7 procent per jaar mogen toenemen. Het pro gramma zal dan ook moeten worden bijgesteld. Dr. van Leeuwen zei dat bijvoorbeeld zou kunnen worden besloten, de door de regering gedachte herindeling van provincies en gemeenten en de daarmee ver band houdende herverkaveling van taken achterwege te laten. unie in het CDA verloren zal gaan in fractiedwang of dat het CDA geen christelijke of confessionele partij zal zijn. Een van de deelnemers aan de zeggen. Ik ben mij ook bewust dat er geen weg terug is. misschien wel theoretisch maar niet praktisch", al dus de unievoorzitter. Kruisinga zei eveneens te begrijpen dat de beslis sing inzake de ene lijst „onze diepste emoties raakt". „Ieder van ons zal een brok in de keel moeten wegslik ken nu een stukje van onze eigen identiteit verdwijnt", zei Kruisinga die de tegenstanders opriep, binnen de unie te blijven. Geen fractiedwang Voor fractiedwang binnen het CDA zei hij overigens niet bang te zijn. Kruisinga meende dat binnen de nieuwe fractie grote ruimte voor ie ders overtuiging moet bestaan. De vrees dat de unie er getalsmatig on derdoor zal gaan zoals sommigen hadden geopperd deelde hij even min. Van iets dergelijks is aldus Kruisinga tijdens de gemeen schappelijke fractievergaderingen ook niets gebleken. De CH-leider zei dat het zonder zo'n vergadering b.v. onmogelijk zou zijn geweest een ge meenschappelijk standpunt te vor men inzake de anti-kraakwet. Moge lijk was die wet er zonder een ge meenschappelijke fractievergade ring zelfs niet gekomen, aldus Krui singa. Hij geloofde dat het CDA bo vendien essentieel is voor het verhin deren van het plan van het kabinet tot wijziging van artikel 208 van de grondwet. „Op dit punt moest de CHU aanvankelijk een eenzame strijd leveren, maar dank zij het CDA komen er steeds meer tot een ander oordeel", zei Kruisinga Bloemenhove Tenslotte: De algemene vergadering nam op voorstel van mevrouw H Punt uit Vlissingen een motie aan waarin minister Van Agt sterkte wordt toegewenst in zijn strijd inzake de sluiting van de Bloemenhove- kliniek. De motie spoort Van Agt aan, zijn opstelling niet te wijzigen. Kruisinga heeft in zijn rede ook mi nister Lubbers gesteund in zijn standpunt inzake de kredietgarantie voor de Nederlandse bijdrage aan de bouw van Zuidafrikaanse kerncen trales. Bij de grensovergang Beek tussen Nijmegen en Kleef hebben zaterdag ongeveer 500 demon stranten geprotesteerd tegen de veroordeling van de Arnhemse Releasemedewerker Harm Dost. In Düsseldorf kreeg Dost een gevange nisstraf van drie jaar en negen maanden opge legd, omdat hij in Arnhem jonge Westduitsers bij wijze van hulp hasj had verstrekt. Passe rende automobilisten kregen in het Nederlands en Duits gestelde stencils uitgereikt. De de monstratie verliep rustig. De Duitse Auto- bahnpolizei hield een oogje in het zeil vanuit een helikopter, die zorgvuldig boven Duits grondgebied bleef. Van een onzer verslaggevers AMSTERDAM Zes hoogleraren en een predikant hebben zich in een verklaring speciaal gericht tot de confessionele partijen en hun ministers in het kabinet om niet akkoord te gaan met de levering van reactorvaten aan het regime Vorster discussie deelde mee dat de vroegere VVorlrrvlaQtc rlnnr CH-leider mr H. K. J. Beernink niet n ClIYpUKU» UUUI ter vergadering was verschenen om dat hij „de begrafenis" van de unie niet had willen bijwonen. Van Verschuer sloot de discussie af met een oproep, de gelederen te slui ten. In zijn openingsrede had hij be grip getoond voor diegenen die moei te hebben met een verdere stap naar het CDA. „Laten zij beseffen dat onze idealen op even sterke principes ge baseerd zijn als waarop zij neen MARUM In Marum is zondagmid dag door een felle brand de schilder swerkplaats van het ESA-busbedrijf volledig in vlammen opgegaan Naast de inventaris gingen ook een truck en twee personenauto's verlo ren Omtrent de oorzaak van de brand is nog niets bekend. De scha de wordt geschat od bijna 150.000 gulden. De ondertekenaars zijn dr Joh. Blok (VU), dr H A. M. Fiolet (secretaris van de Raad van Kerken), dr Gesina van der Molen (oud-hoogleraar VU), dr C. J. Labuschagne (Zuidafrikaan. Groningen), dr G. Th. Rothuizen (Kampen), ds R J van der Veen (algemeen secretaris van de Neder landse Zendingsraad) en dr J Ver- kuyl (VU). Deze opstellers van de verklaring zeggen, dat het bij het al of niet leveren van reactorvaten aan Zuid- Afrika ten diepste gaat om de keuze vóór of tegen de onderdrukte zwarte meerderheid in Zuid-Afrika en in Na mibië (Zuidwest-Afrika) Zowel de Wereldraad van Kerken als de Afri kaanse Kerkenconferentie hebben zich nadrukkelijk tegen deze leverin gen uitgesproken. De reden daarvan was. dat die reactorvaten het machtsmonopolie van de blanke minderheid over een zwarte meerder heid versterkt en bovendien de basis legt voor de ontwikkeling van nucle aire wapens. Racistisch regiem zo te vergroten, dat de mono polistische machtspolitiek plaats maakt voor een regeringsvorm, waar in alle bevolkingsgroepen participe ren." De opstellers van de verklaring zeggen met nadruk dat een positieve beslissing ivoor Vorster) onver antwoord is in de huidige situatie. „Wij kunnen niet beoordelen of met betrekking tot procedures inzake de ze kwestie van de zijde der niet- confessionele partijen steeds zorgvul dig is gehandeld, maar ook indien dat niet het geval mocht zijn, dan kan daardoor iets wat moreel door en door fout is niet politiek goed wor den". aldus de opstellers van deze verklaring. Aanvulling Het Landelijk Energie Komitee. .waarin samenwerken o a Aktie Stro halm. NIVON, Vereniging Milieu De fensie. PPR. PSP en de actiegroep Stop Kalkar, biedt vanmorgen voor de aanvang van de vergadering van de ministerraad een brief aan, waar in ze erop aandringt om geen ex portkredietgarantie te verlenen. Ze motiveren hun verzoek vanuit de be zwaren die' ze hebben tegen de toe passing van kernenergie als zodanig, alsook vanuit de bezwaren die ze hebben tegen de politiek van de Zuidafrikaanse regering. In de verklaring wordt opgemerkt dat het hier om een racistische staat gaat. die het z.g. non-proliferatie verdrag niet heeft ondertekend en niet zal tekenen, zoals Vorster pas geleden opnieuw heeft bevestigd De Nederlandse Raad van Kerken heeft zich eveneens tegen deze leveringen uitgesproken. „Juist de confessionele partijen en ministers, die bewust een verbinding willen leggen tussen ge- loof. politiek en sociaal economisch gT&SnUit JTGuOOCl handelen, zouden zich in hun beslis- sing moeten laten leiden door de vol strekt afwijzende adviezen van de Wereldraad van Kerken en van de Afrikaanse Kerkenconferentie en de Nederlandse Raad van Kerken. In dien de confessionele partijen om de ze zaak een kabinetscrisis riskeren, zullen ze aan hun beeldvorming en geloofwaardigheid onnoemelijk scha de aanbrengen. Dit is niet de tijd om met het regiem-Vorster te collabore ren". aldus de verklaring ROTTERDAM By het bewerken van de grasmat op het Rotterdamse vliegveld Zestienhoven is vrijdag de 21-jarige C Bogerman uit Den Bom mel om het leven gekomen. De man brak zyn rug. toen hy bekneld raakte in de trechter van een kunstmest strooier Brok in keel Aan de discussie over de ge meenschappelijke CDA-lijst hebben op deze CH-vergadering vooral te genstanders en twijfelaars deelgeno men die vrezen dat het geluid van de geschoven heeft, is een heel nieuw argument in de discussie naar voren gekomen. Door het talmen en om dat in die tussentijd een aantal mi nisters (met medeweten van hun collega's) is blijven praten met de betrokken bedrijven over de moge lijkheden het hele complex te ont doen van een paar politieke stekels, zijn bij het bedrijfsleven verwach tingen gewekt over de uiteindelijke beslissing. Voor een deel van de ministers ook dat bleek uit de verklaring van minister Lubbers voor de televisie is dat een zwaarwegend argument de gevraagde kredietgarantie wél te geven. Door de procedure van het steeds aan de lijn houden, zijn in feite beloften gegeven, die nu de betrokken ministers en de bedrijven tot overeenstemming zijn gekomen volgens de regels van gewoon zakelijk fatsoen gehonoreerd moe ten worden, aldus de redenering van deze ministers. Dat is een heel zwaar argument. In dc Bijbel, in psalm 15 wordt het beeld getekend van een rechvaardi- ge; van de man die ook als hij tot zijn schade gezworen heeft, van zijn eed niet wijkt. Wie dat beeld op zich laat inwerken en als argument ge bruikt bij deze beslissing, moet dan ook het hier gegeven dilemma onder ogen zien. Het is een eed tot zijn schade misschien niet materieel, maar dan toch zeker wel moreel. Het is een beslissing, «vaar niet al leen Nederland en de Nederlanders naar zullen kijken, maar ook vele ontrechten in andere delen van dc wereld. Om de laatste zin uit een eerder commentaar over deze zaak (in onze krant van 11 oktober 1975) te citeren: ..De vraag is niet of deze order ons gegund wordt, maar of het ons vergundis haar te accepteren". De binnenstadsdag is zaterdag een zeer groot succes geworden. De bevolking van Rotterdam en omstreken heeft de nieuwe Coolsingel uitbundig tot leven gebracht. Het feest geeft ons de overtuiging dat onze stad. bij alle problemen die er nog zijn. op de goede weg is. Wij willen iedereen daarvoor bedanken Het gemeentebestuur van Rotterdam ..Dit is de tyd om de druk op dat APPELSCHA - De 3-jarige Jacob Oost uit Appelscha is zaterdagmor gen op de weg voor zyn ouderlijk huis onder een vrachtauto geraakt en om het leven gekomen. Van een onzer verslaggevers ZUIDLAREN' De vier noord-Drentse gemeenten Roden. Peize, Eelde en Zuidlaren hebben zich in overgrote meerder heid uitgesproken tegen de plannen voor aansluiting bij de provincie Groningen. Rond 98 procent van de stemmen sprak zich uit voor Drente De grote opkomst van de kiezers wijst er op dat de zaak bijzonder sterk leeft in de betrokken ge meenten Rond 85 procent van de stemgerechtigden (in 1 gemeente zelfs 90 procent) heeft gehoor ge geven aan de oproep om te komen stemmen, dat percentage is hoger dan het aantal dat gemiddeld op komt voor verkiezingen van parle ment. provinciale staten en ge meenteraden. Van de 27.000 stem gerechtigden hebben rond 23.500 hun stem uitgebracht, waarvan meer dan 23 000 zich uitspraken tegen aansluiting bij Groningen Die aansluiting is voorgesteld door minister De Gaay Fortman. De door de gemeentebesturen, in samenwerking met actiecomités uitgeschreven volksstemming, werd omlijst met allerlei feeste lijkheden. klokgelui en het hijsen van de Drentse vlag Van een onzer verslaggevers GRONINGEN - Als er bespaard moet worden op de collectieve sector dan moet overwogen worden met dat bespaarde geld staatsondernemingen te stichten De overheid zal dan zelf als ondernemer dienen te zorgen dat de bespaarde gelden ook inderdaad worden gebruikt voor het scheppen van meer werkgelegenheid. Wim Kok, voorzitter van de Federatie Nederlandse Vak beweging stelde dit zaterdag op een bijeenkomst in Gro ningen voor als „derde weg" in het kader van de discussie over de één-procents norm van minister Duisenberg. De bewindsman vindt dat de col lectieve sector jaarlijks met niet meer dan één procent van het nationaal inkomen mag toenemen. Anders blijft er onvoldoende over voor de particuliere sector. De professoren Driehuis en Van den Doel kwamen met een tweede mogelijkheid Zij vinden dat de collectieve sec tor juist moet groeien en dat de overheid dan werk moet scheppen door grootse pro gramma's voor stadsvernieu- wings - en leefbaarheidspro jecten. De heer Kok consta teerde dat een „mogelijk der de alternatief volledig in het schemerdonker blijft han gen". namelijk dat de collet tieve sector tevens tegelijk voor een deel de produktieve sector zal zijn om daarmede het economische draagvlak te versterken De particuliere sector heeft nauwelijks een antwoord op de werkgelegenheidspro blemen. aldus de FNV- voorzitter. Er is een storm op gestoken in de „politieke lob by rondom de ondernemers waarvan president Zijlstra van De Nederiandsche Bank volgens Kok ook deel uit maakt, tegen Duisenbergs voorstel om de investerings aftrek te vervangen door een gerichte investeringssteun aan bedrijven die bereid zijn aan een aantal maatsrhappe lijke voorwaarden te voldoen Kok ziet hierin een voorproef je van de strijd die onderne mers zullen voeren als het ka binet garanties wil vastleggen om te zorgen dat de voorge stelde één-procents norm ook inderdaad vertaald wordt in werkgelegenheid Kok ver wacht van de ondernemers te genwerking. Dan zal de over heid de problemen slechts kunnen oplossen door zelf on- dernemersactlviteiten te ont- nlooien.. Als de overheid dit niet aan durft. verschijnt ze in gebie den ais het noorden met lege handen „Daar wachten de mensen al jaren tevergeefs op particulier initiatief" aldus Kok. die tevens een plan van (Je FNV voor het. noorden pre senteerde. waarin op initiatie ven van de overheid zelf wordt aangedrongen om de groeiende werkloosheid het hoofd te bieden Wim Kok verzette zich ook tegen uitla tingen van dr Zijlstra presi dent van De Nederiandsche Bank. die ..kennelijk nogal geïrriteerd is door het klem mende verlangen van de werknemers naar zekerheid dat meer winsten ook leidt tot meer arbeidsplaatsen Dat die winst van de werknemers gerechtvaardigd is oujkt vol gens Kok uit het feit dat een hele serie overheidsmaatrege len voor rendement-sbevordc ring (premies en andere steunmaatregelen) toch vol strekt onvoldoende arbeid splaatsen voor het noorden heeft opgeleverd Daarmee hebben de ondernemers be paald niet een overtuigend bewijs geleverd dat vertrou wen in en het vrij baan geven aan het particuliere be dnjfsleven we! zal.leiden tot meer werkgelegenheid Kok vindt overigens ook de re geerkracht van het kabinet niet imponerend ,Ik onder druk sterkere termen als ik vaststel dat ons geduld nu wel tot het uiterste op de proef wordt gesteld

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1976 | | pagina 3