Inctad zit
.nuurvast
zc>c
|)efensie staat centraal in Chinese machtsstrijd
P
SSFSSEk Ondersteunen bij verkiezingen Italië onduldbaar
Paus contra communisten
NA V O-conferentie
Arabische Liga en EG
niet nader tot elkaar
Weer arrestaties op
grote schaal in Chili
Wervelstorm treft Filippijnen; 19 doden.
Toenemende strijd
in Zuidwest-Afrika
„Israël mishandelt
burgers op bezette
Jordaanoever"
GIRO 2914600
^JXDAG 22 MEI 1976
BUITENLAND
TROUW/KWARTET 7
•uw
vaard
rttter BHA/NAIROBI Rond Arusha, in het noorden van Tanza-
\e Za [ggen uitgestrekte koffieplantages, evenals op de hoogvlakte
B *5 de Keniase hoofdstad Nairobi. De jonge, vulkanische bo-
°ttine en overvloedige regenval of goede mogelijkheden voor
m l leiing maken beide gebieden uitstekend geschikt voor koffie-
id gü lant.
ontn
erhaa koffie worden op het ogenblik
lljftak tot zeer goede prijzen betaald,
?n te< st-Afrika oplopend van zes tot
1"ded p« "blo-De Braziliaanse n stccds nlet met een gezamenlijke
Sm^ktVzënV°v™me zijn gekomen.
Hart omhoog en andere koffielan-
door
Nico Kussendrager
Inmiddels hebben wel weer een aan-
eal. Coflteren°daarvïaiL *Mav vol- «f1 landen toegezegd aan een samen-
™n efjaar kunnen de koflleprijzen, hangend grondstotlenplan mee te be-
laatsi erai de oogsten meevallen, weer (voor hogerc en evenwichtiger
Hoog ager zijn en mogelijk moet er
ïbbeiw daarop geld bij. Koffie ui te
dere nde landen als Tanzania en Ke-
?n bl cunnen daardoor nauweüjks pok Algerije, Joegoslavië en Venezue-
>eretl en voor de toekomst maken: de Ja mee. Van de kant van de ryken
UJk'isten uit de export Van hadjlen Canada de Scandinavische
lonHon on NoHorlonH dl oprHpr ctpun
prijzen zijn voorraden nodig, en die
kosten geld). Behalve India en Irak
doen van de ontwikkelingslanden
ïtrekstoffen in dit geval koffie
arm y en sterk.
tonisi^t is te merken, zowel rond Arus-
bij Nairobi. In Noord-Tanzania
a_ ben andere gewassen planten
'9 Heen koffie, om minder afhan
landen en Nederland al eerder steun
toegezegd. Verwacht wordt dat Indo
nesië en Mexico maandag zuUen aan
bieden mee te betalen aan het
grondstoffenplan dat er mogelijk
nooit komt.
Behalve het gesprek over de
Stoffen is cmk het overleg over
SSL SwS£r''SSSSSSSL °Z eenoeg'
'rkec; 16e tatomsten'ulïdt talfle: hrt
isbui ater buitensporig laag. Bij Nai-
e buiis bevloeiing nodig, maar een
vladt irrigatiesysteem kost tonnen en
pleinkunnen lang niet alle plantages
schuldenlast (45 miljard dollar vol
gens de Unctad) dat ze in grote finan
ciële moeüijkheden dreigen te ko
men. Daarvoor moet een regeling
ëdeTren Vo^ïrZwsJnmt w°rden BatroIIen. Van Nederlandse
i.,i.zijde wordt gedacht aan een uitstel
ertjflan SefKen W kMfie betaling. Maar dat idee is door de
gede< i van het Keniase koffie onder-
merbureau.
rden 'oorbeelden maken duideUjk
irom im de meeste ontwikkelingslan-
'an hfcogere en evenwichtiger prijzen
rwort voor de grondstoffen die zij
emisfcren naar de rijke industrielan-
bertJDp de wereldhandelsconferentie
naat»d-IV. hier in Nairobi, wordt
den |ver al drie weken gepraat met
een week voor de boeg. Tot nu
ier geen enkel resultaat geboekt
pgenen die nog wat verwachten
Ucj Jlecht ingelichte optimisten, ter-
ppjjde pessimisten goed geïnf or
de QÖe optimisten zijn. In delegatie-
ver rn wordt gezeed dat er geen
idDUi k maar een impasse, en het is
iprioJaag wat erger is.
overleg op het punt van de
itoffen, bedoeld om de ontwik-
landen van hogere en even-
jer prijzen te verzekeren, zit
'ast. En niet alleen keren som-
rijke landen zich tegen de
van Unctad-secretaris Jamani
ook steeds meer landen uit de
Wereld krijgen aarzelingen,
^an Brazilië was bekend dat het te-
leg if as, maar ook ChiU en Colombia
~ïn zich tegen het grondstof
van Corea. BraziUë voert als
lend industrieland naar ver-
g veel grondstoffen in en heeft
weinig behoefte aan hogere
.in. Chili en Colombia daarente-
JjlJ? roeren veel grondstoffen uit en
>mmezwaai kwam dan ook als
e errassing. Naar verluidt is van
24
jTj, Lili om bezwaar te maken tegen
^-ondstoffenplan. De Verenigde
[0 uS? voeren veei koper in uit Chili
Qen de prijs graag laag houden.
he< abia profiteert op het ogenblik
n ha Ie h°ge koffieprijzen en vreest
depet een grondstoffenplan als dat
torea de koffieprijzen nooit weer
s dt 'og zullen worden als dit jaar.
/ane eliJk leeft het Zuidamerikaanse
Ou in tegensteUing tot bijvoor-
en u Kenia en Tanzania land liever
g do ene jaar in het andere, dan
Tiet van evenwichtige inkomsten
e koffie is verzekerd.Dit confUct
?n de groep van 77 inmiddels
idan honderd ontwikkelingslan-
^erei s opgelost maar er blijven talrij-
van Ddere over.
ats* ril een ontwikkelingsland dat een
aide grondstof invoert daarvoor
igei
>A,
doA'
in
se™ een lage prijs hebben, maar
Ha trrnnHctnffpn riip hpt llit.VOPrt.
de grondstoffen die het uitvoert
hoge. Bangladesj bijvoorbeeld
profijt van een goede prijs voor
maar moet niets hebben van
1 scn» voedselprijzen. Binnen de groep
77 wordt daarom druk overlegd
welke grondstoffen een samen-
rende regeling, zoals Corea wil
der* gelden. Of dat zij er mogelijk
n s naai niet moet komen omdat er
ervoeel nadelen aan kleven voor de
lan 1 rte ontwikkelingslanden. De ver-
sori dheid bij de 77 is zo groot dat zij
?in
kast
meeste andere rijke landen wegge
hoond. Zij willen ook geen algehele
regeling van het schuldenprobleem
maar van geval tot geval bekijken
waar een versoepeling echt nodig is.
Daarom zijn zij tegen een algemene
schuldenconferentie. Door aan zo'n
conferentie mee te doen zouden deze
rijke landen duidelijk maken dat zij
wel een algemene regeling willen. Het
ziet er daarom ook niet naar uit dat
zo'n schuldenconferentie doorgaat,
hoewel niet wordt uitgesloten dat de
ontwikkelingslanden haar volgende
week toch weer als eis op tafel zullen
leggen. India heeft voorgesteld een
dergelijke conferentie eventueel in
Den Haag te houden. In de commis
sie voor de overdracht van
technische kennis is het al of niet
verplicht maken van een code voor
die overdracht een dreigend breek
punt. De ontwikkelingslanden vra
gen een code waarin Westerse landen
maar ook bedrijven worden gedwon
gen hun kennis over te dragen aan de
Derde Wereld. Deze heeft op het
ogenblik niet meer dan 8 procent van
de wereld-industrie-produktie maar
wil in het jaar 2000 een kwart. Daar
voor is technische kennis nodig en
die moet van de rijke landen komen.
Die voelen daar echter helemaal niet
voor en zeggen bovendien dat ze on
dernemingen niet kunnen verplich
ten kennis over te dragen.
De Westduitse ambassadeur in Nai
robi zei het deze week zonder omwe
gen: Wij zijn misschien afhankelijk
van de grondstoffen uit de Derde
Wereld, maar de ontwikkelingslan
den zijn afhankelijk van onze
technische kennis. „Dat is onze
grondstof die wij duur zullen verko
pen." Zijn persconferentie heeft bij
de ontwikkelingslanden veel kwaad
bloed gezet, ook al omdat de
Westduitser beweerde dat de ontwik
keling van zijn land te danken is aan
de wil om te werken en dat de vrije
markt de wereld altijd goed heeft
gediend. West-Duitsland neemt de
meest harde houding aan tegenover
de ontwikkelingslanden en is de gro
te dwarsligger binnen de Europese
GemeenschaD.
En van veel kanten wordt gewacht op
een Europees standpunt, omdat dat
de Unctad weer in beweging zou
kunnen brengen. Het Amerikaanse
voorstel voor een grondstoffenbank
is opvallenderwijs bijna vergeten, de
77 zijn zo verdeeld dat ze nog geen
eensluidende verklaring hebben en
dus moet het van de EG komen. De
kans dat dat lukt is niet groot omdat
de Unctad dreigt te stranden in ver
deeldheid. Komende dagen reizen
verschillende ministers naar Nairobi
om de laatste week mee te maken.
Behalve tegenpolen Jan Pronk en
Egon Bahr van West-Duitsland wor
den Halvard Bakke van Noorwegen
en Alan Mc Eachen van Canada (te
vens mede-voorzitter van de Noord-
Zuidconferentie) verwacht.
ROME (Reuter, UPI, AP) Paus Paulus heeft gisteren gezegd dat het „onaanvaardbaar" is dat
katholieken bij de komende verkiezingen op de communistische partij stemmen.
Volgens waarnemers is de uitspraak
van de paus gedaan op de bijeen
komst van de Italiaanse bisschoppen
het meest uitgesproken stemad
vies sinds paus Pius XII zich in 1948
uitsprak tegen de communistische
partij bij gelegenheid van de algeme
ne verkiezingen van dat jaar. Ook de
voorganger van paus Paulus paus
Johannes XXIII heeft zich tijdens
zijn pontificaat tegen de communis
ten gekeerd en zelfs gesteld dat men
geen steun mag geven aan partijen,
die samenwerking met de communis
ten zoeken. Paus Paulus stelde zich
met zijn uitspraak uitdrukkelijk ach
ter de veroordeling, die kardinaal Po-
ma als voorzitter van de Italiaanse
bisschoppenconferentie heeft uitge
sproken over katholieken, die zich als
onafhankelijken kandidaat stellen
op de communistische verkiezings
lijst voor het parlement.
De bisschoppenconferentie zelf was
verdeeld over de veroordeling door
kardinaal Poma van katholieken, die
zich als onafhankelijke kandidaat
opstellen op de communistische ver
kiezingslijst. Een groot deel der
bisschoppen verweet de kardinaal,
dat hij voor een dergelijke belangrij
ke verklaring met hen geen voorover
leg had gepleegd. Een aanzienlijk
aantal bisschoppen was het zonder
meer oneens met kardinaal Poma.
Ook bij katholieke politici en acade
mici stuitte Poma's verklaring op
verzet.
LUXEMBURG (ANP) Gisterochtend, negentien uur later dan
voorzien, eindigde de vierde ronde van de Europees-Arabische
dialoog. Deze vertraging was te wijten aan de onenigheid die
bestond over de inhoud van het slotcommuniqué.
De Arabische landen boekten een
overwinning op de Europese Ge
meenschap doordat tijdens de confe
rentie bijna uitsluitend over de poli
tieke problemen in het Midden-
Oosten werd gesproken. Ondanks dit
gegeven wilden de Europese landen
dat een aantal passages over de eco
nomische, technische en industriële
samenwerking in de slotverklaring
zouden worden opgenomen; tenslot
te waren deze zaken volgens hen het
doel van de dialoog. Mede omdat de
Arabische landen hun standpunten
over de samenwerking van tevoren
nauwelijks hadden besproken, liep
de vergadering uit.
In het slotcommuniqué wordt het
woord „discussie" niet gebruikt. Bei
de partijen „brachten hun opvattin
gen over alle aspecten van de Euro-
Arabische dialoog, waaronder ook de
politieke kwesties, naar voren" en
„legden hun opvattingen uit over de
Palestijnse kwestie en het conflict in
het Midden-Oosten". Europese con
ferentiekringen hechten veel belang
aan de zinsnede dat de Arabieren „de
Europese opvatting delen dat geweld
en voldongen feiten geen elementen
zijn waarop stabiele internationale
betrekkingen kunnen worden ge
bouwd". De „voldongen feiten" slaan
op de Israëlische nederzettingen in
de bezette gebieden, terwijl het be
grip „geweld" volgens de Europea
nen ook betrekking heeft op Pales
tijnse terreurdaden.
Verder zijn beide partijen wat betreft
hun politieke inzichten niet nader tot
elkaar gekomen, hetgeen blijkt uit de
formulering van het communiqué:
„De Europese zijde is van opvatting,
dat"de Arabische zijde is van
mening dat
De vertegenwoordiger van Nederland
in de Europese delegatie, ambassa
deur De Hoop Scheffer verklaarde
naar aanleiding van berichten, dat
het beraad zo lang had geduurd om
dat Nederland tot het uiterste voor
de belangen van Israël was opgeko
men, dat „er geen sprake van was"
dat Nederland een geëxponeerde po
sitie had ingenomen of veto's had
uitgesproken.
De secretaris-generaal van de Ara
bische Liga, Machmoed Riad, heeft
gisteren in Brussel een onderhoud
gehad met de voorzitter van de Euro
pese Commissie Ortoli. Ook voerde
Riad besprekingen met Europees
commissaris Claude Cheysson, die
onder meer de verantwoording heeft
voor de politiek ten aanzien van de
ontwikkelingslanden.
Riad kwam uit Luxemburg, waar hij
de Euro-Arabische dialoog had bijge
woond. Commissievoorzitter Ortoli,
gaat binnenkort naar een aantal lan
den in het Nabije Oosten en wel de
landen waarmee de EG sinds enige
tijd onderhandelt over commerciële,
economische en financiële samen
werking.
Vervolg van pagina 1
De ministers geven verder uiting aan hun bezorgdheid over „de
aanhoudende groei van de militaire kracht te land, ter zee en in de
land n de landen van het Warschaupact, een groei die kennelijk
het niveau te boven gaat dat gerechtvaardigd is voor defensieve
doeleinden. Als dze ontwikkeling zich voortzet kan dit leiden tot
een bewapeningswedloop van gevaarlijke afmetingen", aldus het
slotcommiqué.
MANILLA (Reuter, AP) De wervelstorm Olga, die de Filippijnse eilanden teistert heeft tot gisteravond al 19
slachtoffers geëist. Verder worden er ook 19 mensen vermist en is het aantal daklozen naar schatting al opgelopen tot
30.000. President Ferdinand Marcos heeft de nood-situatie voor de getroffen gebiden afgekondigd. Op de foto een beeld
van de situatie in Manilla, waar de bewoners tot overmaat van ramp ook nog een brand te blussen hadden. Water was er
verklaring van kardinaal Poma zou
stellen, want kardinaal Poma had
daarover van te voren met hem over
leg gepleegd. Om verwijten van in
menging in de Italiaanse politiek te
gen te gaan sprak de paus uitdrukke
lijk als lid van de Italiaanse bisschop
penconferentie. Hij sprak dan ook
niet in de gebruikelijke „wij-vorm",
maar in de „ik-vorm".
De paus noemde de steun aan de
communistische partij hetzij door
deze partij zijn stem te geven of haar
openlijk door kandidaatsstelling te
steunen, onduldbaar; want aldus
de paus de communistische partij
is door haar ideologische doelstellin
gen en haar historische ontwikkeling
Het lag in de lijn der verwachtingen, radicaal strijdig met onze
dat de paus zich achter de scherpe godsdienstige wereldbeschouwing.
De NAVO-staten zeggen vastbes
loten te zijn de noodzakelijke maat
regelen te treffen om de doeltreffend
heid van hun strijdkrachten te
handhaven en te verbeteren, als een
essentiële waarborg voor de veilig
heid van de lidstaten tegen militaire
aggressie of politieke druk. Alleen als
de veiligheid van de volkeren van het
bondgenootschap op deze manier is
verzekerd, kunnen de betrekkingen
tussen Oost en West zich verder ver
beteren".
Doelend op de onderhandelingen in
Wenen tussen landen van de twee
militaire blokken in Europa, wordt
het beginsel bevestigd, dat de om
vang van de strijdkrachten van de
NAVO alleen kan owrden vermin
derd binnen het raam van overeen
komsten over wederzijdse en even
wichtige troepenverminderingen.
Ten aanzien van de
kwestie-Berlijn spreken de NAVO-
ministers de hoop uit, dat in het
belang van de Berlijners en de voort
uitgang in de samenwerking in Euro
pa alle bepalingen van het vier-
mogendhedenakkoord betreffende
de stad strikt zullen woden nage
leefd. In dit verband wordt met name
verwezen naar de bepalingen betref
fende de behartiging van de belangen
van de westelijke sectoren in het bui
tenland door West-Duitsland.
Voorts leggen de ministers de nadruk
op het belang van de handhaving van
het machtsevenwicht in de Middel
landse Zee. Met voldoening is kennis
genomen vnan de voortgang bij het
streven naar een nieuwe samenwer
king tussen de VS en resp. Grieken
land en Turkije op defensiegebied.
De ministers spreken hun bezorgd
heid uit over de voortdurende insta
biliteit in het Midden-Oosten. Zij her
halen dat er snel voderingen moeten
worden gemaakt in de richting van
een rechtvaardige en duurzame rege
ling van het conflict.
Ten aanzien van de interne proble
men van het bondgenootschap wordt
herhaald, dat de lld-staten gebonden
zijn zich te houden aan de beginselen
van democratie, eerbied voor de rech
ten van de mens, rechtvaardigheid en
sociale vooruitgang. De ministers
spreken er hun vertrouwn over uit,
dat hun regeringen, op basis van de
veiligheid die de alliantie verschaft,
de problemen zullen overwinnen
waarvoor zij nu en in de toekomst
worden gesteld, aldus het commu
niqué.
De Britse minister Crosland en de
IJslander Agustsson voerden giste
ren opnieuw besprekingen over het
visserijgeschil tussen de twee lan
den. Na afloop wilde de IJslandse
minister niet meer kwijt dan dat er
enige vooruitgang is geboekt. De
verwachting is dat de twee de ko
mende weken elkaar nogmaals zul
len ontmoeten mogelijk in Oslo of
in Brussel om over de visserij te
praten. Daarvoor moeten de beide
ministers eerst hun regeringen con
sulteren.
De Amerikaanse minister van bui
tenlandse zaken Kissinger ontkende
gistermiddag dat er een meningsver
schil is tussen hem en president
Ford over de wijze waarop Kissinger
de Amerikaanse buitenlandse poli
tiek bedrijft. De afgelopen weken
ging het gerucht dat de president
met name niet te spreken zou zijn
over Kissingers verzet tegen het
Rhodesische blanke minderheidsbe
wind van Ian Smith en zijn houding
inzake de onderhandelingen over de
beperking van strategische kernwa
pens met de Sowjet-Unie.
Woordvoerder van SWAPO
DAR ES SALAAM (AFP) De
strijd in Namibië (Zuidwest-Afrika is
de laatste vier maanden in hevigheid
toegenomen, zo zei gisteren een
woordvoerder van de bevrijdingsbe
weging van het gebied (SWAPO) in
Dar Es Salaam. Volgens de
woordvoerder, Lucas Pohamba, heb
ben SWAPO-eenheden op 15 Januari
een militair verbindingscentrum in
Noord-Namibië gedeeltelijk vernie
tigd, en twintig soldaten gedood.
TEL AVIV (UPI, Reuter) Is
raëlische soldaten zijn in het op de
westelijke Jordaanoever gelegen
stadje Ramallah, huizen binnenge
drongen en hebben vervolgens de
bewoners mishandeld. Dit verklaar
de gisteren de burgermeester van
Ramallah, Kraiem Chalav. Volgens
de burgemeester liggen zeven men
sen in het ziekenhuis ten gevolge van
de acties van de soldaten, die don
derdag zouden hebben plaatsgevon
den. Een Israëlische militaire
woordvoerder wist van het bericht
niets af.
Politieke kringen in Jeruzalem zei
den gisteren, dat de Israëlische lei
ders van hun stelling, dat zij alleen
met Jordanië over de toekomst van
de westelijke Jordaanoever willen
onderhandelen, afgestapt zijn. Vol
gens deze kringen zou Israël nog
altijd het liefst met Koning Hoessein
onderhandelen, maar wanneer deze
hiertoe niet in staat of niet bereid
zou zijn, zou de Joodse staat met de
vertegenwoordigers van de Ara
bische bevolking in de bezette gebie
den rond de tafel willen gaan zitten.
In dit verband wordt gewezen op een
zinsnede in een onlangs door de Is
raëlische minister van buitenlandse
zaken Yigal Allon. gehouden toe
spraak. Allon stelde, dat „Koning
Hoessein geen monopolie over een
akkoord over de toekomst van de
westelijke Jordaanoever gegeven
mag worden". Israël heeft altijd ver
klaard nooit met de Palestijnse Be
vrijdingsbeweging (PLO) te willen
gaan praten. Wel waren de Israëli's
bereid om vertegenwoordigers uit
het bezette gebied in een Jordaanse
delegatie te aanvaarden.
ADVERTENTIE.
tnv
STICHTING
COMITÉ
HULPVERLENING
ZUID-OOST-AZIË
Postbus 1527, Groningen
Steun aan vluchtelingen uit Vietnam, Laos
en Cambodja.
HAVANNA, SANTLAGO (Reuter) In Chili worden opnieuw op
grote schaal-arrestaties verricht, zo heeft gisteren een woordvoer
der van de verboden linkse Chileense partijen in Havanna be
kendgemaakt.
Hij zei dat het aantal politieke gevan
genen in Chili nu tot 7000 is gestegen.
De betrokken (zes) partijen vormden
samen de regering van president Sal
vador Allende, die in 1973 bij een
militaire staatsgreep werd omverge
worpen, waarbij Allende werd
gedood.
Volgens berichten van de socialis
tische partij die in de Cubaanse
hoofdstad zijn ontvangen, zou de mi
litaire junta van plan zijn sabotage
daden te plegen tijdens de komende
bijeenkomst van de Organisatie van
Amerikaanse Staten (OAS) in Santi
ago. De socialistische leiders Carlos
Lorca en Ezequiel Ponce zouden de
schuld krijgen van de gewelddaden
en vervolgens in een zogenaamd ge
vecht gedood worden. Deze twee lei
ders verdwenen twee jaar geleden.
Volgens de Chileense regering zijn zij
ondergedoken. Partijgenoten van
hen hebben echter verklaard dat zij
door de geheime politie zijn opge
pakt.
Inmiddels is bekend geworden dat de
minister van onderwijs in het kabinet
van Allende. Anibal Palma uit de
gevangenis is ontslagen. Volgens zijn
familie zou hij naar Italië willen. Pal-
ma. die sinds september '73 in arrest
was, werd donderdag vrij gelaten. Hij
behoorde tot die groep van 49 politie
ke gevangenen wier aanstaande vrij
lating door de Chileense regering
werd bekendgemaakt aan de voor
avond van een bezoek, op 7 mei. van
de Amerikaanse minister van finan
ciën. William Simon.
de „nArcfalAa TAii irnrtrol V* r» f rrrnto aon. Toïao iri iorinori n r harH \tr\f\r rarllpalpri unl tnt BPunla hoH Hat H n nlc cl ar Vi f c tlr Q a rnpmpnH T
or Victor Zorza
begint nieuwe informatie bekend te worden over wat er achter de crisis in de Chinese top zit. In
toinionale Chinese radiouitzendingen wordt de afgezette vice-premier Teng Hsiao-Ping ervan
kr ichuldigd, dat hij een puur militair standpunt inneemt in het debat van de Chinese leiders over
t€Idefensiebeleid. Er zijn erg veel aanwijzingen dat het debat in Peking nog niet rond is, en dat het
ling)litaire vraagstuk de kern is van de strijd die zich momenteel achter de schermen afspeelt.
um
za „militaire" wandaden waarvan Teng voorstond, dat verwelkomd zou
een.tg momenteel beschuldigd wordt Zijn door de militairen, hield ook een
ad le radio-uitzendingen zijn in feite stérke besnoeiing op het aantal
n d< Itiek. Men zegt dat hij, om ln de manschappen in. Dat wordt door de
im I toeften van het leger te voorzien radio-uitzendingen niet gemeld. De
lide oor heeft gepleit dat China haar vorige machtsstrijd in Peking, die
ustriële basis moet opbouwen en ZiCh om de persoon van Lin Piao
speciaal de staalindustrie. Hij afspeelde, die gedoodverfd werd als
Jzette zich tegen de „de gedachten de opvolger van Mao Tse-toeng maar
voorzitter Mao heeft uitgespro- in 1971 het leven verloor bij een po-
coverde volksoorlog", waarin de- ging om naar de Sowjet-Unie te
vertrouwen op een licht vluchten, leidde tot een beperking
rapend leger, dat alleen in staat is Van de Chinese bewapeningsuitga-
een guerrillaoorlog te voeren. Ven met 25 procent. De deskundigen
lpp. ng ^pleitte daartegenover de Van de Amerikaanse inlichtlngen-
éorie van de wapens." Hij wilde dienst, die deze cijfers in handen kre-
04 leger namelijk voorzien van nieu- gén, kwamen tot de conclusie dat
—o-r 1Kui|n/iisciuig v Oli uci> v
ttganiseerd is. tot niets in staat is. kernbewapeningsprogramma
7ipi,dure waPens- Hij betoogde dat d^e beperkingen voor een deel de
J™ leger op de manier waarop het nu temporisering
van het Chinese
had-
o^esnoeiingen den vtrooraaakL
t moderniseringsprogramma wat De informatie die de inlichtingen
dienst van de Verenigde Staten meer
recentelijk verzamelde, laat zien dat
er in China een serieus debat aan de
gang is over de omvang van het leger,
waarbij Teng en zijn aanhangers plei
ten voor een besnoeiing met onge
veer een miljoen manschappen. Dit
zou het leger, dat nu 3,5 miljoen man
telt, met ongeveer dertig procent be
perken. Geen enkel modern leger is
in vredestijd in zo grote mate be
perkt. Het heeft veel weg van een
demobilisering na een oorlog. Het
dispuut in China waar het leger lange
tijd de voornaamste steunpilaar van
het regime is geweest, zou verbitterd
en bloedig worden. En het heeft uit
eindelijk geleid tot de val van Teng.
Zoals de tegen Teng gerichte radio
uitzendingen duidelijk maken, was
het in feite zijn bedoeling het leger te
versterken, niet te verzwakken. De
besnoeiing in de mankracht die hij
voorstelde, zou vooral het grote aan
tal militairen moeten treffen dat poli
tieke taken vervult in het leger. Hier
bij moet men denken aan de vele
oudere militairen die sedert de oorlog
in het leger gebleven zijn en aan de
privé-legertjes, die door sommige re
gionale opperbevelhebbers er op na
gehouden worden.
Al sedert 1974 bepleitte Teng Hsiao-
ping deze hervormingen en in de af
gelopen zomer wist hij de steun te
krijgen van het hoog militair com
mando. dat werd aangetrokken door
zijn belofte van moderne wapens en
door een reorganisatie die de
strijdkrachten professioneler zouden
maken. Tijdens de zomer begon
Tengs beleid ook op andere terreinen
door te werken. Er kwam meer na
druk te liggen op de produktie en op
een rationelere organisatie van de
industrie, hoewel de radicalen zich
.daartegen verzetten. Veel van de be
langrijke veranderingen die toen
plaats vonden in China kunnen te
ruggevoerd worden op de steun die
Teng voor zijn beleid van de militaire
leiders had weten te krijgen.
Leger achter Teng
Het is nu bekend geworden dat het
militaire opperbevel na de dood van
Tsjoe En-lai in januari, er hard voor
heeft gevochten om diens post door
Teng te laten innemen. Maar de radi
calen grepen de kans die hun gebo
den werd door de dood van Tsjoe en
op de bijeenkomst van het Centrale
comité die gehouden werd om een
opvolger te kiezen, wisten zij de regi
onale militaire commandanten wier
belangen in sterke mate aangetast
werden door de hervormingen van
Teng, aan hun kant te krijgen.
De Chinese militaire leiders zijn al
lange tijd even sterk verdeeld als de
politieke leiders. De „centralisten" in
de top van het leger stonden geheel
en al achter het moderniseringspro
gramma. waardoor ze zouden kunnen
beschikken over een betere beheer
sing van een doelmatiger nationaal
leger. Maar veel van de regionale
commandanten geven de voorkeur
aan de Maoïstische conceptie van
een in hoge mate gepolitiseerd gueril-
laleger. De politieke rol van het leger
geeft hen de mogelijkheid in de regi
o's waar ze zitten de lakens uit te
delen, en een guerillaleger rechtvaar
digt het onder de wapenen houden
van een groot aantal manschappen.
Tijdens de vergadering van het
Centraal Comité plaatsten de regio
nale commandanten zich achter dc
radicalen, wat tot gevolg had dat de.
politieke leiders verdeeld werden in
twee even grote kampen. Op deze
manier werd de benoeming van Teng
tot premier tegengehouden en een
nieuwe premier verscheen aan het
firmament, Hoea Kwo-feng. die be
doeld is als een tijdelijke compromis
keus.
Gematigd
Maar Hoea was eerder gematigd dan
radicaal. Het compromis helde over
naar de gematigde kand door de acti
viteit van de minister van defensie,
maarschalk Yeh Chien-jing (76), van
wie bekend is dat hij de "radicale
aanval heeft afgeslagen. Toen het
Centraal Comité het niet eens werd.
werd de zaak terug verwezen naar het
Politbureau, dat echter evenzeer ver
deeld was. Toen de radicalen de zaak
trachtten te forceren. liep
maarschalk Yeh gewoon weg uit de
vergadering van het Politbureau. Dit
maakte duidelijk dat de benoeming
van een radicaal niet de steun zou
hebben van het opperbevel. De ver
gadering van het Centraal Comité
raakte in hevige verwarring en Hoea
nam het roer over. Maar de formele
mededeling omschreef hem echter
slechts „waarnemend premier".
Het feit dat maarschalk Yeh onlangs
weer in het openbaar verschenen is
na een lange afwezigheid geeft de
indruk dat hij uiteindelijk het meest**
heeft gekregen van wat hij wilde heb
ben. De pers. die voor het grootste
deel onder controle staat van de radi
calen. gaar door met de aanvallen op
het „handjevol" dat zich met Teng
heeft verbonden. Maar het beleid zo
als het nu gevoerd wordt vertoont
weinig trekken van radicale invloed.
Het opduiken van het militaire the
ma in de regionale radio-
uitzendingen vormt een aanwijzing
dat de strijd zich weer toespitst op
wat als het centrale punt van het
debat in Peking wordt beschouwd.
Dat wil zeggen dat de andere
vraagstukken, zoals politieke en eco
nomische van minder belang zouden
zijn. Maar het militaire vraagstuk
staat centraal, omdat het leger nog
steeds de weegschaal is, die de
machtsverschuivingen van de leiders
in Peking beheerst en omdat het le
ger een beslissende stem zal hebben
als Mao. die nu 82 is steeds zwakker
wordt, het tijdelijk voor het eeuwige
verwisselt.
