,g Recht voor de zwakste
erdient prioriteit"
Groei werkgelegenheid
in Friesland te traag
Monumentaal drieluik
Antieke speelkaarten
Alterconfessioneel
lerpleegtehuis
peldoorn nu
open
m
Pleidooi om af te
zien van restauratie
paleistuin Het Loo
trij>
en recht dichter
°i21 publiek brengen
1
)erc;
B. en W. Breda
willen taptoe
subsidiëren
CNV geweerd van
manifestatie
in Stadskanaal
Besmettelijke
long-tbc bij
Rotterdammers
Reden tot ongerustheid volgens nota „Werken"
potheker mede
SJantwoordelijk
or dood patiënt
Dordrechts Museum:
Vrachtwagen met
tin gestolen
IN BELASTINGMUSEUM
//KWASSDAG 12 MEI 1976""
BINNENLAND
TROUW/KWARTET P 6 - RH 11
iqU(taatssecretaris Zeevalking in Utrecht:
Belg
e achtst,
Spanje,
;rende if
de
nestali
were
I hij m
■ong opj gen verslaggever
DEN „Het is een onge
lige samenloop van
ndigheden dat, juist nu
J verlangen naar een wetge-
die meer is toegespitst op
aan de zwakke groepen in
vgamenleving sterker ^ordt,
li belemmeringen zijn.
"n|idhaving van de wel-
istaat zet de nationale
^ïomie onder zodanige druk
i| de invoering van nieuwe op
groepen gerichte wetten
welijks mogelijk is. Het zal
jdubbel moeilijk zijn het pad
dergelijke zaken vrij te
Toch moeten we onze
ngen in die richting
verminderen." Dit zei
^tssecretaris Zeevalking gis-
op een bijeenkomst over
eving en recht in Europa.
"jegenwoordigers uit een aantal
ky» >pese landen vergaderen drie da-
/I over „dienstverlening op het ge-
van wet en recht voor sociaal
rkkeren, speciaal in stedelijke ge
len". De bijeenkomst is georgani-
-»d door de Raad van Europa en de
I Ire ulliversiteit.
verbetering van de juridische
- De verlening mag overigens niet het
iet del*11101 van onze samenleving wor-
uldus de heer Zeevalking. Hij
aan dat In het recente verleden
van de welvaartsstaat een
NE
opvo
aafscli
ïkendff
ig conl
eredivj
n tv
EC kif
en veil
idenm
;en cla, 1
stond LI
bij NI
inanc^ een 0nzer verslaggevers
oienb^LDOORN In Ugchelen (gemeente Apeldoorn) wordt van
g—de dag van de verpleging het interconfessioneel
ig seizpieegtehuis Ronderode officieel geopend, nadat het een tijdje
z°u7d*den 411 gebruik was genomen. Het uiteraard zeer moderne
ieiangPplex kwam tot stand door samenwerking van protestantse en
contjns-katholieke christenen.
a e^derode, dat
oor ti
hogere prioriteit heeft gekregen dan
de uitbouw van het rechtssysteem
voor de sociaal zwakkeren. Hierin zal
echter, aldus de bewindsman, als het
aan minister Van Agt van justitie en
hem ligt, wel verandering komen.
Exclusief
Hij vermeldde dat „in een aantal
opzichten het recht eeuwenlang het
exclusieve voorrecht van de rijken is
geweest, maar dat thans de wet en
het recht toegankelijk moeten wor
den gemaakt voor de gewone man,
wat niet alleen de ontwikkeling van
een systeem van juridische bijstand
voor die gewone man inhoudt, maar
ook de taak hem toevertrouwd te
maken met de werking van het recht,
zodat hij er zijn voordeel mee kan
doen. „In een samenleving die zich
tot doel stelt zijn burgers te emanci
peren, moeten die burgers worden
bevrijd van het idee dat zij zijn ver
strikt in een systeem dat voor hen
onbegrijpelijk is en dat is opgezet
door het establishment. Er is echter
ook een meer-bij-de-grondse reden
voor: zij moeten op zinnige wijze kun
nen deelhebben aan de procedure als
zij hulp en bijstand op juridisch ge
bied nodig hebben en verkrijgen."
Wetswinkels
Als eersten, aldus mr. Zeevalking,
hebben studenten uit lagere sociale
milieus, die door het democratise
ringsproces in de gelegenheid ge
raakten de universiteiten te bezoe
ken, zich de vraag gesteld terecht,
aldus de bewindsman waarom
wet en recht niet voor de man in de
straat toegankelijk zouden worden
gemaakt. Dat resulteerde in het ont
staan van de wetswinkels, waarover
hij in waarderende termen sprak.
Vrijwel in één adem noemde hij de in
1957 in werking getreden wet, waar-
van oorsprong ke maar nogal geïsoleerde plek in
luitend een protestants- Ugchelen als een achteruitgang. Aan-
>8fcf
la
vankelijk was het de bedoeling dat
het tehuis er zou functioneren in een
laan in Apeldoorn gevestigd. Het veel completere samenleving. Maar
itelijke signatuur had, was voor-
bijna een kwart eeuw aan de
nt h vwe 6ebouw is verrezen op kleine
niJand van het eveneens intercon-
"J* g%nele Lukas-ziekenhuis, dat vo-
g jaar in gebruik is genomen,
verpleegtehuis heeft een capaci-
rT van 358 bedden. De verpleging
|—i o mensen met een handicap van
LA ettelijke aard krijgt een zwaarder
ïnt; hiervoor zijn 240 bedden ge-
op planologie, zo blijkt telkens weer,
kan men pas bouwen als plannen zijn
gerealiseerd. Intussen heeft de
Ugchelense bevolking de Ronderode-
gemeenschap goed opgevangen.
Naar het oude gebouw van Rondero
de in Apeldoorn worden in juni de
bewoners van de christelijke ver
pleeginrichting Het Zonnehuis te
eerd. Ongeveer 120 bedden zijn Beekbergen overgebracht. Zij zullen
daar ongeveer twee jaar verblijven.
Het bestuur van de vereniging Het
Zonnehuis laat op de plaats waar het
oude tehuis staat, een nieuw tehuis
bouwen. Het Beekbergense Zonne
huis is de oudste van deze vereniging.
ïld voor personen met een lang-
ge lichamelijke handicap. Een
Jenlijk deel van de bedden is
a et door Personeels6ebrek-
h ?let tehuis is de modernste appara
at ae aanwezig. Reactivering is een
nipp? re din6en die veel aandacht krij-
„vif Jen waarvan men hoopt dat het
n Ha veel Patiënten het gevolg heeft
"pij na verloop van tijd weer huis-
me lifts kunnen gaan. Eén van de pa-
eaaipaardjes in dit verband is de
^e^chtsloosheids-simulator, die bij
>n r>Proces een belangrijke rol kan
~ïn. De kosten van het tehuis be-
I vprtfen on&eveer 35 miljoen gulden,
pripp Bebouwd naar ontwerp van de
e gelitecten Van den Broek en Bake-
in Rotterdam. In de vormgeving
estreefd naar zoveel mogelijk pri-
1 (ven voor iedereen.
bij mensen zonder groot inkomen
„pro deo"-advocaten konden krij
gen, een systeem waarvan volgens
hem tekorten steeds duidelijker aan
het daglicht zijn getreden.
De opkomst van de wetswinkels is
mede ook uit die tekorten te verkla
ren, aldus de bewindsman. Als voor
beelden waarvoor de mensen naar de
wetswinkels gaan, noemde hij pro
blemen met verhuurders of werkge
vers, echtscheidingskwesties en de
daarmee vaak verbonden problemen
rond de toewijzing van de kinderen
en uitvoeringsproblemen met be
trekking tot de sociale wetten. Mil
joenen mensen hebben inmiddels ge
bruik gemaakt van de hulp van juri
dische studenten en jonge Juristen
die vaak in hun vrije tijd de
wetswinkels bemandén en beman
nen, aldus de staatssecretaris.
Alledaags
De overheid, ging hij verder, heeft
inmiddels ook ingezien dat de
gangbare juridische praktijk te ver
verwijderd staat van het gewone pu
bliek. Minister Van Agt, aldus de
staatssecretaris, heeft altijd op het
standpunt gestaan dat de mensen
van de wet en het recht de plicht
hebben wegen te vinden om hun
diensten dichter bij de gewone bur
ger en zijn alledaagse juridische pro
blemen te brengen. De overheid
heeft dan de taak de financiële mid
delen hiervoor beschikbaar te
stellen.
In de toekomst zal daarvoor een fijn
mazig net van hulpverlenende in
stanties moeten komen, juridische
adviescentra, verspreid over het hele
land, waarvan de organisatie door
een centraal bureau ter hand dient
te worden genomen. Enkele van der
gelijke centra zijn bij wijze van expe
riment al werkzaam. De eerste werd
geopend in Amsterdam, aldus de
heer Zeevalking.
„Huisarts"
Minister Van Agt heeft, ging de heer
Zeevalking verder, in dit verband
het idee van de „juridische huisarts"
geopperd: een man die dicht bij de
mensen dient te staan en er is voor
hun problemen. Mogelijk dat in de
toekomst de eerder omschreven juri
dische adviescentra de basis kunnen
zijn voor deze „wetsdokters". Zij zul
len zich ook, net als de „echte" dok
ter, met het voorkomen van in dit
geval juridische „ziekten" moeten
bezig houden.
„Een les die we van de wetswinkels
hebben kunnen leren is dat een me
ningsverschil in feite niet mag verer
geren tot een punt waar alleen ge
specialiseerde juridische hulp of een
formeel rechtsproces het probleem
kan oplossen. Al het mogelijke moet
worden gedaan om dat te voorko
men. We dreigen door de toenemen
de ingewikkeldheid van de samenle
ving te verdrinken in een wassende
stroom gedingen", aldus de heer Zee
valking.
Na nachtdienst op weg
naar huis omgekomen
MARKELO De 39-jarige H. Ha-
berslag uit Goor is in Markelo omge
komen toen hij met zijn auto tegen
een boom botste. De politie neemt
aan dat de man, die uit de
nachtdienst kwam en op weg was
naar huis, achter het stuur in slaap
gevallen is. Op een recht stuk weg
botste hij tegen een boom in de
linkerberm.
BREDA B. en W. van Breda willen
de Stichting Nationale Taptoe Bre
da een directe subsidie van 50.000
gulden en een garantiesubsidie van
45.000 gylden geven op het verwach
te exploitatietekort van de taptoe
1976. Minister Vredeling heeft Breda
aangewezen als de stad die de taptoe
Delft het best kan overnemen.
Al enkele maanden is aan de voorbe
reiding van de taptoe in Breda ge
werkt, maar officieel moet de Breda
se gemeenteraad nog laten weten of
zij geld wil spenderen aan deze tap
toe. Als de raad negatief zal beslui
ten. gaat de taptoe niet door. Maar
daarnaar ziet het niet uit omdat de
WD en het CDA hebben laten weten
positief te staan tegenover het voor
stel. De progressieve partijen zijn
ertegen, maar zij vormen in de Bre
dase gemeenteraad een minderheid.
Op 20 mei zal de Bredase gemeente
raad over het voorstel van B. en W.
beslissen.
STADSKANAAL Het CNV heeft
verontwaardigd gereageerd op het
feit dat deze vakcentrale is geweerd
van een manifestatie „Welzijn 76" in
Stadskanaal. Dit blijkt uit een open
brief van het CNV. BIJ aanvraag,
waarom het CNV niet was uitgeno
digd voor de manifestatie, werd ge
zegd dat er wel een uitnodiging zou
zijn uitgegaan. Deze is echter niet
ontvangen en toen het CNV alsnog
standruimte vroeg, werd gezegd dat
alles al vol zat De vakcentrale vroeg
vervolgens de beschikbare
standruimte die voor de vakbewe
ging was gereserveerd, te mogen de
len met het FNV (het samenwer
kingsorgaan van NW en NKV).
Hiervoor voelde het FNV echter
niets. De manifestatie werd gesubsi
dieerd door de provincie Groningen
en de gemeenten Stadskanaal en
Vlagtwedde. „Welzijn 76" is georga-
nieeerd door een vijftigtal organisa
ties en de bedoeling is een overzicht
te geven van de welzijnsorganisaties
waar men zoal terecht kan. De mani
festatie, die in „Geert Teis" te
Stadskanaal wordt gehouden, duurt
tot en met zaterdag en is gratis toe
gankelijk.
De natuur laat zich niet in
het gareel dwingen en als de
tijd gekomen is, is de bloe
sem niet te houden en over
al in het land ontluiken dan
romantische zomeroases,
zoals hier in het Zuidlim
burgse Sint-Geertruid.
ROTTERDAM In Rotterdam wor
den 35 personen behandeld in ver
band met een besmettelijke vorm
van longtuberculose. Twee van hen
zijn opgenomen in een sanatorium.
Begin april werd bij een leerling van
de Baartz van Hallschool in het
noordelijk stadsdeel van Rotterdam
een besmettelijke vorm van long-
TBC ontdekt. Uit een eerste onder
zoek bij familieleden, vrienden en
klasgenoten van de leerling, bleek
dat 24 personen geïnfecteerd waren.
Begin mei werden nog eens 270 per
sonen onderzocht en toen kwamen
door dit onderzoek tien besmettin
gen aan het licht. Voor de zomerva
kantie zal een afsluitend schoolon
derzoek plaatsvinden.
Van onze corresDondent
LEEUWARDEN De werkge
legenheid in Friesland zal in de
eerstkomende jaren maar traag
groeien. Deze groei zal in ieder
geval onvoldoende zijn om vóór
1987 in de noodzakelijke 30.000
nieuwe arbeidsplaatsen te
voorzien.
Dat geeft volgens de thans versche
nen provinciale nota „Werken" reden
tot ongerustheid. „Er is behoefte aan
een pakket van maatregelen, die
meer dan in het verleden het accent
leggen op de directe steun aan de
economische bedrijvigheid. Dit kan
in de vorm van financiële steun aan
zich vestigende en zich uitbreidende
bedrijven en door overplaatsing van
Chjsoieerd
,.!l_imigen ervaren verplaatsing van
tlIV drukke, gezellige Loolaan in
üdoom naar de wel fraaie, bosrij-
T 1
ewerl
Nedé
aat
livisi
De een verslaggever
ddag
mdseSTERDAM Een ziekenhuis-
dskaitbeker is door bet Medisch
eferi 'tcollege Amsterdam mede ver
enig! woordelijk bevonden voor de
lat tr* van een patiënt. Het slachtof-
de ihad een infuus van onjuiste sa-
ige istelling toegediend gekregen,
eii 'laats van een 2,5 procent zoutop-
en y ing werd een 25 procent oplos-
tec gebruikt. De patiënt raakte
door *n coma en overleed zonder
kennis te zijn gekomen. Uit het
ïerzoek bleek dat de gelijkvor-
:e flessen in de apotheek naast
2 lar stonden. Alleen het etiket ver-
lilde. Bij de uitgifte had geen
Itrole plaatsgevonden. Dat ge-
Qrde alleen met als zodanig ge-
Bsificeerde vergiften, en met ge
in vêsmiddelen waarbij bepaalde be-
hebl eningen moesten worden uitge-
FC »rd.
/estrt tuchtcollege achtte zowel de ma
ar d# van bewaren als het gebrek aan
iterdltrole onjuist. De apotheker was
FC ttvoor verantwoordelijk. Blijkens
Jraa uitspraak in de Staatscourant
-Tel ft de raad volstaan met een
g wUrschuwing, omdat van de be-
rdag <ken apotheker niet eerder was
a oi leken dat hij onjuist of nalatig
gehandeld.
Detail van het drieluik
door G. Kruis
DORDRECHT Een goed idee van
Dordrechts Museum: het wisse
lend tonen van een of meerdere
werken uit het in depot bewaarde
eigen bezit. Nu, tot het einde van
Juni, is dat een drieluik van Anton
Derkinderen, dat bestemd is voor de
toekomstige nieuwe vleugel van het
museum.
Antonius Johannes Derkinderen
werd in 1859 te 's-Hertogenbosch ge
boren, ging na de Rijkskweekschool
in 1880, samen met Jan Veth en Jan
Toorop naar de Rijksacademie in
Amsterdam.
De portretten die nu in Dordrecht
geëposeerd worden zijn van de drie
kinderen van R. P. J. Tutein Nolthe-
nius, een ingenieur van Rijkswa
terstaat met een grote belangstelling
voor cultuur. Er verschenen vele pu-
blikaties van zijn hand o.a. in De
Gids, waarvan hij ook nog enige tijd
redacteur is geweest.
Derkinderen schilderde de kinderen
hier een afbeelding van „Bessy
toen zij 8 jaar was" ten voeten uit.
ogenschijnlijk zonder enige emotie
en zeer statisch aandoend.
Ze zijn gekleed in middeleeuwse ge
waden en gesitueerd tegen een decor
achtige achtergrond van een
parklandschap. De monumentale op
zet van dit schilderij is sterk verwant
met de wandschilderkunst, die voor
Derkinderen een van de duidelijkste
vormen van gemeenschapskunst
was. Daar was heel zijn streven op
gericht. In de hal van het stadhuis
van 's-Hertogenbosch maakte hij, ter
gelegenheid van het 700-jarig be
staan van de stad zo'n schildering.
Daar zei hij over „Denk erom. dat
mijn werk geen schilderij is. Ge
moogt het lelijk of mooi vinden, maar
ik wens. dat ge de bedoeling kent.
Een schilderij sluit ge in een lijst; in
zijn gouden omwalling leeft het op
zichzclf-apart. Mijn werk leeft in een
gemeenschap."
Naast de drie doeken in één lijst
zijn er ook nog een voorstudie, van
Bessy. in zwart krijt en een portret
van de kunstenaar door Jan Veth te
zien.
(semi)overheidsinstellingen. Van in
directe maatregelen, zoals verbete
ring van het woon- en leefklimaat,
gaat nauwelijks meer een wervende
invloed op de bedrijven uit", aldus de
nota.
De nota „Werken" is één van de vier
discussiestukken, die voorafgaan
aan de vaststelling van het
streekplan voor Friesland. Vorig jaar
is de nota „Wonen" uitgebracht en
volgend jaar zal de nota „Recreëren"
verschijnen. Daarna wordt het uit de
drie nota's opgebouwd ontwerp-
streekplan ter discussie gesteld. De
nota's worden opgesteld door provin
ciale diensten en organisaties.
Meer werkloosheid
Ondanks de toename van de werkge
legenheid (15.000 manjaren in de pe
riode 1950—1975) is er in Friesland
toch steeds een tamelijk hoog
werkloosheidspercentage geweest,
dat in de toekomst, nu het econo
misch perspectief aanmerkelijk ver
slechterd, nog zal toenemen". En al
dus de nota „Werken". De economie
van Friesland kent, wat de werkge-
lenheid betreft, weinig vormen van
bedrijvigheid, die in de tegenwoordi
ge tijd als sterk expanserend bekend
staan.
Het zwaartepunt van de Friese eco-
nonmie is nog steeds de landbouw en
de daarop geënte industrie. Belde
verkeren in een periode van structu
rele aanpassingen, wat een afname
van de werkgelegenheid tot gevolg
heeft. Wat de landbouw betreft moet
men zich zelfs afvragen of de huidige
efficiency verhogende en arbeids-
produktiviteit vergrotende maatre
gelen niet te veel arbeidsplaatsen
verloren doen gaan.
Nieuwe bedrijven
Er is volgens de nota behoefte aan
vestiging van industriële bedrijven,
die ten opzichte van de bestaande
bedrijven een toeleverende of een
verwerkende functie hebben. Door
deze ontwikkeling zullen meer stu
wende bedrijven worden aangetrok
ken. terwijl voldoende basis ontstaat
voor vestiging van stuwende
dienstverlenende bedrijven.
Voor de bevordering van de infra
structuur worden in de nota een aan
tal maatregelen genoemd, vooral op
het gebied van de wegverbindingen.
'De aanleg van een spoorweg Gronin-
gen-Drachten-Heerenveen-
Emmeloord-Lelystad wordt gewenst
geacht. Deze lijn heeft een infrastruc
turele betekenis van hoge orde.
Van een verslaggever
NIJMEGEN Een vrachtwagen,
geladen met 25 ton tin ter waarde
van ruim vierhonderdduizend gul
den. is gisteren in Nijmegen gesto
len. De waarde van de vrachtwagen
is ongeveer een ton. zodat de firma
een half miljoen schade heeft. Eind
april is bij dezelfde firma ook een
vrachtwagen met tin gestolen. De
wagen werd toen later leeg terugge
vonden.
ROTTERDAM Tot het eind van
het jaar een unieke tentoonstelling in
het pas verbouwde Belastingmu
seum „Prof. dr Van der Poel" aan de
Parklaan 14 te Rotterdam: „FISC-
AAS. speelkaarten door de eeuwen
en de belastingheffing hierop".
Het museum bezit een internationaal
bekende collectie antieke speelkaar
ten. De basis daarvan is de speelkaar
tenbelasting in ons land, die na een
mislukte poging in 1753. van 1797 tot
1814 en opnieuw van 1920 tot 1927
werd geheven.
In de verzameling komen o.a. uit 1796
daterende originele ontwerpen van
de door de belastingdienst te leveren
belastingkaart (een schoppenaas)
voor.
Ook de speelkaartenbelasting van
enkele andere landen wordt met
(meestal uiterst zeldzame) kaarten
geïllustreerd.
Azië
Zowel over de oorsprong en de bete
kenis der afbeeldingen is eigenlijk
maar weinig bekend. De speelkaar
ten zijn waarschijnlijk afkomstig uit
het Aziatische cultuurgebied. Vanuit
Chink kwamen ze via India en het
Midden-Oosten in Europa terecht.
Eerst in Italië (13e eeuw) als Trappo-
la-spel met 52 kaarten, later aange
vuld met 22 nieuwe, in grote Romein
se of Arabische cijfers genummerd en
met allegorische figuren: het Tarok
spel. Zo verbreidde het spel zich over
heel Europa.
Omstreeks 1400 kwam het in de te
genwoordige gangbare vorm in
Frankrijk, met Franse kleurtekens:
harten, schoppen, ruiten en klaveren.
De voorstellingen zijn in principe
hetzelfde als van trappola, maar in de
loop van de tijd verdwijnen de te
kens: bekers, stokken, munten en
zwaarden. Al in 1853 worden de speel
kaarten in Frankrijk aan belasting
onderworpen, uiteraard onder felle
tegenstand van de fabrikanten. Nu is
het maken van speelkaarten in
Frankrijk (net als in Turkije en Span
je) een staatsmonopolie. Veel bijzon
dere kaarten op deze expositie. Te
zien van maandag toten met vrijdag
van 9.00 tot 14.30, tramlijn 5 vanaf
het C.8.
APELDOORN In een telegram aan minister Van Doom
hebben vijfentwintig vooraanstaande Nederlanders, onder wie
diverse museumdirecteuren, gepleid om af te zien van de plannen
tot het bouwen van een Franse tuin in het park romdom paleis
Het Loo.
Belastingaas 1797 in een
spel van het Spaanse type.
„Wij geven u met klem in overweging
die plannen terug te nemen daar an
ders grote schade aangericht dreigt
te worden aan een nationaal monu
ment". aldus het telegram. Er werd
op aangedrongen zich te laten leiden
door de bij de huidige generatie le
vende verbondenheid met het negen-
tiende-eeuwse landschapspark. „Op
dat eenheid van huls en park behou
den blijven". Minister Van Doorn
houdt op het ogenblik echter voet bij
stuk wat betreft de restauratie van
het paleis en de tuin. Ook na de
voortgezette bespreking tussen de
minister en de leden van de vaste
Kamercommissie voor CRM.
De internationale tuimconferentie,
die vorig jaar in Zeist vergaderde en
toen ook een kijkje nam op Het Loo.
heeft in een telegram het tegenover
gestelde gevraagd. Ook Kamerleden
toonden begrip voor de uiteenzettin
gen van de heer Van Doorn en archi
tect Van Asbeck. Toch zijn ze niet
allen gewonnen voor het idee de tuln-
reconstructie door te voeren als nu
het plan is. De kosten van de restau
ratie zullen ruim zestig miljoen gul
den bedragen. De herstelwerkzaam
heden zullen zes jaar in beslag nemen
en voorzien in de afbraak van de later
gebouwde balzaal, het wegnemen
van een etage van het middenge
bouw en het verwijderen van de witte
pleisterlagen van alle gebouwen. De
architecten willen het paleis weer te
rugbrengen in zijn oorspronkelijke
staat, dat wil zeggen geheel symme
trisch en met weglating van de latere
bebouwing.
