iarst regering
Portugal is
#eer gelijmd
franse studenten laten zich de les Syrië gaat akkoord
liet lezen door het bedrijfsleven S'.nÜtS, cl»
Oppositie verwacht
niets van Arias
Christen-democraten:
Europese Volkspartij
Libanon wil
uitstel van
verkiezing
president
Multinationals krijgen ruimte in Argentinië
1**1
Stakingen in Spanje
Kus voor cowboy Gerald
Australisch
minister zou
zijn betaald
£een aanwijzingen voor nieuwe mei-revolutie
TOAG 30 APRIL 1976
BUITENLAND
TROUW/KWARTET 7
FENOS AIRES (AP) De Argen-
nse militaire regering heeft voor
n periode van 180 dagen de ge-
chtelijke procedures tegen ver-
hillende buitenlandse bedrijven
opgezet. De procedures waren
>g tijdens het bewind van de me-
ouw Isabel Peron aangespannen.
:onomische deskundigen be
houwen deze beslissing van de
ilitaire regering als een volgende
stap om de nationalisaties van ver
schillende bedrijven ongedaan te
maken. De regering van president
Videla heeft al eerder laten weten
de buitenlandse investeringen in
Argentinië te willen bevorderen om
de economische welvaart te her
stellen.
Onder het bewind-Peron werden de
activiteiten van het bedrijfsleven in
sterke mate gecontroleerd door de
overheid. De regering van generaal
Videla heeft besloten een aantal
commissies in te stellen die een
oplossing moeten zoeken voor de
geschillen tussen de Argentijnse
overheid en de multinationals.
Linkse guerillastrijders hebben een
aanval uitgevoerd op een legerbasis
bij de Argentijnse hoofdstad Bue
nos Aires. Dit is vernomen uit krin
gen rond de Argentijnse veilig
heidsdienst. Volgens de zegsman
werd de aanval afgeslagen en wer
den tenminste acht terroristen ge
dood. Onder hen was een vrouw. De
actie is niet officieel bevestigd door
de regering. Argentijnse kranten
maken geen melding meer van ter
roristische activiteiten, aangezien
de regering dit verboden heeft.
jer beraadt zich op presidentskandidaat
5ABON (AP, Reuter, UPI) Een dreigende scheur in de
lopige regering van Portugal is gisteren weer gedicht. De
isters van de PPD hebben gisteren weer deelgenomen aan de
inetsvergadering. Eerder deze week dreigde de leider van de
Sa Carneiro, zijn ministers uit het kabinet terug te trekken.
'PD boycotte de kabinetsbijeen- militaire district, brigade-generaal
Antonio Pires Veloso. De beide offi
cieren, die beide aanzienlijke steun
genieten binnen de politieke partij
en hebben in kleine kring gezegd
geen persoonlijke ambities te heb
ben voor het presidentschap. Ze zijn
echter bereid kandidaat te zijn als de
situatie dat vereist. De huidige pre
mier Azevedo heeft zichzelf inmid
dels aangemeld als kandidaat voor
het presidentschap.
,ist van afgelopen woensdag in
1 poging de socialisten onder druk
;tten hun plannen voor het vor-
van een socialistische minder-
Jsregering te laten varen.
•Portugese premier Jose de Azeve-
leeft de leider van de PPD bij zich
boden en hem verzoch de beide
listers, Joaquim Magelhaes en
Machete, in het kabinet te
;n cdhaven.
'PeJCarneiro ontkende gisteren dat de
^fligkeer van de twee bewindslieden
a. het kabinet moet worden be-
ouwd als een terugtocht. „Wij
ielsbben geen stap terug gezet. Onze
hadden niet om hun ont-
n l gevraagd. Ze hebben hun zetels
beschikking gesteld van de pre-
ijn >r wat. zo leek het ons. de meest
..i nocratische houding is in het licht
i de verkiezingsresultaten en de
Bitie van de socialistisch partij,"
us Sa Carneiro.
v i huidige voorlopige Portugese re-"
waarin zowel militairen als
'gers van verschillende zitting
er< iben, zal het land nu wel kunnen
*a jven regeren tot de komende presi-
n®,' ïtsverkiezingen. Deze vinden
Bats op 27 juni. De nieuw gekozen
n tesident zal daarna een eerste mi-
ter benoemen die belast zal wor-
te n met de vorming van een kabinet.
- ülitairen
Portugese militairen hebben gis-
ren hun aandacht gericht op moge-
ke kandidaten voor de komende
esidentsverkiezingen. Dit gebeur-
tijdens een bijeenkomst van de
irolutionaire raad. Degenen die
or deze kandidaatsstelling de
Gieeste kans maken zijn staf-chef
generaal Antonio Ramalho Eanes en
ie e commandant van het noordelijke
MADRID (Reuter, UPI) De Spaanse kranten hebben gisteren
positief gereageerd op de toespraak van premier Arias Navarro,
waarin deze een aantal hervormingsmaatregelen aankondigde.
De oppositieleiders hebben echter sterk negatieve commentaren
op de rede geleverd.
Jose Maria Gil Robles, de leider van volksstemming op een democra-
de gematigde christen-democraten, tische wijze kan plaats vinden,
noemde de toespraak van Arias even Joaquin Ruiz-Jimenez, de leider van
ondemocratisch als altijd. Er is een de linkse christen-democraten gaf als
referendum aangekondigd, maar dan commentaar: „De mening waar het
wel zonder garanties dat de om gaat is die van het Spaanse volk.
De betekenis van het presi
dentschap is de laatste tijd toegeno
men nu de wrijving tussen de ver
schillende politieke partijen groter is
geworden. De president zal zich kun
nen ontwikkelen tot een toe
zichthouder op het regeringsbeleid.
Inmiddels heeft ook de PPD gene
raal Eanes als kandidaat voor het
presidentschap naar voren gescho
ven. Gisteren wachtte de PPD nog
op het antwoord van de generaal op
de vraag of hij bereid is kandidaat te
zijn. Generaal Eanes heeft een be
langrijke rol gespeeld bij het onder
drukken van de opstand van linkse
militairen in november van het vorig
jaar. Ook heeft hij daarna meege
werkt aan het terugdringen van de
linkse invloed in de strijdkrachten.
Hij lijkt het vertrouwen van de heel
wat burgerpolitici te hebben. De
PPD liet gisteren weten ervan over
tuigd te zijn dat Eanes de kandida
tuur voor het presidentschap zal
aanvaarden.
Spanje heeft gisteren een protestno
ta gestuurd aan de Portugese minis
ter van buitenlandse zaken. Het pro
test richt zich tegen de activiteiten
van het anti-fascistische revolutio
naire patriottische front (FRAP) in
dat land.
De bewoners van de zuidelijke Amerikaanse staat zijn morgen aan de beurt in
de reeks van voorverkiezingen, die vooraf gaan aan het kiezen van de kandidaten
bij Republikeinen en Democraten. Ook president Ford is de afgelopen dagen op
verkiezingstournee in Texas geweest. Met de cowboyhoed op het hoofd was hij
overal welkom, zeker bij de cowgirls. Eén van Fords aanhangsters gaf spontaan
uiting aan deze instelling en zo kwam het tot een innig onderonsje onder de
luifels.
BRUSSEL (Reuter, DPA) - De Europese christendemocratische partijen
hebben gisteren in Brussel besloten zich in de toekomst op het Europese vlak te
presenteren als 'Europese Volkspartij'. Voorzitter van de nieuwe federatie is de
Belgische premier Leo Tindemans geworden.
De 'Europese Volkspartij', die zich echter pas bij de tweede Europese verkiezin
gen - dus op z'n vroegst in 1983 - als zodanig zal presenteren, zal zoeken naar
samenwerking binnen het Europese parlement met de Britse conservatieven.
De Tories zijn geen lid van de federatie.
De EVP zal zetelen in de 'Europese hoofdstad' Brussel. Een programcommissie
zal de komende maanden een gemeenschappelijk partijprogramma uitwerken.
De voorzitter van de Europese Unie van Christen-Democratische partijen
(EUCD) Kai-Uwe von Hassel heeft gisteren verklaard nauw te willen samen
werken met de Europese christelijke vakbonden.
De voorzitter van het verbond van Europese sociaal-democratische partijen, de
Westduitser Wilhelm Dröscher heeft op de stichting van de federatie gereageerd
met de opmerking dat zij een 'vergaarbak van Europese conservatieve krachten'
is. Niettemin juichte hij de oprichting van de EVP toe. Bij de federatie zijn
dertien Europese partijen betrokken, onder wie de Nederlandse KVP, AR en
CHU.
CANBERRA (Reuter. UPI) De
Australische socialistische opposi
tieleider Gough Whitlam heeft giste
ren een al overleden oud-minister
van luchtvaart, de liberaal Shane
Paltridge ervan beschuldigd aan het
eind van de jaren vijftig grote som
men geld van Lockheed te hebben
aangenomen, die of voor hemzelf of
voor de liberale partij bestemd
waren.
Zonder een naam te noemen zei
Whitlam redenen te hebben om aan
te nemen dat de toenmalige minister
een commissie heeft ontvangen bij
de verkoop van één van de dertien
Lockheed-Electratoestellen, die tus
sen mei 1958 en februari 1960 naar de
maatschappij Domestic Airlines gin
gen. Tijdens de genoemde periode
was senator Paltridge minister van
luchtvaart in de coalitieregering van
Sir Robert Menzies.
Whitlam zei dat de Amerikaanse se
naatscommissie voor de multinatio
nale ondernemingen nadere inlich
tingen kan verstrekken. Hij beschul
digde de regering van premier Mal
colm Fraser ervan de zaak in de
doofpot te willen werken. Dit naar
aanleiding van het feit dat Whitlam
de minister van buitenlandse zaken
Andrew Peacock had gevraagd om
een onderzoek, waarop hij echter
geen antwoord kreeg. De minister
vertelde gisteren de Australische
ambassadeur in de Verenigde Staten
om opheldering van de kwestie te
hebben gevraagd. 'Wij hebben niets
te verbergen', aldus Peacock.
De Amerikaanse onderneming Ge
neral Electric heeft gisteren toegege
ven geld onder de tafel door te heb
ben gegeven om de verkoop van goe
deren te bevorderden. 'Het handel
drijven met het Midden-Oosten is
niet eenvoudig' was alles wat presi
dent-directeur Reginald Jones nog
kwijt wilde. Ook de oliemaatschap
pij Occidental heeft toegegeven be
talingen te hebben gedaan, die niet
door de beugel konden. Het commu-
nicatiemiddelenconcern ITT heeft
opdracht gekregen inlichtingen te
verschaffen over beschuldigingen
dat het bedrijf zou hebben omge
kocht.
maar kennelijk telt het Spaanse volk
nauwelijks mee."
Alfonso Guerra van de Spaanse soci
alistische arbeiderspartij zei: „Gedu
rende de afgelopen vijf maanden
heeft de regering steeds beloften ge
daan en zaken uitgesteld. Aan de
voorgewende hervormingen is nooit
begonnen."
Kranten
De Madrileense kranten waren posi
tiever over de toespraak die premier
Arias Navarro woensdagavond voor
de televisie hield. Het blad „Arriba"
noemde de rede een prgogram met
voornemens voor de toekomst en een
eerlijk compromis voor aansluiting
bij de wensen van het Spaanse volk.
Het is de bedoeling van Spanje een
democratie te maken.
De krant „ABC" noemde de toe
spraak verhelderend, goed gebracht
en openhartig. Het katholiek
dagblad „Ya" schreef: „Men heeft de
premier gevraagd om een dienstrege
ling. Deze moet nu ten uitvoer wor
den gebracht en dit hangt niet alleen
van de regering af. Wij doen een
beroep op de vaderlandsliefde van de
parlementsleden."
De socialistische vakbeweging. UGT,
kritiseerde de toespraak van Arias
als middelmatig en met zichzelf in
tegenspraak. De vakbeweging richtte
haar pijlen vooral tegen het feit dat
Arias geen einde lijkt te willen
maken aan de officiële corporatieve
vakbonden in Spanje, waarin zowel
werkgevers als werknemers zitting
hebben.
Er werd gisteren in de Spaanse
hoofdstad gedemonstreerd en ge
staakt in het kader van de door socia-'
listen en communisten gedane oproe
pen tot het houden van 1 mei
demonstraties. De Spaanse politie
trok de universiteit van Madrid bin
nen om een einde te maken aan een
bijeenkomst van studenten. Een aan
tal personen zou gearresteerd zijn.
Volgens officiële cijfers bedraagt het
aantal stakers in dè bouw en de me
taal 30.000. Volgens arbeiderskringen
zijn de aantallen veel groter en wordt
er alleen al in Madrid door meer dan
60.000 mensen gestaakt.
Ongeveer 2000 belangstellenden heb
ben gisteren met gestrekte arm de
fascistengroet gebracht bij de begra
fenis van de falangistische generaal
Tomas Garcia Rebull. De generaal,
die in de Spaanse burgeroorlog de
falangistische militie aanvoerde en
later met de Duitsers tegen de Rus
sen vocht, is afgelopen woensdag op
69-jarige leeftijd overleden. Nog on
langs had de generaal de democratie
in Spanje opium voor het volk
genoemd.
BEIROET (UPI, Reuter) In
Libanon gingen gisteren steeds
meer stemmen op om de ver-
kiezing van een president aan-
staande zaterdag niet te laten
doorgaan. Zowel linkse als
rechtse politici dringen aan op
uitstel.
Een Syrisch konvooi van zestig le
gertrucks is gisteren de Syrisch-
Libanese grens overgetrokken op
weg naar Beiroet. Volgens de eerste
berichten waren de voertuigen afge-
laden met manschappen. Wanneer -
alle trucks volledig bezet zijn, dan
betekent dit dat er 2400 Syriers op
weg zijn naar de Libanese hoofdstad-
Waarnemers houden rekening met
de mogelijkheid dat de troepen zul"
len worden ingezet om de presi
dentsverkiezing van aanstaande za
terdag door te laten gaan. Gezien de
vijandige houding van de linkse
moslims kan de Syrische manoeuvre -
de spanningen in Libanon de komen
de uren verder opvoeren.
De linkse leider Kamal Joemblatt-
heeft Syrië gisteren ervan beschul
digd dat het probeert de verkiezin
gen tot elke prijs door te laten gaah,
zodat het door de huidige president
Soelelman Franjieh, gevoerde beleid
zal worden voortgezet. De rechtse
minister van binnenlandse zaken,
Camille Chamoen, is zijn linkse te'
genstanders bijgevallen in hun plei
dooi voor uitstel van de verkiezing,
„We kiezen geen portier of burge
meester. maar de president van de
republiek, daarvoor is meer tijd no*
dig", aldus Chamoen.
Een groep van 35 parlementariërs'
die onder leiding staat van parlé-"
mentsvoorzitter Kamel Assad heeft
gisteren verklaard dat ze voor een
derde kandidaat zou stemmen zodat
de twee voornaamste kandidaten, -
Raymond Edde en Elias Sarkis geen
meerderheid zouden krijgen in het-
98 leden tellende parlement. Volgens
politieke waarnemers zou een derge
lijke houding betekenen dat de ver
kiezing van een president geen door
gang kan vinden. Parlementsvoor
zitter Assad verklaarde dat de verga
dering kan worden uitgesteld om re-,
denen van veiligheid of op verzoek
van de parlementariërs.
De pro-Syrische groepering In Liba
non heeft de linkse moslimleiders
ervan beschuldigd, dat ze teruggeko
men zijn op hun aanvankelijk stre
ven naar vervroegde verkiezingen/
Daarmee vergroten ze het gevaar
voor een uitbreiding van het gewa
pende conflict in het land. We zullen
ons verzetten tegen iedere poging de
verkiezingen uit te stellen, aldus de
pro-Syrische Baëthgroepering. Toch
zou de meerderheid van de parle-,
mentsleden voor het doorgaan van
de verkiezingen zijn.
Een complicatie bij de verkiezing is
de bewering van een afgevaardigde.
Mikhail Al-Daher, dat de kandidaat
van de rechtse christenen, Elias Sar
kis, niet verkiesbaar is.
In ruil voor VS-steun in Libanon:
oor Bert van Panhuis
ret Mice, je uur heeft geslagen".
2dfeze leus scanderend hebben
ndafgelopen weken duizenden
:ar anse studenten gevraagd om
t aftreden van de staatsse-
t etaris voor universiteitszaken
er< ice Saunier-Seïté. Een aardig
t vonden leus want het Franse
toord voor „geslagen" is „son-
en de uitspraak daarvan is
jna hetzelfde als van „Sau-
ler". Het mooie hoofd van Ali-
iw heeft echter nog steeds niet
i u rold. Men rekent er ook niet
dat zij de komende tijd zal
aftreden,
VJ larmee heeft mevrouw Saunier-
»ja üjté zich de woede van de Franse
identen op de hals gehaald? Per
it van rekening werd ze vorig jaar
e z rectrix van de universiteit van
j^eims ze was overigens de eerste
ouwelijke rector in Frankrijk op
n c inden gedragen en ze liep voorop
de studentenopstand van mei
J68. En dan nu zo in ongenade ge-
lllen.
ït begon in januari toen premier
cques Chirac naar Reims belde
ndat hij een vervanger nodig had
lor de bar tegenvallende staats-
cretaris voor de universiteiten Jean
erre Soisson. Bij een eerdere gele-
r ei nheid had Alice voorzien van
d%opatra-kapsel en meestal gekleed
)dt fraaie broekpakken een
;t .iaatssecretariaat voor vrouwenza-
1 n afgewezen maar nu had ze weinig
rd? d nodig om te kiezen. In de la van
'f™ ar bureau lag het decreet voor de
tw eede fase van de universiteitsher-
S 0brmingen. een ontwerp van haar
organger, die met zijn eerste plan
erg impopulair was geworden. Me-
Bl ouw Saunier had geen moeite met
oul t signeren en op 16 januari al was
t decreet een feit.
ing
t -
t« f stem men
e grote lijn in het hervormingsplan
P£ in de Franse regering is de wens het
liversitaire onderwijs meer af te
V1 emmen op de mogelijkheden die de
ys aatschappij biedt. Dat geldt met
01 Vne als er een aanzienlijk percenta
ge werklozen is en de helft van deze
groep zo van school of universiteit
komt. President Valéry Giscard d'Es-
taing en zijn staatssecretaris willen
in samenwerking met het bedrijfsle
ven komen tot praktijkdiploma's, die
na drie of vier jaar studie kunnen
worden behaald. Het uiteindelijke
doel is dus de concurrentiepositie
van de afgestudeerde op de ar
beidsmarkt te versterken.
Die positie is niet erg sterk. Vergele
ken met landen die een ongeveer
even grote groep gegadigden voor
een universitaire studie hebben, zo
als West-Duitsland en Groot-
Brittannië, springt Frankrijk er uit.
Het aantal Franse studenten be
draagt momenteel 800.000 (25 jaar
geleden 135.000) en bij ooster- en wes-
terburen is dit naar verhouding twee
a driemaal zo weinig. Daarbij komt
nog dat voor de exacte wetenschap
pen de percentages buiten Frankrijk
veel hoger zijn. In het hele acade
mische bestel in Frankrijk nemen de
universiteiten een ondergeschikte
positie in. Veel van de afgestudeer
den komen in het onderwijs terecht
of in andere overheidsinstellingen.
De werkelijk belangrijke posten in de
maatschappij zijn weggelegd voor de
studenten aan de zogenaamde „gran-
des ecoles", de elitescholen, die hoge
technici, het kader van de onderne
mingen en de bestuurders vormen.
De meeste topambtenaren en veel
politici in regerings- en oppositie
kamp hebben een dergelijke oplei
ding aan één van de bestuursscholen
achter de rug. Tegen dit „elite-korps"
moet de afgestudeerde aan de univer
siteit opboksen.
Concurreren
Die situatie betrekt Alice Saunier-
Seité ook in de verdediging van haar
plannen. „De universiteit heeft veel
te weinig inbreng in de particuliere
sector. Het zal voor de universiteiten
moeilijk zijn de handicap te overwin
nen en te concurreren tegen de scho
len en de interne promoties. Dat
betekent dan zeer gericht werken en
studeren. Bovendien zal men moe
ten rekenen op een mindere baan
dan waar het diploma op het eerste
gezicht recht op geeft. Datzelfde
geldt echter ook voor afgestudeer
den van de opleidingsschool voor de
bedrijfsleiding, velen van hen begin
nen als directie-secretaris en klim
men dan verder omhoog. De gediplo
meerden van de universiteiten kun
nen best concurreren als ze maar
over doorzettingsvermogen en kwa
liteiten beschikken. Het bezit van
een diploma kan daarbij al een be
langrijke rol spelen."
Het aan de universiteit van Amiens
begonnen verzet dat zich daarna
over alle ruim 70 Franse academies
heeft uitgebreid, heeft een aantal
kanten. In de eerste plaats wil een
deel van de studenten niet dat het
bedrijfsleven een vinger in de pap
krijgt bij de samenstelling van het
eisenpakket voor een praktijkdiplo
ma. maar volgens de president is de
rol van de werkgevers beperkt. Blijft
toch het feit dat men aan een aantal
wensen van het bedrijfsleven moet
voldoen wil het diploma enig ge
wicht in de schaal leggen bij de solli
citatie. Een medewerker van één van
de universiteiten zet tevens vraagte
kens bij de „gerichtheid" van de
opleiding: „Hoe wil het bedrijfsleven
nu adviezen gaan geven voor de in
houd van de opleiding, waarbij dan
de plaatsingsmogelijkheid in de
maatschappij van over vier of vijf
jaar voor ogen staat. Ze kunnen mo
menteel nog niet zeggen wat de be
hoeften voor over een half jaar zijn?"
Een andere grief is dat door het
invoeren van de „praktijkdiploma's"
het niveau van de universitaire stu
die met name die in de letteren
(nog verder) achteruit zou gaan. Een
derde bezwaar is dat sommige groe
pen studenten vrezen dat de hervor
ming het begin is van een bezuini-
gihgsprogramma voor de universi
teiten. Er zou dan een vorm van
selectie kunnen worden ingevoerd
en het zouden met name de regiona
le universiteiten zijn, die hierbij de
dupe zouden worden.
Gewelddaden
Bestaat er nu een kans dat de hevige
studentenopstand van mei 1968 zich
zal herhalen? In de eerste plaats zijn
de economische en sociale omstan
digheden van nu anders dan in 1968.
Met name de toenmalige minister
Van een onzer redacteuren
TEL AVIV Syrië heeft zich bereid verklaard om het mandaat
van de vredesmacht van de Verenigde Naties op de Golan-vlakte
met zes maanden te verlengen. Dit meldt het Israëlische dagblad
„Ha'aretz".
Franse oproerpolitie tegenover studenten
van onderwijs en huidige parle
mentsvoorzitter Edgar Faure heeft
daar de afgelopen weken op gewe
zen. Bovendien hebben de studenten
de gewelddadigheden van de recente
demonstraties voor verantwoorde
lijkheid gelaten van politieke (zowel
linkse als rechtse) pressiegroepjes en
kleine studentengroepen, die het in
de eerste plaats om een revolutionai
re omwenteling van de Franse sa
menleving is te doen en niet zozeer
de onderwijsplannen voor ogen
staan.
Daarbij komt dat Alice Saunier het
afgelopen weekeinde haar starre
houding heeft opgegeven en met de
rectores van de universiteiten een
eerste gesprek heeft gehad over de
toepassing van het decreet. Over het
algemeen is dit eerste gesprek goed
gevallen. Zo hebben de leerkrachten-
bond SNE-Sup en de studentenorga
nisatie UNEF-ex Renouveau bei
den sterk verwant met de Franse
communistische partij zich bereid
verklaard tot een positieve instelling
bij komende onderhandelingen over
het decreet. Eenzelfde houding treft
men aan bij de met de socialisten
verwante FEN (leerkrachten) en
COSEF (studenten).
Het verzet beperkt zich nu in grote
mate tot enkele groepen, die
anarchistische, maoïstische of an
derszins revolutionaire theorieën
aanhangen en de kwestie politiseren.
Een tussenpositie is er voor de stu-
dentenbond MARC (verwant met de
links-radicalen), die pas willen pra
ten als het decreet is ingetrokken.
Met het overgrote deel van de stu
denten bereid tot onderhandelingen
en een uitblijven van steun van de
politieke partijen en vakbonden
voor de stakende studenten wijst
niets er op dat de komende weken in
de geschiedenisboekjes de vermel
ding „mei-revolutie 1976" zullen
gaan krijgen.
Volgens het dagblad zou Syrië zijn
instemming met een verlenging van
het mandaat aan de Verenigde Sta
ten kenbaar hebben gemaakt in het
kader van de contacten tussen de
beide landen over het conflict in
Libanon.
In Jeruzalem deelde een woordvoer
der van de Israëlische regering mee.
dat hem over een Syrisch besluit om
het mandaat van de vredesmacht te
verlengen, niets bekend was. De
woordvoerder voegde eraan toe dat
in Jeruzalem algemeen aangenomen
wordt dat Syrië pas op het laatste
moment in eventuele verlenging van
het VN-mandaat zal toestemmen.
Tot nu toe was de Syrische houding
ten aanzien van de vredesmacht van
de Verenigde Naties zeer onduidelijk.
Waarnemers hielden er rekening mee
dat Syrië eventueel met een verlen
ging van het mandaat niet akkoord
zou gaan. Zij voegden eraan toe dat
een dergelijk Syrisch besluit niet
noodzakelijker wijs tot een nieuwe
oorlog met Israël zou hoeven te lei
den. Syrië zou namelijk, volgens deze
opvatting, het niet verlengen van het
mandaat als hefboom voor een nieu
we Israëlische terugtrekking willen
gebruiken.
Bemiddelingspoging
Vlak voor het verschijnen van het
bericht in Ha'aretz verklaarde de in
vloedrijke Amerikaanse senator Ja
cob Javit, er zeker van te zijn dat
Syrië het VN-mandaat voor zes
maanden zou verlengen. Javit was
net teruggekeerd van een rondreis
door het Midden-Oosten. Op zijn reis
had hij onder meer met de
staatshoofden van Israël, Syrië, Jor
danië en Egypte gesproken.
Het bericht in Haaretz wordt nog
aannemelijker door een verklaring
van een woordvoerder van de Ameri
kaanse president Ford. Deze zei, dat
er een kans op een ontmoeting van
Ford met zijn Syrische collega Assad
in de zeer nabije toekomst was.
Vermoedelijk hangt de Syrische in
stemming met een verlenging van
het VN-mandaat nauw samen met
de Amerikaanse houding ten aan
zien van de Libanese burgeroorlog.
De Verenigde Staten hebben tot nu
toe de Syrische bemiddelingspogin
gen in Libanon krachtig onder
steund. Onlangs liet het Witte Huis
nog doorschemeren dat het zich niet
eens tegen een Syrische interventie
in Libanon zou verzetten.
Rode lijn
Israël heeft daarentegen maanden
lang volgehouden ln Libanon te zul
len ingrijpen zodra Syrische troepen
op Libanees grondgebied zouden zit
ten. Maar dankzij zware Amerikaan
se pressie bleven de Israëli's afzijdig,
toen Syrische legereenheden, ge
kleed in uniformen van de Palestijn
se guerrilla organisatie Al Saika. DE
Libanese grens overstaken. Begin
april toen Syrië negentig tanks naar
Libanon stuurde verklaarde de Is
raëlische premier Rabin, dat Israël
pas in Libanon zou ingrijpen als de
Syrische eenheden een niet nader
omschreven „rode lijn" zouden pas
seren.
Volgens waarnemers in de Israë
lische hoofdstad heeft deze rode lijn
niet alleen een geografische maar
ook een politieke betekenis. Israë
lische interventie zou namelijk af
hangen van de effecten die de Sy
rische militaire aanwezigheid in Li
banon op de krachtsverhoudingen in
het Midden-Oosten zou hebben.
Israël heeft er belang bij om zich niet
in het Libanese conflict te mengen.
Israëlische interventie zou namelijk
tegenstellingen tussen Syrië en de
Palestijnse Bevrijdingsbeweging
(PLO) onmiddellijk opheffen: zij
zouden een gemeenschappelijk front
tegen Israël gaan vormen. Boven
dien zouden Israëlische acties tot
een zeer ernstige crisis in de betrek
kingen met de Verenigde Staten
leiden.
Met de verlenging van het mandaat
op de Golan-hoogvlakte lijkt 8yrië
iets terug te willen doen voor de
Amerikaanse pressie op Israël en de
hem gegunde bewegingsvrijheid in
Libanon goedmaken. Op dit
ogenblik wil geen van de betrokken
partijen een nieuwe oorlog in het
Midden-Oosten zien ontbranden.
